Zakboek Toetsen en beoordelen in zorg en welzijn

80 Pages·2010·1.252 MB·Dutch

by  H. Verbeek, T. Stuut, Nicolien van Halem

ZakboekToetsenenbeoordeleninzorg
enwelzijn
Zakboek Toetsen en beoordelen in zorg
en welzijn
Praktische handleiding voor toetsen en
beoordelen in competentiegericht onderwijs
NicolienvanHalem
TeraStuut
HennyVerbeek
Houten2010
(cid:1)2010BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerMedia
Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenver-
veelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,
ofopenbaargemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzijelek-
tronisch,mechanisch,doorfotokopiee¨nofopnamen,hetzijopenige
anderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvan
deuitgever.
Voorzoverhetmakenvankopiee¨nuitdezeuitgaveistoegestaanop
grondvanartikel16bAuteurswetjohetBesluitvan20juni1974,Stb.
351,zoalsgewijzigdbijhetBesluitvan23augustus1985,Stb.471en
artikel17Auteurswet,dientmendedaarvoorwettelijkverschuldigde
vergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht(Postbus3051,
2130KBHoofddorp).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uit
dezeuitgaveinbloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken
(artikel16Auteurswet)dientmenzichtotdeuitgevertewenden.
Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaak
eenbetrouwbareuitgaveteverzorgen.Nietteminkunnenzijgeen
aansprakelijkheidaanvaardenvoordrukfoutenenandereonjuisthe-
dendieeventueelindezeuitgavevoorkomen.
ISBN9789031384464
NUR897/841
Ontwerpomslag:A-GraphicsDesign,Apeldoorn
Ontwerpbinnenwerk:StudioBassa,Culemborg
Automatischeopmaak:PrePressMediaGroep,Zeist
BohnStafleuvanLoghum
HetSpoor2
Postbus246
3990GAHouten
Inhoud
Woordvooraf 7
Begrippenenafkortingen 9
1 Beoordelen,eenbegripsbepaling 14
1.1 Watisderelatietussencompetentiegerichtleren
encompetentiegerichttoetsenenbeoordelen? 14
1.2 Watishetverschiltussentoetsenenbeoor-
delen? 16
1.3 Watzijndestappeninhetkwalificerende
beoordelingsproces? 18
1.4 Watbeoordeelje? 19
1.5 Hoebeoordeelje? 21
1.6 Watishetverschiltusseneenproduct-eneen
procesbeoordeling? 22
2 Competentiegerichttoetsenenbeoordelen 24
2.1 Aanwelkeeisenmoetencompetentiegerichte
toetsenvoldoen? 24
2.2 Welketoetsvormenpassenbijcompetentiege-
richtonderwijs? 27
2.3 Metwelketoetsvormenhebjeindepraktijkte
maken? 30
2.4 Wathebbenbeoordelingsvormenenleerstijlen
metelkaartemaken? 42
2.5 Hoebeoordeeljestudentendiealleen/
zelfstandigwerken? 43
3 Debeoordelaar 45
3.1 Wiebeoordelener? 45
3.2 Watiseenassessor,watdoethijenwelke
competentiesheefthijnodig? 46
6 ZakboekToetsenenbeoordeleninzorgenwelzijn
3.3 Hoezorgjevooreengoedeafstemmingtussen
schoolenpraktijk? 50
3.4 Welkegespreksvormenzijngeschiktvoorhet
gevenvaneenbeoordeling? 52
3.5 Welkemisserskunjemakenbijbeoordelen? 57
3.6 Beoordelen,eenvakapart? 59
4 Kwaliteitvandeexaminering 62
4.1 Hoezorgjevoorkwaliteitbijtoetsenenbeoor-
delenvoordestudent? 62
4.2 Hoezorgtdeschoolvoorkwaliteitbijtoetsenen
beoordelen? 63
4.3 Hoeborgtdepraktijkdekwaliteitvantoetsenen
beoordelen? 64
4.4 WatisderolvandeInspectievanhetOnderwijs
bijtoetsenenexaminering? 64
Geraadpleegdebronnen 66
Bijlage1Mbo-competenties 67
Bijlage2Checklistvoordebeoordelaarvolgens
deWacker-methode 68
Bijlage3KwalificatiestructuurGezondheidszorg
enWelzijn,2009/2010 70
Bijlage4ReflectiemodelvolgensKorthagen 72
Bijlage5STARRT-modelomtegebruikenbijde
reflectieopontwikkelingsgerichtetoetsen 74
Bijlage6DeABC-methode 76
Bijlage7Beoordelingsformulier:reflectieophet
beroepsbekwaamhandelen 77
Register 78
Woord vooraf
Zorgvuldigeexamensmetdaarbijeenonafhankelijkebeoorde-
lingiseenvandepuntendiedeMBORaadin2007formuleerde
vooralhaaraangesloten70mbo-instellingen(inTienpuntenvoor
eengoedMBO).OokdeInspectievanOnderwijshoudtzichbezig
metdekwaliteitvandeexaminering.
Deberoepsgroepzelf,medewerkersbinnenzorgenwelzijn,
hebbennetzogoedbelangbijgoedeexamensengoedebeoor-
delingen:zijleidenimmershuntoekomstigecollega’sop.
Ennatuurlijkdestudenten;bijzorgvuldigeexamensenbeoor-
delingenwetenzijprecieswaarzijaantoezijn.
Maarhoerealiseerjeeenkwalitatiefgoedexameneneengoede
beoordeling?
Ditzakboekiseenpraktischehandleidingvoorbeoordelaars1in
desectorZorgenWelzijn.Hetisontwikkeldomhenhandvatten
tegevenvoordagelijksgebruik.Deveranderingenindebe-
roepspraktijkenvooralhetcompetentiegerichtelerenhebben
ervoorgezorgddatdewerkbegeleiders,praktijkopleidersendo-
centenopschoolveelvuldigalsbeoordelaar(assessor)betrokken
zijnenhiervoorookgetraindzijn(ofworden).
nieuw
Erzijnveelboekenenartikelengeschrevenoverhetbeoordelen
vancompetentiesinhetcompetentiegerichteleren.Ookworden
ercursussenentrainingengegevenspeciaalvoordocentenen
praktijkopleidersomalsvakbekwameassessoreenadequatebe-
oordelingtekunnengeven.Metditzakboekwillendeauteursde
beoordelaarindedagelijksepraktijkvanschoolenwerkeen
1 Aanwijzingvoordeleesbaarheid:debeoordelaarwordtmethij/hem
aangeduid,destudentmetzij/haar.Uiteraardkanditindepraktijkook
anderszijn.Studentisdebenamingdiegebruiktwordtindekwalifica-
tiedossiers.
8 ZakboekToetsenenbeoordeleninzorgenwelzijn
handzaamhulpmiddelaanreikenwaarindebeoordelaarsnelkan
opzoekenofnalezenwathijkandoeninverschillendesituaties:
wathoortnubijwelketoetsvormenwatbetekentdatvoormijn
rolalsbeoordelaar?Deinformatieisverzamelduitdiverse
bronnenenoverzichtelijkgeordend.
Hetzakboekbegintmeteenlijstmetveelgebruiktebegrippenen
afkortingen.Debijlagenbevattenvoorbeeldmateriaal(checklist,
reflectie-instrument,enzovoort).
Inhoofdstuk2en3gevenwijtips
ofbenoemenwemissers.
Wijhopendatditzakboekeenbruikbaarinstrumentzalzijnin
decompetentiegerichteberoepspraktijkvorming.
Wewensenallebeoordelaarsveelwijsheidenpleziertoebijhet
beoordelenvanstudentenindeberoepspraktijk.
Natuurlijkstaanweopenvoorervaringen,opmerkingenensug-
gestiesterverbetering.
NicolienvanHalem
TeraStuut
HennyVerbeek
Haarlo,mei2010
Begrippen en afkortingen
Assessor
Deassessoriseenonafhankelijkendeskundigbeoordelaarvande
leerresultatenvaneenstudent.
BBL
Beroepsbegeleidendeleerweg,deopleidingvindtvoorhet
grootstedeelplaatsopdewerkplek.Voorhetpraktijkdeelvande
opleidingwordteenovereenkomstafgeslotenmethetleerbe-
drijf,destudentendeschool.
BPV
Beroepspraktijkvorming,ookwelstagegenoemd.
BOL
Beroepsopleidendeleerweg,deopleidingvindtvoorhetgrootste
deelplaatsopschool.Voordestagesvandeopleidingwordteen
overeenkomstafgeslotenmethetleerbedrijf,destudentende
school.
CGO
CompetentiegerichtOnderwijs.
Calibris
KenniscentrumvoorlerenindepraktijkvoordesectorenZorg,
WelzijnenSport.
Beginnendberoepsbeoefenaar
Eenstudentdiestartindeberoepspraktijk.
Beheersingscriteria
Voorwaardendieaangevenwaaraaneenstudentmoetvoldoen
omtelatenziendatzijeencompetentiebeheerst.
10 ZakboekToetsenenbeoordeleninzorgenwelzijn
Classificeren
Waarnemingennotereninbeoordelingsschalen.
Competenteberoepsbeoefenaar
Eenstudentdiehetdiplomaheeftbehaald.Zijisdanstartbe-
kwaam.
Competentie
Eencompetentieissamengestelduitvaardigheden(kunnen),
kennis(weten),inzicht(begrijpen),houding(eenonderdeel
hiervanismotivatie)enpersoonlijkeeigenschappen(karakteris
hiereenonderdeelvan).Eencompetentiewordtineencontext
toegepastenontwikkeld.
Competentiegerichtonderwijs
Vormvanonderwijsgerichtophetverwervenvancompetenties
dienodigzijnomeenvakteleren.
Competentiematrix
Ineencompetentiematrixwordenleertakenverbondenaan
competenties.
EVC
Eerderverworvencompetenties.
Evalueren
Achterafbeoordelen/besprekenvaneensituatie.
Formatievebeoordeling
Eenformatievebeoordelingiseenvoortgangsbeoordelingen
heeftbetrekkingophetleerprocesvaneenstudent.
Gevorderdeberoepsbeoefenaar
Destudentdiealgedeeltelijkcompetentisvoorhetvakdatzij
aanhetlerenis.
Intervisie
Intervisieiseenvormvangestructureerdcollegiaaloverleg.In-
tervisieisleerzaam,laagdrempeligenheefteensystematische
aanpakvanwerksituatiesen/ofproblemen,gerichtopconcrete