Table Of ContentMuallim Abdülbaki (Gölpınarlı)
YURT BİLGİSİ
Atatürk Dönemi Ders Kitabı
Yayıma hazırlayan:
Atatürk'ün Bütün Eserleriçalışma grubu
Alttrtofı k Beîcc' ypsi
Ho'k iSfltüpho
«I
S 2İ+ $
J
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 9
YURT BİLGİSİ 19
Beşinci Sınıf Müfredat Programı
1. TÜRK DEVLETİ, TÜRK MİLLETİ, TÜRKİYE 23
Bağımsız Millet, Esir Millet 25
Vatan 27
Milli Türk Devleti Bağımsız Bir Cumhuriyettir
Bireyin Hürriyeti, Milletin Hürriyetine Bağlıdır 29
2. ESKİ İSTİBDAT DEVRİ, MEŞRUTİYET 31
Meşrutiyet'in Bozulması, Milliyet Fikirleri 32
Büyük Harp, Düşman İstilası, Eski Saltanat,
Hükümet ve Hilafetin Hainliği 34
Türklük 37
Milli Uyanıklık, İstiklal Harbi, Milli Kurtuluş ve
Devrim 39
Devrimin Büyük Rehberi ve Kahramanları 39
Gazi 43
Cumhuriyet: Cumhuriyet En İyi Bir İdaredir
Halk İdaresidir. Halk İdaresinde Halkın Hakları
ve Görevleri 45
Cumhurbaşkanı 48
3. HÜKÜMET ÇALIŞMA HAYATINA NASIL
YARDIM EDER? 51
4. HÜKÜMET ÇALIŞMA HAYATINA DAHA 13. SITMA, MİLLETİMİZİN ÇALIŞMASINI
NASIL YARDIM EDER? 54 AZALTAN BİR DÜŞMANDIR, HEPİMİZ SITMA
MÜCADELESİNDE BULUNMALIYIZ 100
5. HÜKÜMET MAKİNESİ NASIL İŞLER? 57
İçki ve Sarhoş 102
Milletvekilliği, Büyük Millet Meclisi 60
İçki Tehlikesi 104
6. KANUNLAR 62 Yeşilay 106
Türkiye'de Hâkimiyet Milletindir 64 Sarhoşluk ve Sonu 106
Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanının Görev ve İçki Kullanmayanın Hayatı 107
Yetkileri, Cumhurbaşkanının Hizmet Süresi 66
14. HALKIMIZI AYDINLATAN KURUMLAR:
7. DEVLETİN MASRAFLARI 68 BASIN, GAZETELER, DERGİLER, KİTAPLAR 108
Dolaylı Vergiler 70 Tiyatro, Sinema, Konser, Konferans 111
Vergi Nasıl Konur, Nasıl Alınır? 72
15. YENİ TÜRKİYE'DE İŞ FAALİYETİ 115
8. TÜRK VATANDAŞLARININ GÖREV VE
16. BİRİKTİRİLEN PARANIN İŞLETİLMESİ 118
HAKLARI: VATANIN KORUNMASI VE
Yeni Türkiye'de Gençlik Faaliyetleri Spor Kulüpleri,
SAVUNULMASI, VERGİ VE ASKERLİK
İzciler 121
GÖREVİ, ASKERLİĞE HAZIRLIK 74
İdman 124
Türk Vatanının Geçirdiği Tehlikeler 77
Sporun Faydası
9. TÜRKİYE'DE İDARE 79 Çocuklara Zararlı Hareketler 126
İl Bütçesi 82
Sonsöz 128
10. TÜRKİYE'DE YABANCILAR 85
YAŞAMÖYKÜSÜ 131
11. TÜRKİYE'DE TOPLUMSAL FAALİYET
HÜKÜMET TEŞKİLATINA YARDIMCI HALK
TEŞKİLATI 88
Kızılay 90
Çocuk Esirgeme Kurumu, Türk Hava Kurumu 92
Tiirk Ocakları 94
12. TÜRKİYE'DE ÇALIŞMAYAN, İŞSİZ İNSANLAR
İŞSİZLERİN TOPLUMA ZARARLARI 96
Çalışamayan Düşkünler, Bunları Korumak 98
SUNUŞ
Atatürk Türkiye'sinin ilkokul beşinci sınıflarında 1927-
1928 yılından başlayarak okutulan Yurt Bilgisi kitabını su-
nuyoruz. Aslında bu, ilkokul çocuklarına bir ders kitabı ol-
maktan öte, Cumhuriyet'in "nasıl bir millet, nasıl bir hükü-
met, meclis, milletvekili, bakan" sorularına verdiği yanıttır.
Daha önce, aynı yıl basılan Din Dersleri kitaplarını ya-
yımlamıştık. İkisinin de yazarı o sırada Aksaray Kırk Be-
şinci Mektebi'nde öğretmenlik yapan Muallim Abdülbaki
(Gölpınarlı).
Girişte haftada iki ders yapılan Yurt Bilgisi'nin müfredat
programı yer alıyor. İlk başlık "Türk Devleti, Türk Milleti
ve Türkiye". Elbette, ilk vurgulanan konu da bağımsızlık.
Çünkü, "bağımsız olmayan milletler, esirdir." Esir millet
tanımını öğrencilerle birlikte okuyalım:
"Başlarında onların faydasını düşünen hükümetleri,
övünçle taşıdıkları bayrakları yoktur. (...) Adalet isteye-
mezler, haklan yoktur. Daima aşağılanırlar. Kendi milletle-
ri, kendi dindaşları aleyhine savaşmaya, başlarındaki ya-
bancı hükümete asker olmaya, verdikleri vergilerle ona
yardım etmeye, vatansız, bayraksız, sefil bir halde sürün-
meye mecbur olurlar. Çalışmaları başkaları içindir, ölüm-
leri de başkaları içindir. Yabancı hükümet, esir milletin gö-
zü açılmasın, bağımsızlığını aramasın diye okumasına izin
vermez. (...) Okutsa bile, milletini, vatanını, dilini unuttu-
9
racak şeyler okutur. (...) Yabancı devlet ne isterse onu yap- Şu günlerde unutulan, unutturulan bazı kavramları yeni-
ması lazımdır." den anımsamak anlamlıdır.
Bugün çocuklarımıza okutulan Yurttaşlık Bilgisi kitapla- Hükümet neden vardır?
rının kapağında neden Atatürk'ümüzün değil de, Amerika "Milleti idare edip karışıklığa meydan vermemek, kötü
Birleşik Devletlerinin simgesi olan anıtın fotoğrafının ko- kimselere kötülük yaptırmamak, yapanları cezalandırmak,
nulduğu, belki bu kitap okununca daha da iyi anlaşılacaktır. bir de dış düşmanlara karşı bağımsızlığını korumak yoluyla
Cumhuriyet Devriminin bilinciyle yazılan Yurt Bilgisi milletin emniyet altında serbestçe çalışmasına yardım et-
kitabı aslında yalnızca öğretmenler, öğrenciler için değil, mek... Ticaret, ziraat ve sanatı çoğaltmak, ilerletmek, bu
bugünün yönetici ve siyasetçileri için de bir ders kitabıdır. alanlarda çalışanlara yardım etmek; milletin çağdaş bilgilere
İlkönce ana ilkeler saptanır. Diğer tanımlar bu noktadan sahip olmasını sağlamak, bu kurumları milletin çıkarlarına
hareketle yapılır. hizmet etmesi için denetlemek; milletin sağlığını korumak,
"Ben bir Türküm, düşüncem, hareketim hürdür. (...) hastalıkları yapan sebepleri ortadan kaldırmak vb." (s.51-55)
Ancak bu hürriyet, milletimin hür bir devlet olmasından- Bakanlar?
dır." (s.29) "Bağımsızlık olmadan hürriyet olamaz." "Cum- Hükümetin bu görevlerini yerine getirecek idarelere ba-
huriyette kimse kimseye zulüm edemez... Kanunsuz vergi kanlık, en büyük memurlarına da bakan derler. Millet Mec-
toplanamaz. Hükümet memurlarından kötü muamele gö- lisi'nin kanunlarını uygulamak için tayin edilmiş vekiller-
ren adam, onları amirlerine şikâyet edebilir. Mahkemeler dir. Cumhuriyet'te her kuvvet Millet Meclisi'nin elindedir.
hiçbir tesir altında değildir. Orada yalnız hak aranır." Çünkü o, milletin seçtiği kimselerdir. Seçim hakkı en bi-
"Cumhuriyette bir tek hâkim vardır ki, o da halktır." An- rinci ve en büyük haktır. Bu nedenle kanun, vatanına iha-
cak, "her çıkarın üzerinde büyük bir çıkar vardır, o da yurt net edenleri bu haktan mahrum eder.
çıkarı, bağımsızlık kaygısıdır." (s.46) Milletvekilleri yalnız milletin işiyle uğraşacağından,
Bağımsızlık demek yaşam demektir. "Ölüm; bayraksız, başka memuriyet alamazlar. Onun için millet kendine vekil
vatansız, hakaret altında yaşamaktan bin kat hayırlıdır." tayin ettiği bu kişilere maaş verir. Milletvekilleri yalnız se-
(s.75) Ancak "hür ve bağımsız milletler birbiriyle eşittir." çildikleri memleketin halkının değil, (ayrı yerlerden seçil-
(s.85) meleri sadece kolaylık içindir) bütün milletin işine bakarlar.
Kısa bir süre önce zorlu bir Kurtuluş Savaşı vermiş, ka- "Tek hâkim halk" olunca, bakanlar da, milletvekilleri de
ranlığın dipsiz kuyularından çıkıp Cumhuriyetini kurmuş ona hizmetle yükümlü memurlar olarak görülüyor. Maaş-
ülkenin çocuklarına daha beşikten bilim ve ilerlemeden ya- larını da zaten halk ödemektedir. Millet Meclis'i milleti
na, laik, bağımsız, kendine güvenen, "biz yeneriz, biz ba- temsil eder.
şarırız, biz yaratırız" diyebilen yurttaşlar olma bilinci veril- Hükümet yaptığı işleri daima Meclis'e haber verir. Mec-
mektedir. Gerçek demokrasiye sahip çıkacak olan onlardır. lis, hükümeti denetler. Halk hükümetinde yalnız halkın çı-
"Cumhurbaşkanının sarayı çocukların yüreğidir." (s.48) karı düşünülür.
10 I 13
"Halkın kuvveti önünde her boyun eğilir!" (s.65) Tiyatro?
Kanun nedir? Yeterli öğrenim görmeyen kimseler bilgilerini geliştirir,
Bizim seçtiğimiz vekillerimizin, bizim çıkarımızı uzun dünyanın büyük yazarlarının yazdığı ünlü eserleri görür,
uzun düşünüp koyduğu kurallar. onlardan hisse alır, ahlakı sağlamlaşır, eğlenir. Bazı mem-
Vergi nedir? leketlerde az para kazanan amelelere özgü bedava tiyatro-
Hükümetin görevini yerine getirebilmesi için, milletin lar vardır.
çıkarına sarf edilmek, yine millete verilmek için milletten Hükümetin, başka bir deyişle iktidarın sahibi halktır. Bu
alınan para. Vergi kaçıran, milletin hakkını aldığı için en nedenle de bütün kavramlar bu ilkeye göre tanımlanır. Yi-
büyük ahlaksızdır. Türklerde böyle adam bulunmaz, çünkü ne aynı bakış açısıyla işler yalnız hükümete bırakılmama-
o kendi hükümetini sever, kendi çıkarı için yapılan kanun- lı, dayanışma ve milletçe seferberlik yoluyla çözülmelidir.
lara uyar. Yabancılardan bazı vergiler alınmaz, çünkü onlar Örneğin, her şeker bayramının ilk günü Kızılay'ın çiçek
bizim vatandaşımız değildir. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti günüdür. Okullu çocuklar, Kızılay'ın çiçek şeklindeki roze-
arazisinde hiçbir yabancının bizden fazla bir hakkı, bir ay- tini halka dağıtır, bağış toplarlar.
rıcalığı yoktur. Suçlularını tutar, yargılar, hapsedebiliriz. Zenginlere bile bakış farklıdır. Çalışmaya ihtiyaçları
Gümrük vergisini istediğimiz gibi koyarız. yoksa bile, bir sanat, bir meslek bularak ya da paralarıyla
Bütçe neden yapılır? ticaret yaparak yaşamalılar, hazır paralarıyla değil. Hazıra
Hükümet, gelirini giderini bilsin ki, milletten öyle iste- dağ dayanmaz. Ayrıca, kendisini rahat yaşatan, ona bu pa-
diği gibi para toplayamasın diye. rayı kazandıran hükümete daha fazla vergi vererek daha
Banka nedir? fazla faydası dokunmalıdır. Zenginler paralanm milletten
Milletin birktirdiği parayı koruyan ve artıran kurum. Zi- kazanıyorlar, millete yardıma borçludurlar.
raat Bankası adeta köylünün babasıdır... Yurt Bilgisi kitabı, Cumhuriyet'imizin temeline konan
Konferans? harcı ve 80 yılda geçirdiği irkiltici değişim sürecini sapta-
En zor konulan halkın anlayabileceği dille anlatmaktır. mak açısından bir belge niteliğindedir.
Spor? Çevrimyazısını Sayın Yasemin Ak'ın yaptığı kitap, Ata-
Padişahlar miskinlikleri ve topluma düşmanlıkları yü- türk'ün Bütün Eserleri Çalışma Grubu tarafından sadeleşti-
zünden halkı bu faydalı eğlencelerden vazgeçirdi. Evde, rilerek yayıma hazırlanmıştır.
kahvede, komşuda oturmayı zevk haline getirdi. Spor, her
çocuğun hem kendi hayatı, hem milleti ve vatanı için yap- KAYNAK YAYINLARI
maya mecbur olduğu görevdir.
Basın?
Halkın ihtiyaçlarını yazar. Hükümetin o işleri yapması-
nı sağlar. Faydalı yazılarla milleti aydınlatır, gözünü açar.
12 I 13
Yurt Bilgisi kitabının orijinal kapağının fotokopisi.
Aksaray Kırk Beşinci Mektep Muallimlerinden
Muallim Abdülbaki
Sınıf
5
Yurt Bilgisi
Maarif Vekâleti Milli Talim ve Terbiye Heyetinin 2.8.1927 tarih ve
93 numaralı kararıyla beş sene müddetle ilk mekteplerin beşinci
sınıfında okutturmak üzere resmen kabul edilmiştir.
Basılması ve yayımlanması:
Türk Neşriyat Yurdu
Satış yeri
İstanbul - Babıâli Caddesi
Maarif ve Şark Kitaphaneleri
1927-1928
"Ahmet Kâmil" Matbaası
