YÜKSEK LİSANS TEZİ Güney ÇABUK İLKÖĞRETİM BİNALARININ RENK AÇISINDAN ...

169 Pages·2006·3.85 MB·Turkish

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Güney ÇABUK

İLKÖĞRETİM BİNALARININ RENK AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ

MİMARLIK ANABİLİM DALI

ADANA, 2006
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İLKÖĞRETİM BİNALARININ RENK AÇISINDAN

DEĞERLEN DİRİLMESİ

Güney ÇABUK

YÜKSEK LİSANS TEZİ

MİMARLIK ANABİLİM DALI

Bu tez 20/12/2006 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından
Oybirliği İle Kabul Edilmiştir.

Yrd. Doç. Dr. Mustafa YEĞİN Prof. Dr. Erkin ERTEN Prof. Dr. Erdoğan GÜLTEKİN
DANIŞMAN ÜYE ÜYE

Bu tez Enstitümüz Mimarlık Anabilim Dalında hazırlanmıştır.
Kod No:

Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ
Enstitü Müdürü

Bu Çalışma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir.
Proje No: MMF2006YL10

Not: Bu tezde kullan ılan özgün ve ba şka kaynaktan yap ılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve
fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullan ımı, 5846 say ılı Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunundaki hükümlere tabidir.
ÖZ
YÜKSEK L SANS TEZ
İLKÖĞRETİM BİNALARININ RENK AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ

Güney ÇABUK

ÇUKUROVA ÜN VERS TES
FEN B L MLER ENST TÜSÜ
M MARLIK ANAB L M DALI

Dan#$man : Yrd. Doç. Dr. Mustafa YE ’ N
Y#l : 2006 147s.
Jüri : Yrd. Doç. Dr. Mustafa YE ’ N
Prof. Dr. Erkin ERTEN
Prof. Dr. Erdo*an GÜLTEK N

Bu çal#$mada görsel konfor ö *elerinden rengin insan üzerindeki psikolojik
etkilerinden yola ç #karak ilkö *retim yap #lar# üzerindeki önemi irdelenmi $ ve bu
yap#lara yönelik kullan#c# ve mekan performans #n# artt#rma amaçl# çözüm önerileri
getirilmi$tir.
Ara$t#rma kapsam #nda yak #n çevredeki örnekler kar $#la$t#rmal# olarak
incelenerek kullan #m sonras # de *erlendirme yöntemi ile de *erlendirilmi$ ve bu
yöntemle rengin mimari planlama ve uygulama sürecinde ne kadar önemli bir
kavram oldu*u vurgulanm#$t#r.

Anahtar kelimeler: Görsel konfor, renk, mekan psikolojisi, ilkö *retim binalar #,
bina de*erlendirme
I
ABSTRACT
MSc THESIS
EVALUATION OF ELEMENTARY SCHOOL BUILDINGS IN
TERMS OF COLOR

Güney ÇABUK

DEPARTMENT OF ARCHITECTURE
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
UNIVERSITY OF CUKUROVA

Supervisor : Assist. Prof. Dr. Mustafa YE ĞİN
Year : 2006 147s.
Jury : Assist. Prof. Dr. Mustafa YE ĞİN
Prof. Dr. Erkin ERTEN
Prof. Dr. Erdoğan GÜLTEKİN

In this study, the importance of the elements of the visual comfort and color
have been examined with the help of their physcological affects over the elementary
school buildings and some solutions have been suggested which aim to enhance the
performance of the user and the space in these buildings.
Within the scope of the study, the examples have been researched
comperatively and examined by using the method of evaluating after use and it has
been emphasized that color is a considerable concept during the architectural design
process.

Key Words: Visual comfort, color, physcology of space, elementary school
buildings, post occupancy evaluation.
II
TEŞEKKÜR

Öncelikle yüksek lisans tez konumun belirlenmesinde ve çalışmalarımda beni
yönlendiren ve de ğerli yard ımlarını, zaman ını esirgemeyen ve bana her konuda
destek olan danışman hocam sayın Yrd. Doç. Dr. Mustafa YE ĞİN’ e çok te şekkür
ederim.
Ayr ıca çal ışma süresince vermi ş oldu ğu destek ve göstermi ş oldu ğu
sabrından dolayı değerli hocam sayın Prof. Dr. Erkin ERTEN’ e teşekkür ederim.
Çal ışmamda katkıları olan sayın sayın Öğr. Gör. Tolga UZUN’a, Ar ş. Gör.
Altay ÇOLAK’a ve mimar Tolga KIRKIL’ a teşekkür ederim.
Vermi ş oldukları manevi destekle beni yalnız bırakmayan aileme ve nişanlım
mimar İmge BERDAN’ a teşekkür ederim.

III
İÇİNDEKİLER

ÖZ…………………………………………………………………………………I
ABSTRACT……………………………………………………………………… II
TEŞEKKÜR……………………………………………………………………… III
İÇİNDEKİLER………………………………………………………………….. IV
ÇİZELGELER DİZİNİ………………………………………………………….. VIII
ŞEKİLLER DİZİNİ……………………………………………………………… IX
RESİMLER DİZİNİ…………………………………………………………….. XII
1. GİRİŞ………………………………………………………………………….. 1
1.1. Zorunlu E ğitim…………………………………………………….. 2
1.2. İlköğretimin Amaçları…………………………………………….. 2
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR……………….…………………………………..... 4
3. MATERYAL METOD……………………………………………………….. 7
4. BULGULAR VE TARTIŞMA………………………….……………………. 8
4.1. Çal ışmanın Amacı…………………................................................ 8
4.2. Kullan ıcı Gereksinimleri…………………………………………. 8
4.2.1. Fiziksel Gereksinimler……………………………………….. 9
4.2.1.1. Boyutsal Gereksinimler……………………………………. 10
4.2.1.2. Is ısal (Termal) Gereksinimler................................................ 11
4.2.1.3. İşitsel Gereksinimler…………………………………………12
4.2.1.4. Görsel Gereksinimler……………………………………… 13
4.3.Renk.................................................................................................. 14
4.3.1. Rengin Tan ımı…………………………………………………. 14
4.3.2. Renk Gruplar ı………………………………………………….. 14
4.3.3. Renk Alg ısı……………………………………………………… 15
4.3.4. Renk Tercihini Etkileyen Faktörler…………………………… . 17
4.3.5. Rengin Mimaride Kullan ımı……………………………………. 19
4.4. Renk Psikolojisi…………………………………………………………….. 20
4.4.1. Fizyolojik Etkiler……………………………………………....... 20
4.4.2. Psikolojik Etkiler………………………………………………... 21
IV
4.5. Mekanda Rengin Algıya Etkisi…………………………………………… 24
4.5.1. Is ısal Etki……………………………………………………… 25
4.5.2. Kütlesel Etki…………………………………………………… 26
4.5.3. Zamana Etki…………………………………………………… 26
4.5.4. Mekansal Etki…………………………………………………… 27
4.5.5. İşitsel Etki……………………………………………………… 28
4.6. İlköğretim Binalarında Renk………………………………………………. 28
4.6.1. Mersin TED Koleji……………………………………………… 32
4.6.1.1. İlköğretim Derslikleri……………………………………… 34
4.6.1.2. Ortak Kullan ım Alanları…………………………………… 36
4.6.1.3. Sirkülasyon Alanlar ı………………………………………. 39
4.6.1.4. Mersin TED Kolejinde Ki şisel Kontrol Listeleri ile
Yerinde Yapılan Saptamalar…………………………………. 41
4.6.2. Adana Ba şkent Okulları………………………………………… 47
4.6.2.1. İlköğretim Derslikleri………………………………………… 48
4.6.2.2. Ortak Kullan ım Alanları……………………………………… 51
4.6.2.3. Sirkülasyon Alanlar ı…………………………………………. 54
4.6.2.4. Adana Ba şkent Okullarında Kişisel Kontrol Listeleri ile
Yerinde Yapılan Saptamalar…………………………………. 56
4.6.3. Adana Burç Okullar ı…………………………………………… 62
4.6.3.1. İlköğretim Derslikleri………………………………………… 63
4.6.3.2. Ortak Kullan ım Alanları……………………………………… 66
4.6.3.3. Sirkülasyon Alanlar ı…………………………………………. 69
4.6.3.4. Adana Burç Okullar ında Kişisel Kontrol Listeleri ile Yerinde
Yap ılan Saptamalar…………………………………………… 72
4.6.4. Adana Gazipa şa İlköğretim Okulu……………………………… 78
4.6.4.1. İlköğretim Derslikleri…………………………………………. 79
4.6.4.2. Ortak Kullan ım Alanları………………………………………. 82
4.6.4.3. Sirkülasyon Alanlar ı………………………………………….. 84
4.6.4.4. Adana Gazipa şa İlköğretim Okulunda Kişisel Kontrol Listeleri
ile Yerinde Yapılan Saptamalar………………………………. 86
V
4.6.5. Mersin İleri İlköğretim Okulu…………………………………. 91
4.6.5.1. İlköğretim Derslikleri………………………………………… 93
4.6.5.2. Ortak Kullan ım Alanları……………………………………… 95
4.6.5.3. Sirkülasyon Alanlar ı…………………………………………. 97
4.6.5.4. Mersin İleri İlköğretim Okulunda Kişisel Kontrol Listeleri ile
Yerinde Yap ılan Saptamalar………………………………….. 99
4.6.6. Adana Gündo ğdu Koleji………………………………………… 104
4.6.6.1. İlköğretim Derslikleri…………………………………………..105
4.6.6.2. Ortak Kullan ım Alanları………………………………………. 109
4.6.6.3. Sirkülasyon Alanlar ı…………………………………………... 112
4.6.6.4. Adana Gündo ğdu Kolejinde Kişisel Kontrol Listeleri ile
Yerinde Yap ılan Saptamalar………………………………….. 113
4.7. Araştırma Yapılan Okullarda Uygulanan Anket Sonuçlarının
De ğerlendirilmesi…………………………………………………….. 120
5. SONUÇLAR………………..……………………………………………….. 142
KAYNAKLAR………………………………………………………………. 145
ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………….. 147
EK
VI
ÇİZELGELER DİZİNİ

Sayfa
Çizelge 4.1. Renklerin karakterle anlamsal bağlantıları………………….. 18
Renk türlerinin döşeme, tavan ve duvarda kullanımının birey
Çizelge 4.2 24
üzerinde yarattığı etkiler…………………………………….
Yapı elemanlarında kullanılan sıcak ve soğuk renklerin açık-
Çizelge 4.3 25
koyu değerlerinin bireyde uyandırdığı etkiler………………..
Mersin TED Koleji’nde derslik hacimlerinde algı-renk
Çizelge 4.4.
etkileşimi……………………………………………………. 41
Mersin TED Koleji’nde çok amaçlı salon bölümünde algı-
Çizelge 4.5.
renk etkileşimi………………………………………………. 43
Mersin TED Koleji’nde kütüphane bölümünde algı-renk
Çizelge 4.6
etkileşimi…………………………………………………… 44
Mersin TED Koleji İlköğretim Bölümü sirkülasyon
Çizelge 4.7.
alanlarında algı-renk etkileşimi 45
Adana Başkent Okulları’nda derslik hacimlerinde algı-renk
Çizelge 4.8. 56
etkileşimi
Adana Başkent Okulları’nda çok amaçlı salon bölümünde
Çizelge 4.9 58
algı-renk etkileşimi
Adana Başkent Okulları’nda kütüphane bölümünde algı-renk
Çizelge 4.10 59
etkileşimi
Adana Başkent Okulları sirkülasyon alanlarında algı-renk
Çizelge 4.11 60
etkileşimi
Adana Burç Okulları’nda derslik hacimlerinde algı-renk
Çizelge 4.12 72
etkileşimi
Adana Burç Okulları’nda çok amaçlı salon bölümünde algı-
Çizelge 4.13 73
renk etkileşimi
Adana Burç Okulları’nda kütüphane bölümünde algı-renk
Çizelge 4.14 75
etkileşimi
VII
Adana Burç Adana Burç Okulları’nda sirkülasyon alanlarında algı-renk
Çizelge 4.15 76
etkileşimi
Adana Gazipaşa İlköğretim Okulu’nda derslik hacimlerinde
Çizelge 4.16. 86
algı-renk etkileşimi
Çizelge 4.17. Adana Gazipa şa İlköğretim Okulu’nda çok amaçlı salon 88
bölümünde algı-renk etkileşimi
Çizelge 4.18 Adana Gazipaşa İlköğretim Okulu’nda sirkülasyon 89
alanlarında algı-renk etkileşimi
Çizelge 4.19 Mersin İleri İlköğretim Okulu’nda derslik hacimlerinde 99
algı-renk etkileşimi
Çizelge 4.20 Mersin İleri İlköğretim Okulu’nda çok amaçlı salon 101
bölümünde algı-renk etkileşimi
ÇizMelegres i4n. 2İ1le ri İlköğretim Okulu’nda sirkülasyon alanlarında algı-renk 102
etkileşimi
Çizelge 4.22 Adana Gündoğdu Koleji’nde derslik hacimlerinde algı-renk 114
etkileşimi
Çizelge 4.23 Adana Gündoğdu Koleji’nde çok amaçlı salon bölümünde 115
algı-renk etkileşimi
Çizelge 4.24 Adana Gündoğdu Koleji’nde kütüphane bölümünde algı- 116
renk etkileşimi
Çizelge 4.25 Adana Gündoğdu Koleji sirkülasyon alanlarında algı-renk 118
etkileşimi

VIII