Table Of Content·��-----..-.,-.- ,--, �- �,_-_-,. --�..,.�._. ��-������---�-��- �·
YAŞAMIN
t . TEMEL KURALLARI
Prof. Dr.
Al.I DEMIR$0�
OMURGALILAR AMNİYOTA
I
(Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler)
- 111 / -
CİLT KISIM il
•
6İLT··IH
' KiSllVl-11
•
. Prof. Dr. ALİ DEMİRSOY i
=� �
-������-------�-L-��__.._�------�--l·-���-
SIBN 975-7746-02-9
SIBN 975-7746-08-8
Ön Kapak: Kelaynak (Geronticus eremita)
Şanlıurfa -Birecik
Fotoğraf: Tansu GÜRPINAR
Arka Kapak: Panthera pardus tulliana
=
Anadolu Panteri
=
Anadolu Parsı Anadolu Leoparı.
=
Büyük bir olasılıkla ülkemizde soy u tükenmiştir.
yılnda Beypa azrı'nda vurulmuşt ur.
1974
M.T.A. Genel Müdürlüğü Tabiat Tarihi Müzesi'nde
doldurulm uş olarak sergilenmektedir.
Fotoğraf: Hamdi Mendi/ M.T.A.
İlgileri için M.T.A. Genel Müdürlük ve
Müze yetkililerine teşekkür ederim.
YAŞAMIN TEMEL KURALLARI
OMURGALILAR I AMNİYOTA
(Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler)
Cilt 111 /Kısım il
- -
Prof. Dr. Ali Demirsoy
Hacettepe Üniversitesi
Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü
Beytepe /
AN KARA ·
1992
AN KARA.
Bu kitabın kağıdı METEKSAN Kağıt Üretim Tesisleri'nde üretilmiş ve
Baskısı Mayıs 1992 tarihinde METEKSAN A.Ş. Baskı Tesisler'inde
3.000 adet olarak yapılmıştır.
Bu kitabın birinci baskısının basım, yayın ve satış hakları Meteksan
Anonim Şirketi'ne aittir ve bütün hakları saklıdır. Hiçbir kısmı ve içerisinde
yer alan şekiller, yazarın yazılı izni olmaksızın mekanik, optik ya da
elektronik yollaral çoğaltılamaz.
No part of this book may be reproduced
by any mechanical, optical or electronic process,
without written permission of author.
Birinci baskı.
M ET EKSAN A.Ş.
P.K. 105, Maltepe, 06572-ANKARA
Yayın No 92-06-4.0057-
:
SIBN 975-7746-02-9
SIBN 975-7746-08-8
ÖNS ÖZ
Yaşamın Temel Kural/an serisinin bu cifti Amniyota gruplannı (sürüngenler,
kuşlar ve memeliler) kapsamaktadır.
Kitabın yazımı sırasında, ülkemizde sürüngenler oldukça aynntılı çalışıldığı için, bu
sınıfta en azından, tür düzeyinde büyük zorluklarla karşılaşılmamıştır.
Kuşlar da, ilke olarak dünyada en iyi bilinen omurgalı grubu olduğundan, bunlarda
da tür düzeyinde önemli bir zorlukla karşılaşılmamıştır. Yalnız göç sırasında ülkemizi
kullanan/ar ve zaman zaman ülkemizi ziyaret eden türlerin bazı/an konusunda kuşkulu
bilgiler vardır. Her o/asıftk gözönüne alınarak, bunlann da ülkemizin fauna listesi içinde
verilmesi uygun görülmüştür.
Memeliler, zannedilenin aksine, kanımca, ülkemizde en az bilinen Amniyota
grubudur. Bazı türlerin, özellikle alttürlerin varlığı ve yayılışı tartışmalıdır. Bazı türlerin ve
özellikle alttürlerin şu andaki yaygınlık/an ve bolluk/an konusunda kesin bir bilgi vermek
hemen hemen olanaksızdır. Bunun yanısıra, bugün, bazı yazarlarca ayn türler ya da
a/ttürler olarak kabul edilen; fakat bazı yazarlarca sinonim olarak kabul edilen ya da
aynntılı çaftşmalarla sinonim olabilecek bazı taksan/ar, bu kitapta en az bir literatür
bilgisi verebilsin diye, bağımsız kimlikleriyle verilmiştir. Aynca, ülkemiz dışında yapılmış
bazı çaftşmalarda, sinonim listesine alınmış bazı taksan/ar, ülkemizde ya hiç ya da
yeterince çalışılmadığı için, yine bağımsız taksan/ar olarak verilmiştir. Bu kitap, geniş bir
literatür taramasına dayanmasına karşın, temelde bir araştırma kitabı olmadığı ve
sadece aynntılı yazılmış bir omurgalı kitabı niteliğinde olduğu için, bir taksan
tartışmasının dişında tutulmuştur. Bununla birlikte, bu kitapta verilen bazı türlerin,
gelecekte, en az ülkemiz kapsamında, alttürlere ayn/arak incelenmesinin çok daha
sağlıklı olacağı bilimsel bir gerçektir.
Her bölümün sonuna eklenmiş, ülkemizle ilgili, aynntılı sayılabilecek bir literatür
listesinin, araştırıcılara ve özellikle bu konulara yeni başlayanlara yardımcı olacağı
düşünülmüştür.
Çalışma konusu omurgalı/ara oldukça uzak olan yazarın, bu konudaki çabası,
içerik, sunum ve kapsam açısından hata yapmış olsa dahı; ülkemiz gerçekleri ve
eğitime destek ve hizmet verecek ders kitabı niteliğindeki eser sayısının çok az olduğu
gözönüne alınırsa, anlayışla karşılanmalıdır.
Daha önce ve halen, ülkemiz eğitimine büyük katkılarda bulunan ve bana birçok
bakımdan bilgi sağlayan, sayın Hocamız Prof. Dr. Mithat Ali Tolunay'ın "Özel Zooloji,
Omurgalılar, adft ders kitabı ile sevgili dostum ve arkadaşım Prof. Dr. Mustafa
1953"
Kuru'nun "Omurga/t!ar, adlı ders kitabını, bu konuyla ilgilenen herkesin
1987"
okumasını içtenlikle öneriyor ve bu hizmetlerinden dolayı adıgeçenlere şahsım ve
ülkem adına teşekkürü bir borç biliyorum. Aynca, kitabın hazırlanışında, değerli bilgiler
sağladığım, "Türkiye Yt!anlannın Taksonomik Revizyonu ve Coğrafik Dağt!ışlan" (Prof.
Dr. İbrahim Baran) "Türkiye Sürüngenleri, Kaplumbağa/ar ve Kertenkeleler" (Prof.
Dr. Muhtar Başoğlu ve Prof. Dr. İbrahim Baran), "Türkiye Sürüngenleri, Yılanlar"
(Prof. Dr. İbrahim Baran ve Prof. Dr. Muhtar Başoğ/u}, "Türkiye Kuşları" (Prof. Dr.
Saadet Ergene), "Ornitoloji Dersleri" (Prof. Dr. İbrahim Baran), "Türkiye'nin Av ve
Yaban Hayvanları, Kuşlar" ve "Türkiye'nin Av ve Yaban Hayvanları, Memeliler" (Nihat
Turan) ve "Türkiye Kuşları" (Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu) adlı kitapların yazarlarına yine
ülkemiz ve şahsım adına teşekkür etmek istiyorum.
Bu kapsamdaki bir kitabın hazırlanışı, bazı yazarların ve yayınevlerinin, özellikle
şekiller için verdikleri izinler; çevremdeki içten, özveri sahibi, yetenekli insanlar ve bana
her zaman olduğu gibi bu kitapta da büyük destek sağlayan Meteksan yetkililerinin ve
çalışanlarının dostça yardımları olmasaydı, gerçekleşmezdi. Bu bağlamda,
Sürüngen literatürünü okuyarak düzelten, Ege Üniversitesi Öğretim Üyelerinden
Doç. Dr. Mehmet Atatür'e, sürüngenler konusundaki yayınlan ve bilgileri kullanmam
için izin veren, yine aynı üniversiteden, Doç. Dr. Abidin Budak, Doç. Dr. Mehmet
Atatür'e ve özellikle eserlerinden çok büyük ölçüde yararlandığım Eylül Üniversitesi
9
öğretim üyelerinden, Prof. Dr.İbrahim Baran'a, omurgalı kitabından büyük ölçüde
yararlanmama izin veren Hacettepe Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr.
Mustafa Kuru'ya, kitaplarındaki şekillerden yararlanmama izin veren Prof. D· r. Viazenz
Ziswiler, Prof. Dr. Volker Storch, Prof. Dr. Rupert Riedl, Prof. Dr. Gordon Corbet
ve Denys Owen, Dr. Roger Peterson, Guy Mountfori, P. A. D. Hol/om ve BLV
Verlagsgesellschaft, Georg Thieme Verlag, Gustav Fischer Verlag, Paul Parey
Verlagsbuchhandlung adlı yayınevlerine, koleksiyonundaki yarasa örneklerinden
özgün yarasa resimleri çizen Ankara Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. İrfan
YJ/maz'a, yazım sırasında önerilerde bulunan ve düzeltilmesine yardımcı olan, yine
aynı üniversiteden Doç. Dr. Erkut Kıvanç ve Doç. Dr. İrfan YJ/maz'a, düzeltme/erin
yapt!masında yardımcı olan Hacettepe Üniversitesi'nden Yard. Doç. Yıldız Demirkalp
(Aksun), Doç. Dr. Ertunç Gündüz, Uzm. Yusuf Durmuş, Uzm. Mustafa Çalışkan,
Arş. Gör. Ali Fuat Canbolat, Arş. Gör. Güldeniz Özmen, Arş. Gör. Didem Gökçe,
Teknisyen Murat Şahinbaz, özellikle düzeltme ve kuşların yazımı sırasında katkt!annı
gördüğüm Arş. Gör. Nuray Emir'e, notlarımı bilgisayara geçiren sevgili daktilograf/a
rımız Hayri Erkaya, Rüya Dündar, Yeter Kodal'a ve özellikle her zaman olduğu gibi
şekilleri kendine özgü titizlikle hazırlayan sevgili teknisyenimiz İbrahim Asian'a ve
böyle bir kitabın her yönüyle mükemmel çıkması için, olanaklarını, ülkemiz eğitimine
sunan ve her aşamada bana dostça davranan Meteksan'ın Genel Müdürü başta
olmak üzere, tüm idari personeline ve ça/Jşanlanna şükranlarımı sunmayı bir borç
biliyorum.
Ali Demirsoy
19.02.1992
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM: REPTİLİA SÜRÜNGENLER 3
40.
KÖKENLERİ 7
404.01..11.. EVRİMSEL FARKLLIAŞMALARI . . 15
VÜCUT YAPILARI 16
404.02..21.. İSKELETLERİ 17
40.2.2. KASLANMALAR I . 25
40.2.2.1. Hareket 27
40.2.3. DERİ YAPSII 30
40.2.3.1. Üstderi (Epidermis) ve Oluşumları 30
40.2.3.2. Altderi (Corium) . 32
40.2.4. SİNDİRİM SİSTEMLERİ 3 7
40.2.4.1. Ağız 3 7
40.2.4.2. Beslenmeleri 48
402..5. SOLUNUM SİSTEMLERİ 49
40.2.6. DOLAŞMI SİSTEMLERİ 52
40.2.6.1. Kan Yapıları . . . 53
40.2.6.2. Vücut Sıcaklıkları ve Aktiviteleri . 54
40.2.7. ÜROGENİTAL SİSTEMLERİ ... 55
40.2.7.1. Eşeysel Bezleri . 56
40.2.8. SİNİR SİSTEMLERİ 58
40.2.8.1. Duyu Organları 60
40.2.9. ENDOKRİN SİSTEMLER 65
40.2.1 O. GELİŞMELERİ 66
40.2.11. ÜREMELERİ 67
40.2.12. DAVRANŞILAR I. .. 70
40.2.13. YAYLIIŞLAR I· 71
40.2.14. BULUNDUKLA...R...!. ...Y....E....R...L....E...R.... ..V....E... ...M......E...V....S...İ..M..•..S....E...L.... ..İ.Ş....L...E...V....L...E....R...İ. .... 72
40.2.15. DÜŞMANLAR! . 73
40.2.16. İNSANLARLA OLAN İLİŞKİLERİ 73
40.2.16.1. Sürüngenlerde Savunma, Sürüngen Zehirleri ve
Bununla İlgili Konulara Genel Bakış 74
40.2.16.1.1. Sürüngen Zehirleri ve İlgili Bilgiler 76
40.2.16.1.2. Diğer İlişkileri . 80
40.2.17. TOPLANMALAR! VE KOLEKSİYON YAPLIMALARI 81
40.2.17. 1. Canlı Beslenmeleri ..... 83
40.2.18. S NI FILANDRI LIMALAR I 83
40.2.18.1. Taksonomik Özellikleri .... . 84
40.2.18.2. Sistematikleri İçin Kullanılan Sistem 85
SÜRÜNGENLERİN SINIFLANDIRILMASI 85
404.03..31.. ALTSIN FI: ANAPSDİA REPTİLİOMORPHA) 85
(=
40.3.1.1. Takım: Cotylosauria . 85
40.3.1.2. Takım: Mesosauria 86
40.3.1.3. Takım: Chelonia ( Testudines Testudinata) Kaplumbağalar . 87
= = =
40.3.1.3.1. Alttakım: Pleurodira . 90
40.3.1.3.2. Alttakım: Cryptodira 92
40.3.2. ALTSIN FI: LEPİDOSAURİA (DİAPSİDA) TEPEGÖZLER +
=
KERTENKELELER + YLIANLAR 101
40.3.2.1. Takım: Eosuchia 101
40.3.2.2. Takım: Rhynchocephalia Tepegözler . 101
=
40.3.2.3. Takım: Sauropterygia 102
40.3.2.4. Takım: Squamata = Kertenkeleler+ Körkertenkeleler +Yılanlar=
Pullusürüngenler = Pullular .102
40.3.2.4.1. Alttakım: Lacertilia (= Sauria) = Kertenkeleler . 105
40.3.2.4.2. Alttakım: Amphisbaenia (= Annulata) = Körkertenkeleler .... 139
40.3.2.4.3. Alttakım: Ophidia (= Serpentes) = Yılanlar . ... 1 40
40.3.3. ALTSNI FI: ARCHOSAURİA (DİAPSİDA) . 175
40.3.3.1. Takım: Thecodontia . .. 175
40.3.3.2. Takım: Crocodylia = Timsahlar . 175
40.3.3.3. Takım: Pterosauria = Uçan Sürengenler . 178
40.3.3.4. Takım: Saurischia = Sürüngen Kalçakemerli Dinazorlar . 179
40.3.3.5. Takım: Ornithischia = Kuş Kalçakemerli Sürüngenler . 179
40.3.4. ALTSNI FI: SYNAPSİDA (THEROMORPHA = THEROPSİDA) =
MEMELİ BENZERİ SÜRÜNGENLER 179
40.3.4.1. Takım: Peylcosauria 180
40.3.4.2. Takım: T herapsida 180
40.3.5. ALT SNI FI: CIHTYOPTERYGİA . . 181
40.3.6. ALTSINFI: EURYAPSİDA (= SYNAPTOSAURİA) 182
SÜRÜNGENLER iÇİN YARARLANILAN GENEL KAYNAKLAR 182
TÜRKiYE SÜRÜNGENLERINE AİT YARARLANILAN KAYNAKLAR. 183
BÖLÜM: SiNi!=: AVES KUŞLAR 199
41. =
KÖKENLERi 200
414.11..11.. EVRİMSEL FARKLLIAŞMALAR I. 202
GENEL VÜCUT YAPILARI . 204
414.21..21.. İSKE LET . 205
41.2.2. KASLANMA . 208
41.2.2.1. Hareketleri ..... . 209
41.2.3. DERİ VE DERİ OLUŞUM ALR! . ... 212
41.2.3.1. Tüyler . 212
41.2.3.1.1. Tüy Tipleri . . 215
41.2.3.1.2. Tüy Oluşumu ve Değişimi 216
41.2.3.1.2.1. Tüy Değişimi . 217
41.2.3.2. Kuşlarda Renk Oluşumu 218
41.2.3.3. Gaga 219
41.2.3.4. Tırnaklar . 221
41.2.3.5. Pullar . . 221
41.2.3.6. Deribezelri 222
41.2.4. SİNDİRİM SİSTEMİ 222
41.2.4.1. Beslenme 227
41.2.5. SOLUNUM SSİTEMİ VE HAVAKESELERİ . 227
41.2.5.1. Ses Çıkarma 228
41.2.6. DOLAŞMI SİSTEMİ 229
41.2.6.1. Kan ve Kan Yapıcı Organlar 230
41.2.6.2. Lenf Sistemi . 231
41.2.7. SİNİR SİSTEMİ . ... 231
41.2.8. DUYU ORGANLAR! 232
41.2.9. ÜROGENİTA LS İSTEM 238
41.2.g.1. Boşal ıtm Sistemi 238.
41.2.9.2. Üreme Organları 239
41.2.1 ENDOKRİN BEZLERİ . . 240
O.
EŞEYSEL HÜCRELERiN OLUŞUMU VE GELİŞME . 242
41.3.
ÜREME 244
41.4.
DAVRANIŞ . 254
41.5.
41.5.1. KŞI UYKUSU . 254
41.5.2. GÖÇ . 254
KORUNMALAR!, DÜŞMANLAR!, iNSANLARLA iLiŞKİLERi VE
41.6. YAŞAM ALANLAR! 257
.
YAYILIŞLARI 258
41.7. . _
KUŞLARIN MÜZE ÖRNEÖI OLARAK HAZIRL.A NMALARI VE
41.8.
GEREKLİ BiLiMSEL ÖLÇÜMLERiN ALINMASI .. .. .. . . .. .. 258
41.8.1. KUŞLARNI ÖLÇÜMLERİNİN ALNIMASI ............................ 260
KUŞLARIN SİSTEMATİÖI 260
414.91..91.. TAKSONOMİK ÖZELLİKLERİ 260
41.9.1.1. ALTS NI FI: ARCHAEORNİTES (SAURURAE) SÜRÜNGEN BENZERİ
KUŞLAR FOSİL KUŞLAR 265
41.9.1.2. ALT SINFI: NEORNİT=H ES (ORNTİHURAE) GÜNÜMÜZ KUŞLAR I
=
GERÇEK KUŞLAR 265
41.9.1.2.1. Takım: Hesperornithiformes = Yenidünyanın Fosil Kuşları 265
41.9.1.2.2. Takım: İchthyornithiformes = Balık Benzeri Kuşlar . 265
41.9.1.2.3. Takım: Struthionfiormes (= Struthiones) = Eskidünya Devekuşları 265
41.9.1.2.4. Takım: Rheiformes Rheae) = Yenidünya Devekuşları 267
(
41.9.1.2.5. Takım: Casuariiforme=s (Casuarii) = Tepelikli Devekuşları 268
41.9.1.2.6. Takım: Apterygiformes (= Apteryges) Kiviler . 269
41.9.1.2.7. Takım: Aepyorniformes Aepyornithe=s ) = Filkuşları 269
(=
41.9.1.2.8. Takım: Tinamiformes (= Crypturi) 269
41.9.1.2.9. Takım: Sphenisciformes (= Pinguine = İmpennes) = Penguenler 270
.
41.9.1.2.10. Takım: Procellariformes Tubinares) = Tüpburunlu Kuşlar 272
(= .
41.9.1.2.11. Takım: Gaviformes (= Gaviae) = Dalgıçkuşları 274
41.9.1.2.12. Takım: Podicipediformes (= Podicipedes) Yumurtapiçleri 275
=
41.9.1.2.13. Takım: Pelecaniformes (= Steganopodes)
=
Kürekayaklı Kuşlar = Pelikanlar 278
41.9.1.2.1 4. Takım: Ciconiiformes (= Gressores) = Leylekgiller . 279
41.9.1.2.15. Takım: Phoenicopterioformes (= Phoenicopteri) = Flamingolar 286
41.9.1.2.16. Takım: Anseriformes (= Anseres) = Ördekler 287
41.9.1.2.17. Takım: Gruiformes Grues = Ralliformes) = Turnalar 300
(
41.9.1.2.18. Takım: Charadriiform=e s = Yağmurkuşları . 306
41.9.1.2.19. Takım: Galliformes (= Galli Gallinacei) = Tavuklar 323
=
41.9.1.2.20. Takım: Falconiformes (= Falkones) ve Accipiteriformes (= Accipitres)
Gündüz Yırtıcı Kuşları 341
41.9.1.2.21. Takım: Cuculiformes Cuculi) = Gugukkuşları 356
(= .
41.9.1.2.22. Takım: Columbiformes (= Columbae) Güvercinler . 258
.
41.9.1.2.23. Takım: Psittaciformes (= Psittaci) P=ap ağanlar 362
..
41.9.1.2.24. Takım: Strigiformes (= Striges) = =G eceyırtıcıları = Baykuşlar . 263
41.9.1.2.25. Takım: Caprimulgiformes (= Caprimulgi) = Çobanaldatanlar 368
41.9.1.2.26. Takım: Coliiformes (= Colli) 369
41.9.1.2.27. Takım: Apodiformes Macrochires) = Ebabiller = Sağanlar . 370
(=
41.9.1.2.28. Takım: Trogoniformes (= Trogones) 373
41.9.1.2.29. Takım: Coraciiformes (= Coraciae) Kargalar = Kuzgunlar 374
= ..
41.9.1.2.30. Takım: Piciformes (= Pici) = Ağaçkakanlar 377
41.9.1.2.31. Takım: Passeriformes (= Passeres) Ötücükuşlar 382
=
41.9.1.2.31.1. Alttakım: Eu rylaimi (= Des rriodactylae) . 382
41.9.1.2.31.2. Alttakım: Tyranni (= Clamatores) 382
41.9.1.2.31.3. Alttakım: Manurae (= Suboscines) 382
41.9.1.2.31.4. Alttakım: Passeres (= Oscines) = Ötücükuşlar 382
KUŞLARLA İLGiLi YARARLANILAN GENEL KAYNAKLAR 453
TÜRKİYE KUŞLAR! iLE iLGiLi OLARAK YARARLANILAN KAYNAKLAR 454
BÖLÜM: SINIF: MAMMALİA MEMELİLER 482
42. =
KÖKENLERi 483
42.1.
EVRİMSEL FARKLILAŞMALARI 485
42.2. .
VÜCUT YAPILARI 486
42.3.
42.3.1. İSKELE T, ( SCLETUM = SCLETON) 488
42.3.1.1. Kafatası = Cranium) İskeleti . 488
42.3.1.2. Eksen (=( =A xialis) İskeleti 498
42.3.1.3. Üyekemerleri 505
42.3.1.4. Üyeler Extremitas) 507
(
42.3.2. KASLAN=M A (= MUSCULUS) 515
42.3.2.1. Hareket 516
42.3.3. DERİ (= DERMA) VE DERİYLE İLGİLİ YAPILAR . 518
42.3.3.1. Bezler (= Gland ula) 520
.... .
42.3.3.2. Pençeler Unguis), Toynaklar (= Ungula) ve Tırnaklar . (= Ung-·u is) . 528
(
42.3.3.3. Kıllar sa=ç kılı anlamına çoğulu Pila, tekili Pilus,
(
genel o=l arak bir kavram olarak Pili) 528
.
42.3.3.4. Boynuzlar Cerato) 532
(
42.3.3.5. Balinalardak=i Ağıztarağı ve Diğer Boynuzlaşmış Yapılar 534
.
42.3.3.6. Dermal Pigmentler 536
42.3.3. 7. Epidermal Farklılaşmaların Dermal Etkileri (İndüksiyon) 538
42.34. SİNDİRİM SİSTEMİ (= ORGANA DİGESTİONİS) 538
42.3.4.1. Beslenme (= Digestion) 552
42.3.5. SOLUNUM SİSTEMİ ORGANA RESPİRATORİA) 553
42.3.6. DOLAŞIM SİSTEMİ (=O RGANUM CİRCULATORİA) 556
(
42.3.6.1. Kan (= Hai ma) = 560
42.3.6.2. Lenf (= Lympha) Sistemi 561
42.3.7. SİNİR SİST EMİ (= NERVUS) . 561
42.3.8. DUYU ORGANLAR! ORGANA SENSUUM) . 566
42.3.9. ENDOKRİN SİSTEM (.= 572
42.3.1 BOŞALT iM SİSTEMİ 573
42.3.1O1.. ÜREME SİSTEMİ 575
42.3.11.1. Erkek Üreme Organları 575
42.3.11.2. Dişi Eşey Organları 576
ÜREME 577
42.4.
GELİŞME ..... 581
424.25..51.. PLACENTA = PLASENTA 583
DAVRANIŞLARI 586
42.6.
DÜŞMANLAR! VE PARAZİTLERİ ..... 589
42.7.
EKONOMİK ÖNEMLERİ 589
42.8.
YAKALANMALAR! VE MÜZE İÇİN HAZIRLANMALARI. 591
42.9.
YAYILIŞLARI . 592
42.10.
MEMELİLERİN SISTEMATİGI . 597
424.21.11.11.. ALTSINIF: PROTOTHERİA . 608
42.11.1.1. Takım: Monotremata (= Ornithodelphia) = Birdelikliler
Yumurtlayanmemeliler = Kloaklımemeliler . = 608
42.11.2. ALTSINIF: METATHERİA = MARSUPİALİA = DİDELPHİA =
KESELİM EM ELİLER 610
42.11.2.1. Takım: Didelphida = Keselimemeliler 611
42.1 1.2.2. Takım: Caenolestia 613
42.11.2.3. Takım: Dasyuria 613
42.11.2.4. Takım: Peramelia = Keseliporsuklar . 615
42. 11.2.5. Takım: Phalangeria . 615
42.11.3. ALTSNI IF EUTHERİA PLACENTALİA = MONODEL PHİA
PLASENTAL=I MEMELİLER = 618
42.11.3.1. Takım: İnsectivora = Böcekçiller 618
42.11.3.1.1. Alttakım: Zalambdodonta 620
42. 11.3.1.2. Alttakım: İnsectivora . 621
42.11.3.2. Takım: Der moptera = Abalımemeliler = Uçan Lemurlar ....... . 629
42.11.3.3. Takım: Chiroptera = Yarasalar Uçanmemeliler Gecekuşları
Abalımemeliler = 630
