Yakınçağ Siyasal Düşünceler Tarihi

431 Pages·2013·6.77 MB·Turkish

by  George Sabine

KÜLTÜR DİZİSİ
YAKINÇAĞ SİYASAL DÜŞÜNCELER TARİHİ
George SABİNE
Kitabın Özgün Adı:
History of Political Theory
© 1973 Wadsworth, Cengage Leaming/Nelson Education Inc.
Türkçesi: Prof. Dr. Özer OZANKAYA
1. Basım: Ekim 2013 / Cem Yayınevi ©
ISBN: 975-406-587-X
ISBN 13: 978-975-406-587-9
Dizgi, Kapak Düzeni: Bülent Eryılmaz
Düzelti: Kadir Kıvılcımlı
Baskı: Umut Matbaası
Fatih Caddesi Yüksek Sokak 11/1
Merter - İstanbul
Tel: [phone]
Sertifika No: 22826
CEM YAYINEVİ
İpek Sokağı No: 8/A
34433 Beyoğlu - İstanbul
www.cemyayinevi.com - [email protected]
Tel: [phone] Faks: 244 15 33
Sertifika No: 10823
Yayın hakları Cem Yayınevi’ne aittir.
Yayınevinin yazılı izni olmadan kullanılamaz.
GEORGE SABİNE
Yakınçağ
Siyasal Düşünceler Tarihi
Türkçesi:
Özer Ozankaya
cem ft
yayınevi v #

İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I
HEGEL: DİYALEKTİK VE ULUSÇULUK.......................9
Tarihsel Yöntem...............................................................................13
Ulusun Ruhu....................................................................................19
Bir Alman Devleti...........................................................................24
Diyalektik ve Tarihsel Zorunluluk.................................................29
Diyalektiğin Eleştirisi.....................................................................37
Bireycilik ve Devlet Kuramı..........................................................44
Özgürlük ve Otorite........................................................................50
Devlet ve Sivil Toplum...................................................................58
Hegelciliğin Sonradan Kazandığı Önem......................................65
Seçilmiş Kaynakça..........................................................................70
BÖLÜM II
LİBERALİZM: FELSEFİ KÖKTENCİLİK.......................71
En Büyük Mutluluk İlkesi..............................................................78
Bentham'ın Hukuk Kuramı............................................................84
Erken Liberalizmin İktisat Kuramı................................................92
Erken Liberalizmin Siyasal Kuramı.............................................102
Seçilmiş Kaynakça........................................................................110
BÖLÜM IH
ÇAĞDAŞ LİBERALİZM.........................................................111
John Sluart Mili: Özgürlük...........................................................116
Toplumsal İncelemenin İlkeleri...................................................129
Herbert Spencer............................................................................137
Liberalizmin Ülkücü Açıdan Yeniden Düzenlenişi...................142
Liberalizm, Tutuculuk, Sosyalizm...............................................155
Liberalizmin Bugünkü Anlamı....................................................162
Seçilmiş Kaynakça........................................................................179
BÖLÜM IV
MARX VE DİYALEKTİK MADDECİLİK......................181
Proleter Devrimi...........................................................................183
Diyalektik Maddecilik..................................................................189
iktisadi Gerekircilik......................................................................195
İdeoloji ve Sınıf Kavgası.............................................................203
Marx'ın Özeti................................................................................208
Engels ve Diyalektik.....................................................................212
Diyalektik Maddecilik ve Siyaset...............................................222
Bir Kurum Olarak Kapitalizm.................... 229
Kapitalizmin Çöküşü....................................................................234
Toplumsal Devrimin Stratejisi.....................................................238
Seçilmiş Kaynakça........................................................................245
BÖLÜM V
KOMÜNİZM..............................................................................247
Rus Marksizmi..............................................................................252
Lenin'in Parti Kuramı...................................................................257
Lenin ve Diyalektik Maddecilik.................................................267
Burjuva ve Proleter Devrimleri....................................................277
Emperyalist Kapitalizm...............................................................286
Devrime Yaklaşış..........................................................................298
Beklenen Devrim..........................................................................306
Başarı Sorunu................................................................................312
Proletaryanın Kılavuzu................................................................316
Demokratik Merkeziyetçilik........................................................323
Tek Ülkede Sosyalizm..................................................................328
Komünizmin Mizacı.....................................................................342
Seçilmiş Kaynakça........................................................................350
BÖLÜM VI
FAŞİZM VE NASYONAL SOSYALİZM............................353
Us-Dışıçılık: Felsefi Düşünce Ortamı.........................................358
Bir Efsane Olarak Felsefe............................................................365
Faşizm ve Hegelcilik.....................................................................370
Halk, Seçkinler ve Önder..............................................................376
Irk Efsanesi....................................................................................382
Lebensraum....................................................................................390
Totalitarizm....................................................................................397
Nasyonal Sosyalizm, Komünizm ve Demokrasi.......................405
Seçilmiş Kaynakça........................................................................415
Dizin...............................................................................................417

BÖLÜM I
HEGEL: DİYALEKTİK VE ULUSÇULUK
Hegel'in felsefesi çağdaş düşünüşü tam anlamıyla yeni baş­
tan kurmak hedefini güdüyordu. Bu felsefe içinde siyasal sorun­
lar ve düşünceler, önemli olmakla birlikte, din ve metafizikte
olduğuna oranla ikinci derecede bir etken durumunda kalıyordu.
Geniş anlamıyla Hegel'in sorunu çağdaş düşünüşte başlangıçlar­
dan beri var olagelen ve çağdaş bilimin ilerleyişi dolayısıyla git­
tikçe daha büyük önem kazanan bir sorundu: Bilimsel amaçlar
için kabul edilmesi gereken doğa düzeni anlayışı ile Hıristiyan­
lığın törcsel ve dinsel geleneklerinde içkin olan doğa düzeni an­
layışı arasındaki karşıtlık. Hegel'in felsefe eğitimine başlama­
sından önceki yarım yüzyılda üç önemli düşünür bu karşıtlığı
daha kesin bir duruma getirdiler. Hume 'us' sözcüğünün gizledi­
ği belirsizlikleri göstermiş ve böylece doğrudan doğruya doğal
hukuk düzeni ilkesini kuşkulu kılmıştı. Rousseau, kafayla dü­
şünmenin karşısına yürekle düşünmeyi çıkannış, din ve ahlakı
hemen tümüyle bir duygu işi saymıştı. Kant ise bilime ve ahla­
ka ayn alanlar tanıyıp kurumsal ve işlemsel düşünüş arasındaki
aynlık üzerinde son derece direterek, hem bilimin, heııı de ahla­
kın özerkliğini korumaya çaba göstermişti. Bu üç felsefe -ay­
dınlanma çağının tipik- sonuçlan 'böl ve yen' çözümleyici ilke­
si üzerine kurulmuştu. Bunlara karşılık olarak Hegel daha gözü-
pek bir tasanmsal bileştirme ilkesi öneriyordu. O'na göre ahlak
ve dinin varlığı mantıksal olarak açıklanabilirdi. Ama ancak ve
9
ancak yeni ve daha güçlü çözümleyici bilim mantığını aşan bir
bileştirme mantığı bulunabilirse. Dolayısıyla Hegel felsefesinin
vermeyi üstlendiği şey, Hume ve Kant'ın çözümlemelerinin
ayırdığı şeyleri kapsayan ve birarada bulunduran genişletilmiş
bir akıl anlayışıydı; sisteminin merkezi de, yeni bir düşünsel
yöntemi sistemleştirmek amacını güden yeni bir mantık idi.
Bunu diyalektik diye adlandırdı. O'na göre diyalektiğin erdemi,
olgular alanı ile değerler alanı arasındaki zorunlu mantık ilişki­
sini gösterebilmesinden ileri geliyordu. Buna uygun olarak di­
yalektik toplum, ahlak ve dinin sorunlannı anlamak için yeni ve
vazgeçilmez bir araç sağlamaktaydı. Bu yöntem son derece
ussal (ama yeni bir tanıma göre ussal) bir değer ölçüsü sağlaya­
cak, felsefi zayıflığı Hume'ca, uygulamadaki zayıflığı da daha
da parlak bir biçimde, Fransız Devrimi tarafından kanıtlanmış
olan doğa yasasının yerini alacaktı.
Gerçekte ise Hegel'in felsefesi yalnızca böylesine biçimsel
düşüncelerle ya da böylesine yüksek düzeyde yapılmış soyutla­
malarla belirlenmiş bir felsefe değildi. Fransız Devrimi Avru­
pa'nın siyasal tarihinde olduğu kadar düşünce tarihinde de kalın
bir çizgi çizmiştir. Bu devrimin şiddet ve terör yanı ve sonunu
hazırlayan küçük uluslara karşı giriştiği yayılmacı saldırılar,
başlangıçta insan haklanna en ateşli biçimde inananlann zihin­
lerinde bile bir tepkiye yol açtı. Burke gibi karşıtlan arasında
devrimin bu yanlan, aşınlıklann devrimci felsefenin doğal
ürünü olduğu inancını doğurdu. Sonuç olarak ulusal gelenekle­
re ve devrimcilerin hor gördüğü göreneksel dindar tutum ve
davranışlara yeni bir değer bağlandı. Bundan başka Napolyon
Savaşlan bütün Kıta Avrupa ülkelerinin anayasa düzenlerini
ören yerine çevirmişti. Bunların yeniden kurulması başlıca so­
runu oluşturuyordu ve olaylann da doğruladığı gibi, bu sorun
yine insan haklan gibi böylesine yıkıcı soyutlamalara başvuru­
10