Table Of ContentXIII
769
52
A37
PLENUM
KC PZPR
30 czerwca
i 28-29 lipca 1989 r.
PZPR
pójdzie odważnie
drogą reform
postępu
i odpowiedzialności
XIII
PLENUM
KC PZPR
XIII
PLENUM
KC PZPR
30 czerwca
i 28-29 lipca 1989r.
Podstawowe
dokumenty i materiały
2
Książka i Wiedzą Warszawa 1989
30 czerwca 1989 r. rozpoczęły się obrady pierwszej części XIII
plenarnego posiedzenia KC PZPR. W związku z przygotowaniami
do pierwszego posiedzenia parlamentu były to obrady wspólne z
Klubem Poselskim PZPR.
Na początku obrad / sekretarz KC PZPR Wojciech Jaruzelski
złożył następujące oświadczenie:
„ Biuro Polityczne zwróciło się do mnie, abym wyraził zgodę na
wysunięcie swej kandydatury w Zgromadzeniu Narodowym na
urząd prezydenta PRL. Taką też intencję wyrazili nasi koalicyjni
sojusznicy.
Wysoko cenię sobie tę propozycję, upatrując w niej nie tylkos
wyraz zaufania do mnie, ale przede wszystkim przejaw tak po
trzebnego nam obecnie dążenia do jedności partii oraz do part
nerskiej, opartej wzajemnym poszanowaniu koalicyjnej
na
współpracy.
Serdecznie dziękuję członkom naszej partii, przedstawicielom
ugrupowań koalicyjnych, a także wielu obywatelom bezpartyjnym,
którzy zachęcają mnie do kandydowania na to zaszczytne stano
wisko państwowe. Zapoznałem się z licznymi uchwałami i rezolu
cjami w tej sprawie, a także z listami towarzyszy i obywateli. Nie
są mi również obce życzliwe słowa ze strony środowisk często
nawet odległych ideologicznie, lecz szczerze zatroskanych o losy
kraju.
Nadszedł czas, abym się w tej sprawie wypowiedział.
Padną zapewne pytania, dlaczego tak długo powstrzymywałem
się przedpodjęciem decyzji. Kiedy o Polskę chodzi, ojej bliższą i
dalszą przyszłość – żaden namysł nie jest zbyt staranny i zbyt
długi. Pośpiech, osobiste plany, troska o własny wizerunek - to
wszystko musi ustąpić na dalekiplan.
5
Mamy świadomość, czym dziś naprawdę żyje nasz naród, jakie
są jego troski, jak – zwłaszcza w ostatnich miesiącach – wyglą.
da codzienne życie polskich rodzin. Blędem byłoby uważać, że
wokół fotela prezydenckiego koncentrują się główne zaintereso
wania społeczeństwa.
Życie narodu podlega głębokim przemianom . Tak już bywa, że
mało kto zachowuje w pamięci początek tych przemian, ale nie
mal każdy zadaje pytanie, co z nich na dziś wynika. Zmęczone
społeczeństwo ma pełne prawo zapytać, kiedy wreszcie zaświeci
nad Polską promień słońca.
Nie uchylam się – ponieważ nigdy tego nie czynię - od odpo
-
wiedzialności. Nie mam innego świadectwa poza najlepszą wolą i
ciężką, bardzo ciężką pracą.
Muszę jednak brać pod uwagę realia społeczne. Wiem dobrze,
że opinia publiczna kojarzy mnie częściej ze stanem wojennym , a
dużo rzadziej z linią reform , z tak znamiennymi decyzjami X Ple
num KC. Wydaje mi się w tym miejscu niecelowe przypomnienie i
wyjaśnienie, że w ciągu tych trudnych lat byłem i pozostaję głę.
boko przekonany zarówno o obowiązku obrony stabilności pań
stwa, jak i o potrzebie głębokich reform i daleko posuniętej de
mokratyzacji.
Obecni tu towarzysze dobrze wiedzą, jak często ijak stanowczo
wypowiadałem się, a przede wszystkim działałem na rzecz nowe
go ładu polityczno-społecznego w Polsce, jak wierność pryncy
piom starałem się łączyć z otwartością i śmiałością w konkret
nych poszukiwaniach i rozwiązaniach. Nie jest to jednak argu
ment wystarczający, aby pozyskać rzeczywiste społeczne zrozu
mienie i poparcie. A jest ono zwłaszcza w obecnej sytuacji nie
zbędne. Dlatego też zarówno poczucie obywatelskiej, państwowej
odpowiedzialności, jak i żołnierskiej i po prostu ludzkiej godności
nie pozwala mi na korzystanie z politycznych protez i okrężnych
dróg. Zawsze było mi obce dążenie do zaszczytów. Chcę zostać
sobą.
Dlatego tez pragnę poinformować towarzyszy, że po głębokiej
rozwadze nie zamierzam kandydować na urząd prezydenta Pol
skiej Rzeczypospolitej Ludowej.
6
W moim przekonaniu kluczową dla Polski sprawą jest obecnie
integracja, nauka nowych form życia publicznego, najszerzej po
jęte porozumienie narodowe. Chcę jasno i otwarcie stwierdzić, że
są to nie tylko hasła i dążenia, lecz również kamienie milowe linii
politycznej, którą starałem się urzeczywistnić. Jeśli jednak na
drodze do porozumienia, do zjednoczenia społecznych sił pojawia
się przeszkoda, choćby tą przeszkodą miał być Wojciech Jaruzel
ski, jestjedno możliwe wyjście. Najwyższy interes państwa, świa
domość dramatyzmu obecnego okresu, a przede wszystkim po
czucie odpowiedzialności każą wyciągnąć nawet takie wnioski,
które może ktoś uznać za krzywdzące czy niesprawiedliwe. Naród
jednak jest zawsze sprawiedliwy, choć nie zawsze wobec współ
czesnych.
Pozwólcie jednak, towarzysze, że nie poprzestanę na tych oso
bistych rozważaniach. Chcę was prosić o udzielenie rekomendacji
Komitetu Centralnego dla żołnierza, polityka, patrioty, od wielu lat
bliskiego mi człowieka, towarzysza Czesława Kiszczaka.
W oczach społeczeństwa, w tym także środowisk opozycyjnych,
uchodzi on słusznie za czołowego przedstawiciela linii porozu
mienia i śmiałych rozwiązań, wśród których « okrągły stół» jest
najbardziej znany. Jako polityk dowiódł nawet w najtrudniejszych
warunkach niepospolitej umiejętności prowadzenia dialogu. Potra
fil zaskarbić sobie szacunek i uznanie wielu środowisk politycz
nych i społecznych. Cechy jego osobowości i długoletnie do
świadczenie sprawiają, że general Czesław Kiszczak potrafi spro
stać zaszczytnym , lecz jakże odpowiedzialnym obowiązkom urzę
du prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wielekroć dał
dowody, że potrafi stanąć skutecznie w obronie nadrzędnych in
1
teresów socjalistycznego państwa, ale dowiódł też, że w poszuki
-
waniu porozumienia narodowego nie szczędził sił, umie pozyskać
zaufanie partnerów. Połączenie tych dwóch wartości jest koniecz
ne dla zapewnienia spokoju społecznego i bezpieczeństwa naro
dowego, dla pomyślnego rozwoju Polski.
Proszę o zrozumienie i aprobatę dla przedstawionych przeze
mnie motywacji i wniosków ".
Komitet Centralny PZPR po przeprowadzeniu wszechstronnej
7
dyskusji nad oświadczeniem Wojciecha Jaruzelskiego w sprawie
kandydowania na urząd prezydenta PRL postanowił podtrzymać
swoją rekomendację i zwrócił się do Wojciecha Jaruzelskiego o
ponowne rozważenie stanowiska zajętego przez niego w tej spra
wie.
Oświadczenie złożył także Klub Poselski PZPR: ,,Po zapoznaniu
się z oświadczeniem Wojciecha Jaruzelskiego i szerokiej dyskusji
Klub Poselski PZPR podtrzymuje poparcie i zwraca się do Wojcie
cha Jaruzelskiego o ponowne rozważeniejego decyzji o kandydo
waniu na urządprezydenta”.
28 lipca 1989 r. rozpoczęły się obrady drugiej części XIIIplenar
nego posiedzenia Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej
Partii Robotniczej.
Otwierając posiedzenie Wojciech Jaruzelski powiedział:
Witam serdecznie wszystkich tu obecnych.
Stojąc przed wami w podwójnej jeszcze w tym momencie roli
| sekretarza Komitetu Centralnego PZPR i, od niedawna, prezy
denta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, korzystam z okazji, aby
wam , a za waszym pośrednictwem instancjom , organizacjom i
wszystkim członkom partii przekazać słowa serdecznych podzię.
kowań za okazane mi zaufanie i za poparcie.
Zebraliśmy się na jednym z najważniejszych posiedzeń plenar
nych po X Zjeździe, a przed XI Zjazdem , którego przybliżony ter
min powinien być wkrótce ustalony.
Zgodnie z wcześniejszymi postanowieniami i wobec szczegól
nej wagi problemów stojących przed nami zaprosiliśmy również
na drugą część XIII Plenum członków Klubu Poselskiego PZPR.
Fakt ten dobitnie dowodzi, jak wielką wagę kierownictwo partii
przywiązuje do działalności parlamentarnej, do politycznej roli
naszych towarzyszy posłów.
Na tej sali skupia się raz jeszcze uwaga całej partii, znacznej
części ludzi pracy naszego kraju. Nie wątpię, że nasze obrady
śledzić będą również bratnie partie za granicą, społeczność mię
dzynarodowa.
Będziemy bowiem rozpatrywać różnorodne doniosłe kwestie
8
