Waryam 2020 0405

2020·38 MB·Panjabi

by  Rajwant Kaur Dr.

Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
¡Í∆Ò...............................................................D
√øÍ≈Á’∆-‹Úø ’Ω .............................................
¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-B@B@ «‹Ú «‹Ú ‘π’Óπ «ÂÚÀ «ÂÚ ’≈................................E
‘ØÒ≈ Ó‘ºÒ≈ B@[email protected]
«‹ÒÁ-45
Ó≈√‡ «È‘≈Ò «√øÿ ‹∆ ˘ Ô≈Á ’«Á¡≈
¡ø’-7,8 ó √. ‹◊Á∆Ù «√øÿ Ú«¡≈Ó...............................H
«ÈÓÒ È∆ó ◊πÌ‹È «◊ºÒ.................................A@
√Ï Íº÷∆ ÍëÂÌ≈ Ú≈Ò∂ √Ã∆ √«Â◊π» ‹◊‹∆ «√øÿ ‹∆-
‘«ÚøÁ «√øÿ ‘ø√Í≈Ò.........................................AA
Ó≈√‡ ¡Ó∆’ «√øÿ ‹∆ Á∆¡ª ’«ÚÂ≈Úª.................AB
√ø ÂÈ «√øÿ Ú«‘Ó∆ Á≈ √≈«‘Â’ Ú≈«√ ó √≈Ë» «√øÿ
«’√≈È ó √πÚÈ «√øÿ «Ú’.................................AF
Âπ «◊¡≈ √º⁄≈ √ø ó √∆.¡≈. ÓΩÁ«◊Ò...................BA
«Í¡≈∆¡ª »‘ª ‹Ø ¸Í ¸Í∆Â∂ ⁄ÒÁ∆¡ª ◊¬∆¡ª
-‹ÚøÂ ’Ω................................................BB
◊πÓπ«÷ ‹ÈÓ √Ú≈« Á◊‘ ⁄«Ò¡≈ ó ‹Úø ’Ω......BF
¿πÂÙ≈‘ Á≈ ’Ó≈Ò ó √Ã. √≈Ë» «√øÿ «’√≈È................BH
√»fiÚ≈È Ó≈«Í¡ª Á∂ Ȫ ó √π÷Ó∆ ’Ω ⁄∆Ó≈..............BI
«√‘ Â∂ √∂Ë ó Â≈≈ «√øÿ ¡È‹≈‰.........................C@
’ΩÈÚ∂Ò∂√À∫‡ ÍÒ≈˜Ó≈ ÊÀÍ∆-¡≈√ ‹ª «’¡≈√
ó ‚≈. ⁄∂ÂÈ Ó«‘Â≈.......................................CB
ÓÀ∫ √Ú◊ ‹≈‰Àó ‚≈. ‘«ÙøÁ ’Ω..........................CD
’π‰≈ó «ÍÃÔø’≈ Ì≈Áπ¡≈‹....................................CG
«Ú≈√Â∆ ◊Ò∆¡ª «Úº⁄ ÓπÛ Î∂∆ ó ◊πÌ‹È «√øÿ «◊ºÒ.CH
«Í¡≈ ’Ó≈¬∆ Á≈ ÓπÒ ó √ø ÂÈ «√øÿ Ú«‘Ó∆..........D@
«¬º’ ͺÂ «ÍÂ≈ ‹∆ Á∂ Ȫ ó ‹√«’È......................DA
‹◊Á∆Ù Ú«¡≈Ó ˘ Ô≈Á ’«Á¡ªó ÏÒÁ∂Ú Ó≈ËØÍπ∆...DC
√Ã∆ ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï Á≈ √π÷ÀÈ ¿πÁ» È˜Ó «Úº⁄ ‡∆’≈ .......DG
√«Â◊π» ≈Ó «√øÿ Ó‘≈≈‹ Á≈ B@DÚª ÍÃ’≈Ù ÍπÏ- ÍÃÀ√
«ÍØ‡............................................................DH
È≈ÓË≈∆ ‹ØÛ Ó∂Ò≈ Ó≈¬∆√÷≈Ȫ (Ï«·ø‚≈).................DI
È≈È’ ËøÈπ √π‘≈◊‰∆ «‹È √‘ È≈«Ò «Í¡≈π...............EB
√ÀÚ ‹∆ÚÈ∆ «‘øÓ Ô≈ ω≈¬∆ ó ‚≈. Ò÷Ï∆ «√øÿ......EC
3 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
;qh ;fsr[o{ T[d? f;zx ih tb'A
nghb
nZieb jo e'Jh e'ftv-19 iK e'o'Bk tkfJo; pko/ rZb eo fojk
j?. eh n;hA fJ; rZb dk nzdk}k brkfJnk fe fJj tkfJo; fet/A F[o{
j'fJnk< s[jkv/ #u'A pj[fsnK B/ fJj gfVQnk j't/rk fe fJj uwrkdV
s'A F[o{ j'fJnk, fiZE'A fJj uhB ns/ Gkos ftZu gkJ/ ikD tkb/ fJe
ohArD tkb/ iht (g?Ar'fbB) ftZu nk frnk. fijV/ b'eK B/ uhB
dhnK t?^N wkoehNK (wet markets) t/yhnK jB, T[j fJ; rZb s'A
tke\ jB fe fe; soQK nfijhnK t?^N wkoehNK ftZu fiT[Ad/
ikBtoK dk wkoB ns/ ykD tk;s/ tgko ehsk iKdk j?. fJjBK pk}koK ~ t?^N fJ; bJh efjzd/ jB
feT[Afe ikBtoK d/ p/b'V/ nzF ns/ y{B nkfd ~ ;kc eoB bJh fJjBK T[^s/ brksko gkDh ;[ZfNnk
iKdk j?. nwohek d/ e[M b'eK tb'A uhBh ;oeko ~ fJj wkoehNK pzd eoB dh nghb th ehsh rJh
;h, feT[Afe fgSb/ ;kbK ftZu SARS tor/ tkfJo; fJjBK t?^N wkoehNK ftZu'A jh nkJ/ jB. fJ^E'A
se fe H N ns/ EBOLA th fJ;/ soQK jh ikBtoK s'A wB[ZyK ftZu nkJ/ jB.
1 1
t?^N wkoehNK ftZu wB[Zy ns/ fiT[Ad/ s/ wo/ j'J/ ikBtoK fit/A e[Zs/, u{j/, uwrkdV, ;{o, ;Zg,
izrbh fpZb/ (ns/ j'o th pj[s ;ko/) fJZem/ fJe d{i/ d/ B/V/ jh j[zd/ jB, fi; Bkb tkfJo; dk
ikBtoK s'A wB[ZyK sZe gj[zuDk pj[s nk;kB j[zdk j?. fJjBK ftZu'A pj[s ;ko/ fiT[Ad/ ikBtoK ~
rkjeK d/ ;kjwD/ jh esb ehsk iKdk j?. T[^E/ s[;hA eZu d/ wospkBK ftu gJ/ ;Zg th t/y ;ed/ j',
fiBQK ~ d'jK f;fonK s'A tZY e/ ykXk iKdk j?. e[M b'e fijV/ uhB d/ j'NbK ftZu iKd/ jB, T[j fJ;
rZb s'A ikD{ jB fe fiT[Adh wZSh ykD tkb/ w/} s/ fbnkT[Adh iKdh j?, edh edh s/ fJj sVcdh
j[zdh j?, id'A fJj ykD ~ go';h iKdh j?.
eJh EktK s/ w?A ;{oK ~ nZr T[^s/ bNed/ t/fynk j?, T[j~ fiT[Ad/ ~ jh G[zfBnk iKdk j?. s[jkv/
ftZu'A pj[s ;ko/ ikDd/ j'Dr/ fe G'iB d/ BK s/ pj[s ;koh p/ofjwh ehsh iKdh j?. i/ s[;hA T[BQK
ikBtoK ~ esb j[zd/ t/y bT[, s[jk~ nkgDk G'iB eoBk n"yk j' iKdk j?. fJ; wjKwkoh ns/
wB[Zysk d/ n"y/ ;w/A d"okB (fijVk fe nkT[D tkb/ ;w/A ftZu ;kvh ihtB iku ~ pdb ;edk j?) w?A
g{oh wB[Zysk ~ ;bkj fdzdk jK fe i/eo s[;hA w/oh rZb wzB' sK feogk eoe/ Fkekjkoh pD ikT[ ns/
ikBtoK ~ fJ; p/ofjwh s'A pukT[, fijVh T[j MZb oj/ B/. s[jkv/ ftZu'A pj[s ;ko/ g[BoiBw ftZu
ftFtk; oyd/ jB, fit/A fe pj[s/ Gkosh XowK ftZu wzfBnk iKdk j?. ;k~ BjhA gsk fe fJjBK
jkbksK ftZu fJe ;{o, wZM iK j'o ikBtoK ~ yk e/ n;hA fe; d/ g[BoiBw dh rZb eod/ jK.
w/oh fJj fBwosk ;fjs p/Bsh j? ns/ w?~ pj[s y[Fh th j't/rh i/eo s[;hA ikBtoK ~ ykDk pzd
eo d/t'r/. fJ; Bkb n;hA e[M f}zdrhnK s/ puk ;eKr/ ns/ fJ; Xosh s'A e[M p/ofjwh ysw eo
;eKr/.
4 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
;zgkdeh
fit fit j[ew[ fst? fst eko
wB[Zy i' nkgD/ nkg ~ fJ; pqjwzv ftZu ;G s'A FeshFkbh iht ;wMdk ;h, ni p/p; j' e/ p?mk j?. nZi
T[; dk fJj Gow N[ZN fojk j? fe T[j e[M th eo ;edk j?, T[j nkgDh neb ns/ Fesh Bkb e[M th jkf;b
eo ;edk j?. ftfrnkB dh soZeh Bkb wB[Zy B/ pj[s ;kohnK wZbK wkohnK th jB. nkekF, gskb, Xosh ns/
;w[zdo s/ nkgDk oki ekfJw eoB d/ i~B B/ T[; s'A eJh ekYK th eYtkJhnK jB. go T[j G[Zb frnk fe
fJ; ftfrnkB s'A T[^s/ th e'Jh Fesh j?, i' ;kok ;z;ko ubk ojh j? - T[j Fesh j? oZph Fesh. oZp B/ jh ;koh
e[dos ouh j?, fi; ftZu wB[Zy s'A fJbktk j'o iht-izs{ ns/ pB;gsh Fkwb jB. jT[w? ftZu rqf;nk wB[Zy
fJj G[Zb frnk fe T[j sK oZp d/ fJFko/ ns/ T[;dh feogk ;dek jh ub fojk j?. n;hA gowkswk dk fdZsk jh
yk jzYk oj/ jK feT[Afe T[;dh woih d/ fpBK sK fJe gZsk th BjhA fjb ;edk, c/o fJj sK n?B/ tZv/ ;z;ko dh
y/v j?.
n;hA nk;k dh tko ftZu fJj Fb'e gVQd/ ns/ ;[Dd/ jK-
;GBh SkbK wkohnK eosk eo/ ;[ j'fJ..
wB[Zy nkgDh j'Ad ~ poeoko oZyD bJh pj[s T[^dw eodk j?, go j[zdk T[jh j? i' gow fgsk gowkswk
ukj[zdk j?. n;hA fJ; ;ZukJh ~ G[Zb e/ w?A ns/ w/oh d/ uZeo ftZu c;/ ofjzd/ jK. go op th pj[s vkjYk j?. T[;B/
wB[Zy ~ T[;dh s[ZS fijh j'Ad dk nfj;k; fdtkT[D bJh nfijk MNek fdZsk j? fe tZv/ tZv/ w[beK ~ th jZEK
g?oK dh gJh j'Jh j?. eo'Bk tkfJo; ukj/ fJj e[dosh j? iK pBktNh j?, B/ ;ko/ ;z;ko ftZu nkgD/ g?o g;ko bJ/
jB, fi;d/ ekoB ftFt f;js ;zrmB B/ fJ; ~ wjkwkoh x'fFs eo fdZsk j?. d;zpo 2019 s'A fJ;dk iBw
uhB ftZu'A j'fJnk j? ns/ d/yd/ d/yd/ fJ; B/ ftFt d/ brGr 200 d/FK ~ nkgD/ ikb ftZu tb/N fbnk j?.
ftfrnkBh ns/ vkeNo fJ; d/ fJbki, dtkJh ns/ t?e;hB pBkT[D dhnK nDEZe e'fFFK ftZu bZr/ jB, go
ni/ fe;/ m'; Bshi/ s/ BjhA gj[zu ;e/. ;G s'A tZvh yso/ tkbh rb fJj j? fe fJ; phwkoh Bkb ghVs
ftnesh ftZu i/eo phwkoh d/ bZSD (s/} p[yko, yK;h, ;kj dh sebhc) BjhA th fdykJh d/D sK th fJj
nkgD/ ;zgoe ftZu nkT[D tkb/ j'o eJhnK ~ nkgDh frocs ftZu b? b?Adk j?. fJ; soQK fJj phwkoh J/e s'A
nB/e ftneshnK ftZu c?b iKdh j?.
Gkos th fJ; ;zeN s'A pu BjhA ;fenk. Gkt/A ;kb d/ F[o{ ftZu fJZE/ mzY jh ojh, go wkou wjhB/ s'A fJ;
phwkoh B/ s/ih Bkb nkgDk efjo Ykj[Dk F[o{ eo fdZsk. fJ;/ ;fEsh ~ GKgd/ j'J/ Gkos ;oeko s/ j'o ;{p/
;oekoK B/ gfjbK iBse ;wkrwK s/ o'e brkJh ns/ c/o t/yd/ jh t/yd/ ;ko/ Gkos dh skbkpzdh eo fdZsh.
gzikp ;w/s eJh ;{p/ ;oekoK B/ sK bkevkT{B j[zfdnK jh nkgD/ okiK ftZu eofcT{ dk n?bkB eo fdZsk.
gzikp ftZu 25 wkou s'A j[D se eofcT{ ub fojk j?. ;ko/ eko'pko, dcso, ekoykB/, ;e{b, ekbi, o/bK,
p;K, jtkJh ijki ;G pzd jB. ;ko/ b'e xoK ftZu vZe/ gJ/ jB sK i' ;wkfie d{oh d/ ckow{b/ Bkb b'eK ~
fJe d{i/ d/ ;zgoe ftZu nkT[D s'A o'fenk ikt/. vkeNo, Bo;, f;js eowukoh, ;ckJh eowukoh ns/ p?AeK d/
eowukoh g{oh ;ktXkBh Bkb nkgDk pukn eoe/ nkgD/ ezwK s/ ik oj/ jB. n?BhnK ;ktXkBhnK tosB d/
pkti{d th eo'Bk tkfJo; dh bkr s/ih Bkb c?b ojh j?. Gkt/A e/Ado s/ oki ;oekoK, fibk gqFk;B s/ g[fb;
nkgDk ezw py{ph fBGk ojh j? go c/o th o'} Bt/A wkwb/ ;kjwD/ nk oj/ jB. fJ; ;koh ;fEsh ~ t/yd/ j'J/
5 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
fJe s'A pknd d{ik ns/ d{i/ s'A pknd shik bkevkT{B br fojk j?. ;koh d[BhnK fit/A yVQ rJh j?, go ;wK
nkgDh ukb/ ub fojk j?.
tfonkw dk ngo?b 2020 dk nze brGr fsnko j' e/ ibzXo ftZu fgqzfNzr g?q; d/ dcso ftZu (ezfgT{No
#u) fgnk j'fJnk j?, go n?B w"e/ s/ ;w[Zu/ Gkos ftZu bkevkT{B ns/ gzikp ftZu sscN eofcT{ bZr ikD
ekoB ;G e[M Xfonk XokfJnk ofj frnk j?. T[whd ;h fe nrb/ wjhB/ ngo?b wJh dk fJZemk nze eZY e/
gkmeK se gj[zukfJnk ik ;e/rk, go jkbks ni/ ;[Xod/ BjhA fdykJh d/ oj/. fJ; bJh Bt/A f;o/ s'A ngo?b
wJh dk nze fsnko eoe/ nkBbkJhB G/iB dk :sB eo oj/ jK. gou/ ~ fsnko eoB tkb/ wkfjo nkg'
nkgD/ xohA p?m e/ jh ezw eo oj/ jB, fJ; bJh fJ; ezw ~ B/go/ ukVQB ftZu w[Ffeb th nk ojh j? ns/ d/oh
th j' ojh j?, go nkgDh e'fFF ikoh j?. T[whd j? fe gkme ns/ b/ye ;kvh fJ; w}p{oh ~ Gbh GKsh ;wMd/
jB. nk; j? fe id'A jkbks ;[XoBr/ sK tfonkw gfjbK tKr{z gkmeK dk p{jk yVekt/rk. n;hA th gowkswk
d/ j[ew ftZu pZM/ jK. ;k~ ;op ebk ;woZE ;fsr[o{ s/ g{ok Go';k j?. nZr/-
fit fit j[ew[ fst? fst? eko.. -oitzs e"o
j'bk wjZbk-2020 – ;qh G?Dh ;kfjp
d/th d/t f;XB eh b'e w? gqf;X j'bh,
;qh r[o{ r'fpzd f;zx i{ e' nki[ j'bk j?.
;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ f;ZyK ftZu j'bk wBkT[D dh ohs ubkJh. T[jBK B/ j'bh ~ j'b/ dk o{g d/ e/ f;Zy
irs ftZu T[sFkj s/ db/oh dk gq;ko ehs. T[jBK B/ j'bh d/ otkfJsh sohe/ fi; ftZu fJe d{i/ T[go ozr s/
r[bkb ;[ZN e/ j'bh wBkJh iKdh ;h, dk o{g pdb e/ f;zxK d/ d' db pDtk e/ :[ZX eotk e/ j'bk wBkT[D dh
F[o{nks ehsh. ;fsr[o{ ih nkg fJjBK :[ZX w[ekpfbnK ftZu j[zd/ eospK ~ d/y e/ ns/ i/s{ db ~ fJBkw d/
e/ T[;dk j"A;bk tXkT[Ad/. fJ; soQK T[s;t wBkT[D d/ Bkb Bkb f;ZyK ~ :[ZX ebk ftZu th fBg[B eotkfJnk
iKdk.
wjkokik oDihs f;zx s'A pknd id'A f;Zy oki dk gsB F[o{ j' frnk sK ;fsr[o{ okw f;zx ih B/ f;Zyh s'A
vrwrkT[Adh e"w ~ Bkw ns/ r[opkDh dk ;jkok d/ e/ T[BQK dk nkuoB th T[^uk ;[Zuk ehsk ns/ j";bk
ncikJh th ehsh. fi; d/ f;ZN/ ti'A BthA Fesh dk ;zuko j'fJnk ns/ T[j d;w gksFkj tb'A pyFh f;Zyh tb
w[VB br gJ/. ;fsr[o{ okw f;zx ih B/ S/ j'b/ wjZb/ wBkJ/. fJ;/ soQK ;fsr[o{ joh f;zx ih B/ ;oekoh
gkpzdhnK d/ pkti{d th 8 j'b/ wjZb/ nzrq/}K dh ;ysh j/m wBkJ/. j'bk wjZbk wBkT[D dk f;bf;bk ;fsr[o{
gqskg f;zx ns/ ;fsr[o{ irihs f;zx ih d/ ;w/A fBozso ubdk fojk. j'b/ wjZb/ d"okB jh ;fsr[o{ pkbe f;zx
ih dk ns/ ;fsr[o{ gqskg f;zx ih dk gqekF g[op nkT[Adk j?. fJ; soQK fJj g[op fsqp/Dh g[op d/ BK Bkb
wBkfJnk iKdk j?.
fJ;/ gqEk ~ nZr/ s'od// j'J/ toswkB ;fsr[o{ T[d? f;zx ih dh SsoSkfJnk j/m fJ; ;kb (2020) #u
nZmtK j'bk wjZbk, 9-13 wkou ;qh G?Dh ;kfjp fty/ wBkfJnk frnk. w";w dh yokph ns/ e'o'Bk tkfJo; d/
vo d/ pkti{d ;zrsK fJ; w/b/ ftZu j[zw j[zwK e/ g[ZihnK. feT[Afe
fi; dk ;kfjp[ vkYk j'fJ..
fs; B' wkfo B ;ke? e'fJ..
d/ wjKtke s/ fdqV fB;uk oZydhnK j'JhnK ;zrsK ;qh G?Dh ;kfjp dh sg' G{wh s/ g[Zi ojhnK ;B.
6 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
w/b/ dh F[o{nks nk;k dh tko d/ ehosB ns/ nodk; s'A F[o{ j'Jh. 10 wkou ~ ;t/o/ BkwXkoh f;zxK
tb'A 100 jtB :Zr ehs/ rJ/. fJj jtB g{oB wfonkdk ftZu ehs/ rJ/ i' fe ;fsr[o{ irihs f;zx ih d/
gqekF Fskpdh d/ T[gbeF ftZu j'D tkb/ T[s;tK dk gfjbk gVkn ;h. fJ;/ fdB 10 wkou ~ jh gqf;ZX
ekwo/v ns/ nk}kdh x[bkNhJ/ pkpk ;'jD f;zx GeBk d/ 150 ;kbk iBw fdt; ~ ;wofgs fJe ;?whBko
j'fJnk fi; ftZu ftdtkBK B/ pkpk ih dh Fy;hns d/ nbZr nbZr gfjb{nK ~ S'Ajd/ j'J/ T[BQK d/ d/F
tk;s/ ehsk nkihtB ;zxoF ns/ T[BQK d/ BkwXkoh bfjo Bkb ;zpzX ns/ gqGkt dk fieo ehsk.
;ko/ w/b/ ftZu whAj ;kv/ Bkb b[eD whNh y/vdk fojk. w";w dh yokph ekoB ;ko/ ;wkrw gqskg wzdo
ftZu j'J/ fi; ftZu ;zrs nk;k dh tko, fBsB/w, ehosB ns/ dhtkBK ftZu B/w Bkb gj[zudh ojh. 12
wkou ~ d'fgjo dk fBsB/w ns/ ehosB pj[s :kdrkoh j' fBpfVnk. gqpzXeK tb'A dhtkB gqskg wzdo d/
pkjo xkj tkb/ y[bQ/ w?dkB ftZu oZfynk frnk. ;koh ;zrs w?dkB ftZu ehsh ftSkJh s/ p?mh ;h s/ ;kjwD/
;N/i s/ ;fsr[o{ ih okrh f;zxK s/ gstzs/ ;ZiDK Bkb ;[F'fGs ;B. fBsB/w dh nodk; s'A pknd ;zrs
Bkw f;woB eo ojh ;h sK ftZu'A ftZu edh X[Zg, edh SK, edh whAj dhnK fSZNK, edh s/} whAj dk f;bf;bk
ubdk fojk. ;koh ;zrs ;fsr[o{ ih dh ji{oh ftZu Bhbh Ssoh j/mK p?mh ojh ns/ fJzdo d/tsk nkgDh
jk}oh brtkT[Adk fojk. pVk y[Frtko wkj"b ;h. fBsB/w s'A pknd ;zs ;kXk f;zx ih w[jkoK tkfbnK
(gqXkB BkwXkoh ;zrs, fdZbh) ~ ;fsr[o{ ih B/ @wk;No fBjkb f;zx :kdrkoh ;BwkB# Bkb fBtkfink.
T[gozs B"itkB r[obkb f;zx B/ ;fsr[o{ irihs f;zx gqekF Fskpdh wBkT[D ;zpzXh e[M x'FBktK
ehshnK. whAj ni/ th g? fojk ;h. id'A okrh pbtzs f;zx s/ iZE/ B/ ehosB F[o{ ehsk, whAj s/} j' frnk.
nkgD/ ;kiK ~ gkDh s'A pukT[D tk;s/ T[BQK SsohnK j/m p?m e/ ehosB ehsk. fJ;/ soQK e?wo/ tkfbnK
ns/ ;kT{Av f;;Nw tkfbnK th nkgDk pukn ehsk. go ;fsr[o{ ih whAj #u jh nkgD/ nk;B s/
fpokiwkB j[zd/ j'J/ ;zrs ~ nkgDhnK w[;eokjNK Bkb w'Ajd/ oj/ ns/ ;zrs th fJj y[FhnK pN'odh j'Jh
nv'b p?mh ojh. pVk jh nb"fee B}kok ;h.
oks d/ dhtkB ftZu ebkeko r[ogqhs f;zx B/ ;fsr[o{ irihs f;zx ih dh g/AfNzr ;fsr[o{ ih ns/
;zrsK d/ ;kjwD/ pDkJh i' fe T[;dh ebkfWsh dk ndG[Zs Bw{Bk ;h. ;fsr[o{ ih dk B{okBh fujok, T[BQK
dk fdbo[pk tikT[Dk, w'o ~ T[BQK d/ ;o's/ ti'A fdykT[Dk, rT{ gqsh fgnko ~ do;kT[Adh fJj wBw'je
s;tho ;G d/ wBK ~ ehb rJh. fJ; s'A pknd d/o oks se iZE/dkoK d/ dhtkB brd/ oj/ ns/ n;wkB th
gkDh po;kT[Adk fojk.
G'r tkb/ fdB ;t/o/ nk;k dh tko ftZu sK ;zrsK dk fit/A jVQ jh nk frnk. jo e'Jh ;fsr[o{ ih d/
doFB eoe/ T[BQK d/ dopko ftZu jk}oh brtkT[Dk ukj[zdk ;h. nk;k dh tko s'A pknd ;fsr[o{ ih B/
gftZso T[gd/F d/ e/ ;G ~ y[FhnK pyFhnK. ;w{fje nBzd ekoiK s'A pknd gkmK d/ G'r gJ/ ns/ w/b/ d/
G'r dh nodk; j'Jh. fJZE/ toBD:'r j? fe j'b/ d/ fdBK d/ d"okB w/b/ ftZu jkf}o-r?ojkf}o, d/F ftd/F
ftZu p?mh ;zrs B/ ftFt FKsh bJh u"gJh ;kfjp d/ fszB by gkm ehs/, fiBQK dh nodk; w/b/ dh G'r dh
nodk; ftZu jh ehsh rJh. fJ; soQK fJj :kdrkoh j'b/ wjZb/ dk w/bk ;fsr[o{ ih dh ngko feogk Bkb
;zgzB j' frnk.
-oitzs e"o
7 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
tfonkw d/ y}kB/ #u'A
wk;No fBjkb f;zx ih
~ :kd eofdnK
-;qH irdhF f;zx tfonkw
Ó≈√‡ «È‘≈Ò «√øÿ ‹∆ Í«‘Ò≈ ÂÈ «√øÿ Ú«‘Ó∆ √≈«‘ √ÈÓ≈È √Ã. ‹◊Á∆Ù «√øÿ Ú«¡≈Ó ˘ ÍÃÁ≈È ’Á∂ ‘ج∂Õ
BkwXkoh gzE dh T[^u e'Nh dh fJe Fy;hns, ;kE ftZu fdZbh ikD dh EkA ;Zuyzv dh fsnkoh eo
p}[or wjKg[oy, b/ye, ;zgkde, eEkeko, p[bko/, bJh.
nfXnkge, ;/tkdko, BkwXkoh ftfdne iZEk ns/ e'Jh ;dh Go fJ; ;z;ko ftZu f;o T[^uk nfs
BkwXkoh dopko d/ ;op T[^u nj[fdnK (gqXkB) s/ fBowkBsk ftZu ftuod/ wk;No fBjkb f;zx ih dh
fpokiwkB j'D tkb/ jo fdb n}h} gzE osB wk;No Fy;hns dh Skg BkwXkoh gzE d/ jo gq'rokw s/ ;h.
fBjkb f;zx ih pj[s ;fji nt;Ek ftu jh bzw/oh wk;No ih dk nzsw ;wK nfs nkdoFe fojk j?.
T[wo G'r e/, 1 ngo?b 2001 tkb/ fdB nkgDh T[jBK dk ubkDk fJe T[^u nkswk wjKg[oyK tkbk j?
FkBdko ns/ ;cb ihtB :ksok nkgD/ wB fJSs go ikgdk j? T[jBK d/ ikD Bkb fJZe :[r dh
;EkB, fJFN d/t dh Broh ;qh G?Dh ;kfjp ftZu ;wkgsh j' rJh j?. nshs Bkb i'VD tkbh eVh
;zg{oB eo rJ/ jB. T[; fdB T[u/funK ;qh ;fsr[o{ ;wkgs j' rJh j?.
irihs f;zx ih B/ wk;No ih s'A eEk ;otB ehsh. BkwXkoh gzE dh eJh gZyK s'A ;/tk eoB tkb/
bzro ftu nkgD/ ;g[so ;H uoBihs f;zx d/ ;zr ;fseko :'r wk;No ih dk iBw fgzv frZb uZe fJZe
8 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
;" u"dK f}bk F/y{g[ok (ni eb gkfe;skB) ftZu B"itkBK ftZu u/sBk irkT[D ns/ iE/pzdh dh
fgsk ;zs o{V f;zx ih BkwXkoh ns/ wksk XB e"o ih GktBk g?dk eoB tk;s/ nkg e'Jh Bk e'Jh T[gokbk
d/ F[G rqfj fty/ ;zB 1910 Jh;th ftZu j'fJnk. T[; eod/ ofjzd/. ;zB 1965 ftZu id'A ;fsr[o{ ih dh feqgk
}wkB/ ftZu th nkg B/ gzikph ftu nkBo} ;fjs ;dek ;op fjzd BkwXkoh ftfdne iZEk ;Ekgs
phHJ/H dh fvroh jk;b ehsh. nkg ih B/ T[; }wkB/ j'fJnk skA nkg fJ; d/ pkBh gqXkB Ekg/ rJ/. nkg d/
dh nkw otkfJs nB[;ko nkgDh T[^u ftfdnk ~ gqXkBrh ekb d/ ;[Bfjo/ ;w/A ~ ni th ftfdne iZE/
e/tb XB ewkT[D dk ;kXB BjhA pDkfJnk ;r'A ns/ ;w[Zu/ gzE ftZu ;fseko Bkb :kd ehsk ikAdk
ftfdnkoEhnK ~ gVQkT[D tkb/ nfXnkge d/ ezw ~ j?.
T[gihtek tk;s/ u[D e/ ftfdnk tzvD dk ;Zuk ns/ 1968 ftZu ;e{b s'A foNkfJo j'D T[gozs th nkg
;[Zuk okj ngDkfJnk. fJ; s'A fJbktk nfXnkge dh ;/tk d/ ekoi ftu i[ZN/ oj/ ns/ ;e{b d/ gopzXe
B"eoh ;w/A fvT{Nh fgS'A pkbrK ~ f;Zfynk d/D tk;s/ fB:[es j'J/. nkg ;qh r[o{ joh f;zx wjk ftfdnkbk
nkg ftF/F ebk;K bkT[Ad/ oj/. nkg d/ gVQkJ/ j'J/ d/ ;eZso th oj/.
eJh pkbr goukoe ns/ iZE/dko pD e/ BkwXkoh gzE nkg ih B/ BkwXkoh gzE d/ fbysh gouko ftZu
dh ;/tk eod/ oj/. pj[s wjZst-g{oB :'rdkB gkfJnk j?. fJ; ;pzX
;zB 1945 #u oktbfgzvh fBtk; ;w/A nkg gqf;ZX ftZu nkg dh fBozso trdh ebw B/ nB/eK b/yK ns/
BkwXkoh Fy;hns ;odko nkswk f;zx ih Bkb fwb fog'oNK s'A fJbktk eJh g[;seK th BkwXkoh ;z;ko
e/ ezw eod/ oj/. nkg ih ;tk by gkmK dk fj;kp- dh M'bh ftZu gkJhnK jB.
feskp oyd/ oj/. fJ;/ ekoB jh id'A ykb;k ;e{b d/ tZy-tZy ;e{bK dh B"eoh ;w/A nkg B/ ;/tk-cb s'A
gopzXeK B/ nkg T[^s/ BkwXkoh dhtkBK ftZu ikD dh pr?o th eJh ;wkie ekoi ehs/. ;qh ihtB Bro
gkpzdh bkJh sK nkg B/ wkfJe n"eVK dh gotkj Bk ftfdnkb/ ftZu th nkg e[M d/o pr?o sBykj s'A jh
eod/ j'J/ B"eoh s'A sK n;shck d/ fdZsk go gzEe ;/tk eod/ oj/ jB. nkg ;fsr[o{ ih dh feqgk ns/
ekoiK tb'A nkgDk w[Zy BjhA w'fVnk. pyfFF dh d/D ~ wzBd/ oj/ jB. nkg dk ws ;h fe
;qh ;fsr[o{ gqskg f;zx ih dh gkoy{ nZy B/ nkg ;fsr[o{ ih B/ nkg ih ~ jo soQK dk ;[y fdsk
ih dh brD ns/ ;Zuh ;[Zuh GktBk ~ MZN skV fbnk j'fJnk j? ns/ fe;/ uh} dh s'N BjhA ofjD fdZsh.
ns/ nkgDhnK pyFFK d/ Gzvko/ y'jb e/ nkg ih ~ fsnkr, ;/tk GktBk, fBowkBsk ns/ ;kdrh dh
;qh G?Dh ;kfjp p[bk e/ BkwXkoh gzE d/ Bkwto ;keko w{os, T[ib w[yh ;fseko :'r ;qh wkB wk;No
n]pko @;fsi[r# dk ;zgkde fB:[es ehsk. d/F dh fBjkb f;zx ih ~ j'bk wjZbk fdZbh d/ wjkB g[op
tzv pknd nkg fdZbh nk rJ/. e[M ;w/A ;o;k fty/ ;w/A ;qh ;fsr[o{ ih tb'A @@gzE osB## dh T[^u gdth
n?;HvhH jkJh ;e{b ftZu nfXnkge oj/. ;zB 1959 Bkb ;BwkBs ehsk frnk.
ftZu nkg ;qh ihtB Bro fty/ BkwXkoh gzE d/ wFj{o ni eb nkg pj[sK ;wK ;qh G?Dh ;kfjp jh
;e{b ;qh r[o{ joh f;zx wjk ftfdnkbk d/ w[Zy fBtk; oyd/ ;B ns/ ni/ th 92 ;kb dh T[wo ftZu
nfXnkge fB:[es ehs/ rJ/. fJ; fB:[esh Bkb e[M Bk e[M BtK fbyD d/ nkjo ftZu j[zd/ ;B.
nkg ~ fiZE/ nB/eK pZfunK ~ ftfdnk dk ukBD d/D wk;No ih dh fGzBh-fGzBh y[Fp' ;dk jh ;kvk wkor
dk nt;o fwfbnk T[^E/ nB/eK gzEe gq'rokwK ftZu doFB eod/ oj/rh.
;orowh fbnkT[D dk nt;o th nkg ~ gqkgs (fJj b/y ;qH irdhF f;zx tfonkw ih B/ wk;No
j'fJnk. fBjkb f;zx ih d/ r[og{oh f;Xko ikD s'A pknd
FoXKibh ti'A fbfynk. tfonkw-wJh-i{B 2001)
9 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]
√«Â◊∞± ‹◊‹∆ «√ßÿ ‹∆ Á∆ ÍÃ’≈Ù ÙÂ≈ÏÁ∆ Â∂
?
«ÈÓÒ È∆ ó ◊πÌ‹È «◊ºÒ
¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈¢ Úß«‚¡≈ √Ì È±ß «Í¡≈ «Í¡≈Ò≈Õ
«ÈÓÒ È∆ √Á∆ Ì Ú«◊¡≈, ’ÊÈ∆ ÂØ∫ Ú∆ Ï‘∞ ¡◊∂∂,
’ß«„¡≈∫ µ’ Ì«¡≈Õ Ú≈‘ ˙ √Ú«¡≈Õ
¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈Õ
ÁØË∂ «⁄µ‡∂ Ú√ÂË≈≈¢Õ
√∞ Â∂ ÙÏÁ √ßÚ≈È‘≈≈Õ ÙÏÁ √≈Ë’≈∫ Á≈ Á∞µ÷‘ßÂ≈Õ
ÂÍ∆ ÂÍ∆Ù ¡ÍÓÍ≈≈, √∞ Á≈ Ì∂Â∆, ı∞Á √∞ÚßÂ≈Õ
±‘ Á∂ ’Ù‡ «ÈÚ≈È‘≈≈Õ¢ «√ÓÈ √∂Ú≈ ‹≈Í ‹ÍßÂ≈Õ
«‹√ Á∆ ’Ó «ÁzÙ‡∆ √Á’≈, √È≈ ÂØ∫ µ‹ ’∂ √ÚßÂ≈Õ¢
’‰ ’‰ √∞ Ì«¡≈Õ ≈Ó , ‘∆, ÍÂ≈Í∆ √±‹,
¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈¢Õ ¿∞ÁÀ ‘؉ ÂØ∫ ¡√‰ Â∆’,
⁄≈ȉ ‘∆ fi«¡≈¢Õ
ÓØ Ó‡’Á∂ ¡≈¿∞∫Á∂ ’ØÒ¢Õ ¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈Õ
ÂÒ∆¿∞∫ ⁄Ø◊≈ ⁄∞◊‰ ¡ÏØÒÕ¢
±‘ ¡ßÁ «Ú√Ó≈Á ¡ÂØÒÕ «‘ßÓ È≈Ò ‘È∑∂∂ ͱßfi∂Õ
√∞‰Á∂ Ï«‘ ’∂ Ï⁄È ¡ÓØÒÕ¢ ≈◊ È≈Á √ß◊ Á∞Ó«Â ‘±ßfi∂Õ
ÍÀÒ≈∫ Í≈¿∞‰ Ú‹Á «Úµ⁄ ¡≈ ’∂, √≈˜ ¡≈Ú≈˜ ‹ÁØ∫ Ú∆ ◊±ß‹∂Õ
ÈÀ‰∆∫ ‹Ò Ì«¡≈Õ ¡È‘Á È≈Á √∞‰∂ ‘ ÷±ß‹∂Õ
¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈Õ ’Ò≈ «ÁzÙ‡∆Ú∂Â≈ ≈‘Ï,
«‹√ Ê≈∫ ‘µÊ Ë«¡≈Õ
÷∂‚ ÓÀÁ≈È∂ Á∂ «ÁÒÏ∆¡≈∫Õ ¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈Õ
«Ó‘Úß È∂ «Ó‘≈∫ ’∆¡≈Õ∫¢
È≈Ò ÓÀ‚Ò≈∫ fiØÒ∆¡≈∫ Ì∆¡≈∫Õ¢ Ì∞µÒÁ∆ È≈ ÓÀ鱧 ¤Ø‘ «Ú√Ó≈Á∆¢Õ
ı∞Ù’ ¿∞Ó∆Á≈∫ ‘ج∆¡≈∫ ‘∆¡≈∫¢Õ «Í¡≈ «Í¡≈Ò≈ ¡≈«Á ‹∞◊≈Á∆Õ
Ù∞Ì’ÓÈ Á≈ ÍßÊ «Á√∂≈, Í∆Â≈ µ‹ µ‹ ȱ √Ú≈Á∆Õ
’Á∂ Ú∆ È≈ ‡«¡≈Õ Á√ «Í¡≈√∂ ‘Ø ◊¬∂ ¡≈Á∆Õ
¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈¢Õ ÙÏÁ≈∫ Á∆ ¡ß‹∞Ò∆ ‘À Ì∂‡≈,
ÓÀÊØ∫ ‹Ø √«¡≈Õ
◊¿±Ù≈Ò≈ «Úµ⁄ ¡≈Í ◊ØÍ≈Ò≈¢Õ ¿∞‘ √∆ «¬µ’ Á«¡≈Õ
È≈Ó Í∞’≈ Ë∆¡≈∫ Í∞µÂ Ú≈Ò≈Õ «ÈÓÒ È∆ √Á∆ Ì Ú«◊¡≈,
’ß‚ Â∂ Ê≈ÍÛ≈ Ï≈ÏÒ Ú≈Ò≈Õ ’ß«„¡≈∫ µ’ Ì«¡≈Õ
√øÍ’-IHGBF-CAAII
10 ¡ÍÃÀÒ-Ó¬∆-2020
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary [email protected]