Table Of ContentT.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
ÜST ORTA KOL ÇEVRESİ ÖLÇÜMÜNÜN 1-5 YAŞ ARASI
TÜRK ÇOCUKLARDA MALNÜRİSYON TANISINDA
KULLANILAN GOMEZ, WATERLOW VE DÜNYA SAĞLIK
ÖRGÜTÜ SINIFLANDIRMALARI İLE BAĞLANTISI
MUSTAFA SEDAT ÖZDEMİR
TIPTA UZMANLIK TEZİ
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI
TEZ DANIŞMANI
DOÇ.DR. HALİL HALDUN EMİROĞLU
KONYA-2014
1
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
ÜST ORTA KOL ÇEVRESİ ÖLÇÜMÜNÜN 1-5 YAŞ ARASI
TÜRK ÇOCUKLARDA MALNÜRİSYON TANISINDA
KULLANILAN GOMEZ, WATERLOW VE DÜNYA SAĞLIK
ÖRGÜTÜ SINIFLANDIRMALARI İLE BAĞLANTISI
MUSTAFA SEDAT ÖZDEMİR
TIPTA UZMANLIK TEZİ
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI
TEZ DANIŞMANI
DOÇ.DR. HALİL HALDUN EMİROĞLU
KONYA-2014
2
3
ÖNSÖZ
A s istanlık eğitimim boyunca bilgi ve deneyimlerinden sürekli yararlanma
fırsatı bulduğum, desteğini her zaman hissettiğim, tezimin hazırlanmasında büyük
emeği geçen tez danışman hocam Doç. Dr. Halil Haldun Emiroğlu’na;
Z o rlu asistanlık eğitimim boyunca, klinik tecrübelerini her fırsatta bizlerle
paylaşan ve bu meslekte şekillenmemizde çok büyük emeği olan tüm hocalarıma;
T ezimin hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen sayın Yrd. Doç. Dr. Fatih
Kara, Uzm. Sinan İyisoy ve Uzm. Yusuf Küçükdoğru’ya
E ğitimim boyunca aralarında olmaktan, birlikte çalışmaktan büyük zevk ve
onur duyduğum başta Dr. İlter Paydur olmak üzere asistan arkadaşlarıma;
D estek ve güvenlerini her zaman hissettiğim, benim için her türlü fedakarlığa
katlanan, bugünlere gelmemde en büyük emeğe sahip olan sevgili annem Sema
Özdemir, babam M. Celaleddin Özdemir, kardeşlerim Saliha ve Hümeyra Özdemir
ve anneannem Süheyla Ünaldı’ya şükranlarımı sunarım.
i
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .................................................................................................................... i
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................ ii
TABLOLAR: .......................................................................................................... iv
ŞEKİLLER ............................................................................................................. vi
KISALTMALAR ................................................................................................... vii
2. GENEL BİLGİLER ............................................................................................. 4
2.1. Malnütrisyon ................................................................................................. 4
2.1.1 Tanım: ..................................................................................................... 4
2.1.2 Tarihçe: .................................................................................................... 4
2.1.3 Sıklık: ...................................................................................................... 5
2.1.4 Etyoloji ve Patogenez: .............................................................................. 6
2.1.5 Fizyopatoloji: ........................................................................................... 7
2.1.6 Klinik: ...................................................................................................... 8
2.1.7 Klinik Malnütrisyon Sendromları: ............................................................ 8
2.1.7.1 Marasmus .......................................................................................... 8
2.1.7.2 Kwashiorkor ...................................................................................... 9
2.1.7.3 Marasmik Kwashiorkor ....................................................................10
2.1.8 Tanı ........................................................................................................11
2.1.8.1 Antropometri ....................................................................................11
2.1.8.1.1 Antropometri Tarihçesi...............................................................11
2.1.8.1.2 Antropometrinin Tıp Alanında Kullanımı ...................................20
2.1.8.1.3 En Sık Kullanılan Antropometrik Göstergeler ............................20
2.1.8.1.4 Antropometrik Göstergelerin Yorumlanması ..............................31
2.1.9 Sınıflandırma ..........................................................................................32
2.1.10 Laboratuar ve Biyokimyasal İnceleme ...................................................34
ii
2.1.11. Komplikasyonlar ..................................................................................37
2.1.12 Tedavi ...................................................................................................38
2.1.13 Prognoz .................................................................................................42
2.1.14 Önleme ve Korunma .............................................................................42
3. GEREÇ VE YÖNTEM .......................................................................................44
4. BULGULAR ......................................................................................................47
5. TARTIŞMA ve SONUÇ .....................................................................................75
6. KAYNAKLAR ...................................................................................................83
7. EKLER ...............................................................................................................98
8. ÖZET..................................................................................................................98
9. SUMMARY...................................................................................................... 100
10. ÖZGEÇMİŞ .................................................................................................... 101
iii
TABLOLAR:
Tablo 1: Malnütrisyon etyolojisi
Tablo 2: Marasmus ve Kwashiorkor arasındaki farklar
Tablo 3: Gomez sınıflaması
Tablo 4: Waterlow sınıflaması
Tablo 5: Wellcome sınıflaması
Tablo 6: DSÖ sınıflaması
Tablo 7: Yaş grupları ve cinsiyet dağılımı
Tablo 8: Üst orta kol çevresi ölçümünün yaş gruplarına göre dağılımı
Tablo 9: Gomez sınıflamasına göre olguların cinsiyet dağılımı
Tablo 10: Gomez sınıflamasına göre olguların yaş grubu dağılımı
Tablo 11: Olguların Waterlow (YGB) sınıflamasına göre cinsiyet dağılımı
Tablo 12: Waterlow (YGB) sınıflamasının yaş gruplarına göre dağılımı
Tablo 13: Waterlow (BGA) sınıflamasının cinsiyete göre farklılıkları
Tablo 14: Waterlow (BGA) sınıflamasının yaş gruplarına göre farklılıkları
Tablo 15: DSÖ (ağırlık) sınıflamasının cinsiyete göre dağılımı
Tablo 16: DSÖ (ağırlık) sınıflamasının yaş gruplarına göre dağılımı
Tablo 17: DSÖ (boy) sınıflamasının cinsiyete göre farklılıkları
Tablo 18: DSÖ (boy) sınıflamasının yaş gruplarına göre farklılıkları
Tablo 19: ÜOKÇ ölçümleri ile Gomez sınıflandırmasının karşılaştırılması
Tablo 20: ÜOKÇ ölçümleri ile Waterlow (YGB) sınıflandırmasının
karşılaştırılması
Tablo 21: ÜOKÇ ölçümleri ile Waterlow (BGA) sınıflandırmasının
karşılaştırılması
Tablo 22: ÜOKÇ ölçümleri ile DSÖ (ağırlık) Sınıflandırmasının
karşılaştırması
Tablo 23: ÜOKÇ ölçümleri ile DSÖ (boy) Sınıflandırmasının karşılaştırması
Tablo 24: Ağır malnütrisyon tanısında Gomez ve ÜOKÇ (sınır değer 11,0 cm)
karşılaştırılması
Tablo 25: Ağır malnütrisyon tanısında Gomez ve ÜOKÇ (sınır değer 11,5 cm)
karşılaştırılması
Tablo 26: Ağır malnütrisyon tanısında Waterlow (YGB) ve ÜOKÇ (sınır değer
11,0 cm) karşılaştırılması
Tablo 27: Ağır malnütrisyon tanısında Waterlow (YGB) ve ÜOKÇ (sınır değer
11,5 cm) karşılaştırılması
Tablo 28: Ağır malnütrisyon tanısında Waterlow (BGA) ve ÜOKÇ (sınır değer
11,0 cm) karşılaştırılması
iv
Tablo 29: Ağır malnütrisyon tanısında Waterlow (BGA) ve ÜOKÇ (sınır değer
11,5 cm) karşılaştırılması
Tablo 30: Ağır malnütrisyon tanısında DSÖ (ağırlık) ve ÜOKÇ (sınır değer
11,0 cm) karşılaştırılması
Tablo 31: Ağır malnütrisyon tanısında DSÖ (ağırlık) ve ÜOKÇ (sınır değer
11,5 cm) karşılaştırılması
Tablo 32: Ağır malnütrisyon tanısında DSÖ (boy) ve ÜOKÇ (sınır değer 11,0
cm) karşılaştırılması
Tablo 33: Ağır malnütrisyon tanısında DSÖ (boy) ve ÜOKÇ (sınır değer 11,5
cm) karşılaştırılması
Tablo 34: Malnütrisyon tanısında Gomez ve ÜOKÇ (sınır değer 12,5 cm)
karşılaştırılması
Tablo 35: Malnütrisyon tanısında Waterlow (YGB) ve ÜOKÇ (sınır değer
12,5 cm) karşılaştırılması
Tablo 36: Malnütrisyon tanısında Waterlow (BGA) ve ÜOKÇ (sınır değer
12,5 cm) karşılaştırılması
Tablo 37: Malnütrisyon tanısında DSÖ (ağırlık) ve ÜOKÇ (sınır değer 12,5
cm) karşılaştırılması
Tablo 38: Malnütrisyon tanısında DSÖ (boy) ve ÜOKÇ (sınır değer 12,5 cm)
karşılaştırılması
Tablo 39: Malnütrisyon tanısında tüm sınıflamalar ve ÜOKÇ (sınır değer 12,5
cm) karşılaştırılması
Tablo 40: Gomez için saptanan kesim değerinin özgüllük ve duyarlılığı
Tablo 41: Waterlow (YGB) için saptanan kesim değerinin özgüllük ve
duyarlılığı
Tablo 42: Waterlow (BGA) için saptanan kesim değerinin özgüllük ve
duyarlılığı
Tablo 43: DSÖ (ağırlık) için saptanan kesim değerinin özgüllük ve duyarlılığı
Tablo 44: DSÖ (boy) için saptanan kesim değerinin özgüllük ve duyarlılığı
Tablo 45: Tüm sınıflama için saptanan kesim değerinin özgüllük ve duyarlılığı
Tablo 46: ÜOKÇ’nin ağır malnütrisyon için diğer sınıflandırmalar ile
karşılaştırılması.
Tablo 47: ÜOKÇ’nin malnütrisyon açısından diğer sınıflamalar ile
karşılaştırılması
Tablo 48: Tüm sınıflamalarda ÜOKÇ’nin kesim noktası, duyarlılık ve
özgüllüğü
v
ŞEKİLLER
Şekil 1 : ÜOKÇ ve Gomez sınıflaması arası regresyon testi.
Şekil 2 : ÜOKÇ ile Waterlow (YGB) sınıflaması arası regresyon testi.
Şekil 3 : ÜOKÇ ile Waterlow (BGA) sınıflaması arası regresyon testi.
Şekil 4 :ÜOKÇ ile DSÖ (ağırlık) sınıflaması arası regresyon testi.
Şekil 5 : ÜOKÇ ile DSÖ (boy) sınıflaması arası regresyon testi.
Şekil 6 : ÜOKÇ’nin Gomez sınıflaması ile ROC analizi.
Şekil 7 : ÜOKÇ’nin Waterlow (YGB) sınıflaması ile ROC analizi
Şekil 8 : ÜOKÇ’nin Waterlow (BGA) sınıflaması ile ROC analizi
Şekil 9 : ÜOKÇ’nin DSÖ (ağırlık) sınıflaması ile ROC analizi
Şekil 10: ÜOKÇ’nin DSÖ (boy) sınıflaması ile ROC analizi
Şekil 11: ÜOKÇ’nin tüm sınıflamalar ile ROC analizi
vi
KISALTMALAR
ÜOKÇ:Üst orta kol çevresi
YGA: Yaşa göre ağırlık
YGB:Yaşa göre boy
BGA: Boya göre ağırlık
DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü
ROC: Receiver Operating Characteric
SS: Standart sapma
TNSA: Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları
KF: Kistik Fibrozis
vb: Ve benzerleri
Vit: Vitamin
PEM: Protein Enerji Malnütrisyonu
ark: Arkadaşları
ABD: Amerika Birleşik Devletleri
MR:Manyetik rezonans
BT: Bilgisayarlı tomografi
DEXA: Dual X-ray absorbsiyometre
TCKK:Triseps cilt kıvrım kalınlığı
SSCKK:Subskapular cilt kıvrım kalınlığı
VKİ: Vücut kitle indeksi
SSS:Standart sapma skoru
cm: Santimetre
g: Gram
kg: Kilogram
mEq: miliequvalan
PPD: Pürified Protein Derivative (saflaştırılmış protein türevi)
mm: milimetre
ark: arkadaşları
vii
