Untitled - İstanbul Üniversitesi

69 Pages·2015·8.86 MB·Turkish

1
2
iş birlikleri ile güçlendirerek bilim ve sinde sanıyorum ilk kez böyle bir düşün-
toplumun en çok yararlanacağı şekilde ce ortaya kondu. Bunun somut göstergesi
hizmete sunan; ürettiği bilgi ve hizmeti olarak da Türkiye’de ARGE bütçeleri arttı-
sanayi, endüstri, yerel ve merkezi yöne- rılmaya başlandı. Biz de üniversite olarak,
timlerin yanı sıra toplumun her kesimi yenilikçiliği ve yeni fikirleri destekleyece-
ile yakın diyalog içinde paylaşan bir ğiz, öğrencilerimizi yeni fikirler ortaya ko-
üniversitedir. Bizler, üniversitemizin yabilmesi için cesaretlendireceğiz.
bu özelliklerini daha da geliştirmeyi, en
Çağdaş eğitim ve öğretimin en önemli
önemli hedeflerimizden birisi olarak be-
özeliklerinden bir tanesi, zaman ve mekân
nimsedik.
sınırının olmamasıdır. İletişim ve bilişim
Girişimcilik konusu, çok önem verdiği- teknolojileri müthiş bir atak yaptığı için,
miz konuların başında geliyor. Türki- bu teknolojilerden yararlanmak ve üniver-
ye’nin orta gelir kaderinden kurtulması- site yerleşkelerine her zaman gelemeyecek
nın bir tek çaresi var o da üniversitelerin öğrencilere bizim ulaşmamız şart oldu. İla-
rekabet ortamına ağırlığını koyması ve hiyat Fakültemiz, hem örgün hem de açık
girişimci ve yenilikçi düşüncelerle ülke ve uzaktan eğitim ile bu çağdaş eğitim tek-
endüstrisine, sanayisine ve özellikle nolojilerinin tamamını kullanıyor. İlahiyat
de teknolojisine katkı sağlaması. Giri- Fakültemiz ulusal ve uluslararası yetkin ve
şimcilik olmadan bu dünyada, rekabet etkin öğretim üyesi kadrosuyla, ülkemizin
ortamında yaşamak mümkün değil. en önde gelen fakültelerinden biridir. Bu
Üniversitelerin tek görevi elbette şirket sebeple, fakültemizde eğitim gören öğren-
gibi davranmak değil, asla böyle bir şeyi cilerimiz, her zaman İstanbul Üniversitesi
RTürkiyee’knint eön sreçdkine enğit.im. k.adroların- İstanbul Üniversitesi Şhangay’daki Jiao Tong söylemiyorum. Ancak çağdaş üniversi- standartlarında eğitim alma olanağına sa-
dan birine sahibiz. 1518 profesör, 573 do- Üniversitesinin hazırladığı dünyanın ilk 500 telerin topluma eskisine göre çok daha hip oluyor.
çent, 888 yardımcı doçent ve 2435 öğretim üniversitesi arasına her yıl başarısını arttıra- fazla katkı sağladığını, hem teknolojik
Selam ve saygılarımla
üye yardımcıları ile toplam 5414 kişilik dev rak giriyor. İşletme Fakültesi değerleme ku- ürün anlamında hem de yeni fikirler ve
bir kadromuz var. Bu kadro; 22 fakülte, ruluşu olan Eduniversal tarafından “Top Bu- yeni iş alanlarının açılması anlamında
1 yüksekokul, 7 meslek yüksekokulu, 17 siness Schools” kategorisinde dünyada 30., toplum ve yöneticilerinin üstüne düşeni
Prof. Dr. Mahmut Ak
enstitü, Rektörlüğe bağlı 3 bölüm, 60 uy- URAP sıralamasında tıp alanında dünyada yaparak hükümetin önünü açtığını gö- Rektör
gulama ve araştırma merkezi ile 175 bini 156., QS sıralamasında iletişim ve medya ala- rüyoruz. Eğer üniversiteler bu şekilde
aşkın öğrenciye eğitim veriyor. Bu birim- nında dünyada 121., modern diller alanında ülkelerin ekonomisine ağırlığını koy-
lerde 2015 yılı itibariyle; 22 fakültemiz, 58 dünyada 160. sırada. mazsa, orta gelirden kurtulamıyorsunuz
ön lisans, 163 lisans, tezli 266 yüksek lisans, ve gelişmiş bir ülke haline gelemiyorsu-
tezsiz 67 yüksek lisans, 217 doktora ve 7 Mezunları uluslararası tanınırlığa sahip ve nuz. Ülkemizde 2023 vizyonu çerçeve-
iş hayatında başarılı olan İstanbul Üniver-
sanatta yeterlilik olmak üzere toplam 778
sitesi, araştırmalarını ulusal ve uluslararası
eğitim programımız bulunuyor.
İslam ilimlerinin sahih ve sağlam bir plat- etme çabaları maalesef sadece ilahiyat/din
formu olmanın kendi geleneğimizi özüm- alanında bir zaafa ve yetersizliğe yol açma-
semekten geçtiğinin, ama bunun ‘küresel dı; aksine bu alandaki eksiklik ülkemizde
köyün’ sorunlarını çözmek için tek başına sosyal ve beşeri bilimlerin kendi mecrasını
yeterli olmadığının farkındayız. Bu neden- bulamamasına ve bu sahalarda özgün yak-
le arzumuz Doğu ve Batı dünyaları arasın- laşımların ve kuramların geliştirilememe-
da bir denge ümmet (ümmeten vasatan) sine de neden oldu.
olan İslam milletinin bu özelliğinin yeni-
İlahiyat/din alanına yönelecek öğrenciler;
den tezahürüne katkı sağlayacaktır. İnsan-
bu toplumun, tarihsel kimliğiyle yeniden
lığın ilmî ve kültürel birikimi İslam önce-
sağlam bir bağ kurmasını sağlamak, sosyal
sinde ya akıl ya da irfan mecrasına akarken
ve beşerî ilimlerde özgün bilgi üretmenin
İslam medeniyet ve geleneğinde akıl ve
şartı olan tarih ve teori eksikliğini gider-
irfan birleşerek adeta yekvücut olmuştu.
meye katkı vermek, evrensel düzeyde in-
Tıpkı Osmanlı örneğinde olduğu gibi aklı
sanlığın vicdanını bulmasında dinin hayati
temsil eden ilim ile kalbi temsil eden irfa-
rolünü belirginleştirmek, İslam’ın evrensel
nın bu birlikteliğini yeniden canlandırma
mesajını yozlaştıranlara karşı ilmî bir du-
adına atılacak adımlara yeni katkılar sun-
ruş tesis etmek gibi çok ulvi vazifeler de-
maktır amacımız.
ruhte etmek durumundadırlar. İstanbul
Tanzimat’la birlikte sosyal ve beşeri bilim- Üniversitesi İlahiyat Fakültesi her geçen
lerin İslami geleneğe karşı meydan oku- gün güçlendirdiği akademik kadrosuyla,
Dekandan...
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, kökleri tarihin derinliklerinde olan göre- ması karşısında yeni bir yüzleşme sürecine Türkçe lisans ve lisansüstü programlarına
Türkiye’deki ilk modern üniversite olan ce genç bir fakültedir. İstanbul’un tarihi giren İslam düşüncesinin bu mücadele- ilave olarak yeni geliştirdiği farklı dillerde
Darülfünun’un beş şubesinden biri olarak mekânı içinde yer alması sebebiyle fakül- den de başarıyla çıkması için dinî ilimler ulusal ve uluslararası düzeydeki lisans ve
doğdu. Türkiye’de İlahiyat Fakültesi adı da temiz Osmanlı’dan günümüze uzanan bir alanında çalışan ilahiyatçılara çok büyük lisansüstü programlarıyla bu hedefleri ger-
bu sebeple ilk kez bu fakülte için 1924’te eğitim kurumu olmak vizyonuyla hareket ihtiyaç duyulmaktadır. Zira ilahiyat/din çekleştirme yolunda bir çaba içindedir.
kullanıldı. İlahiyat/din alanı, 1453’ü ku- etmektedir. Bu vizyonun bir gereği olarak alanı tarihte olduğu gibi günümüzde de
Gayret bizden, tevfik Allah’tandır.
ruluş tarihi olarak alan İstanbul Üniver- Sahn-ı Seman ve Süleymaniye medresele- insanlığın bilgi birikiminin asli bir unsuru
sitesi’nin bu iddiasının en önemli göster- rinin birikimi üzerinden İslam geleneğini, ve onun inşasında rol oynayan en temel
gelerinden biridir; zira gerek Ayasofya Darülfünun/Üniversite bilgi anlayışı üze- etkenlerden biridir. Din alanında derinlik
ve Zeyrek medreseleri ve gerekse Sahn-ı rinden modern ufuklarla buluşturmak ve kazanmadan sosyal ve beşerî bilimlerin
Prof. Dr. Murteza Bedir
Seman ve diğer medreselerde sürdürülen böylece ülkemizin ihtiyacı olan din, ilim ve sağlıklı bir biçimde kurulması mümkün
Dekan
eğitim içinde İlahiyat araştırmaları başat düşünce insanlarını yetiştirmeyi hedefle- değildir. Şimdiye kadar ilahiyatın bilgi
bir yer işgal etmekteydi. Görüldüğü gibi, mektedir. sahasına yabancı kalarak üniversiteyi inşa
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Prof. Dr. Hidayet Aydar Yrd. Doç. Dr. Abdullah Tırabzon
Dekan Yardımcısı Dekan Yardımcısı
Dekan
Prof. Dr. Murteza BEDİR
Dekan Yardımcıları
Prof. Dr. Hidayet AYDAR
Yrd. Doç. Dr. Abdullah TIRABZON
Darülfünûn İlahiyat Fakültesi Reisleri (Dekanları)
Fakülte Senatörü
Prof. Dr. Ömer Mahir ALPER
Fakülte Sekreteri
Erdal KÖSE
Fakülte Yönetim Kurulu Seyyid Bey M. Şemseddin Köprülüzade İzmirli
Günaltay Fuat Bey İsmail Hakkı
Prof. Dr. Murteza BEDİR (Fuat Köprülü)
Prof. Dr. Hidayet AYDAR
Prof. Dr. Mustafa ERTÜRK
Prof. Dr. Ömer Mahir ALPER
Doç. Dr. Nurettin GEMİCİ
Doç. Dr. Ali ÖZTÜRK
Yrd. Doç. Dr. Abdullah TIRABZON
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanları
Fakülte Kurulu
Prof. Dr. Murteza BEDİR
Prof. Dr. Ömer Mahir ALPER
Prof. Dr. Adnan DEMİRCAN
Prof. Dr. Zekeriya GÜLER
Prof. Dr. Mustafa ERTÜRK
Prof. Dr. Prof. Dr. Prof. Dr. Prof. Dr. Prof. Dr.
Prof. Dr. Hidayet AYDAR Yaşar Nuri ÖZTÜRK Emrullah YÜKSEL Fahri KAYADİBİ Şinasi GÜNDÜZ Murteza BEDİR
(1993-2002) (2002-2005) (2006-2009) (2009-2012) (2013-...)
Prof. Dr. Reşat ÖNGÖREN
Doç. Dr. İsmail DEMİREZEN
Doç. Dr. Bekir KUZUDİŞLİ
Doç. Dr. H. Hüsnü KOYUNOĞLU
Yrd. Doç. Dr. Ümit HOROZCU
İstanbul Üniversitesi 14
İlahiyat Fakültesi 16
Tarihçe 17
Misyonumuz Vizyonumuz 18
Genel Bilgi 20
Programlar 36
Bölümler ve Öğretim Elemanları 46
Temel İslam Bilimleri Bölümü 48
Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü 86
İslâm Tarihi ve Sanatları Bölümü 104
İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenliği Bölümü 116
ÖYP Kapsamında Görev Yapan Araştırma Görevlileri 122
Vefat Eden ve Emekli Olan Hocalarımız 124
İdari Personel 126
İstanbul Üniversitesi’nin temelleri 1453’te atılmıştır. le 1Ağustos 1933’ten itibaren İstanbul Üniversitesi
Fetih akabinde, 30 Mayıs 1453’te Ayasofya ve Zey- eğitim öğretim faaliyetlerine başlamıştır. İstanbul
rek’te yapılan bilimsel toplantılar bir külliyenin ku- Üniversitesi’nin simgesi olan “yılanlı amblem” 1243
rulmasının başlangıcı kabul edilmektedir. Yükselme tarihli Selçuklu Şifa Yurdu motiflerinden esinlenile-
ve genişleme dönemlerinde kurulan Bayezit, Yavuz rek Prof. Dr. Süheyl Ünver tarafından tasarlanmıştır.
ve Süleymaniye Medreseleri dönemlerinin hukuk,
6 Kasım 1981 tarihli 2547 sayılı yasa hükümlerine
edebiyat, ilahiyat ve tabii bilimler okutulan üniver-
tabi olarak faaliyet gösteren İstanbul Üniversitesi,
siteleri olmuşlardır.
çağın ihtiyaçlarına uygun bir eğitim öğretim prog-
23 Temmuz 1846 tarihli Darülfünun’un kuruluşu- ramıyla modern Türkiye’nin ihtiyacı olan bilim ve
na dair ferman modern eğitimin başlangıcı olarak sanat insanlarının yetiştirilmesinde öncü bir rol oy-
kabul edilir. Ancak, öğrencilerin devamsızlığı ve il- namaktadır. İstanbul Üniversitesi’nden yetişen bir-
İSTANBUL gisizliği sebebi ile ilk denemelerden sonuç alınama- çok bilim insanı, sanatçı ve siyasetçi toplumun her
mıştır. 1870 ve 1874 yıllarında da benzer tecrübeler alanında etkin konumlarda hizmet vermektedir.
ÜNİVERSİTESİ yaşayan Darülfünun, 1900’de Darülfünun-ı Şahane
adıyla yeniden açılmıştır. Nihayet Meşrutiyet’in
ilanından sonra 20 Nisan 1912 tarihli bir kararla
hukuk, tıp, fen, edebiyat ve ilahiyat bölümlerinden
oluşan Darülfünun kurulmuştur.
Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 yılında Tevhid-i
Tedrisat Kanunu ile birlikte Darülfünun’un tüzel
kişiliği tanınmış ve 7 Ekim 1925’te kurumun bilim-
sel ve idari özerkliği kabul edilmiştir. 1932 yılında
davet edilen İsviçreli pedagoji profesörü Albert Mal-
che’nin raporu esas alınarak 1933’te çıkarılan 2252
sayılı kanunla Darülfünun’un yerine İstanbul’da
yeni bir üniversite kurulması kabul edilmiştir. Üni-
versite reformu olarak adlandırılan bu düzenlemey-
Ayasofya Medreseleri
14 15
TARİHÇE
Köklü bir tarihe sahip olan İstanbul Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi’nin ilk kuruluşu Dârulfünun bün-
yesinde gerçekleşmiştir. Dârülfünûn’un açılması
için ilk çalışmalar 1846 yılında başlamış 1863, 1870
ve 1874’de bazı teşebbüsler olmuşsa da bu müesse-
se Dârülfünûn-ı Şâhâne ismiyle II. Abdülhamit’in
saltanatında 30 Ağustos 1900’de kurulmuştur. Bu
Dârülfünûn’un bünyesinde İlahiyat Şubesi (fakülte-
si) de yer almaktaydı. Fakültede tefsir, hadis, usul-i
hadis, fıkıh, usul-i fıkıh, kelam, İslam tarihi dersleri
okutulmaktaydı.
1914 yılında İstanbuldaki bütün medreselerin, “Dâ-
ru’l-Hilâfeti’l-Aliyye Medreseleri” adı altında top-
lanması üzerine Dârülfünûn İlahiyat Şubesi de Âlî
kısmı olarak buraya devredilmiştir. 1917 senesinde
İLAHİYAT FAKÜLTESİ
çıkan Medaris Kanunu ile medreseleri ibtidâ-i ha-
riç, ibtidâ-i dahil ve sahn isimleri ile üçe ayrılmıştır.
Bu üç medresenin üstünde Medrese-i Süleymaniye
ismiyle tahsil süresi üç yıl olan felsefe ve tasavvuf,
tefsir ve hadis, fıkıh isimli üç şubeden müteşekkil bir
yüksek medrese açılmıştır. ler tarihi gibi dersler de okutulmaktaydı. Ayrıca
Arapça, Farsça, Fransızca da okutulan dersler ara-
3 Mart 1924 tarihinde çıkarılan 430 sayılı Tevhid-i
sındaydı. T.C. hükümetlerinde başbakanlık da ya-
Tedrisat Kanunu ile medreselerin Maarif Vekaleti’ne
pan M. Şemseddin Günaltay (ö.1961) bu tarihlerde
bağlanması sonucu Medreselerin Âlî Kısmı İstanbul
İlahiyat Fakültesi’nin dekanlığını yapmıştır. Ayrıca
Dârülfünûnu bünyesinde açılan İlahiyat Fakülte-
İzmirli İsmail Hakkı Bey (ö.1946), Mehmet Ali Aynî
si’ne devredilmiştir. Bu fakültede tefsir, hadis, fıkıh
(ö.1945), Yusuf Ziya Yörükan (ö.1954) gibi dönemin
gibi temel dini derslerin yanında, Arap edebiyatı,
önemli ilim adamları İlahiyat Fakültesi’nde dersler
felsefe-kelam, ahlak-içtimaiyat, İslam tarihi, din-
verdi. Önemli musikîşinaslardan Sadettin Kaynak
da (ö.1961) Fakülte’nin mezunları arasındadır.
1933 tarihinde yapılan üniversite reformu ile Dârül-
fünûn’dan üniversiteye geçilince İlahiyat Fakültesi
de İslam Tetkikleri Enstitüsü’ne dönüştürüldü. 1992
yılında ise İstanbul Üniversitesi çatısı altında İlahi-
yat Fakültesi yeniden kuruldu. 1996 yılından beri
öğrenci alan ve eğitim–öğretime devam eden İstan-
bul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde, lisans eğiti-
mi yanında, yüksek lisans ve doktora eğitimi de ve-
Darülfünun Binası rilmektedir. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi,
ilk mezunlarını 2000-2001 öğretim yılında vermiştir.
16 17
MİSYONUMUZ
Dini, temel kaynaklarından hareketle, objektif şekilde öğrenen, ahlakî erdemler
konusunda topluma rehberlik edebilecek donanıma sahip olan ve farklılıkların
barış içinde bir arada yaşamalarına katkıda bulunan ilahiyatçılar yetiştirmek;
bu amaç doğrultusunda bilimsel araştırmalar yapmak.
VİZYONUMUZ
Ulusal alanda öncü ve uluslararası alanda tanınmış bir ilahiyat fakültesi olmak.
18 19