Untitled - Fuat Hoca

81 Pages·2017·1.56 MB·Turkish

Mali Analiz – Ders Notları

I. MALİ ANALİZ Standart Oranların Saptanması: Oran analizi ile elde edilen
sonuçların ne anlama geldiğinin yorumlanabilmesi için
İşletmenin faaliyetleri sonucu oluşacak mali bilgileri işletme gerekli olan referans bilgiler Standart Oranlar tarafından
yöneticileri, ortakları, çalışanları, sendikalar, alıcılar, satıcılar sağlanmaktadır. 4 çeşit standart oran vardır.
devlet, halk (kamu) elde etmek isteyecektir. Bu ilginin ana
nedeni tarafların ekonomik çıkar beklentileridir. (a) Tarihi (Geçmiş) Standart Oranlar: İşletmenin geçmiş
dönemlerindeki finansal tablolarından elde edilen
Unutulmamalıdır ki; tüm mali tablolar geçmişe yönelik bilgi değerinin ortalamaları alınaraktan hesaplanan standart
verir. Analizi yapan kişi ya da kurumlar bu geçmiş verileri oranlardır. İşletmenin cari dönemine ilişkin finansal
değerlendirerek ilgili işletmenin geleceğini tahmin etmeye durumunun geçmiş dönemlere göre nasıl bir değişim
çalışırlar. geçirdiğini değerlendirmek amacıyla yapılan analizlerde
gerekli olan referans bilgileri sağlamaktadır.
Mali Analiz; Muhasebe bilgilerine analiz tekniklerinin
uygulanması suretiyle bulunulacak sonuçların işletmenin mali (b) Sektör (Sanayi) Standart Oranları: İşletmenin içinde
durumunun ve faaliyet sonuçlarının yorumlanması için bulunduğu sektördeki işletmelerin(rakiplerin) finansal
kullanılmasıdır. Uygulamada kullanılan analiz teknikleri tablolarındaki veriler üzerinden, her bir dönem için
aşağıdaki gibidir; hesaplanan ortalamalardır.

1. Oran Analizi (c) İdeal (Hedef) Standart Oranları: İşletmenin yer aldığı
2. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi sektörde bulunan en başarılı bir veya birkaç işletmenin
3. Trend(Eğilim) Analizi finansal tablolarından yararlanılarak hesaplanan
4. Dikey (Yüzde) Analizi standart oranlardır.

(d) Bütçe Standart Oranları: Bütçe sistemi uygulayan
A. ANALİZİN ÖN KOŞULLARI işletmelerde, bütçelenen finansal tablo verileri
kullanılarak hesaplanan oranlardır.
1. Dolaylı Ön Koşullar
İşletmenin faaliyetlerini hangi ortamda ve ne koşullarda
yürüttüğü ile ilgili ön koşullardır. f
u B. ANALİZ TÜRLERİ
(a) İşletmenin Bulunduğu Ekonomik Ortam: Ekonomik a
ortamdan kastedilen, enflasyon, döviz fiyatlarının düzeyi t
Yapılış Amacına Göre
ve gösterdiği dalgalanmalar, piyasa faiz oranı ve h
ekonomik büyüme gibi makroekonomik değişkenlerdir. o 1. Yönetim Analizi: Yöneticilerin alacakları kararlara
c yardımcı olmak için yapılan analizdir.
(b) İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektörel Ortam: a
İşletmenin hangi sektörde faaliyet gösterdiği, sektörün . 2. Yatırım Analizi: İşletmeye yatırım yapmak isteyen
hangi aşamada olduğu (kuruluş, gelişme, olgunluk, n veya düşünen kişi ve kurumlarca yapılan analizdir.
gerileme) ve sektörün kendine özgü koşullarını ifade e
etmektedir. t 3. Kredi Analizi: Üçüncü kişilerin işletmenin borç
ödeme gücü, kârlılık vb. konularda yaptıkları
(c) İşletmenin Yapısal ve Yönetsel özellikleri: İşletmenin analizdir. Kredi analizinde kullanılan teknikler
yasal ve ekonomik organizasyonunun yönetim anlayışı şunlardır:
(aile şirketi olup olmadığı, A.Ş./Ltd, halka açık/kapalı, (a) Karakter
emek yoğun/sermaye yoğun) ile ilgili koşullarıdır. (b) Kapasite
(c) Kefil (Kefalet)
(d) Kapital(Sermaye)
(e) Koşullar
2. Dolaysız Ön Koşullar;

Tek Düzen Muhasebe Sistemi: Analizi yapılacak finansal
tabloların aynı şekilsel yapıya ve hesap içeriğine sahip olarak İçeriğine Göre
daha nitelikli hale gelmesine tek düzen muhasebe sistemi ile
1. Statik Analiz: Tek bir döneme ait verileri kapsar.
ulaşabiliriz. Bu doğrultuda, finansal tabloların;
• Anlaşılabilir
2. Dinamik Analiz: Birden fazla yıla ait verileri kapsar.
• Karşılaştırılabilir
• Güvenilir ve Doğru
• İhtiyaca Uygun Yapacak Kişiye Göre
• Zamanında Hazırlanmış
• Anlamlı, olması gerekir. 1. Dış Analiz: İşletme dışından kişilerce işletme
hakkında yapılan analizdir.

2. İç Analiz: İşletmeye bağlı kişilerce yapılan analizdir.

1
Mali Analiz – Ders Notları

II. MALİ TABLOLAR  Uzun vadeli yabancı kaynaklar yüksek oranda faiz
maliyetine katlanılacağı için günlük ihtiyaçlardan oluşan
Mali Tablolar içerisinde en önemli iki tablo Bilanço ve Gelir dönen varlıkların finansmanı yerine uzun vadeli
Tablosu ‘dur. Bu tablolara Temel Tablolar adı verilir. yatırımlardan oluşan duran varlıkları finanse etmek için
Analizlere geçmeden önce bu iki tablonun incelenmesi tercih edilmelidir.
gereklidir. Temel tablolar dışında kalan diğer tablolara Ek  Yabancı kaynaklar (KVYK+UVYK) her ne kadar borç
Tablolar denir. Ek Tablolar aşağıdaki gibidir; niteliği taşısa da makul ölçülerde oldukları sürece
işletmenin faaliyetlerinde bir kaldıraç pozisyonu taşır.
(a) Satışların Maliyeti Tablosu (SMM Tablosu) Ancak unutmamak gerekir ki burada üstlenilen risk
(b) Fon Akım Tablosu makul ölçülerde olmalıdır. Genel olarak bu borçlanmanın
(c) Nakit Akım Tablosu öz kaynakları aşmaması arzu edilir. Yani kaynak
(d) Kâr Dağıtım Tablosu dağılımını gösteren Pasif tarafın %50, %50 (fifty fifty)
(e) Öz Kaynaklar Değişim Tablosu olacak şekilde dağılım göstermesi arzulanır.
 Varlıkların yer aldığı Aktif tarafın ise işletmenin türüne
göre şekillenmesi beklenir. Şöyle ki işletme şayet bir
A. BİLANÇO ticaret işletmesi ise daha çok günlük faaliyetleri
gerçekleştirecek varlıklara ihtiyaç duyacaktır. Bu da
İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını (maliyet değeriyle) ve işletmenin Dönen Varlıklarının fazla olması anlamına
bu varlıkların finansmanında kullanılan kaynakları tutarları ve gelir. Ancak işletme bir üretim işletmesi ise bu işletmenin
dağılımları ile birlikte gösteren statik bir finansal tablodur. Bir modern ve seri üretim yapan alet ve makinelere ihtiyacı
başka ifade ile işletmenin belirli bir tarihteki finansal olacaktır. Bu durumda bu işletmelerin ise Duran
durumunu özetleyen finansal tablosudur. Varlıklarının yoğun olduğu bir varlık dağılımına
ihtiyaçları olacaktır.
Bilanço Türleri  İşletmelerde en önemli unsurlardan biri de net çalışma
(a) Şekil Bakımından sermayesine sahip olmalarıdır. Dönen varlıkları daima
• Hesap tipi bilanço KVYK’larını karşılamaya yetecek ve günlük faaliyetleri
• Rapor tipi bilanço için yeterli düzeyde olmalıdır.
(b) Analiz Bakımından
f
• Karşılaştırmalı bilanço u

• Analitik bilanço a

(c) Kapsam Bakımından t
B. GELİR TABLOSU
• İşletme bilançosu h
• Konsolide bilanço o İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı
c
(d) İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların
a
• Ticari bilanço sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârını veya
.
• Mali bilanço n zararını gösteren dinamik bir finansal tablodur. Gelir tablosu
aşağıda belirtilen beş ana bölümden oluşur
e
• Brüt Satış Kârı veya Zararı
t
Bilançonun Genel Kuralları • Faaliyet Kârı veya Zararı
• Olağan Kâr veya Zarar
ZTE İŞLETMESİ • Dönem Kârı veya Zararı
AKTİF PASİF
31.12.2015 tarihli BİLANÇO • Dönem Net Kârı veya Zararı
KISA VAD.
DÖNEN VARLIK YAB. KAYNAK

UZUN VAD. Gelir Tablosu Türleri

YAB. KAYNAK (a) Şekil Bakımından
DURAN VARLIK ÖZ KAYNAK • Hesap tipi gelir tablosu
• Rapor tipi gelir tablosu
AKTİF PASİF
(b) Analiz Bakımından
TOPLAMI TOPLAMI
• Karşılaştırmalı gelir tablosu

• Analitik gelir tablosu
Brüt Çalışma Sermayesi Dönen Varlıklar (c) Kapsam Bakımından
Net Çalışma Sermayesi Dönen Varlıklar – KVYK • İşletme gelir tablosu
Devamlı Sermaye UVYK + Öz Kaynaklar • Konsolide gelir tablosu
Yabancı Kaynaklar KVYK + UVYK (d) İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından
Fon en geniş tanımıyla Aktifin tamamı (Fon Akım Tab.) • Ticari gelir tablosu
Fon en dar tanımıyla Kasa Hs. (Nakit Akım Tab.) • Mali gelir tablosu

 Kısa vadeli yabancı kaynaklar dönen varlıklar için
kullanılmalıdır.
 Öz kaynaklar öncelikle duran varlıkların finansmanı için
tercih edilmelidir.

2
Mali Analiz – Ders Notları

Gelir Tablosunun Genel Kuralları C. FON AKIM TABLOSU

60. Brüt Satışlar İşletmenin belirli bir dönemde fon kaynaklarım ve bunları kul-
61. Satış İndirimleri (-) landığı alanları gösteren bir tablodur. Bu tabloda fon kavramı
NET SATIŞLAR en geniş anlamda kullanılmaktadır. En geniş anlamıyla fon,
62. Satışların Maliyeti (-) yasal olarak kullanılabilen hakların, finansal araçların ve
BRÜT SATIŞ KÂRI/ZARARI finansal olanakların tümü anlamında aktifin tamamını ifade
63. Faaliyet Giderleri (-) etmektedir.
FAALİYET KÂRI / ZARARI
64. Diğer Faal. Olağan Gelir ve Kârlar Belirli bir dönem içinde işletmenin sağladığı mali olanakları
65. Diğer Faal. Olağan Gider ve Zararlar (-) ve bunların kullanılış yerlerini göstermek yoluyla işletmenin o
66. Finansman Giderleri (-) dönemdeki yatırım ve finansman faaliyetlerini özetler,
OLAĞAN KÂR / ZARAR finansal durumda meydana gelen değişiklikleri açıklar.
67. Diğer Faal. Olağandışı Gelir ve Kârlar
68. Diğer Faal. Olağandışı Gider ve Zararlar (-) Fon Akım Tablosunun Düzenlenmesi
DÖNEM KÂRI / ZARARI
69. Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) Fon akım tablosu bilanço ve gelir tablosu ve bunlara ait
DÖNEM NET KÂRI / ZARARI açıklayıcı finansal bilgilere dayanılarak düzenlenir.

Gelir tablosu bilanço gibi çift taraflı olmayıp eşitlik ilkesine Aktif azalışları ile pasif artışları fon kaynağı yaratırken aktif
dayanmaz. Gelirlerden giderlerin indirilmesi yoluyla artışları ile pasif azalışları da fon kullanımına neden olur.
işletmenin bir dönem içinde elde ettiği kârın hesaplanması Ancak fon kaynakları ve kullanımları sadece bilanço
amacıyla kullanılır. Bu yüzden aşağıda gelir tablosundan verilerinin karşılaştırılması sonucu bulunan değişmelerden
gelebilecek sorulara yönelik kısa hatırlatmalara yer oluşmaz. Bu kalemlerin bazılarının düzeltilmesi gerekir.
verilmiştir: Çünkü işletmelerde fon girişi doğurmayan ya da fon çıkışına
neden olmayan çeşitli muhasebe kayıtları vardır. Bu nedenle
• Gelir tablosu verilerinin analizinde, oranların bunların düzeltilmesi gerekir.
hesaplanmasında kullanılan temel veri “Net Satışlar”’dır.
Tüm hesaplamalar neredeyse net satışlar baz alınarak f İşletmelerde fon girişi veya fon çıkışı yaratmayan unsurları
yapılır. u fon akım tablosuna etkileri açısından iki gruba ayrılabilir:
• İşletmenin varlıklarının ne derece verimli kullanıldığını a
t  Dönem kârını etkileyen fakat fon hareketi doğurmayan
ölçmek amacıyla kâra bakılmaz. Çünkü kâr
h işlemler (amortisman giderleri gibi.)
hesaplamasında hem dönem içinde ödenen finansman
o  Dönem kârını etkilemeyen ve fon hareketi de doğurmayan
gideri, hem de vergi karşılığı işletmenin gerçek faaliyetleri
c işlemler (Dağıtılmamış kârların yedek akçelere eklenmesi,
sonucu elde etmiş olduğu geliri azaltır. Bu yüzden tam
a maddi duran varlık yeniden değerleme artışlarının
manasıyla verimliliği ölçebilmenin temel yolu kâra,
. sermayeye eklenmesi, vergi borçlarının ertelenmesi gibi)
finansman gideri ve verginin ilave edilmesidir.
n
• Özellikle sınavlarda vurgulanan iki grup ise 64 ve 65.
e Dönem içindeki fon akışlarını yansıtacak şekilde fon akım
gruplardır.
t tablosunun düzenlenebilmesi için aşağıdaki bilgiler olmalıdır:

• 64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar  Hesap dönemine ait gelir tablosu
640. İştiraklerden Temettü Gelirleri  Dönem başı ve dönem sonu bilançosu
641. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri  Bir önceki hesap dönemine ait kâr dağıtım bilgileri
642. Faiz Gelirleri  İlgili hesap döneminde ödenen vergiler
643. Komisyon Gelirleri

644. Konusu Kalmayan Karşılıklar

645. Menkul Kıymet Satış Kârları
Fon Akım Tablosunun Yorumu
646. Kambiyo Kârları
Fon akım tablosunun yorumlanabilmesi için analizi yapılırken
647. Reeskont Faiz Gelirleri
yüzde yöntemi ile analiz tekniği kullanılmalıdır.
648. Enflasyon Düzeltmesi Kârları

649. Diğer Olağan Gelir ve Kârlar
Fon Kaynaklarının Yorumu: Fon kaynakları içinde en iyi fon
• 65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar kaynağı, olağan faaliyetlerden sağlanan kaynaklardır.
653. Komisyon Giderleri (-) Sermaye artışları geri ödemesiz bir kaynak olmaları, faiz
654. Karşılık Giderleri (-) yükü getirmemeleri nedeniyle finansal güvenilirlik açısından
655. Menkul Kıymet Satış Zararları (-) yeğlenen kaynaklardır.
656. Kambiyo Zararları (-) Fon Kullanımlarının Yorumu: Fon kullanımlarının
657. Reeskont Faiz Giderleri (-) yorumunda sağlanan fonların nerelerde kullanıldığı araştırılır.
658. Enflasyon Düzeltmesi Zararları(-) Fon kullanımlarının yorumunda esas olan, işletmenin
659. Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-) finansal ve ekonomik faaliyetlerinde başarılı olmasını
NOT: Özellikle bu iki grupta yer alan hesapların bilinmesinde sağlayacak yerlere fonların harcanmış olup olmadığını
yarar vardır. belirlemektir. İşletmenin büyümesi ve gelecekteki başarısı
açısından yenileme, modernizasyon, kapasite artırıcı
yatırımlara gitmesi, bu amaçla maddi duran varlık edinmesi
fon kullanımları açısından uygun yerlerdir.

3
Mali Analiz – Ders Notları

Fon Kaynakları açısından herhangi bir kaynak yaratmayan, ancak gelir
yazıldıkları için kârı artıran peşin tahsil edilmiş gelirlerin
Azalış Artış
döneme isabet eden kısmı, borç senetlerinin reeskonta tabi
(-) (+)
tutulması sonucu kayda alınan reeskont faiz gelirleri, konusu
Aktif Pasif kalmayan karşılıkların iptali sonucu gelir yazılan kısmı gibi
faaliyet sonuçlarının bu kârdan indirilmesi gerekir.
FON KAYNAKLARI
Olağandışı Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar: Bu grupta
• Dönen varlıklardaki azalış
işletmenin süreklilik göstermeyen olağandışı işlemlerinden
• Duran varlıklardaki azalış
sağlanan fon büyüklüğü yer alır. Faaliyet dışı gelir ve kârlar
• Kısa vadeli yabancı kaynaklardaki artış ile faaliyet dışı gider ve zararlar arasındaki pozitif farkı
• Uzun vadeli yabancı kaynaklardaki artış gösteren faaliyet dışı kâra, fon çıkışı gerektirmeyen kalemler
• Sermaye artırımı eklenir ve bu kârdan fon girişi sağlamayan kalemler indirilir.
• Hisse Senedi ihraç Primleri

• Olağan Faal. Sağlanan Kâr
Fon Kullanımları
• Olağandışı Faal. Sağlanan Kâr
Artış Azalış

(+) (-)
Gerçek Bir Fon Kaynağı Olmayan Gelirler
• Konusu Kalmayan Karşılıklar Aktif Pasif

• Reeskont Faiz Gelirleri
FON KULLANIMLARI
• Borsa Değer Artış Kârları
• Dönen varlıklardaki artış
• Gelecek Aylara Ait Gelirlerin Döneme Ait Kısımları
• Duran varlıklardaki artış
• Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabındaki Azalış • Ödenen vergi ve benzerleri

• Ödenen temettüler
Dönen Varlık Tutarındaki Azalışlardan Sağlanan
• Kısa vadeli yabancı kaynaklardaki azalış
Kaynaklar: Dönen varlıkların brüt değerinde ortaya çıkan
azalış tutarları o dönemde işletmeye kullanılabilir mali olanak • Uzun vadeli yabancı kaynaklardaki azalış
f
sağladığı için fon kaynakları içinde raporlanır. • Sermaye azalış
u

a
Duran Varlık Tutarındaki Azalışlardan Sağlanan Gerçek Bir Fon Kullanımı Olmayan Giderler
t
Kaynaklar: Duran varlıkların brüt değerlerindeki azalışlar da h • Amortisman Giderleri
bir fon kaynağıdır. Duran varlık satışından sağlanan o • Karşılık Giderleri
kaynaklar satış tutarı üzerinden fon kaynağı olarak gösterilir.
c • Reeskont Faiz Giderleri

a • Borsa Değer Artış Zararları
Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Tutarındaki Artışlardan
Sağlanan Kaynaklar: İşletme, üçüncü kişilerden borçlanmak . • Gelecek Ay. Ait Giderlerin Döneme ilişkin Kısımları
n
suretiyle kısa vadeli yabancı kaynak sağlayarak mali • Gelecek Yıllara ait Giderler Hesabındaki Azalış
e
olanaklarını artırabilir. Bu nedenle borç ve gider
t
karşılıklarındaki artışlar hariç bilançolardaki kısa vadeli borç Olağan Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar: İşletmenin dönem
kalemlerindeki artışlar fon kaynağıdır. faaliyetini zararla kapatması halinde zarar tutarı kaynak
kullanımını ifade eder. Ancak işletmenin her zarar etmesi
Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Tutarındaki Artışlardan halinde mali olanaklarında bir azalış meydana gelmez.
Sağlanan Kaynaklar: Borç ve gider karşılıkları dışında uzun Örneğin, fon çıkışı gerektirmeyen giderler olağan faaliyet
vadeli yabancı kaynaklardaki artışlar da işletmenin mali zararını artırır, ancak bunlar kaynak kullanımını ifade
olanaklarını artırdığından fon kaynağıdır. etmediği için zarar büyüklüğünden düşülmelidir. Buna
karşılık fon girişi sağlamayan gelirler de olağan faaliyet
Sermaye Artırımından Sağlanan Kaynaklar: İşletmenin zararını azaltır, ancak gerçek anlamda fon kaynağı
sermayesinde dış kaynaklardan sağlanan artış tutarlarını sağlamadıkları için olağan kâra eklenmelidir. Bu ilave ve
ifade eder. Yeniden değerleme değer artışları ile yedeklerin indirimler sonucunda pozitif bir tutarın çıkması durumunda,
sermayeye ilave edilmesi ise herhangi bir fon girişi söz konusu tutar fon kaynağı olarak dikkate alınır; aksi
sağlamaz. takdirde fon kullanımına neden olur.

Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Kaynaklar: Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar: Faaliyet dışı
Sermaye yedekleri içerisinde yer alan dönemle ilgili hisse gelir ve kârlar ile faaliyet dışı gider ve zararlar arasındaki
senedi ihraç primleri (emisyon primi) bir fon kaynağı olarak negatif fark olağandışı zararı ifade eder. Faaliyet dışı zarara,
kabul edilir. fon çıkışı gerektirmeyen kalemlerin eklenmesi ve fon girişi
sağlamayan kalemlerin indirilmesi sonucunda pozitif bir
Olağan Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar: İşletmenin tutara ulaşması durumunda, bu tutar fon kaynağı olarak
olağan faaliyet kârı bir fon kaynağıdır. Ancak bu kâr dikkate alınır; aksi takdirde fon kullanımına neden olur.
büyüklüğüne etki ettiği halde o dönemde fon çıkışına neden
olmayan giderler kâra eklenirken fon girişi sağlamayan Ödenen Vergi ve Benzerleri: Kaynaklar arasında vergiden
gelirler de kârdan düşülür. Fon çıkışı gerektirmediği için kâra önceki kâr gösterildiğinde, kâr üzerinden ödenen vergi
eklenen giderlere dönemin amortisman giderleri, karşılık benzerleri fon kullanımları içinde gösterilmelidir.
giderleri, gelecek aylara ait giderlerin döneme ait kısmı,
reeskont faiz giderleri örnek olarak gösterilebilir. Çünkü bu
giderler dönemin kârını azalttığı halde fon dediğimiz
aktiflerde gerçek bir azalışa yol açmaz. Diğer taraftan işletme

4
Mali Analiz – Ders Notları

D. NET ÇALIŞMA SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU Net Çalışma Sermayesinde Değişme Yaratmayan
İşlemler
Net çalışma (işletme) sermayesi, dönen varlıklarla kısa  Kısa Vadeli Borçların Dönen Varlıklarla Ödenmesi
vadeli yabancı kaynaklar arasındaki farktır.  Kısa Vadeli Borçlanarak Dönen Varlık Alımı
 Uzun Vadeli Borçlanarak Duran Varlık Alımı
İşletmenin belirli bir hesap döneminde Net İşletme  Uzun Vadeli Alacak Karşılığında İştirak Amacıyla Hisse
Sermayesinin kaynaklarını ve kullanım yerlerini gösteren Senedi Alınması
tablodur. Bu tablo düzenlenirken Dönen Varlıklar ile KVYK‘lar  Dağıtılmamış Karların Sermayeye Eklenmesi
farkını belirten Net İşletme (Çalışma) Sermayesi, fon olarak
kabul edilir.

Bir işletmenin kısa vadeli borçları toplamı dönen varlık
Net Çalışma Sermayesinde Değişim Tablosunun Yorumu
toplamından fazla ise net çalışma sermayesi noksanı veya

açığı söz konusudur. Bu durum hem kısa vadeli borçların
1. Net Çalışma Sermayesindeki Değişikliğin Yorumu
ödenmeyeceğini hem de günlük faaliyetlerin aksayacağını
işaret eder. Temel olan,bir işletmenin faaliyetinin ve büyüklüğünün
gerektirdiği tutarda ve bileşimde net çalışma sermayesine
Net çalışma sermayesinin yeterli olması; sahip olmasıdır. Net çalışma sermayesini yeterli düzeye
çıkaran artış, net çalışma sermayesi noksanından net
 Mal ve hizmet üretiminde kullanılan girdilerin zamanında çalışma sermayesine geçiş olumlu yorumlanır.
sağlanmasına olanak vereceğinden işletme

faaliyetlerinin daha verimli sürdürülmesini kolaylaştırır.
 Dönen varlıklarda oluşacak değer düşmelerinin işletme 2. Net Çalışma Sermayesinde Değişim Tablosunun
üzerinde yaratacağı olumsuz etkileri azaltır.
Kaynak ve Kullanım Yerleri Bölümünün Yorumu
 Borçların zamanında ödenmesini sağlar. Ayrıca
işletmenin kredi itibarını da artıracağından yeni kredi Tablonun bu ikinci bölümü, net çalışma sermayesindeki artış
olanakları bulunmasını kolaylaştırır. ya da azalış şeklinde belirlenmiş olan değişikliğin nedenlerini
 Deprem, yangın, su baskını gibi afetler sonucunda, göstermektedir. Bu açıdan önce fon kaynakları, sonra fon
işletmenin finansal yönden zor duruma düşmesini önler. f kullanımları yorumlanır; daha sonra da fon kaynakları ile fon
 Alıcılara daha iyi hizmet sunulmasına olanak verir. u kullanımları arasındaki ilişki yorumlanır.
Müşterilerin gereksinimlerini, taleplerini zamanında a
karşılayabilecek yeterli düzeyde stok bulundurabilecek, t
Net Çalışma Sermayesinde Fon Kaynaklarının Yorumu:
daha uygun koşullarda kredili satış yapılabilir. h Net çalışma sermayesinin fon kaynakları işletmenin faaliyeti
 Duran varlıkların tam kapasite ile çalışmasına katkı o sonucundan, sermaye artışından, duran varlıklarından veya
sağlar. c uzun vadeli yabancı kaynaklarından sağlanabilir. Bunlardan
 Durgunluk dönemlerinin kolay atlatılmasını sağlar. a en iyisi faaliyet sonucu sağlanan dönem kârıdır. Bunu uzun
. vadeli yabancı kaynaklar izler. Üçüncü sırada sermaye artışı
n gelir. Duran varlıklardan fon sağlanması ise pek istenen bir
Net Çalışma Sermayesi Tablosunun Düzenlenebilmesi e durum değildir.
için: t
 Cari Yılın Gelir Tablosu Net Çalışma Sermayesinde Fon Kullanımlarının Yorumu:
 Son iki yıla ait karşılaştırmalı bilanço (ilgili yılın dönem İşletmenin faaliyetleri sonucu zarar etmesi, kâr payı dağıtımı,
başı ve dönem sonu bilançosu) uzun vadeli borçlarını ödemesi, sermaye azaltımına gitmesi
 Kâr Dağıtım Bilgileri veya yeni duran varlıklara yatırım yapılması net çalışma
 Cari yılda ödenen vergilere ihtiyaç vardır. sermayesi fon kullanım yerleridir. Faaliyetler sonucu
uğranılan zarar en kötü fon kullanım yeridir. İş hacminin
Net çalışma sermayesinde değişim tablosu, nakit akım ve artırılması amacıyla maddi duran varlıklara, riskin dağıtılması
geniş anlamda fon akım tablosundan farklıdır. Bu tablo veya ek gelir elde etmek için mali duran varlıklara yatırım
işletmenin bir hesap dönemi içinde nakit hasılat ve yapılması işletmenin lehine yorumlanır.
ödemelerini göstermediği gibi, üçüncü kişilerle olan
ilişkilerden doğan tüm finansal olanaklarını ve bunların Net Çalışma Sermayesinde Fon Kaynakları ve
kullanılış yerlerini de ortaya koymaz. Kapsam itibariyle nakit Kullanımları Arasındaki İlişkinin Yorumu: Net çalışma
akım tablosundan daha geniş, fon akım tablosundan ise sermayesinde artış işletmenin faaliyetleri sonucu yarattığı
daha dardır. kaynaklarla sağlanıyorsa bu durum olumlu yorumlanır.
İşletme olağan faaliyetleri sonucu kaynak yaratamıyorsa
hatta zarar ediyorsa uzun vadeli borçlanarak net çalışma
Net Çalışma Sermayesinde Değişme Yaratan İşlemler sermayesini artırması durumunda net çalışma
 Uzun Vadeli Borçlarla Dönen Varlık Alınması sermayesindeki artış pek olumlu yorumlanmaz.
 Dönen Varlıklarla Uzun Vadeli Borçların Ödenmesi
 Kâr Payı Dağıtımı
 Sermaye Olarak Bir Dönen Varlık Unsurunun Konulması
 Dönen Varlık Karşılığında Duran Varlık Alımı
 Uzun Vadeli Borcun Kısa Vadeli Hale Gelmesi
 Kısa Vadeli Alacağı Olan Birinin Alacağına Karşılık

İşletmeye Ortak Olması

5
Mali Analiz – Ders Notları

E. NAKİT AKIM TABLOSU Nakit Kaynakları (Kasa ve Bankada Nakit Artışına Neden
Olacak işlemler)
Nakit akış tablosu bir hesap döneminde oluşan nakit akışını,  Satışlardan Elde Edilen Nakit
nakit giriş ve çıkışlarını; yani işletmenin tahsilat ve  Diğer Faaliyetlerden Sağlanan Nakit
ödemelerini kaynakları ve kullanım yerleri ile birlikte gösteren  KVYK ve UVYK ile Sağlanan Nakit
bir tablodur.  Sermaye Arttırımına ilişkin Nakitler
 Hisse Senedi İhraç Priminden Sağlanan Nakit
Nakit akış tablosundaki fon kavramı, fon akım tablosundaki  Alacakların tahsili
fon kavramından farklıdır. Nakit akış tablosunda yer alan fon  Geçici yatırımların satışı
kavramı, nakit ve nakde eş değer unsurları ifade eder. Nakit  Yatırımlardan dolayı nakden kâr payı ve faiz alınması
akış tablosu nakit ve nakde eş değer kaynak ve kullanımları  Alacak senetlerinin iskonto ettirilmesi
içerirken, fon akım tablosu işletmenin nakit dışındaki fon
 Duran varlıkların peşin satışı
kaynak ve kullanımlarını da içermektedir.
 Tahvil veya finansman bonosu ihracı

 Nakit karşılığı sermaye artırımı
Nakit akım tablosunun yararları şunlardır:
 Gelecekteki nakit akışlarının tahmin edilmesini sağlar.  Nakit olarak kredi sağlanması
 Yönetimin kararlarının değerlemesini sağlar.
 İşletmenin ortaklara kâr payı dağıtabilme ve kredi
Nakit Hareketi Gerektirmeyen İşlemler
verenler anapara ve faiz ödeyebilme yeteneğinin

belirlenmesinde yardımcı olur.
Nakit akım tablosu düzenlenirken nakit girişi veya çıkışı
 İşletmenin nakit mevcudundaki değişikliklerle kârı
sağlamayan işlemlerin elenmesi gerekir. Bu tür işlemler
arasındaki ilişkiyi gösterir.
şunlardır:

 Amortisman, tükenme ve itfa paylarının kayda alınması
Nakit Akım Tablosunun Düzenlenebilmesi için
 Stoklar, alacaklar ve menkul kıymetler için değer düşme
 Cari Yılın Gelir Tablosu
zararlarının kayda alınması
 Dönem Başı ve Dönem Sonu Bilançoları
 Değersiz hale gelen alacakların kayıtlardan silinmesi
 Kâr Dağıtım Tablosu
f  Dağıtılmamış kârların belli amaçlar için tahsisi veya
 Ek Bilgiler (nakit girişi ve çıkışı gerektirmeyen işlemler)
u sermayeye eklenmesi
gerekmektedir
a  Maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi

t  Maddi duran varlıkların defter değerinin azaltılması ya
Nakit Akım Tablosunun Bölümleri
h da defterden silinmesi
 İşletme Faaliyetleri ile ilgili Nakit Akışları
 Yatırım Faaliyetleri ile ilgili Nakit Akışları o  Kullanılamaz hale gelmiş maddi duran varlıkların amorti
c edilmemiş bakiyelerinin zarar olarak kayda alınması
 Finansman Faaliyetleri ile ilgili Nakit Akışları
a  Senetli alacak veya borçların bilanço tarihlerindeki

. değerleri ile raporlanması

n  İştiraklerden bedelsiz hisse senedi alınması
Nakit Kullanımları (Kasa ve Banka’dan Nakit Çıkışına e  Peşin ödenmiş giderlerin o dönemde gider yazılması
Neden Olacak İşlemler)
 Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları t  Peşin tahsil edilmiş gelirlerin o dönemde gelir yazılması
 Faaliyet Giderlerine ilişkin Nakit Çıkışları
 Diğer Faaliyetlerde Olağan Gider / Zarara ilişkin Nakit Akım Tablosu Düzenleme Yöntemleri

Nakit Çıkışları
Nakit akım tablosu doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki
 Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışları
yöntemle düzenlenebilir.
 Olağandışı Gider / Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları

 Duran Varlık Yatırımına ilişkin Nakit Çıkışları
1) Dolaylı Yöntem: Tablonun bu yönteme göre
 Kısa Vadeli ve Uzun Vadeli Borç Ödemeleri
düzenlenmesi durumunda işletme faaliyetlerinden
 Ödenen Vergi ve Benzeri sağlanan net nakit fazla ve eksiği belirtilmekte,
 Ödenen Temettü faaliyetlerin neden olduğu nakit giriş ve çıkışlarının
 Nakden ödenen işçi ücret ve giderleri dökümü yapılmamaktadır. Eğer nakit akım tablosunun
 Peşin olarak hammadde, malzeme veya mal alışı düzenlenmesi gelir tablosunun son kalemi olan net kârla
 Faaliyet giderlerinin ödenmesi başlanarak yapılırsa, bu tür nakit akım tablosuna Dolaylı
 Nakden ödenen finansman giderleri Yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosu denilir.
 Borçların nakden ödenmesi
 Nakden kâr payı dağıtımı 2) Doğrudan Yöntem: Doğrudan yöntemde nakit akım
 Nakit çıkışı gerektiren diğer giderler tablosunun düzenlenmesinde muhasebe sürecinde
 Peşin olarak duran varlık alışı üretilen finansal verileri özetleyerek raporlayan iki ana
 Maddi duran varlıkların bakım onarım giderleri finansal rapor olan “Bilanço” ile “Gelir Tablosu”ndan
 Geçici yatırımlarda bulunmak büyük bir ağırlıkla yararlanılmakta ve nakit akım tablosu
 Uzun vadeli yatırım amacıyla nakden menkul kıymet düzenleme çalışmalarının başlangıç noktasını gelir
tablosu oluşturmaktadır. Doğrudan yöntemle
almak
 Sermayenin nakden azaltılması hazırlanmış nakit akım tablosunun özelliği, nakit
hesabının gelir tablosunun üst ana kalemi olan gelirle

başlamasından kaynaklanmaktadır.

6
Mali Analiz – Ders Notları

I. Nakit Giriş ve Çıkışlarının Belirlenme Esasları Dönem II. Dönem İçi Nakit Çıkışları
İçi Nakit Girişleri

a) Dönem Başı Nakit Mevcudu: İşletmenin dönem a) Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları
başında kasa ve bankalarda bulunan nakit b) Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları
mevcududur. c) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlara
İlişkin Nakit Çıkışları
b) Satışlardan Elde Edilen Nakit: İşletmenin esas d) Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışı
faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet satışından e) Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit Çıkışı
sağlanan nakit girişlerini gösterir. Bu tutarın f) Duran Varlık Yatırımlarına İlişkin Nakit Çıkışları
hesaplanması için net satış hasılatından, dönem g) Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri
başına göre satışlardan doğan alacaklardaki artış h) Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri
indirilir, azalış ise eklenir. i) Ödenen Vergi ve Benzerleri
j) Ödenen Temettüler
Toplam Satışlar + Satışlarla İlgili DB Alacaklar - k) Diğer Nakit Çıkışları
Satışlarla İlgili DS Alacaklar l) Dönem Sonu Nakit Mevcudu
m) Nakit Artış veya Azalışı

c) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlardan
Dolayı Sağlanan Nakit: Gelir tablosunda diğer
faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar olarak F. KÂR DAĞITIM TABLOSU
tanımlanan kalemlerden sağlanan nakit girişleri bu
bölümde yer alır. Faiz gelirleri, kâr payları, Vergiden önceki kârdan başlamak üzere dönem kârının nasıl
komisyon gelirleri, kur farkları ve diğer olağan gelir ve ne şekilde kullanıldığını (dağıtıldığını) gösteren tablodur.
ve kârlar nakden tahsil edilmek koşuluyla burada
yer alır. Kâr Dağıtım Tablosu Özellikleri
• Ek Finansal Tabloları düzenleme zorunluluğu
d) Olağandışı Gelir ve Kârlardan Sağlanan Nakit: getirilen işletmeler için (bütün işletmeler için değil)
Duran varlık satışları, satış kârlı da olsa zararlı da zorunludur.
olsa diğer nakit girişleri içinde yer alır. f • Kârın Varlığına veya dağıtımına bağlı olarak
u
düzenlenir.
a
e) Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan • Tabloyu oluşturan kalemler değiştirilemez farklı
t
Sağlanan Nakit: Esas faaliyet konusunu isimler konulamaz.
h
ilgilendiren mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan o • Tabloda hem cari dönem verileri hem de önceki
olağan ticari borçlar dışındaki artış dışında, kısa
c dönem verileri yer alır.
vadeli borçlanmalar nedeniyle oluşan nakit girişlerini
a • Kâr dağıtım tablosu, dönem kârının nelerden (hangi
ifade eder.
. tür faaliyetlerden) oluştuğunu göstermez.

n
f) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan
e Kâr Dağıtım Tablosunun Düzenleme İlkeleri
Sağlanan Nakit: Tahvil gibi uzun vadeli menkul
t • Dönem kârından yapılan dağıtımla yedeklerden
kıymet ihraçları, orta ve uzun vadeli olarak alınan
(önceki dönem) yapılan dağıtım ayrı ayrı gösterilir.
nakit krediler ve diğer olarak gruplanır. Borç ve
gider karşılıkları, gider tahakkukları, ertelenen ve • Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler, Ortaklara
taksitlendirilen vergiler işletmeye nakit girişi ödenen 1. ve 2. temettüler, 1. ve 2. tertip Yasal
sağlamadığından tabloda yer almaz. Yedekler & Statü Yedekleri & Olağanüstü Yedekler
ve kârdan ayrılar Özel Fonları açıkça gösterilir.
g) Sermaye Artırımından Sağlanan Nakit: Sadece • İmtiyazlı Payların bulunması halinde, imtiyazlı ve
nakit karşılığı sermaye artırımı bu tabloda yer alır. Adi Hisse Senetlerine kâr payları ayrı ayrı gösterilir.

h) Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit:
Nominal değer ile satış fiyatı arasındaki farktır. G. ÖZ KAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU

i) Diğer Nakit Girişleri: Portföydeki menkul kıymet Özkaynak değişim tablosu, ilgili dönemin özkaynak
satışlarından, diğer alacaklardan yapılan tahsilattan, kalemlerinde meydana gelen artış ve azalışları bir bütün
diğer dönen varlıklardaki azalıştan sağlanan nakit olarak gösteren tablodur.
girişleridir.
Özkaynaklar Değişim Tablosu cari dönem ve önceki dönem
verilerini içerecek biçimde sunulur. Tablo; Ödenmiş sermaye,
sermaye yedekleri, kâr yedekleri ve geçmiş dönemler
kârı(zararı) ve dönem net kârı (zarar) kalemlerinin her birinin
dönem başı tutarını, dönem içinde kalemlerde meydana
gelen azalışları, artışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı
gösterecek biçimde düzenlenir.

7
Mali Analiz – Ders Notları

III. ANALİZ TEKNİKLERİ • Finansal tablo kalemlerinin adı ve bu kalemlerin
yıllar itibarıyla mutlak tutarları ilk sütunda yer alır.
A. KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ (YATAY)
• İkinci sütunda her bir kalemdeki mutlak ve oransal
Karşılaştırmalı finansal tablolar analizi, bir işletmenin birbirini değişmeler gösterilir. Artışlar (+) işareti ile azalışlar
izleyen aynı uzunluktaki en az iki veya daha fazla faaliyet ise ya (-) işareti ile ya da parantez içinde gösterilir.
dönemine ait finansal tablolarının karşılaştırmalı olarak
düzenlenmesi ve bu tablolarda yer alan kalemlerin zaman
içinde göstermiş olduğu gelişmelerin ve değişikliklerin tespit
ve incelenmesidir. Değişmelerin Mutlak Fark Olarak Hesaplanması

Karşılaştırmalı finansal tablolar analizinde hesaplanan Karşılaştırılan finansal tablo sayısı ikiden fazla olduğu
değişimler hem tutar hem de yüzde olarak dikkate takdirde artış ve azalışların hesaplanmasında hangi dönemin
alınmalıdır. Sadece tutar veya sadece yüzde değişimlere esas alınacağının belirlenmesi gerekir. Bu konuda iki farklı
bakılması, değişimin işletme açısından öneminin gözden yaklaşım kullanılabilir.
kaçırılmasına veya gerekenden fazla önemli görülmesine
neden olabilir. Bu da değişimlerle ilgili yorumu zayıflatır. Birinci yaklaşımda belirli bir yıl temel alınarak kalemlerdeki
değişmeler temel yılın rakamlarına göre hesaplanır. Buna
Finansal tablolarda yer alan rakamların karşılaştırılabilmesi SABİT BAZ DÖNEMİ YÖNTEMİ denir.
için faaliyet dönemlerinin eş değer olması, tablolardaki
bilgilerin aynı muhasebe kavram ve ilkelerine göre Her bir kalemdeki değişme bir önceki yılın rakamlarına göre
hazırlanmış olması gerekir. hesaplanmış olabilir. Buna HAREKETLİ BAZ DÖNEMİ
YÖNTEMİ denir.
Amacı: Yıllar itibarıyla kalemlerdeki değişimin incelenerek
mali durum ve faaliyet sonuçlarına ilişkin geleceğe yönelik Örnek:
tahmini verilere ulaşmaktır. ±Fark ±Fark
2014 2015 2016
14 -15 14 -16
Hazır
100.000 300.000 180.000 ………… …………
f Değerler
Karşılaştırmalı Tablolar Analizinin Özellikleri u Menkul 50 000 0 80 000 ………… …………
a Kıymetler
i. Dinamik analizdir. Birden fazla dönemi içerdiği için t Faaliyet karı 50 000 20 000 (5 000) ………… …………
(veya zararı)
kapsamına göre dinamik analizdir. h

ii. Finansal tablolardaki her bir kalemin yıllar itibarıyla o

karşılaştırılarak incelenmesine olanak tanıdığı için c

yatay analiz olarak da adlandırılır. a
Değişmelerin Oransal Olarak Hesaplanması
iii. İşletmenin kendi içinde analiz edilmesini sağlar. .

Rakipleri ile karşılaştırma imkânı vermez. n
Karşılaştırmalı tablolar için oransal değişmeler
iv. Fark ve yüzdelerdeki artış ya da azalışa göre işletmenin e
hesaplanırken, eğer karşılaştırılan ilk yılda rakam yok sadece
geçmiş dönemine göre karşılaştırması yapılır. t
ikinci yılda rakam varsa, mutlak artış ikinci yılın rakamı kadar
v. Analizde yorum, neden sonuç ilişkisine göre yapılır.
olurken bir sayının sıfıra bölümü sonsuz olacağından
vi. Bu teknikte değişimin yönü TUTAR ve YÜZDE olarak
değişmeyi yüzde olarak gösteren sütuna hiçbir şey yazılmaz.
ifade edilir.
Buna karşın karşılaştırılan yıllardan ilkinde rakam varken
vii. Yapılacak yorumlarda önceki döneme göre değişimin
ikincisinde rakam yoksa azalış oranı yüzde yüz (%100)
tutarı ve oranı (%) birlikte değerlendirilmelidir. Yalnızca
olacaktır.
tutarlara ya da yalnızca oranlara bağlı kalınan yorumlar

yanlış sonuçlara neden olabilir.
Yüzdeleri bulmak için kullanılacak formül :

Sabit Baz Yöntemine Göre;
Bir hesap kaleminin artış ya da azalış oranı aşağıdaki
İlgili kalemin temel yıla göre değişme tutarı x 100
formülle hesaplanır:
İlgili kalemin temel yıldaki tutarı

Cari Dönem Tutarı – Önceki Dönem Tutarı
Hareketli Baz Yöntemine Göre;
———————————————-—————— X 100
İlgili kalemin bir önceki yıla göre değişme tutarı x 100
Önceki Dönem Tutarı
İlgili kalemin karşılaştırılan yıllardan ilkinin tutarı

Karşılaştırmalı Tabloların Yorumu
Karşılaştırmalı Tabloların Düzenlenmesi

Karşılaştırmalı analiz tekniğine göre hazırlanan bilanço ve
Karşılaştırmalı tablo analizinden beklenen yararın
gelir tablosu, mutlak farklar ve yüzde farklar şeklinde
sağlanabilmesi için karşılaştırmaya esas alınan dönemlerin
belirlenen artış ve azalışlardan hareket edilerek yorumlanır.
aynı uzunlukta olması, tablonun içerdiği bilgilerin aynı
Bu tekniğin uygulanmasında dikkat edilecek konu, bilanço ve
muhasebe kavram ve ilkelerine göre belirlenmiş olması ve
gelir tablosundaki her bir kalemin tek başına ele alınması ve
rakamların enflasyonun etkilerinden arındırılarak birbirleri ile
onun yatay olarak, dönemler itibarıyla gösterdiği
karşılaştırılabilir olması gerekir.
değişmelerin belirlenmesi ve incelenmesidir.

8
Mali Analiz – Ders Notları

Bir kalemin analiz edilip yorumlanmasında birbirini izleyen Hazır değerler: 2009 yılına göre 2010 yılında %75’lik bir
beş aşamadan söz edilir. Bu aşamalar: artış göstermiştir. Bu artışın nedeni Ticari Alacaklar ve Gelir
• Değişimin yönünün ve büyüklüğünün belirlenmesi Tahakkuklarındaki azalıştır. Bu azalmalar tahsilatı gösterir.
• Değişimin nedenlerine bağlı olmaksızın değişimin Gelecek Aylara Ait Giderlerin azalmasında; gidere dönüşme
ortaya çıkardığı sonucun belirlenmesi söz konusu olduğundan hazır değerlerle ilişkisi yoktur.
• Değişimin nedenlerinin belirlenmesi
• Neden-sonuç ilişkisinin kurulması Stoklar: Ticari Alacaklar ile Gelir Tahakkuklarındaki Azalış
• Neden-sonuç ilişkisine bağlı olarak gelecekteki ve Ticari Borçlardaki artış; ticari alacaklardan ve gelir
beklentinin belirlenmesi tahakkuklarından sağlanan paranın stoklara bağlandığını,
satıcılardan kredili stok alındığını gösterir.

1. Ele Alınan Kalemdeki Değişimin Belirlenmesi: Analize
tabi tutulan kalemdeki mutlak ve oransal değişmenin hangi b) Gelir Tablosu Kalemlerinin Değişme Nedenlerinin
yönde ve hangi büyüklükte olduğuna bakılır. Aranması

Karşılaştırmalı analiz tekniği ile gelir tablosu analiz edilirken
2. Değişimin nedenlerine bağlı olmaksızın değişimin
sadece bölüm sonuçlarındaki değişmeler analiz edilip
ortaya çıkardığı sonucun belirlenmesi
yorumlanır.

3. Değişme nedenlerinin belirlenmesi
4. Neden-Sonuç İlişkisinin Kurulması

(a) Bilanço Kalemlerinin Değişme Nedenlerinin Aranması
Değişmenin nedenleri belirlenirken, öncelikle incelenen Finansal tablolarda yer alan kalemlerdeki değişmelerin
kalemle ilgili olmak koşuluyla aynı tablo içinde değişme etkisiyle işletmenin finansal durumunda veya faaliyet
gösteren kalemlere bakılır. sonuçlarında bir önceki döneme göre oluşan yeni duruma
• Bilançoda bir varlık kaleminin artış nedeni; ya başka bir analizde “sonuç” denir.

varlık kaleminin azalışı ya da bir kaynak unsurunun
5. Neden-sonuç ilişkisine bağlı olarak gelecekteki
artışı olabilir.
• Bir varlık unsurundaki azalışın nedeni; ya başka varlık beklentinin belirlenmesi
f
unsurlarındaki artışlar ya da kaynaklarda azalış
u Analist değerleme ve yorum yaparken, işletmenin içinde
gösteren unsurlar olabilir.
a bulunduğu sektördeki değişmeleri, ülkenin içinde bulunduğu
• Bir kaynak unsurundaki artışın nedeni ise bir varlık
t ekonomik ve diğer koşullardaki değişmeleri, işletmenin
unsurundaki artış ya da başka bir kaynak unsurundaki
h politikalarındaki değişmeleri vb. de dikkate alarak
azalış olabilir.
o öngörülerde bulunmalıdır.
• Bir kaynak unsurundaki azalışa ise başka bir varlık
c
unsurundaki azalış veya diğer bir kaynak unsurundaki
a Analiz yalnızca geçmişi değerlendirmeyi değil; geleceğe
artış neden olabilir.
. ilişkin beklenti ve tahminleri de kapsamalıdır.

n
Bir işletmenin bilanço kalemlerindeki değişmeler şöyle
e
özetlenebilir:
t

Karşılaştırmalı Gelir Tablolarının Yorumu
 İşletmenin yeni varlıklar edinmesi

 İşletmenin sahip olduğu varlıkların şekil değiştirmesi
Hazır değerler, ticari alacaklar, stoklar, maddi duran varlıklar
(hammaddenin mamule dönüşmesi gibi)
her türlü işletmede varlıkların önemli bir bölümünü
 İşletmenin varlıkları satması veya elden çıkarması
oluşturduğundan mutlak ve yüzde olarak çok büyük bir
 İşletmenin borçlanması
değişme göstermeseler de analize tabi tutulmalıdır.
 İşletmenin borç ödemesi

 İşletmenin sermaye artırması veya azaltması
Dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynaklara ait grup
 İşletmenin kâr elde etmesi veya zararla
toplamlarındaki değişmeler işletmenin kısa vadeli borç
karşılaşması vb.
ödeme gücünü net çalışma sermayesindeki değişimi görmek

açısından önemli göstergelerdir. Bu nedenle dönen varlıklar

toplamındaki değişmeler kısa vadeli yabancı kaynaklardaki
Örnek :
değişmelerle birlikte ele alınmalıdır.

Kalemler 2009 2010 ±Fark ±%
Özkaynaklar gerek finansman gerekse borçlar için bir

güvence oluşturduğundan analizde her zaman ele alınması
A Hazır Değerler 4 000 7 000 ………… …………
K Ticari Alacaklar 11 000 5 000 ………… ………… ve yorumlanması gereken bir bölümdür.
TİF Stoklar 8 000 13 000 ………… …………
Gel. Aylara Ait Brüt satış kârı ve esas faaliyet kârı bölümü, işletmenin diğer
Gider ve Gelir 2 500 500 ………… ………… olağan faaliyetlerinden doğan gelir ve giderler ile finansman
Tahakkukları giderleriyle ilgili gelişmeleri göstermek için faaliyet kârı
bölümünü; olağandışı faaliyet sonuçlarının etkisini ve
P gelişimini incelemek için dönem kârı bölümünü, yıllık
A
S Ticari Borçlar 3 000 8 500 ………… ………… faaliyetlerin vergi sonrası büyüklüğünün görmek için dönem
İF net kârı bölüm sonuçları analiz edilir.

9