Untitled - Çizgi Kitabevi

290 Pages·2017·7.43 MB·Turkish

EĞİTİM ARAŞTIRMALARI
2017
EDİTÖRLER
Prof. Dr. Erdal HAMARTA
Prof. Dr. Coşkun ARSLAN
Doç. Dr. Sabahattin ÇİFTÇİ
Doç. Dr. Onur KÖKSAL
Doç. Dr. Ahmet Naci ÇOKLAR
I
Çizgi Kitabevi Yayınları
Eğitim Bilim
Genel Yayın Yönetmeni
Mahmut Arlı
©Çizgi Kitabevi
Aralık 2017
ISBN:
Yayıncı Sertifika No:
978-605-196-090-6
17536
KÜTÜPHANE BİLGİ KARTI
- Cataloging in Publication Data (CIP) -
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
EDİTÖRLER
Prof. Dr. Erdal HAMARTA
Prof. Dr. Coşkun ARSLAN
Doç. Dr. Sabahattin ÇİFTÇİ
Doç. Dr. Onur KÖKSAL
Doç. Dr. Ahmet Naci ÇOKLAR
Baskıya Hazırlık: Çizgi Kitabevi Yayınları
Tel: [phone]
Baskı: Sebat Ofset
Fevzi Çakmak Mh. Hacıbayram Cd. No: 57
Karatay/Konya - KTB. S. No: 16198
Cilt: Göksu Cilt
ÇİZGİ KİTABEVİ
Sahibiata Mah. M. Muzaffer Cad. Alemdar Mah. Çatalçeşme Sk.
No:41/1 - Meram/Konya No:42/2 - Cağaloğlu/İstanbul
Tel: [phone] - 66 Tel: [phone]
www.cizgikitabevi.com
/ cizgikitabevi
BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNDE GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN DİSİPLİNLER ARASI ETKİNLİK UYGULAMALARI HAKKINDAKİ
GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ.............................................................................................................................................................. 1
İLKOKUL BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİ VELİLERİNİN GÖRÜŞLERİ IŞIĞINDA VELİ ZİYARETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ........................ 9
SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN BİREYSELLİK VE DAYANIŞMA DEĞERİNE İLİŞKİN ALGILARI: NİZİP ÖRNEĞİ ............................................. 13
FERNALD YÖNTEMİNİN HAFİF DÜZEY ZİHİNSEL ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN SESLİ OKUMA HATALARININ GİDERİLMESİNE ETKİSİ . 21
OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMININ OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİNE GÖRE
DEĞERLENDİRİLMESİ .......................................................................................................................................................................... 30
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YALNIZLIK, PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ, ÖZNEL İYİ OLUŞ DÜZEYLERİNE ETKİSİ ....................................... 38
GÖZLEMCİ GÖRÜŞLERİNE GÖRE DİNLEME/İZLEME BECERİSİNİ DEĞERLENDİRMEDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI ............... 45
SINIF ÖĞRETMENLERİNİN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN SINIF İÇİ UYUM SORUNLARI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ ...................................... 51
ORTAÖĞRETİM 9. SINIF BİYOLOJİ ÖĞRETİM PROGRAMI KAZANIMLARININ REVİZE BLOOM TAKSONOMİSİNE GÖRE
İNCELENMESİ ...................................................................................................................................................................................... 59
MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE YAŞAMINA UYUM DÜZEYLERİ (KONYA İLİ ÖRNEĞİ) .................. 67
STANDART SAPMA KONUSUNDA ÖRNEK BİR DERS PLANI, UYGULAMASI VE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ ............................................ 74
ÖĞRENCİLERİNİN RASYONEL SAYILARDA SIRALAMA YAPARKEN KULLANDIKLARI ÇÖZÜM YOLLARININ İNCELENMESİ ............... 82
EVALUATION OF CONTENT OF SECONDARY SCHOOL 1st CLASS ENGLISH COURSE BOOKS IN THE LIGHT OF TEACHERS’
OPINIONS ............................................................................................................................................................................................ 90
THE BIGGEST DILEMMA FOR FOREIGN LANGUAGE TEACHERS: ACQUISITION OR LEARNING?.................................................... 96
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE BİR OYUNLAŞTIRMA ÖNERİSİ .................................................................................................... 102
ÖĞRETMENLER OKULA SERBEST KIYAFETLE GELMELİ Mİ? ............................................................................................................ 111
Danışanın Güçlü Yönlerine Odaklanma: Çözüm Odaklı Terapi....................................................................................................... 116
ORTAÖĞRETİM FELSEFE DERSİ 2017 YILI ÖĞRETİM PROGRAMININ 10. SINIF DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ...................... 126
“KIZ ÇOCUĞU OKUMAZ!”, O ÇOCUK ARTIK ANNE OLDU ............................................................................................................... 134
TÜRKİYE VE KAZAKİSTAN İLKOKUL DÖRDÜNCÜ SINIF MATEMATİK BAŞARI DURUMLARININ TIMSS SONUÇLARINA GÖRE
KARŞILAŞTIRLMASI ........................................................................................................................................................................... 144
KARİYER KARARSIZLIĞIYLA BAŞ ETME STRATEJİLERİ ÖLÇEĞİ’NİN UYARLANMASI: ÖN BULGULAR ............................................ 156
FeTeMM ALANLARINDA EĞİTİM ve KARİYER SEÇİMİ: SİSTEMLER KURAMI PERSPEKTİFİNDE BİR DEĞERLENDİRME ................. 163
MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU .............................................................................. 173
KİŞİLERARASI İLİŞKİLERDE ÇATIŞMA ÇÖZME ................................................................................................................................... 178
SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ FEN LABORATUVARI EĞİTİMLERİNDE MİKROSKOP ÇALIŞMALARININ ÖNEMİ ....................... 188
SAĞLIK (FORMASYON) ÖĞRETMEN ADAYLARININ SAĞLIK KAVRAMINA YÖNELİK DÜŞÜNCELERİNİN ANALİZİ .......................... 197
YABANCI DİL EĞİTİMİ ALAN VE ALMAYAN OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ İŞİTSEL MUHAKEME BECERİLERİNİN
İNCELENMESİ .................................................................................................................................................................................... 204
ÇOCUK GELİŞİMİ LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN MESLEKİ BENLİK SAYGISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ..... 209
ORTAÖĞRETİM 9-12. SINIF ÖĞRENCİLERİNDE SOKRATİK SORGULAMA BECERİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRİLMESİ ÇALIŞMASI* ............. 215
ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL MEDYA ETİK PROFİLLERİ......................................................................................................... 224
OTANTİK LİDERLİK ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI............................................................... 234
KADINLARDA EVLİLİK DOYUMUNUN KADINLARIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ YALNIZLIK ALGILARI VE EŞ DEĞERLENDİRMELERİ
BAĞLAMINDA İNCELENMESİ ............................................................................................................................................................ 242
2013 OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ.......................................250
MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BAŞARI YÖNELİMİ DÜZYLERİNİN İNCELENMESİ ...................................................................260
II
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
______________________________________________________________________________________________________
BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNDE GÖREV YAPAN
ÖĞRETMENLERİN DİSİPLİNLER ARASI ETKİNLİK
UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ
THE RESEARCH OF OPINIONS OF TEACHERS WHO WORK IN
SCIENCE AND ART CENTERS ABOUT INTERDISCIPLINARY
ACTIVITY APPLICATIONS
Yrd. Doç. Dr. Murat ATEŞ
Necmettin Erbakan Üniversitesi
[email protected]
Neslihan YILDIZ
MEB Bilim ve Sanat Merkezi
[email protected]
ÖZET: Akranlarına göre yüksek düzeyde yetenek, motivasyon ve yaratıcılığa sahip olan özel yetenekli
öğrencilerin ihtiyaç duyduğu farklılaştırılmış eğitim, Türkiye’de Bilim ve Sanat Merkezleri ile karşılanmaktadır.
Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesinde yer alan ilkeler gereğince Bilim ve Sanat Merkezlerinde disiplinler
arası etkinliklerin uygulanmasına yönelik çalışmalar yapılmakta ve uygulanan etkinlikler mümkün olduğunca
başka disiplinleri de içerecek şekilde planlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı
Bilim ve Sanat Merkezi ile Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenlerin disiplinler arası
etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden yapılandırılmış
görüşme tekniği kullanılmıştır. Çalışmaya Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde görev
yapan 11 öğretmen ve Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan 14 öğretmen katılmıştır. Çalışma
grubundaki 25 öğretmen ile gönüllülük esasına göre görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Bilim ve Sanat
Merkezlerinde görev yapan öğretmenlerin tamamının disiplinler arası etkinlik uyguladıkları, bu uygulamaların
öğrencilere için de öğretmenler için de faydalı olduğu, öğretmenlerin genel olarak disiplinler arası çalışmaların
tüm branşlarda uygulanmasını istedikleri fakat bu konuda özel bir eğitim almadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Bilim ve Sanat Merkezi, disiplinler arası etkinlik, özel yetenekli öğrenciler
ABSTRACT: Differentiated education needed by gifted students with a high level of talent, motivation and
creativity according to their peers is served by Science and Art Centers in Turkey. In accordance with the
principles contained in the Directions of Science and Art Centers, studies for the application of interdisciplinary
activities in Science and Art Center are in progress and the applied activities are planned to include other
disciplines as much as possible. The aim of this study is to examine opinions of teachers who work in Selçuklu
Yüksel Bahadır Alaylı Science and Art Center and Konya Science and Art Center about interdisciplinary
activities. In the study, structured interview technique from qualitative research methods was used . 11 teachers
who work in Selçuklu Bahadır Alaylı Science and Art Center and 14 teachers who work in Konya Science and
Art Center participated in the study. Interviews were conducted with 25 teachers in the study group on the basis
of volunteerism. In the study, it is concluded that all of teachers who work in Science and Art Centers apply
interdisciplinary activities, the applications are useful for both students and teachers, teachers generally want that
interdisciplinary studies are applied in all branches but they have not received any special training on this issue.
Keywords: Science and Art Center, interdisciplinary activity, gifted / talented students
1.GİRİŞ
1.1.Problem Durumu
Milletlerin en büyük güç kaynağı, yetişmiş ve nitelikli insan birikimidir. Geçmişten günümüze toplumların
yüzyıllara yayılan gelişimi incelendiğinde, onlara yön verenlerin, hatta çağları açıp kapayanların liderlik,
üretkenlik ve verimlilik gibi özelliklere sahip “üstün veya özel yetenekli kişiler” olduğu görülmektedir (Enç,
1973, Akt., Yaman, 2014: 1).
www.inescongress.com 1
______________________________________________________________________________________________________
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
______________________________________________________________________________________________________
Her birey dünyaya belli özelliklerle gelmiştir. Her doğuştan getirilen özelliğin çevrenin etkisiyle ortaya çıkması,
gelişmesi ve sonuçlar vermesi beklenir. Bu kapsamda zekâ ve yetenekler doğuştan sahip olduğumuz fakat
sonradan geliştirdiğimiz özelliklerimizdir (Özbay, 2013: 7). Akranlarına göre yüksek düzeyde yetenek,
motivasyon ve yaratıcılığa sahip olan üstün yetenekli öğrenciler, hızlı öğrenme ve öğrendiğini işleme
özellikleriyle eğitimde en çok verim alınabilecek kesimdir. Oranları itibariyle toplumda küçük bir kesimi
oluştursalar da toplumun gelişimine yapacakları katkı düşünüldüğünde ekonomik, siyasi, askeri ve teknolojik
gelişmelerin itici gücü oldukları söylenebilir (Kulaksızoğlu, 2004: 7).
T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesinde özel yetenekli öğrenci, zekâ, yaratıcılık,
sanat, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren
öğrenci olarak tanımlanmaktadır (MEB, 2015: 1).
Bugüne dek zihinsel olarak veya belli bir yetenek alanında üst düzey performans gösteren bireyler için birçok
tanım yapılmıştır. Bu tanımlamalardan ilki milattan önce eski Sparta’da görülür. Günümüze dek zekaya bakış
açısının ve bu tanımların oldukça değiştiği görülmektedir. Zekânın sabit ve tekil olduğu düşüncesi yerini zekânın
geliştirilebileceği ve çeşitli yollarla ortaya konabileceği düşüncesine bırakmıştır. Morelock ve Feldman, üstün
yetenekli ve üstün zekâlı çocukları, “Üstün çocuklar bir veya birkaç alanda yaşıtlarının
becerilerinden/yeteneklerinden farklı beceriler gösteren ve farklı bir eğitim programına ihtiyaç duyan
çocuklardır.” olarak tanımlamaktadırlar (Baykoç, 2014: 15). Normal yaşıtlarından farklı özelliklere sahip üstün
yetenekli öğrencilerin, başarılı olmaları ya da tüm potansiyellerini kullanmaları için farklılaştırılmış bir eğitim
programı gerekmektedir (Davaslıgil, Zeana, 2004: 85, akt. Genç, 2013: 2) Üstün yetenekliler için zorunlu ve
dünyada farklılık arz eden farklılaştırılmış eğitim, Türkiye’de Bilim ve Sanat Merkezi (Bilsem) ile
karşılanmaktadır. 1995’te açılmaya başlanan ve gittikçe sayıları artan (Akarsu 2004b: 150, akt. Genç, 2013:2)
Bilsem yönergesinde amaçlar bölümünün g maddesinde şu ifade yer almaktadır. “Özel yetenekleri doğrultusunda
bilimsel çalışma disiplini kazanmalarını, disiplinler arası düşünme, sorunları çözme ya da belirlenen ihtiyaçları
karşılamaya yönelik projeler gerçekleştirmelerini amaçlar.” (Bilsem Yönergesi:2015, M:6) Aynı yönergede 7.
maddede “Merkezde uygulanan öğretim programları planlanırken özel yetenekli öğrencilerin eğitim öğretiminde
tüm gelişim alanları bütünlük içerisinde ele alınır.” (Bilsem Yönergesi:2015, M:7) ifadesi, 25. Maddede ise
“Programlar, öğrenci merkezli ve disiplinler arası yapıda hazırlanır.” Ve “Özel yetenekleri geliştirmeye yönelik
programlar, disiplinler ve disiplinler arası yaklaşımlar dikkate alınarak herhangi bir disiplinde derinlemesine
veya kapsamı genişletilecek ileri düzeyde bilgi, beceri ve davranış kazandırma amacıyla hazırlanır.” (Bilsem
Yönergesi:2015, M:25) ifadeleri bulunmaktadır Bu ilkeler gereğince Bilim ve Sanat Merkezlerinde disiplinler
arası etkinliklerin uygulanmasına yönelik çalışmalar yapılmakta ve uygulanan etkinlikler mümkün olduğunca
başka disiplinleri de içerecek şekilde planlanmaktadır. Günümüzde, bilimsel gelişimin geldiği bu noktada,
uzmanlaşmanın artmasıyla birlikte, hangi bilim dalının nerede başlayıp nerede bittiğini kestirebilmek çok güç
duruma gelmiştir. Birbiriyle iç içe geçmiş pek çok alt dallar doğmakta, disiplinler arası eşgüdümlü çalışmalar her
geçen gün kendini dayatmaktadır (Erkuş 2011, 36, Akt. Şahbaz ve Çekici 2012: 2373). Disiplinler arası kavramı
ayrı ayrı disiplinlerin zenginliğini, onların birbiriyle bağlantılı olduğunu, gerçek hayattaki problemlerin her
zaman tek doğru cevabı olmadığını kabul eder. Bununla birlikte disiplinler arası kavramı, bilim, matematik ve
dil gibi konularda karşıtlık içindeki çözümleri bir arada bulundurmak, düşünceleri ifade etmenin daha iyi ve yeni
yollarını bulmak için bilişsel, duyuşsal ve yaratıcı kapasiteyi ön plana çıkarır. Genellikle, bu tür bir duygusal ve
bilişsel karışım yaratıcı sanatçı, bilim adamı ve düşünüre özgüdür (Perkins, 1994, Akt. Özkök, 2005:160).
Disiplinler arası kavramı, çoklu zekâ biçimlerini ve dünyayı çoklu bilme yollarını temsil eder. Sanat, matematik,
doğa bilimleri ve sosyal bilimleri bütünleştirmek bilişsel gelişmeyi, soyut düşünmeyi, yaratıcılığı ve problem
çözme becerilerini arttırmaktadır (Perkins,1994, Akt. Özkök, 2005:160). Disiplinler arası yaklaşım, var olan
şeylerin geçmişini araştıran tarihçi, nasıl çalıştığını keşfetmeye çalışan bilim insanı ve yeni şeyler üreten
sanatçının zihinsel fonksiyonlarının bir araya getirilmesidir. Bu nedenle, eğitim programlarında bilimsel (olayları
ve nesneleri çalışan bilimsel çerçeve), tarihi (nesneler ve olayları eski düşüncelerle karşılaştıran tarihsel çerçeve)
ve sanatsal (yaratıcı ürünler ortaya koyan sanatsal çerçeve) çalışmaların ilintili sonuçlarına odaklanılması
gerekliliği ortaya çıkmaktadır (Hope, 1991, Akt. Özkök, 2005:160). Bilimin amaçları bağlamında denebilir ki
disiplinler arası anlayış, bilimin açıklama alanına hizmet etmektedir. Bir olguyu betimlemek için o olgunun
dışına çıkmaya gerek yoktur; olguyu oluş süreci içinde algılamak ve kaydetmek yeter. Oysa bir olguyu
açıklamak için o olgunun dışında başka olgulara başvurmak gereği vardır (Yıldırım 2010, 96 Akt. Şahbaz ve
Çekici 2012: 2373 ).
İnsanlığın gelecekte ihtiyaç duyduğu bu bilgi ve beceriler geleneksel yöntemlerle uygulanmaya çalışılan
alanlarla sınırlı derslerle çok az kazandırılabilir. Bu nedenle okul eğitimi disiplinlere ve bunların bölünmüş
bilgilerine yönelmek yerine disiplinler arası öğrenme ortamları oluşturmalıdır (Wellensiek und Petermann, 2002,
Akt. Dervişoğlu ve Soran, 2003:48). Alana dayalı öğretimde öğrenciler bilgileri izole ve birbirinden kopuk
olarak öğrendiklerinden bunları birbiriyle ilişkilendirmekte ve yaşama uygulamakta güçlük çekmektedirler
(Yıldırım, 1996).
www.inescongress.com 2
______________________________________________________________________________________________________
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
______________________________________________________________________________________________________
Bilim ve Sanat Merkezlerinde üstün zekâlı yetenekli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin disiplinler arası
etkinlikleri uyguladıkları bilinmektedir. Daha önce spesifik alanlarda disiplinler arası çalışma üzerine
araştırmalar yapılmasına rağmen tüm branşlardaki Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenlerin disiplinler arası
etkinlikler ile ilgili görüşlerini temel alan bir çalışmaya rastlanmamıştır.
1.2.Problem Cümlesi ve Alt Problemler
Bu çalışmanın amacı Bilim ve Sanat Merkezlerinde görev yapan öğretmenlerin disiplinler arası etkinlikler
hakkındaki görüşlerinin incelenmesidir. Bilim ve Sanat Merkezleri yönergesi gereği Bilim ve Sanat
Merkezlerinde etkinlikler diğer disiplinleri de içerecek şekilde planlanmaktadır. Bilim ve Sanat Merkezleri
üzerine daha önce yapılmış olan çalışmalar incelendiğinde tek disiplin temel alınarak öğretmen görüşlerinin
incelendiği fakat tüm branşlardaki öğretmen görüşleri hakkında kapsamlı bir çalışma yapılmadığı görülmektedir.
Bu çalışmanın kapsamı bakımından ilk olması yönüyle önemli olduğu söylenebilir.
Araştırmanın problem cümlesi “Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenlerinin disiplinler arası
etkinlik uygulanması hakkındaki görüşleri nasıldır?” olarak belirlenmiştir.
Araştırmadaki alt problemler şunlardır:
1-Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenler etkinlik saatlerinde disiplinler arası etkinliklere yer
veriyorlar mı? Eğer yer veriyorlarsa ne hangi diğer disiplin ile ne gibi etkinlikler tasarladılar?
2-Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenler disiplinler arası etkinlik hazırlama ile ilgili herhangi bir
eğitim aldılar mı?
3- Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenler disiplinler arası etkinliklerin öğrencilere faydalı
olduğunu düşünüyorlar mı? Faydalı olduğu kanaatindeyseler ne gibi faydaları olduğunu düşünüyorlar?
4- Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenler disiplinler arası etkinliklerin kendilerine bir faydası
olduğunu düşünüyorlar mı? Faydalı olduğu kanaatindeyseler ne gibi faydaları olduğunu düşünüyorlar?
5-Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenler tüm etkinliklerde disiplinler arası çalışma yapılmasının
gerekli olduğunu düşünüyorlar mı? Neden?
2.YÖNTEM
2.1.Araştırmanın Yöntemi
Bu çalışmada nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Nitel araştırmanın herkes tarafından kabul edilen bir
tanımını yapmak güçtür. Bunun nedeni ise nitel araştırma kavramının bir şemsiye kavram olarak kullanılması ve
bu şemsiye altında yer alabilecek birçok kavramın değişik disiplinlerle yakından ilişkili olmasıdır. Nitel
araştırmayı, gözlem, görüşme ve doküman incelemesi gibi nitel bilgi toplama yöntemlerinin kullanıldığı,
algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin
izlendiği araştırma olarak tanımlamak olanaklıdır (Yıldırım & Şimşek, 2005, Akt. Küçükyılmaz ve Duban,
2006:4).
Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşme tekniğini kendi içinde
yapılandırılmış, yarı-yapılandırılmış ve yapılandırılmamış görüşmeler olarak sınıflamak mümkündür. (Karasar,
1998, Akt. Küçükyılmaz ve Duban 2006:5). Bu araştırmada yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır.
Katılımcılara sorulan sorular önceden belirlenmiştir ve tüm katılımcılara aynı sorular yöneltilmiştir. Araştırma,
Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde ve Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan
öğretmenlerle ve görüşmede sorulan beş sorudan elde edilen verilerle sınırlıdır.
2.2.Çalışma Grubu
Çalışmaya Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan 11 öğretmen ve Konya
Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan 14 öğretmen katılmıştır. Çalışma grubundaki 25 öğretmen ile
gönüllülük esasına göre görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezi
öğretmenleri ile Konya Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenlerinin görüşmedeki tüm soruları anladıkları ve
samimiyetle cevap verdikleri varsayılmıştır
www.inescongress.com 3
______________________________________________________________________________________________________
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
______________________________________________________________________________________________________
2.3.Verilerin Toplanması
Araştırma verileri, Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde ve Konya Bilim ve Sanat
Merkezinde görevli öğretmenlerin uygun oldukları saatlerde etkinlik odalarında yapılan yüz yüze görüşmeler
yoluyla toplanmıştır.
Araştırmaya katılan öğretmenlere şu sorular yöneltilmiştir:
1. BİLSEM’de etkinlik saatlerinde disiplinler arası etkinliklere yer veriyor musunuz? Cevabınız evetse ne
gibi etkinliklere yer verdiğinizi anlatır mısınız? Hangi branş ile nasıl bir etkinlik hazırladınız?
2. Disiplinler arası etkinlik hazırlama ile ilgili herhangi bir eğitim aldınız mı?
3. Disiplinler arası etkinliklerin öğrencilere ne gibi faydaları vardır?
4. Disiplinler arası etkinliklerin size bir faydası oldu mu?
5. Tüm etkinliklerde disiplinler arası çalışma yapılmalı mı? Neden?
2.4.Verilerin Analizi
Elde edilen verilerin analizi için betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Betimsel analiz yaklaşımı, verilerin
araştırma sorularının ortaya koyduğu temalara göre organize edilmesine ve görüşmede kullanılan sorular veya
boyutlar dikkate alınarak sunulmasına imkân vermektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2003, Akt. Birgin ve Gürbüz
2008).
3.BULGULAR VE YORUM
Araştırmada Bilim ve Sanat Merkezlerinde görevli öğretmenlerle yüz yüze görüşme yapılmıştır. Görüşme
sırasında öğretmenlere yöneltilen sorulardan elde edilen bulgular, verilen yanıtlardan alıntılar yapılarak
gösterilmiştir.
3.1.Öğretmenlerin “BİLSEM’de etkinlik saatlerinde disiplinler arası etkinliklere yer veriyor musunuz?
Cevabınız evetse ne gibi etkinliklere yer verdiğinizi anlatır mısınız? Hangi branş ile nasıl bir etkinlik
hazırladınız?” sorularına verdikleri yanıtlar
Konya Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenleri bu soruyu şöyle yanıtlamışlardır:
Görsel sanatlar öğretmeni 1: “Evet. Müzik ve resim öğrencileri ile birlikte müzik terimleri üzerine karikatür
çalışmaları yapıldı. İki sanatla ilgili ortak terim paylaşımlarında bulunuldu.”
Görsel sanatlar öğretmeni 2: “Evet. Türkçe öğrencileri ile çizgi ve kurgu çalışmaları adında bir etkinlik
yapıyoruz. Öğrenciler bir çizgiyi resme dönüştürüyor, sonra da o resmin öyküsünü yazıyor.”
Matematik öğretmeni 1: “Evet. Koordinat düzlemi konusunda coğrafya, grafik konusunda sosyal bilgiler, destek
etkinliklerinde origami konusunda görsel sanatlar ile disiplinler arası etkinlik uyguladık.”
Matematik öğretmeni 2: “Evet. Sonlu matematik yani kombinatorik ile ilgili etkinliklerde bilgisayar birimiyle
programlama ile ilgili çalışma yaptık. Ayrıca fizik ve kimya ile disiplinler arası etkinlikler yapıyoruz.”
Matematik öğretmeni 3: “Evet. Türkçe ile matematik hikayeleri yazma, görsel sanatlar ile bulunan sonuca göre
resim boyama ve origami etkinlikleri yaptık.”
Fizik öğretmeni 1: “Evet. Ses konusunda müzik branşı ile birlikte çalıştık. Frekans, tiz, bas gibi kavramlar
üzerine çalıştık. Elektromanyetik dalga, beyinde moleküler bilgi oluşumu gibi etkinliklerde biyoloji ve kimya ile
disiplinler arası çalışmalarımız oldu.”
Fizik öğretmeni 2: “Evet. Işığın renklere ayrılması etkinliğinde beyaz ışığın prizma ile kırılmasında görsel
sanatlar branşı ile etkinlik yaptık.”
Edebiyat öğretmeni 2: “Evet. Seyahat ile ilgili bir etkinlikte coğrafya ve sosyal bilgiler öğretmeni ile ortak
çalışma yaptık.”
Müzik öğretmeni 1: “Evet. Nota öğretiminde renkleri kullanarak görsel sanatlar ile, prozodi konusunu anlatırken
Türkçe ile, nefes çalışması ve çalgıların tutuş kurallarında biyoloji ile disiplinler arası etkinlik yaptım.”
www.inescongress.com 4
______________________________________________________________________________________________________
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
______________________________________________________________________________________________________
Biyoloji öğretmeni: “Evet. Hücre ile ilgili çalışmalarda görsel sanatlar ile, deneylerde kimya ile, hesaplamalar
için matematik ile disiplinler arası etkinlikler yaptım.”
Tarih öğretmeni: “Evet. Alanımda en çok felsefe ve coğrafya ile disiplinler arası etkinlik yapıyorum. Örneğin
tarih felsefesini anlatırken felsefe ile, bir tarihi olayı anlatırken coğrafya ile bağ kuruyorum.”
Öğretmenlerin verdikleri yanıtlara bakarak Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme yapılan tüm
öğretmenlerin disiplinler arası etkinliklere yer verdikleri, diğer branşlar ile ortak çalışmalar yaptıkları
söylenebilir.
Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenlerinin yanıtları ise şöyledir:
Edebiyat öğretmeni: “Evet. Bir etkinliğimde biyoloji ve matematik branşları ile birlikte etkinlik yaptım.”
Sınıf öğretmeni: “Evet. Zekâ oyunlarında matematik, Türkçe ve resim ile disiplinler arası etkinlikler
yapıyorum.”
Müzik öğretmeni: “Evet. Tarih, sosyoloji, psikoloji, felsefe, matematik, fizik gibi disiplinleri kullanıyorum.
Mesela Pi sayısının 41 basamağını kullanarak bir beste yaptık.”
Bilgisayar öğretmeni: “Evet. Bilgisayar programcılığında matematik ile robot yapımında fizik ile disiplinler arası
etkinlikler yapıyorum.”
Fizik öğretmeni: “Evet. Özellikle görsel sanatlar ile birçok disiplinler arası etkinliğimiz var.”
Görsel sanatlar öğretmeni 1: “Evet. Mesela Selçuklu motiflerini ele alan bir çalışmada tarih branşı ile disiplinler
arası çalışma yaptım.”
Görsel sanatlar öğretmeni 2: “Evet. Canlılarla ilgili bir etkinlikte biyoloji ile disiplinler arası çalışma yaptım.
Renk armonisinde mimaride kullanılan renkleri anlatırken ise konuyu tarih branşı ile ilişkilendirdim.”
Teknoloji tasarım öğretmeni: “Evet. Kâğıt katlamada görsel sanatlar ile, tasarımda bilgisayar ile bağ
kuruyorum.”
Fen bilimleri öğretmeni: “Evet. Araştırma ve yorumlamada İngilizce, Türkçe ve bilgisayar branşları ile iş birliği
yapıyoruz.”
Sosyal bilimler öğretmeni: “Evet. Yer kabuğunun hareketleri konusunda fen bilimleri ile, sunu hazırlamada
bilgisayar ve Türkçe ile, maket hazırlamada görsel sanatlar ile etkinlik yaptım.”
Türkçe öğretmeni: “Evet. Özellikle tarih ve coğrafya ile disiplinler arası etkinlikler yaptım.”
Öğretmenlerin verdikleri yanıtlara bakarak Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme
yapılan tüm öğretmenlerin disiplinler arası etkinliklere yer verdikleri, diğer branşlar ile ortak çalışmalar
yaptıkları söylenebilir.
3.2.Öğretmenlerin “Disiplinler arası etkinlik hazırlama ile ilgili herhangi bir eğitim aldınız mı?” sorusuna
verdikleri yanıtlar
Konya Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenlerinden yalnızca “matematik öğretmeni 1”, “matematik öğretmeni 2”,
“fizik öğretmeni 1”, “fizik öğretmeni 2” eğitim aldıklarını ifade etmişler, diğer öğretmenler disiplinler arası
etkinliklerle ilgili herhangi bir eğitim almadıklarını belirtmişlerdir. Eğitim alan bu dört öğretmenden yalnızca
“matematik öğretmeni 2” konuya özel bir eğitim aldığını ifade etmiştir. Diğer üç öğretmen ise başka çalışmaların
içinde ve yetersiz düzeyde eğitim aldıklarını söylemişlerdir.
Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme yapılan tüm öğretmenler bu soruya “Hayır”
yanıtını vererek disiplinler arası etkinlik hazırlama ile ilgili herhangi bir eğitim almadıklarını ifade etmişlerdir.
3.3. Öğretmenlerin “Disiplinler arası etkinliklerin öğrencilere ne gibi faydaları vardır?” sorusuna verdikleri
yanıtlar
Konya Bilim ve Sanat Merkezi Öğretmenlerinin verdikleri yanıtlara göre, disiplinler arası etkinliklerin
öğrenmede kalıcılığı sağladığını, etkinliklerin sıkıcılıktan uzaklaştığını, öğrencilere bütüncül bir bakış açısı
www.inescongress.com 5
______________________________________________________________________________________________________
EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 2017
______________________________________________________________________________________________________
kazandırdığını, öğrencilerin odaklanma sürelerinin arttığını, öğrencilerin iş birliğinin önemini kavramalarını ve
öğrencilerin daha kapsamlı ve çok yönlü düşünmelerini sağladığı söylenebilir.
Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenlerin verdikleri yanıtlara göre, disiplinler arası
etkinliklerin öğrenmede kalıcılığı sağladığını, etkinliklerin sıkıcılıktan uzaklaştığını, öğrencilere bütüncül bir
bakış açısı kazandırdığını, konuların daha kolay anlaşıldığı, öğrencilerin yeni fikirler üretmelerine yardımcı
olduğu, öğrencilerin daha kapsamlı ve çok yönlü düşünmelerini sağladığı söylenebilir
3.4. Öğretmenlerin “Disiplinler arası etkinliklerin size bir faydası oldu mu?” sorusuna verdikleri yanıtlar
Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme yapılan öğretmenlerin tamamı bu soruyu “Evet” olarak yanıtlamışlar
ve disiplinler arası etkinliklerin öğrencilerdeki olumlu etkileri nedeniyle öğrencilere konuyu özümsetmekte
faydalı olduğunu ve konuyu öğretmenin kolaylaştığını belirtmişlerdir.
Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme yapılan öğretmenlerin tamamı bu soruyu
“Evet” olarak yanıtlamışlar ve disiplinler arası etkinliklerin kendilerini geliştirmelerini sağladığını, farklı
alanlara da ilgi duymaya başladıklarını, öğrencilere konuların anlatılmasının kolaylaştığını ifade etmişlerdir.
3.5.Öğretmenlerin “Tüm etkinliklerde disiplinler arası çalışma yapılmalı mı? Neden?” sorusuna verdikleri
yanıtlar
Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme yapılan 14 öğretmenden 7’si disiplinler arası çalışmaların tüm
etkinliklerde kullanılması gerektiğini, diğer 7’si ise bazı etkinliklerde kullanılması gerektiğini ifade etmişlerdir.
Tüm etkinliklerde disiplinler arası etkinliklerin kullanılması gerektiğini belirten öğretmenler, disiplinler arası
etkinliklerin faydalarına değinmişler ve bu sebeple tüm etkinliklerde kullanılması gerektiğini ifade etmişlerdir.
Bazı etkinliklerde disiplinler arası etkinliklerin kullanılması gerektiğini belirten öğretmenler, etkinliklerin uygun
olmadığı durumlarda diğer disiplinler ile ilişki kurulamayacağından bazı etkinliklerde disiplinler arası
etkinliklerin kullanılması gerektiğini ifade etmişlerdir.
Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat Merkezinde görüşme yapılan 11 öğretmenden 6’sı disiplinler
arası çalışmaların tüm etkinliklerde kullanılması gerektiğini, diğer 5’i ise bazı etkinliklerde kullanılması
gerektiğini ifade etmişlerdir. Disiplinler arası çalışmaların tüm etkinliklerde uygulanamayacağını ifade eden
bilgisayar öğretmeni, fizik öğretmeni, görsel sanatlar öğretmeni (1), görsel sanatlar öğretmeni (2) ve teknoloji
tasarım öğretmeni kurumun şartlarının ve etkinliklerin içeriklerinin uygun olması halinde disiplinler arası
çalışmaların uygulanabileceğini belirtmişlerdir. Disiplinler arası çalışmaların tüm etkinliklerde uygulanması
gerektiğini ifade eden edebiyat öğretmeni, sınıf öğretmeni, müzik öğretmeni, fen bilimleri öğretmeni, sosyal
bilimler öğretmeni, Türkçe öğretmeni ise tüm branşların bir bütünün parçaları olduğunu ve bu sebeple tüm
etkinliklerde bu çalışmanın yapılabileceğini belirtmişlerdir.
4.SONUÇ VE TARTIŞMA
Bu bölümde araştırma sonuçları problem ve alt problemlerle uyumlu bir şekilde sıralanarak sunulmuş ve benzer
araştırmaların sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır.
1. Öğretmenlerin “BİLSEM’de etkinlik saatlerinde disiplinler arası etkinliklere yer veriyor musunuz? Cevabınız
evetse ne gibi etkinliklere yer verdiğinizi anlatır mısınız? Hangi branş ile nasıl bir etkinlik hazırladınız?”
sorularına verdikleri yanıtlara göre, hem Konya Bilim ve Sanat Merkezinde hem de Selçuklu Yüksel Bahadır
Alaylı Bilim ve Sanat görüşme yapılan tüm öğretmenlerin disiplinler arası etkinliklere yer verdikleri, diğer
branşlar ile ortak çalışmalar yaptıkları söylenebilir.
2. Öğretmenlerin “Disiplinler arası etkinlik hazırlama ile ilgili herhangi bir eğitim aldınız mı?” sorusuna
verdikleri yanıtlar göre, Konya Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan 11 öğretmenden 4’ü disiplinler arası
etkinlik hazırlama ile ilgili eğitim aldıklarını belirtmişlerdir. Bu 4 öğretmenden 3’ü ise başka çalışmaların içinde
ve yetersiz düzeyde eğitim aldıklarını söylemişlerdir. Selçuklu Yüksel Bahadır Alaylı Bilim ve Sanat
Merkezinde görüşme yapılan tüm öğretmenler disiplinler arası etkinlik hazırlama ile ilgili herhangi bir eğitim
almadıklarını ifade etmişlerdir. Bu durumda görüşme yapılan 25 öğretmenden yalnızca 1 öğretmen konu ile ilgili
eğitim almıştır.
www.inescongress.com 6
______________________________________________________________________________________________________