Untitled - 4. Bölge Müdürlüğü - Orman ve Su İşleri Bakanlığı

188 Pages·2013·10.74 MB·Turkish

MUĞLA İLİ
DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI
2013 – 2023
ÇALIŞMANIN MAKSADI

Bu çalışmanın amacı; doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa
turizmi potansiyeline sahip olan İzmir’de, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne
alarak doğal kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel
ilkeleriyle planlanarak doğa turizminin geliştirilmesini sağlamaktır. Bu plan ile Muğla
İlinde doğa turizminin geliştirilmesi için amaç, hedef ve stratejiler saptanarak yapılması
gereken projeler belirlenmiştir.
Bu master plan, Muğlaİlinin doğa turizmi konusundaki üst düzey amaç ve hedeflerini
açıklamaktadır. Planda 2012-2022 yıllarını kapsayan 10 yıllık dönem için toplu bir
değerlendirme yapılmaktadır. Bu kapsamda, master plan çerçevesinde daha alt düzeyde
detaylı eylem, taktik ve stratejik planları hazırlanması gerekmektedir.
Master planın hazırlanmasında 3 temel ilke benimsenmiştir. Bunlar;
 Sürdürülebilirlik
 Katılımcılık
 Çevreye Duyarlılık
Master planın hazırlanmasında ise aşağıdaki aşamalar sırasıyla gerçekleştirilmiştir:
 Master plan ekibinin oluşturulması,
 Stratejinin belirlenmesi,
 Toplantı ve ön değerlendirmeler,
 Örnek master planların incelenmesi,
 Taslak dispozisyonun hazırlanması,
 Taslak dispozisyonda yapılacak çalışma ve faaliyetlerin belirlenmesi,
 Faaliyetler için görev dağılımının yapılması,
 Veri toplama,
 Veri değerlendirme,
 Tüm verilerin bütünleştirilmesi,
 Yorumlama
 Grafik, tasarım ve editleme.
Çalışmanın hazırlanmasında ilk olarak mevcut literatürdenekoturizm ile ilgili genel
bilgiler derlenip özetlenirken, ulusal ve uluslararası düzeyde ekoturizm çalışmalarından
örnekler verilmiştir.
i
Çalışmanın hazırlanmasında katılımcı yaklaşım ilkesi ile uluslararası politikalara uyum
benimsenmiştir. Bu yaklaşım ile ulusal ve uluslararası politikalar paralelinde doğa
turizminin geliştirilmesi konusunda sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili tüm kamu
kuruluşlarının görüşleri alınmış ve değerlendirilmiştir.
Bu çalışmada; kamu kurum kuruluşları ve sivil toplum örgütleri ile birebir görüşmeler
yapılmıştır. Elde edilen veriler Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla
Şube Müdürlüğü personeliyle irdelenerek sonuçlar yorumlanmıştır.
Muğla İlinde doğa turizminin geliştirilmesi ve master planın uygulanabilirliği için
tehditler, fırsatlar, güçlü ve zayıf yönler ile bir GZTF analizi ile değerlendirilmiştir.

ii
ÖNSÖZ
Ülkemizde ve dünyada turizm hareketlerinin her geçen gün büyüdüğü göz önüne
alındığında, turizmi çeşitlendirmek ve otel turizminin dışında alternatifler oluşturmak
zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Zira insanoğlunun gelişen teknoloji ve hızlı kentleşmeye bağlı
olarak turizmden beklentileri de farklılaşmaya başlamıştır. Stresli ve yoğun iş ortamında
çalışanlar dinlenmek için insanların yoğun bulunduğu yerlerden uzaklaşmayı, çalışma
yorgunluğunu doğa ile başbaşa tatil yerlerinde dinlenerek geçirmeyi tercih eder olmuşlardır.
Bu nedenlerle de ekoturizm son yıllarda artan bir ivme ile gelişimini sürdürmektedir.
Bakanımız Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU’nun emirleri ve Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürümüz Sayın Ahmet ÖZYANIK’ın talimatları doğrultusunda “Muğla İli
Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanması çalışmalarına başlanmıştır.
Bu doğrultuda, Muğla Şube Müdürlüğümüzce konu ile ilgili bir uzman ekip
oluşturulmuş ve “Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. Söz konusu plan, Şube Müdürü
Mustafa Kamil USLU koordinatörlüğünde, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi-Turizm
İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okul’ndan Yrd.Doç.Dr. Cafer TOPALOĞLU, Yrd.Doç.Dr.
Burhan KILIÇ, Arş.Gör. Filiz GÜMÜŞ,Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden Müdür
Yardımcısı Filiz MUTLU, Şube Müdürü Burhan COŞKUN, Muğla Orman Bölge
Müdürlüğünden Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Şube Müdürü Yüksel YANMADIK, Muğla
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden Çevre Mühendisi Hale USLU, Biyolog Ayhan
TOPRAK, Muğla İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden Mühendis Bahadır TAMER,
Muğla Şube Müdürlüğümüzde görev yapan Ziraat Mühendisi Erdem GÖKMEN, Çevre
Mühendisi Yusuf Metehan ÇİFTÇİ’nin katılımlarıyla oluşan proje ekibi tarafından
yapılmıştır.
Bu planla; doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa turizmi
potansiyeline sahip olan İzmir’de, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne alarak doğal
kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle
planlanarak, doğa turizminin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Muğla İli Doğa Turizmi Master Planının hazırlanmasında katkı veren tüm paydaşlarımıza ve
Muğla Doğa Sporları ve Tenis Kulübü Derneği Başkanı Gökhan ÇAVLAV’a teşekkür
ederim.
Mustafa Kamil USLU
Muğla Şube Müdürü
iii
İÇİNDEKİLER
ÇALIŞMANIN MAKSADI ................................................................................................................... İ
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................. İİİ
İÇİNDEKİLER .................................................................................................................................... İV
TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................................... Vİİİ
ŞEKİLLER LİSTESİ .......................................................................................................................... İX
GİRİŞ…………………………….……………………………...……………………………………...1
I.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ VE KAYNAKLAR

1.1. DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve MUĞLA VİLAYETİNDE
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ ............................................................................................ 5
1.2. DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA .......................................... 6
1.3. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ ............................................................................... 7
1.4. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ ................................. 9

II.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR

2.1. KAYNAK ANALİZİ ..................................................................................................... 12
2.1.1. Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar ................................................................ 12
2.2. TURİZM POTANSİYELİ ............................................................................................. 15
2.3. TAŞIMA KAPASİTESİ ................................................................................................ 18
2.3.1. Taşıma Kapasitesinin Elemanları .............................................................................. 19

III. BÖLÜM
İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
3.1. İLGİ GRUPLARI / PAYDAŞLARI ...................................................................................... 21
iv
3.2. İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ ......................................................................................... 21
3.3. İLGİ GRUBU ANALİZİ ........................................................................................................ 22
3.4. TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM ...................................................................................... 23
3.5. YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ........................................................ 23
3.6. TARİHÇE ............................................................................................................................... 23
3.7. MUĞLA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ ......................................................................... 27
3.7.1. Coğrafya ............................................................................................................................. 27
3.7.2. Ulaşım ................................................................................................................................. 28
3.7.3. Ekonomi ............................................................................................................................. 28
3.7.3.1. Endüstri ......................................................................................................................... 28
3.7.3.2. Tarım ve Hayvancılık................................................................................................... 29
3.7.4. Orman Varlığı.................................................................................................................... 29
3.7.5. İdari .................................................................................................................................... 29
3.8. İLGİ GRUBU VE PAYDAŞ ANALİZİ ................................................................................ 30

IV. BÖLÜM
MUĞLA İLİNİN DOĞA TURİZM ARZI
4.1. MUĞLA İLİNİN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ ............................................................ 33
4.2. MUĞLA İLİNDE DOĞA TURİZMİ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA
STATÜLÜ ALANLAR ....................................................................................................................... 60
4.2.1. Muğla İlinde Bulunan Korunan Alanlar ......................................................................... 60
4.2.1.1. Korunan Alanların Doğa Turizmi Bakımından Değerlendirilmesi ................................... 60
4.2.1.2. Muğla İlindeki Milli Parklar ................................................................................................. 63
4.2.1.7.1.Marmaris Milli Parkı .......................................................................................................63
4.2.1.7.2.Saklıkent Milli Parkı ........................................................................................................66
4.2.1.3. Muğla İlindeki Tabiat Parkları ............................................................................................. 71
4.2.1.3.1.Bafa Gölü Tabiat Parkı ....................................................................................................72
v
4.2.1.3.2.Usuluk Tabiat Parkı .........................................................................................................73
4.2.1.3.3.Güvercinlik Tabiat Parkı .................................................................................................74
4.2.1.3.4.Kovanlık Tabiat Parkı .....................................................................................................75
4.2.1.3.5.Çubucak Tabiat Parkı .....................................................................................................76
4.2.1.3.6.İnbükü Tabiat Parkı ........................................................................................................76
4.2.1.3.7.Çetibeli Tabiat Parkı ........................................................................................................77
4.2.1.3.8.Katrancı Tabiat Parkı ......................................................................................................78
4.2.1.3.9.Küçük Kargı Tabiat Parkı ..............................................................................................79
4.2.1.3.10.Ömer Eşen Tabiat Parkı ................................................................................................81
4.2.1.3.11.Ölüdeniz – Kıdrak Tabiat Parkı ...................................................................................82
4.2.1.4. Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları ............................................. 87
4.2.1.4.1.Sırtlandağı Tabiatı Koruma Alanı ..................................................................................87
4.2.1.4.2.Kartal Gölü Tabiatı Koruma Alanı ................................................................................88
4.2.1.5. Muğla İlindeki Tabiatı Anıtları ............................................................................................. 88
4.2.1.6. Muğla İlindeki Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Avlaklar ......................................... 91
4.2.1.6.1.Köyceğiz Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ....................................................................91
4.2.1.6.2.Yılanlı Çakmak Yaban Hayatı Geliştirme Sahası .........................................................92
4.2.1.6.3.Boğaziçi Örnek Avlağı .....................................................................................................93
4.2.1.7. Muğla İlindeki Sulak Alanlar ................................................................................................ 96
4.2.1.7.1.Dalaman Sulak Alanları ..................................................................................................96
4.2.1.7.2.Dalyan Sulak Alan Ekosistemi ........................................................................................97
4.2.1.7.3.Köyceğiz Gölü Sulak Alanı ..............................................................................................98
4.2.1.7.4.Metruk Tuzla ve Güllük Deltesı Sulak Alanı ...............................................................100
4.2.1.7.5.Girdev Gölü Sulak Alanı ...............................................................................................101
4.2.1.7.6.Gölköy Sulak Alanı ........................................................................................................102
4.2.1.8. Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları .................................................................... 105
vi
4.2.1.8.1.Datça – Bozburum Özel Çevre Koruma Bölgesi .........................................................107
4.2.1.8.2.Fethiye – Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi ..............................................................108
4.2.1.8.3.Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi ............................................................................109
4.2.1.8.4.Köyceğiz – Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi ..........................................................110
4.2.1.8.5.Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi (Muğla İli Bölümü) ............................................111
4.2.1.9. Muğla İlindeki Mesire Yerleri ............................................................................................. 113
4.3. MUĞLA İLİNDEKİ DOĞA TURİZMİ ÇEŞİTLERİ ...................................................... 118

V. BÖLÜM
SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
5.1. SAKLIKENT MİLLİ PARKI ............................................................................................. 120
5.2. KOVANLIK TABİAT PARKI ............................................................................................ 125
5.3. ÇUBUCAK TABİAT PARKI .............................................................................................. 130
5.4. İNBÜKÜ TABİAT PARKI .................................................................................................. 136
5.5. ÖMER EŞEN TABİAT PARKI .......................................................................................... 141
5.6. ÖLÜDENİZ – KIDRAK TABİAT PARKI ........................................................................ 146
5.7. METRUK TUZLA SULAK ALANI ................................................................................... 151
5.8. BAFA GÖLÜ SULAK ALANI ............................................................................................ 157

VI. BÖLÜM
MUĞLA İLİ İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA STRATEJİLERİ
6.1. GELİŞME STRATEJİLERİ ............................................................................................... 164
6.2. PAZARLAMA STRATEJİSİ ............................................................................................. 164
6.3. ZİYARETÇİ YÖNETİMİ STRATEJİSİ ........................................................................... 164
vii
6.4. İZLEME VE DEĞERLENDİRME STRATEJİSİ (TURİZMİN ETKİLERİNİN VE
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN İZLENMESİ) .................................................................................... 164

TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. Turizme Arz Olunabilecek Tesis Ve Yatak Sayısı (Ekim-2012)………….... 18
Tablo 2. Muğla İli Doğa Turizmi Master Planı İlgi Grubu ve Paydaş Analizi……….. 30
Tablo 3. Muğla’da Doğa Turizmi İle İlgili Faaliyet Gösteren STK’lar………………. 32
Tablo 4. Muğla İlinde Bulunan Termal Tesisler……………………………………… 59
Tablo 5. Korunan Alanların Doğa Turizmi Faaliyetlerine Uygunlukları…………...... 62
Tablo 6. 69
Muğla İlindeki Milli Parkların Bilinirlik Derecesi………………………….
Tablo 7. 69
Muğla İlindeki Milli Parklara ait SWOT Analizi……………………............
Tablo 8. 70
Muğla İlindeki Milli Parklar Fırsatlar / Tehditler……………………………
Tablo 9. Muğla İlindeki Tabiat Parkları……………………………………………… 71
Tablo 10. 84
Muğla İlindeki Tabiat Parkları Bilinirlik Derecesi…………………………..
Tablo 11. 85
Muğla İlindeki Tabiat Parklarına ait SWOT Analizi……………………......
Tablo 12. 86
Muğla İlindeki Tabiat Parkları Fırsatlar / Tehditler…………………….......
Tablo 13. Muğla’da Bulunan Tabiat Anıtı Bilgileri…………………………………… 89
Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları Bilinirlik
Tablo 14.
Derecesi……………………………………………………………………... 89

Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtlarına ait SWOT
Tablo 15.
90
Analizi…………………………………………………………………….....

Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları Fırsatlar /
Tablo 16.
90
Tehditler……………………………………………………………………..
Tablo 17. 94
Muğla İlindeki YHGS ve Avlakların Bilinirlik Derecesi…………………....
Tablo 18. Muğla İlindeki YHGS ve Avlaklara ait SWOT Analizi…………………….. 94
Tablo 19. 95
Muğla İlindeki YHGS ve Avlaklar Fırsatlar / Tehditler…………………….
Tablo 20. Muğla İlindeki Sulak Alanlar……………………………………………….. 96
Tablo 21. 103
Muğla İlindeki Sulak Alanların Bilinirlik Derecesi…………………………
Tablo 22. Muğla İlindeki Sulak Alanlara ait SWOT Analizi………………………….. 103
Tablo 23. 104
Muğla İlindeki Sulak Alanlar Fırsatlar / Tehditler…………………………..
Tablo 24. Muğla İlinde Bulunan ÖÇK Alanları……………………………………….. 106
Tablo 25. 112
Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları Bilinirlik Derecesi…………...
Tablo 26. Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanlarına ait SWOT Analizi………… 112
Tablo 27. 113
Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları Fırsatlar / Tehditler…………..
viii