Table Of ContentSUPERADOLES�ENTE
GerrBya iley
ilustproarRd uop evratn W yky L ynG ray
51
¿Queésl ap ubertad?
Tup ropii1ag,ne an
Difereneai
Hormonas
Ele stirón
Elp elod eelu repo
Genitales
Senos
órgansoexs uleasf emeninos
J�Ip eríodo
Higienien ferior
órg,ansoesx uamlaesse ulinos
El·p ene
Erec;,eiones
Coneepeión
Cómos e< lesanuonlb leab, é
Ptll'fO
Atraeeión
Sexo
s(l,llf,ismefxounatlo(sl, ,S
Antieonc�epc�ión
fanbaran1oA, lfso seados
Enefr medadd((t��. Sr ansmsie.sxiuóanl
\'IHI S IDA
Mitos
Relac�isaonnaess
- -
PUU UBRARYC,ISTR ICTOF C OWMBIA
SUPE RADOLESCENTE
NotaL:a sd ireccidoenl eassp á ginwaesb q ue
apareceenne stlei bhraon s idroe visayd as
actualizEaddiatso.r Eivaelr ensots er esponsabiliza
del asm odificacqiuoens eesp udieran producir
conp osterioridad.
DireccEidóint orRiaaqlu:e l LVóapreezl a
CoordinaEcdiiótno rAinaaMl a:r íGaa rcAílao nso
InvestigaEclilHóienen: d erson
NaomAin derson
AsesoramieHnetloeG:nr eathead
DiseñSoi:m oWne bb
IlustracRiuopneervsta: n . Wyky LynG ray
CGrahaCma meroAng ency)
Editfoort ográJfuilcHioaa:r ris-Voss
MaquetacSiuósna:n Dai eGzo nzález
Títuolroi giYnaoluC:rh angiBnogd y
TraductMoarr:i sLau isRao dríguez
Revisidóecn o nteniAdlobse:r Jtiom éneRzi oja
Reservadtoosd olso dse rechdoesu sod ee steej emplar.
Sui nfracpcuieódnse e rc onstitduetd ievlaic toon tlraap ropiedad
intelecPtruoahli.bs iudr ae productcoitóoan pl a rcicaolm,u nicación
públitcraa,t amiiennftoor máot tircaon smissiipnóe nr mipsroe vio
yp ore scriPtaor.fa o tocopoi easrc aneaalrg úfnr agmendteob,e
solicitaaurtsoer izaacE iVóEnR ESCTi [email protected] si)t,u lar
del ao brao, CaE DROC CentErsop añdoelD erechRoesp rográficos.
www .cedro.org).
Copyrigh2t0©0 D7i verPtuab lisLhtidn.g
Alrli ghrtess erved.
© EDITORIEAVLE RESTS..A .
CarretLeeróan -CLoar uñkam,5 -LEÓN
ISBN9:7 8-84-441-4510-5
Depósilteog aLlE:.8 81-2010
PrinitneS dp ai-Inm preesnoE spaña
EDITORIEAVLE RGRÁFICASS..L .
CarretLeeróan -CLoar uñkam,5
LEÓN CEspaña)
Atenciaólcn l ien9t0e21: 234 00
www.everest.es
Photcor edits:
lmagCeo urteosfyt heA dvertiAsricnhgi v3e7sb:r ;
© TheC entefra Art titudHienaalli n3g9:b c.
TheB ridgemAarntL ibraIry© PrivaCtoel lect/iK oenn W elsh4 0tr.
Shutterstock: ©Agpho1t6otg©rr ;Da apvhieDdra vi1s6 br©;R udolf Ko3t2ublra;n
©RachaeMlo ore2 9tr©;s game3 8tr©;Tr out5350 cr.
SUPE RADOL ESCENTE
Todlooq unee eessiabfesaros b lrpaeu bertad
GERRYB AILEY
ilustrpaodrRo upervta nW yky LynG ray
--·--- ·
Contenosi d
Lap ubert...a.•..d... .........................•.......•.....•....•.......•.......... 6-7
lObserv..a...!.•. ..........•...........•..................................••......... 8-9
Losp eehos:l apesah ral e..a...s... .......•.......................••....... 10-11
Partedse elu erpop:a ral aesh le•••a...s..• ....••..................•....•• 12-13
Lar eg)a. ...................•......•.............•.•....••....••....••............... 14-15
Higieneí nfi.m...a.•• •.•••...••....•...•••....•••.•••......•.........•••........ 16-17
Cosadse e hle•o...s.•• ••••...•••.•••...••...••••...•••..••..•........••....... 18-19
Sexualmiadsaedu l•i.•..n.••a•.. ••....••..••.•......................•....... 20-21
Sexualfimede andi n...a.•. ..••...•••..••.•.•.•...••.................•...... 22-23
Sensaeisoenxeusa l..•e•..s.••. ..••...••....••...•.............•...•...... 24-25
Coneepe.i...ó...1...1... ....................•....•...•••........................ 26-27
Embaraz••o.•• •..••.•...........•........•....•••..•....••....................... 28-29
Part•.o... ..••...•...•...•....•....•.............•....•....••...•.•....•....•....... 30-31
Comoe vitlaorbs e bé•.s..• ...••...••..............................•...... 32-33
Embaraznoo d esea.d•..o... ........•......•..••••.......................• 34-35
Enfermedsaedxeusa •l...e•••s.•• ........•.........••...................... 36-37
VIll yS IDA •.......•..........••...••...•...•................................... 38-39
Lass ieetdea d.e...s••• .....••......•...•••...•........••....•...•............. 40-41
Mityo r eali..d•..a..•d... ........•...••...•...••...•......................••. 42-43
Índiaelef abé.•l•..i•••e•••o..• •..••....................•....••...••......••.. 44-47
Direeeiúotniel••s•e.. •s•.• ••..••..••...••.••...•••..•...••..••....•...•........... 47
Un cuerpcoa mbiante
PUB ERTAD
soe n perlo cescoo ndvee r
comoe x
tiretnae d tuolE.su np eríodo
perimentar
emociodneal navt iedy ac .as i
unas eridee
ningjúonvp eune edsep ae.rr estiroLnae s.
ropqau et es ervía
Estper ocedseo cbaimpo udee haceun messet eq uedará
duarru na ñoo prolonghaarssteas eiNsa.d a pequeñSae.g uircárse ciendo
siguuenc alenidopa rreicsoN.is iquai peure asdíe d epridsuar anutneoo
desd arp orh echqou et ed esarorlleaslm ismod osa ñosd,e spuléass cosas
ritmo tquuse ipeanrtoe asm igotso;d eos m uy volveraá unn rimtámso
pesroanlT.u c uerptoi enuen am entpero pia, moderaddoed, o sa cinco
unc alenidoay,r d eciád ciurádnoe stlási top arac entímeatnruoasl es.
desarorllsaer.P ore jempleol,c amibof ísidceo
Curvas
niñao a dultpou edceo menzaa lro osc hoa ños
en las coh nioic nasi csieha artsal os1 4.E n
locsh icsouse ldea rseen trleo s1 yO l os1 7 T
añosL.o q ued eberse cordeasqr u el ap uebr
tadt ienqeu ev erc one l procdeeds eos arrolClioe rtapsa rtedse lc uerpo
físiqcuoet ec onveretniu rnáa dlutcoa apzd e crecemná sd epriqsuae
engendurnabr e b.éE sl af uermzáas p oderosoat raLso.sb razoys l as
del an ataulrzeal: ad el ar epruocdci.ó¡ nAseís piernpaasr ecaelnga arrse
comol ar azhau manas ep erpetAúdae!m ádse másr ápidameqnuteee l
locsa mbifoísis co,s¡ atmbiéhna ym uchqou e torso. Loasl cpainezsa n
resolav neirv eemlo cioln!a lat alaldaut laa nteqsu ee l
restdoe clu eproT.a mbién
cambiáasr de foLramsa .
chciasd escubrqeunes us
Lap ubetardp uedsee ru nag raénp oca cadersaese nsanchy asne
det uv idaau,n qumeuy conufsaE.l ledse sarreollp leac hoLo.s
probleemsaq ueh ayd osc analeósr ganionst erenmopsi ezan
principalceasm bdieqo use a cambipaarr aad aptaar se
ocurrean l av ezl:o fsí siyc os suf utupraop erle produ.c tor
\
1 loesm ocionalEenos c.a sionLeoss h ombromsa suclinsoes
percibuinroá sm qáuse e l ensanchy anlm osú scluosse
/
otroP.e rso is abelsoq uee stá hacemná sf uertmeise,tn ras
t./ 1• ocurrieyn dpooq ru én,un cat e logse ntialecsa mbicaonn
sentipreársd indiao i slado. rapidez.
-6-
Un cuerpcoa mbiante
HORMONAS
Lahso rmcoonnatser lo lparno ceso de
lpau beersttadáden:t d retá osd looss
cambqiuooesc urErclee nr.e bro sabe
cuánecdluo e sreap coe arl cmaaa du
resze xyul ailbs eursat aqnucíimaisc as
quaec tilvagasln á nednudloacsr inas,
quceo ntars ouvl eatzno dlaass
funccioornpeosmr eadlieuasnn otse
mediaqduoírmelisach soo sr,m onas,
Unod el ocs ambiqouse l os quter anseptloo rrtrsaea nntgeu íneo.
chictoise nen que esldu iffríicri le s
Todeom pieenzoe le erebro. ..
momentdoe cla mbidoev ozL.o
Lap ubecrotmaidee nnu znpaaa rtdee l
quee stsoi ngiifceas q uel av oz sistneemrvaid oecsleo r elblraom ado
piersdue toangou dyo s eh acem ás ehli potEásletanemv moíe.an sajes
graveE.s tooc urproer quleal aringe,a l hai póafniitgsuinsat,mle el amada
situaednla a g arga,ns teaa granda. glámdula hppiiótffuiaisbtirasir ciaa . La
Puede esduecern trleo 1s1 y 16 unacsu anhtoarsm colnaaivsmie pc la
añosl;oh abiteusaq lu es ep roduzca daesn pluab eUrntdaaee dl l.ae ssl a
hacilao 1s3 .D escuibrráqsu e vtouz hormfoonlaí culooeF sStHi,m ulante,
noc ambidael an ochae l am añana. yo tersla ha o rmona louL tHe.i nizante,
A medidqau el ah ormonmaa sculina• ,.• enl aesh leas
lat estoostneahr,a cqeu et ucsu er Enl acsh ilcFaaS seH,s tiemclur leac i
dasv ocalseesa lgaureyn s e hagan miednelt oofs o lídcelu oolsvo asr ios.
másg ruesatsa.vl e ze xperimentesE stporso deusrctóegne lnhaoo ,r mona
ciertmaosl estuinaass ,e nsación sexfueamle Anm iendaqi.ud leao s
ovarseia ogsr asnedp arno,d uce más
rarean l ag arga.n tvAae cepsr odu
esótgreEnsoat.ce t súoabe rcleu erpo
cem omentoesm barazopsoorsq ue
de nliapañ r odulcoicsea nmdboi os de
lav ozp asdae a gudaa g ravee n
lpau beLrtoasd .p yel cophseo zso nes
unm omentPou.e des essegtuaorr seh acmeángs r anadfleo sr mlaarss e
deq uea lfn iatlu v ozs e asenyt ará glánpdruoldausdc etl oercsahease c ;u
sonáa cromol ad eu na dulto. muglraa esnla op se cyhe ons claadse
raEsúl.t elrvaoa ,g yil natasr omdpea s
r
Falcorpeiycol e apnsa reddele vasa gi
Otrpaa rtdeel ap ubertqaudea fecta nas ev uelmvágesrn u eyh súamse das.
a chicoys c hicaess e lc ambidoe l Pequceañnatsi ddeta edsetso sy terona
otrhaosr msoonrnae ss pondsela ab les
tejido dgerl aaps ioe Els.t por ovoca
apardiecvlie ólenlol ol c,oo rr peolr al,
unaa cumualciódne g rasya s udor acnyl éa sse nsasceixounaels es.
enl opso rolso,q uep roduce granos
y,e ne lp eodre l ocsa soasc,n é. .e.n.l oesh ieos
Tambiédne sencadeelpn rao blema Enl ocsh ilcLaoH sa ,c tsúoabl raes
célduel atlseo sst híaccuiloésn dole
dea xliaes i nglseusd orosSaies r.e s
segrteegsatro slthaeo rromnoan,a
senslieab estacso sasl opy a sas
sexmuaaslc uElsiptnraao .veo lc a
mal¡,d eseaersácso ndeernt el a
crecidmeiplee nneteelo,s cryd oetlo
bañea druarntteo dlaa p ubertad! vlelfaoc yci oarlp looerssa tli,r ones,
Not engamsie do, bhuaeyn os unc amebnieo ol l coorr pyoe rnla al
producyt coosn sejqouset e serán lvao yzl ,a formmaúcsicóuLnla odse.
deg raany udaT.am biésne a ctievla testosetste armobrnieaés np odnes able
creciimendteovl e llqou,e b rotean lasse nsasceixounlaealesser se,c cio
zonaqsu e pareecsítaapnre rfectaneysl aag resLai FvSieHds atdi.em lu la
mente bieénl .s in crecidmeli oetsneí tscotu los.
Un cuerpcoa mbiante
¡obesrva!
Lap ubertaedsl aé poecnaq uteu
cuerepmop ziaae crecmeordf iiyc aar
seh acsiufa o rymf au nciaodntuealss .
Vaa s eerlm ayocram bidoe ctuue rpo
desqdueee r ausnb ebPée.rn ooe stás
soltoo:d toise nesnu frqer usiett ar ans
formaaciunóqnun.eoa lm ismor itmo.
Podrcáosm ptaicrrul aqiueprr eocupa
8-10 11-12 12-13
ciócnot nu asm iogsy b usccaorn sejoa ños Lopse chyo sL opsec hoys
enl iobsr mcooe stPee.rh oa ayl go Las elve lplúob i-evle lplúob ico
segu¡rdoe:bs easb leoqr u e pasa!h ormonasc oe mpiezasni gucerenc ien-
sea ctivanac recer. doLa. v agisnea
pernoo Aumendteo agranPduae.d en
Chiase hasyi gnosa ltyud rea comenrezgalra s
externosp.e so. irregulares.
Lah ipódfeils icdsee rseebnrcloao d ena
DE
quoec udruarrnelt paeu besrtiandt,e tizan A HOMBRE
NIÑO
doh ormsoenxausya d lecelrs e cimiento.
Tupse chcoosm ieang zaanvnao rl umen.
Alp rinecssi ópulinopoa r otublelraan\5ci1a \§.tY f
mad·ab omtaómna rpieeorclo»r ,e iceinm
top uesdgeeu diuarrn te
cuaotc rion co años.
Comnizeaac recer
velsluoab vaelj oos
brazPoosca.po o co
seh amrááfs u eyr te 10 11-12 12-13
oscuyt raovle,d z e años Crecen loEslp ensee
seaerláisam rilno. Lahso rmontaess tíyc uloasl arLgoas.
sea ctni.v aeles croto.t estíyce ull os
Apareevlce elp úlo Lotse stícSualleoels priemsecrr corteoc en
comienzavne llo púbmiácsAo.p. a rece
biaclor eddeel doosr
am adaurr. Cambilaan elv elplúob ico.
geniAtlpa rliensc.i pio
Crecimieanlttoyuf roar maf acyia axli. l ar
esf iyne os capseor,o e na lturad. eclu erpo.C amblivaao z.
auemntays reáh ará
málsa ryo gsoc urCuo,e stio1nneé.dise. as
cubriuenznaod noa .....
tria.n gularEne stlei bursoa molso ns ombres
médiccoosr recptaorsla a dsi versas
Lacsa deermapsi ezan
partdeescl u erpoQ.u ziát ea ver
ae nsasnecl:hfa ao rr
güencealsu tilizaalr ilpnorcsi ,p io
mad eclu ecrmapboi a.
loq ue dseeb ea quet ui dioma
Alm simtoi empo
ses ierv dee ufemismpoaslb,ar as
crecperso,b ablemente
menosd iercatsp,a raal udai ers tos
ae stirones.
órganyo ssu sf uncioEnnee sl.
Savlleele onl as lenugajceo itdiano snuoe lsueesn a r
piernas. lotsé rminmoésdi co.s
-8-