uluslararası politikada kültürel emperyalizm ve propaganda çerçevesinde abd merkezli sinema ...

206 Pages·2017·2.22 MB·Turkish

TC.
İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLARARASI İLİŞKİLER
ANABİLİM DALI

ULUSLARARASI POLİTİKADA KÜLTÜREL
EMPERYALİZM VE PROPAGANDA ÇERÇEVESİNDE
ABD MERKEZLİ SİNEMA ENDÜSTRİSİNİN ROLÜ

Yüksek Lisans Tezi

KÜBRA YETER

İZMİR - 2017
TC.
İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLARRASI İLİŞKİLER
ANABİLİM DALI

ULUSLARARASI POLİTİKADA KÜLTÜREL
EMPERYALİZM VE PROPAGANDA ÇERÇEVESİNDE
ABD MERKEZLİ SİNEMA ENDÜSTRİSİNİN ROLÜ

Yüksek Lisans Tezi

KÜBRA YETER

DANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. NİHAL KIRKPINAR ÖZSOY

İZMİR - 2017
YEMİN METNİ

Yüksek Lisans Tezi olarak sunduğum “Uluslararası Politikada
Kültürel Emperyalizm Ve Propaganda Çerçevesinde ABD Merkezli Sinema
Endüstrisinin Rolü’adlı çalışmanın, tarafımdan, akademik kurallara ve etik
değerlere uygun olarak yazıldığını ve yararlandığım eserlerin kaynakçada
gösterilenlerden oluştuğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanılmış olduğunu
belirtir ve bunu onurumla doğrularım.

Tarih

Ad SOYAD

İmza

I
T.C.
izuin rArip qnr,nni iiNivnnsirnsi
rirtisti
s o sYAL nir,iivrr-nnt nN s
TEZ/PROJE SINAVI TUTANAK FORMU
tJ.\.
'1'/'-' .o.c.cst....1.) 123 rrt , , '. Ana Bilim Dah Baqkanhpr
: Sosyal Bilimler Enstitiisii Mi.idiirliiEii
ile ilgili TezlProje Smav Tutanagr aqa[rdadrr.
SINAV TUTANAGI
q ve adr gegen o[renciyi Tez Srnavrna tabi
tutmuqtur. Smav sonucunda adayn tezi hakkrnda OYQOKLUGU/ i ile aqafrdaki karar
verilmiqtir.
KABUL
Kabul Edilen Yiiksek Lisans /DoL<torutezi:
i) Biline yenilik getirmigtir f
ii)Yeni bir bilimsel yontem geligtirmigtir l*
iii)Bilinen bir yontemi yeni bir alana uygulamrqtrr
iv) Uygulama yapmrgtrr (sadece Yiiksek Lisansta gegerlidir) X*
3
RED
$'* DUZELTME *
Tez Srnav Jiirisi Unvanr ve Adr Soyadr
tnJ .Doc".Dn t--)t"h-t
KtZre tu-AZ $:r:pl
84,Ar.H,B)1.+
t p*€(
20q.0."
^J,
Eki : Tez Delerlendirme Formu (Her bir.;uri i9ir4
x
Tez stnavtnda drizeltme karan verilmesi halinde jtiri tarafindan ongoliilen diizeltmelere iliqkin bir jiiri raporu ekle'melidir. Dtizeltmeler igin Ek
siire her defasrnda en fazla yiiksek lisans dsencileri iqin 3 ay, clok:tora ofo.encileri icin 6 avdrr.
Dok.No: FN69/24 Ilk Yayrn Tarihi: 10.05.2016 Rev.No/Tarihi: 00/../...1
ÖZET

Yüksek Lisans Tezi
ULUSLARARASI POLİTİKADA PROPAGANDA VE
KÜLTÜREL EMPERYALİZM ÇERÇEVESİNDE ABD
MERKEZLİ SİNEMA ENDÜSTRİSİNİN ROLÜ
Kübra YETER
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı

Görselin had safhaya çıktığı bu çağda filmlerin etkisi inkâr
edilemeyecek ölçüde fazladır. Bu çalışmayla amaçlanan, dünyanın en
büyük film yapım şirketlerinin bulunduğu ve artık adından bir endüstri
olarak bahsedilen Hollywood’un, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD)
ulusal ve uluslararası politika üretim sürecine etkilerini incelemek ve
1950’den itibaren sürecin onar yıllık dönemlere ayrılarak bu dönemlerde
öne çıkan filmlerin seçilip analizlerinin yapılmasıyla sinemanın
küresel/global sisteme olan entegrasyonunu ortaya çıkarmak olmuştur.
Hollywood’un sinema alanında tekel haline gelen konumu ABD
için ekonomik bir fayda olduğu kadar çok güçlü bir kültürel emperyalizm
ve propaganda aracı işlevi de görmektedir. Bu yüzden, bu çalışmada
kültürel emperyalizm ve propaganda konuları ile bunlara ek olarak
küreselleşme konusu değerlendirilip uluslararası arenada konum alışları
ve ABD tarafından nasıl uygulandıkları etrafında ele alınmıştır.
III
Kitap, makale ve internet kaynakları yanında bu çalışmaya en
büyük katkıyı filmler sağlamıştır. Filmlerin hem tarihi hem de sosyolojik
kaynaklar olmaları dönemsel değerlendirmelerin gerçekleştirilmesinde
oldukça faydalı olmuş ve filmlerin uluslararası politik üsluba olan
katkıları çok daha net görülmüştür.
Böylece, bu çalışmada uluslararası ilişkiler alanında önemi yeni
yeni anlaşılan filmlerin aslında politika yapma süreçlerinde hem devletleri
hem de toplumları nasıl etkiledikleri incelenmeye çalışılmıştır. Bu etkinin
akademik disiplin, toplumsal yapı ve devletler için daha fazla dikkate
değer bir çalışma alanı olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: küreselleşme/globalizm, kültürel
emperyalizm, propaganda, uluslararası politika, ABD, Hollywood, film
incelemesi.

IV
ABSTRACT

Master’s Thesis
THE ROLE OF THE US BASED CINEMA INDUSTRY
IN THE FRAMEWORK OF CULTURAL IMPERIALISM
AND PROPAGANDA IN INTERNATIONAL
POLITICS
Kübra Yeter
İzmir Kâtip Çelebi University
Social Science Institute
Department Of International Relations

The impact of films is undeniably great in this age in which visual
is at advanced stage. The aim of this study is to examine the effects of
Hollywood, which has the world’s biggest film production companies and
newly referred to as an industry on national and international policy
making process of the US and to reveal the integration of the cinema
within the global system by electing and analyzing the outstanding films
in the periods in which process has been separated from decennium since
1950.
Monopoly position of Hollywood in cinema is not only economic
benefit but also very strong cultural imperialism and propaganda
instrument for the US. Therefore, at this study, the issues of cultural
imperialism and propaganda, and additionally globalization issue are
V
evaluated and their positions in international area and how these issues
are applied by the US are discussed.
Besides books, the articles and Internet resources, the greatest
contribution to this study is provided by the movies. Movies are useful to
realize periodical evaluations as a result of their being of both historical
and sociological sources and movies’ contributions to international
political wording is seen clearly.
Thus, in this study, how the movies, whose importance in the
fields of international relations has been understood recently, affect both
the states and societies in policy making processes. It is revealed that this
impact is a more remarkable study area for academic discipline, social
structure and the states.

Keywords: globalizaton, cultural imperialism, propaganda,
international politics, the US, Hollywood, movie analysis.

VI
İÇİNDEKİLER

YEMİN BELGESİ ................................................................................... I
TEZ SINAV TUTANAĞI…………………………………………....II
ÖZET.………………………………………………………………...III
ABSTRACT .......................................................................................... ..V
KISALTMALAR ................................................................................... X
ÖNSÖZ ................................................................................................. ..XI
GİRİŞ ....................................................................................................... 1

Birinci Bölüm
KÜRESELLEŞME ÇAĞINDA GÖRSEL MEDYA YOLUYLA
ORTAYA ÇIKAN KÜLTÜREL EMPERYALİZM ve
PROPAGANDA ...................................................................................... 6
I. Uluslararası Politika ............................................................................ 9
A. Tanımı ............................................................................................................................. 9
B. Kapsamı ......................................................................................................................... 10
II. Küreselleşme Çağı ............................................................................ 12
A. Küreselleşmenin Etkileri ............................................................................................... 15
III. Kültürel Emperyalizm ................................................................... 18
A. Kültürel Emperyalizm-Medya İlişkisi ........................................................................... 25
IV. Görsel Medya Etkisiyle Oluşturulan Algı Operasyonları .......... 31
V. Görsel Medya Yoluyla Oluşturulan Propaganda ......................... 40

İkinci Bölüm
1950’LER VE SONRASINDA ABD POLİTİKALARI VE ABD
FİLM ENDÜSTRİSİ: HOLLYWOOD PROPAGANDASI ............. 46
I. ABD’nin 1950 Sonrasındaki Ulusal ve Uluslararası Politikalarına
Genel Bir Bakış ...................................................................................... 47
A. Soğuk Savaş Dönemi....................................................................................................54
VII
B. Soğuk Savaş Sonrası Dönem……………………………………………………………………………………58
II. ABD’nin Küreselleşme ve Kültürel Emperyalizmdeki Yeri ....... 64
III. Hollywood’la Endüstrileşen Sinema ve ABD Tekeli ................... 71

Üçüncü Bölüm
1950’DEN GÜNÜMÜZE ÖNE ÇIKAN HOLLYWOOD
FİLMELERİNİN ANALİZLERİ ........................................................ 82
I. 1950’ler: Ben-Hur, The Ten Commandmentes, The Searchers, High
Noon, The Day the Earth Still Filmleri ................................................ 83
II. 1960’lar: Lawrence of Arabia, Dr. Zhivago, The Dirty Dozen,
James Bond: Dr. No, James Bond: From Russia With Love Filmleri 94
III. 1970’ler: Patton, Star Wars, Superman, The China Syndrome,
Apocalypse Now Filmleri ..................................................................... 105
IV. 1980’ler: Indiana Jones, Terminator, Top-Gun, Rocky-4, Rambo
Filmleri ................................................................................................. 118
V. 1990’lar: Star Gate, Matrix, The Seige, Twelve Monkeys, Saving
Private Ryan Filmleri ........................................................................... 128
VI. 2000’ler: Black Hawk Down, 300, Operation Swordfish, Children
of Men, The Lord of The Rings Filmleri ............................................ 142
VII. 2010’lar: The Expendables, Inferno, Taken 2, Edge of Tomorrow,
Captain Amarica: The Winter Soldier ................................................ 155
VIII. Genel Bir Değerlendirme .......................................................... 169

SONUÇ...........................................................................................174
FİLMOGRAFİ .................................................................................... 184
BİBLİYOGRAFYA ............................................................................ 188
ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................... 194

VIII