Türkler, Türkiye ve İslam Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri

209 Pages·2013·3.229 MB·Turkish

by  Ahmet Yaşar Ocak

AHMETY AŞAORCA K • TürkleTrü,r kiye İvsel am
AHMET YAŞAR OCAK lisans egitimini IstanÜbnuilv eirstesiT ariBöhl ümü'ntdae ­
mamladınk sotnraa Hacelpel Üen iversiTtaesriihBö lümü'nydüekse k lisans ve
Strasbourg Üniversitrsl TüıkoloBöljüim ünd'ed oktoyraa pnHalen. Hacenepe Üni­
versitesiT ariBölhü mündeö gretim ü}':Si olaOcank , özellikle heıerodoklssm la'a
dair çalışmalan iltanınıyeo r. Ocak'ın 1980'den buyana yayımlanan eserlerinina ra­
sında Babarlu IsycmDergı1hı , Yayınları, Istanbul, 1980U:y;sel Ka,.cmvie O vcysililı,
DergahYa yınları, Istanb1ul9,8 I2s;l Tamü rI-lın ançlanHnıdaz'fu ıh,uH.tı ,.z-ıHycıs
KültTI<AEü, . Yayınları, Ankara , 198(51 990,1 99)9E;l vÇcme lMebi,oıdkbu 1-Kud­
siyyfteM md sıbi1-BabaU nHsyicısyy-Heıo: nısdn fv eS ıllaksinMiennlı a-brnT arihi,
l.ÜEd.eb iyaFta külYtaesiyınları , Istaln,bu1 98(51 995)T;ü, .Flıo llılKcsiolıOrunOşda
Kültü,TI<AE . Yayınları, Ankara , 1989Osmanl;ı Irnpamto,.uglu'ndaMa7jinal Sujilik:
Kaloıdmlu, TTK Yayınları, Ankara , 1992( 9919)Osmanl;ı Toplwruuıda Znıdılılar­
ve MülhiDdairenlienD, ı.ş Ç'fuılııhncmualt (a 1,.5 .Y-üzy1ı7.l lTaar,.iVakfı)h , Yu n Ya­
yınları, Isntbaul1,99 ;8T ür-lılTeü,r,. lıviyeIe s l(amIl etişiYma yınları, 1999A)l;e Vvf!f
BelıItanşanfç lIasnlnOneıamesin TemellIelertişiimY,a yınları , 2000;San Saltık: P�
püleI,s.l amB'aılnlıcm ldaki arDes'tiln l Onalsü, TTK. Yayınları, Ankara , 2003I; slam
Inalannndaç Hı.A.l TTiK,.Y ayınları, Ankara, 2005;Osmanl ı Toplwruuıda Tasavvuf ve
Su.JiTTlKe.,Y a.yınları,, Ankara , 2005T;ü, .Sujtlıl iBaglıiınşeIl lae,tişiYm.a yınları,, Is­
tanb,u2 l008;T ü,.lıSiyoesyT aarli hIisamndeıl nMace,,T ımaş. asYıayınları, 201Y0e­;
nigçıaAan,.a doluI�l usamnda' A ıynaI lız l,Ke irtaip ynıYa eviI,s tanb2ul00,1Drnıça ;g ­
ıaA,n.a doluI�s lamAy'aıIlınz l,Ke irtaiYapy ınevIis,tan bu2l0,1 1Osman;lı Su.Jili­
giBnaeılı şlTımaşa ,Y.ayınları,, Istanb2u0l,1 1.
lletiYşaiymı nl5a4n9• AraşurmIan celeDmiez i88s i
ISBN-1137:8 -97750--47 32-8
© 1999lletYiaşyiımn cAı.Şl.ı k
1-12B.A SKI1 999-201I2s,t anbul
13B.AS KI 2013I,s tanbul
DIZIKAPAK TASARIMÜIm itK ıvanç
KAPAK SuaAty su
KAPAK RESMOIsm anH arndBey,i "Kur'Tıalna vettianr,i hsiz
UYGUUMA HüsnAüb bas
DUZLETSla iKtı zılırmak
DIZIMN. C emaletYtıilnm az
BASvKeCll LSTen Oaf se· StE RTINFIOKA.1 2 064
LitrYoosl 2u. M atbaacSıiltaesBri B lo6k. K atN o.4 NB7 -91- 1
Topka3p4ı0 1I0s tanTbeul2l:1 2.601332 1
lletYişaimyın la· SnE RTIFNIOKA. 10721
BinbirdMiereykd anSıo kaikl etişHiamn N o.7 C agalog3l4u1 2l2ts a nbul
Tel2:1 2.5166 02-26 1-• F6a2k s2:1 2.511265 8
e-maiill:e tisliemt@iisim.•c woemb.w:tww. ri letisim.com.tr
AHMEYTA ŞAORC AK
Türkler,
Türkiyvee
ls lam
YaklaşYıömn,t evme
Yorum Denemeleri
�MI1
.... . ,
iletitim
IÇINDEKILER
Sunu...ş.. ...................................................................-......................................7.. . ..............................
TarBiohy unTcüar klveeDr i nler
(Problemabtiiyrka k laş...ı..m......).... ........................................................1...3... ..........
TarihSsüprelçI çinTdüer kleIrsilna m Yorumu
(TarBiohy unTcüar klveeIr s laPmro blemine
Genel BirD eBnaekmıe.şs... i.....)..... .........-...... .............2..3.. ........................... ............
llA.bd ülhamDiötn emlis lamcılTıaOrıiAnhrıikn Pa l anı:
KlasDiökn emO smanIlsıl amı'na
GeneBli Bra kıDşe neme.s...i.................. .......................................7...7... ......................
GünümüTzü rkiyesIis'lnadDmeüiüş ncenin
BiTra hlDieln emevseiT arPiehr spek..t...i...f.......L..... ...................9. ..7... ......
CumhuriDyöente mTiü rkiyesDie'vnldveeetl sl.a...m... .....1...1...3..
DeOişDeünn yadIas lamB'aıtnı D'öynaü Ykü zü:
GünümüzT ürkiMyües lümanlıGOeınneBali Bra k.ı...ş... .......1 ....2..9
TürkiySei'ydaevs eiT oplumUszalla şPmroab lemi
veI deolÇojaitkı şmaMneırnkz eindelksil .a...m... ...............1...4....1... ......
•TürMkü sülmanlıT§aırt•ı şmaRleasni'n,Ii d eoloji,
AleviSloisky,o lvoejT iakr ihGseerlç .e...k... ......................................1...5....7..
IslaTma,s avvveuT.aı fr ikatlar:
SosyTaalr Piehr spektiBfii�rna dkeı..n.ş.. . .............................1.. ..6...7... .........
KüreselleKşamreş ısIısnldaam yahut
IslaıBm u'g ünvee G eleceT§aeş ım...a...k.. ..........................1...8...5... ...............
Diz..i..n... .............................................:.... .......................................2.....0.....1.. . .................. ..............
Sunuş
Tanzimat'vteöa zne llciukmlheu riyieltainnı nbduag nü nle­
rek adaTrü rkiyes'inyianhs uik,u ktio,p lumvseak lü ltürel
alanlanInsdlaa mr'oılnmü e selehseipa, t eştlair tışmalann,
hattçaa tışmalkaonnnu soul agelvmeio şl maydae vame t­
mektedUizru.nb itra rihssüerlei çç erisTiünrdkte o plumla­
nmn çogunluguvnebu una radTaü rkityoep lumuntuonp ­
lumsv�elk ültühraeyla tıenndt ae merlo llerbdierni ni oyna­
mışo lmabsaık ımınIdsalna m'ın tyaerrtiınşiıonll dmuagzu ­
naş üphyeo ktuBru.n us öylemoilşm abki irn andceıg itla,­
rihsveesl o syolboijgrie kr çedgiilg ee tirmektir.
Türkityaer ihinde Ba-tvıelyeıall ikateş smiam ledriilni yle
"çagdaşlaşhmaar"e-ketlbeerriyaelrbI,es lamd'eıvnl veet
yöneteilcikite simibnidprer oblheaml igneel mebyaeş ladı­
gıb ilinmebyieşrne yd egilNdiitre.k biumg üdne ç ogkui m­
senin kafasında yoilnmea ydpaer voabmel temme ktedir.
Birt oplumubni,mr i llevteiü nl kenbiinny ıldfaanz zlaa­
mandıtre mebli gre rçeogliaİ ns lanme debni prr oblheam­
lingee lmişTtiürr?k iyeb'udgeü n devvesl ieyta çseevtr eleri
baştoal maükz eraey,d ınlmaend,y asüın,i versiitleIels,e- ri
7
lams özk onusoul dugunndead etna rtışmaaltaerş lenmekte,
karşıliıtkhlaımi llaersr üir ülmektedir?
lştbeu m ühimb isro rudvuerc evadbaıç okk oladye gil­
dirB.uc evabbuıg ünkea dahre rk esikme ndaiç ısınvdearn­
meyeç alışmıaşmtaıg rö,rü lÜd üggibtia rtışmaslaagnlnı klı
birz eminoet urmabyaış arabihledniügsziö ylenemBeuz .
sorunucne vabıannıanh tbainz cl;eü,r kiyeB'antiınl ılaşma
süreciannianl izgiinzdlei Bduim re.s elehneimnB atılılaşma­
cılahne,m d eB atılılakşamraşoyıla a nlyaann,li s l�mcılan
ilgilenidkiyira ennvı a rdvıerb uy anltaarr afliadneno lejik
yapılainlyglial Niedy iarz.ık kiT ürkityaer ihçilBiagtiın­de
lılaşsmüar ecinin ibdoeyoultüouzj eirki nçdoekf azdlua­
rulmambıuşs ,ü recsiiny asfaell,s seofi:s,y olvoejp iski kolo­
jiakn alizhleenrüitz a mo laryaakp ılamadmaıhşaz, i yade
Batılılpaoşlmiat ivkeah saır eketelleear liı nmbıuşd ,a g e­
nellikle Batpıelrıslpaeşkmtaaicçfııt kelna nmaya çalışılmış­
tırB.a tılılakşamraşoyıla a nldaarB atılılmaeşsmeal esine
dünyanIısnl,a dmü nyasıvneıT nü rkiyes'inyianvs eat lo p­
lumsagler çeklgeörziö nniü nael agne nibşi ra çıddaeng il,
sadevcees adeIcsel aimnia naçç ısınydaaknl aşmıbşuls aer­,
bepldeet epkiasneall iozrltearky oay maktöatne ygei deme­
mişlerAdmiaro .r taodlaa bni şre yd ev ardGıern:e tlu tum­
lani tibarTiaynzliem at'btearBnia tılılaş-mhaeczrıa lmaarn
açıkça söyldeen-Imselsaemh 'eıpg eriliiglikne,l lsiog­in
rumlusoul aragkö rmüşleTrü rvkei yeç'aygid aşlaştırmak
içionn u siyhauskaulk,ti o,p lumvseah la tktüal tüarlealn ın
dışıntduat mangıenr ekliliingainnmeır şdlıKara,r şoıl anlar
isbeu naş iddektalreşk ıo ymuşlalrşdtıçera .t ışdmaab ura­
dank opmuştvuert araflbaunt nu tumldaenv aemt tiigçii n
buç atışzmaam azna maanl evlenseürreügkpi tmektedir.
Türkiyec'udmeh uriybeatşiınn dbaenrs iö zk onusçua tış­
ma aşayguık ahne ra lana yansımış, sipyaarsteitl et­arihinde
rini kkia rşbılto hka linodleu şmalaynonlaa ç mış, mesela
8
bizzKaetm aliisdte olojpianritnois lia CnH P'nikna rşısına
bizra manlDaPr' ybii,zr a manlAaPr' ydia,h sao nriasl es lami
bisrö ylepmoil itikabsüıtnüınnü ytleem eylaip aMnN P'yi,
MSP'yviea rkasınRdPa'nyo in,u np eşinddeeFn P g ibpia rti­
lerçiı karmıEşguirt.ih ma yaunddaaa yniık iylaip ılanmaya
sebebivyeertm ilşa,ie kg ityiamp adne vlleits eleyrainnıinna ,
bisrü rseo nrhaa lktgaenl eyno gutna lepklaerrş ısıhnedma ,
laihke md el slami egbiitarir maidvnae rilldmiagmi- Hatip
Okullkaonn ulmzaokr unkdaal ınmıNşeudre.ns iyaasrael­
nadaMN P, MSP, RPv eF Pg ibbii pra rtionritna çyıak ugını
kimsenisno rmadgıigbıni e,d ebna şlangmıeçstlaeo kk ullan
olaraaçkı lbauno kullamreısnl eokk ulloalnm aktçaınk ugı
sorusudnau kimssoer mamı;şo tnıurny erinbeu,n ların
cumhurivyeed te vrimilçeirln a,i kilçiiktn e hliokleu şturdu­
guv arsayımbıuys loar,u l"alra,i klieglidneg ni tmes"id"e,v ­
rimleröddeünn v ermek""ş,e riiarttıi,c aı horgtilbait,m ak"
ucuvze b asitçi ktoepoırpilloec reivyalpel andınlagelmiştir.
OysaT,ü rkiyee'gdeaerd ıg eçepna rgtiib lis lami söyleme
dayabliıpr a rtçiı kıyvoeör n emlbii rre yt abanaırnkıa sına
alabilivyeoyrlasma a,m -HaOtkiupl labne lirtdielgeinş ime
ugrutorbsuan,u çno km ühimb isro syolooljgiukn uyna,n i
yöneteilciit kianm usaalla ndıınş ıçnıak ardlısglıa m'buı n,
alanlan tekrar üdzoelrhdeau lrtkma arka fındand etve­krar
reyseo kulmiaskt enmessionniunco ul upo lmadıgdıün­ı
şünmegke rekiDredvil.ye ett mbieşşy ıldbıupr r oblebmier
türlsüo syolobjiilki,ma sçeıld baank amamakbtuap ,r oble­
me bilimoslealr yaakk laşmgaesrıe kaekna demçiekv reler
dahpio lisvieyi ed eoloajçiıkd aynak laşmaıkstraa rısnüır ­
dürmekteSdoinru.ç thaa,lk ke simlerlisnliantm ail eplerine
-ister soalmairmaiik s,t deirn i stismşaerkıl inodles un­
olumlyua klaşpaarnt izlaemra,n zaman maüsdkaehrail ele­
rem arubzı rakılsairyaahksa iy audnı şıçnıak arıllmmaımş­,
HatiOpk ulldaant asfieydei lmiştir.
9
Iştbeu tubnu g önintulTeürr kiyeI'sdlea mh'aılnba i r
probleoml maydae vame ttiggiönsit ermekvtebe u y üzden
çeşiotrltia mlasrdıak İsrıtkip cear spekltsilfatlmai r tışmala­
n yapılmaktBaudgüınrT .ü rkiyey'adşea yhaenr kebsu,t ar­
tışmaluazruınnz amandbıirl imysaekll aşımılşaırıgnı ndan
çoki deoloçjaitkı şmaçlıakraırndt ıogbzıu lutlalatnı nydaa­
pıldıgını rgaöhraetbliSılokinlrua.ç htaal kıkanf aksaır ış­
maktvae o naa çıbki urf usku nulaınamaktadır.
* * *
Buk uçucki ltdtaeh,öa n cTe ürk SuBfialkiıg(şlillnae�metr i ş
1996ad)ı yylaay ımianymaızşı lbariaırnn l amddeav amnıi ­
teligitnadmoe n a deyta zyıe ra lmaktaBduıy ra.z ıldaarh,a
öncey ayımlanıinkamima ıkşa liel, eç eşiytelril eyradyeı m­
lanmdıişg emra kalevleeb ri ldmiertii nlerionldueşnm akta­
dırB.ud efakiloerrtiaknko nusyuu,k andaaç ıklamçaaylaı ş­
tıgımçıezr çedvaeh iliTnüdrek ivyeeI slam'Bduıy ra.z ılarda,
başlangıcgıünndüamnü zkea daTrü rkt arihiInsdlea m'ın
gönintulebniiçşi mlüezreir indduer ulmakOtsam,a nlvıe
özellickulmeh uridyöente minIdsel amk'oınnu mud,e vle­
tine,l ikte simlelrsilna mb'aak ışlealnea lınmakstoanb, i r­
kaçy azıddaam ünhasısroanny ıllamredday advaek amu­
oyunda harbairrşe etkliil de surgdöutruonilluIepsn l am
tartışıünzaelrainnb daezd ıü şnücelbera,k ıaşç ılayno,ru m­
lavre e leştidriilgleee tri rilmeBkutneldaircrıi.dnd i yetdaer ­
tışılmaysaırnagdröa r üyoruz.
Sözk onusmua kalebluerra yaal ınırgkeerneb,ki çiums,­
lupg,e rekmsueh tevaaç ısınydeanni dbein"r g özdgeenç ir­
me"i şlemtianbeti u tulmuşlDaorldaıyrı.si ılyykla ay ımlan­
dıklabni çimleribnidreafnza rklılaştsıökyllaenyinerıbi izl.
Amab uf arklılialşemsraui,r duklfeirkii rvlege örni şlerin
degişatnilgaim ıonlam aydıpa,hç ao kb iurs ludpü zeltilmesi
olaraankl aşılmalıdır.
10