TÜRKİYE'DE E-DEVLET UYGULAMALARI: Sağlık Bakanlığı Örneği

113 Pages·2010·0.52 MB·Turkish

TÜRKİYE’DE E-DEVLET
UYGULAMALARI:
Sağlık Bakanlığı Örneği

Firdevs KOÇ

İnönü Üniversitesi SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Lisansüstü
Eğitim-Öğretim Yönetmeliği’nin KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM
DALI için öngördüğü Yüksek Lisans Tezi Olarak Hazırlanmıştır.
(Malatya, 2010)
II

TÜRKİYE’DE E-DEVLET
UYGULAMALARI:
Sağlık Bakanlığı Örneği

Firdevs KOÇ

Danışman: Yrd. Doç. Dr. S. Mustafa ÖNEN

İnönü Üniversitesi SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Lisansüstü
Eğitim-Öğretim Yönetmeliği’nin KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM
DALI için öngördüğü Yüksek Lisans Tezi Olarak Hazırlanmıştır.
(Malatya, 2010)
III
ONAY SAYFASI

İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı
Yüksek Lisans Öğrencisi Firdevs KOÇ tarafından Yrd. Doç. Dr. S. Mustafa Önen
danışmanlığında yazılan “TÜRKİYE’DE E-DEVLET UYGULAMALARI:
Sağlık Bakanlığı Örneği” Başlıklı bu çalışma ve savunma sınavı jürimiz
tarafından başarılı bulunmuştur.

Başkan:…………………………………………………….

Üye:…………………………………………………………

Üye:…………………………………………………………

Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım.

Prof. Dr. Mehmet TİKİCİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü
IV
ONUR SÖZÜ
Yrd. Doç. Dr. S. Mustafa ÖNEN’in danışmanlığında Yüksek Lisans Tezi olarak
hazırladığım “TÜRKİYE’DE E-DEVLET UYGULAMALARI: Sağlık
Bakanlığı Örneği” başlıklı bu çalışmanın, bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı
düşecek bir yardıma başvurulmaksızın tarafımdan yazıldığını ve yararlandığım
bütün yapıtların hem metin içinde hem de kaynakçada yöntemine uygun biçimde
gösterilenlerden oluştuğunu belirtir, bunu onurumla doğrularım.

Firdevs KOÇ
V

Hiçbir zaman desteklerini esirgemeyen
Değerli Anneme ve Babama…
1
TÜRKİYE’DE E-DEVLET UYGULAMALARI:
Sağlık Bakanlığı Örneği
Firdevs KOÇ

İÇİNDEKİLER
Onay Sayfası………………………………………………………………………III
Onur Sözü…………………………………………………………………………IV
İthaf ……………………………………………………………………………… V
İçindekiler………………………………………………………………………… 1
Kısaltmalar Dizelgesi……………………………………………………………... 4
Özet……………………………………………………………………………….. 5
Summary…..……………………………………………………………………… 7

BİRİNCİ KESİM: ARAŞTIRMA HAKKINDA AÇIKLAMALAR

1. ARAŞTIRMANIN KONUSU, ÖNEMİ, DENENCESİ VE AMACI……... .. 9

1. 1. Araştırmanın Konusu ve Önemi……………………………………………. 9
1. 2. Araştırmanın Denencesi ve Amacı…………………………………………. 10
1. 3. Araştırmanın Yöntemi, Bilgi Toplama ve İşleme Araçları………………… 11
1. 4. Kavram Tanımları…………………………………………………………... 12
1. 5. Araştırmanın Sunuş Sırası………………………………………………….. 13

İKİNCİ KESİM: E-DEVLET VE DÜNYA’DA E-DEVLET
UYGULAMALARI

2. E-DEVLET KAVRAMI………………………………………………………... 16

2. 1. E-Devlet Nedir?.............................................................................................. 16
2. 2. E-Devletin Gelişim Süreci………………………………………………….. 17
2. 3. E-Devletin Temel Öğeleri ………………………………………………... 19
2. 3. 1. Devlet………………………………………………………………. 19
2. 3. 2. Vatandaş…………………………………………………………..... 20
2. 3. 3. Şirketler…………………………………………………………….. 21
2. 3. 4. Kurumlar………………………………………………………….... 21
2. 3. 5. Kamu Çalışanları…………………………………………………… 22
2
2. 4. E-Devletin Özellikleri………………………………………………………. 22
2. 4. 1. Bilgi temelli olması…………………………………………………. 22
2. 4. 2. Teknik Olma………………………………………………………... 23
2. 5. E-Devletin Amaçları………………………………………………………... 24
2. 6. E-Devletin Yararları……………………………………………………….. 29
2. 7. E-Devlet Altyapısı………………………………………………………….. 32
2. 7. 1. Hukuksal Altyapı………………………………………………….... 33
2. 7. 2. Teknolojik Altyapı………………………………………………….. 34
2. 7. 3. Toplumsal Altyapı………………………………………………….. 35
2. 7. 4. Ekonomik Altyapı………………………………………………….. 36
2. 7. 5. Hizmet Altyapısı……………………………………………………. 37
2. 7. 6. Güvenlik ve Gizlilik Altyapısı…………………………………….... 37

3. DÜNYA’DA E-DEVLET UYGULAMALARI……………………………….. 38

3. 1. ABD……………………………………………………………………….. ..39
3. 2. İngiltere……………………………………………………………………. ..43
3. 3. Japonya…………………………………………………………………….. .45
3. 4. Singapur…………………………………………………………………… ..47
3. 5. Portekiz……………………………………………………………………. ..49
3. 6. E-Avrupa…………………………………………………………………... ..50

4. TÜRKİYE’DE BAŞLICA E-DEVLET UYGULAMALARI………………… 51

4. 1. Başbakanlık İletişim Merkezi Projesi (BİMER)…………………………..... 51
4. 2. Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) ………………………………… 52
4. 3. Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) ………………………………………..... 52
4. 4. Vergi İdaresi Otomasyon Projesi (VEDOP) ……………………………….. 54
4. 5. Milli Eğitim Bakanlığı Bütünleşik Yönetim Bilgi Sistemi Projesi
(MEBSİS)…………………………………………………………………. 55
4. 6. Polis Bilgi Sistemi (POLNET)………………………………………………56
4. 7. Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS)………………………………… 57

5. TÜRKİYE’DE E-DEVLET UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN
SORUNLAR…………………………………………………………………….. 58

5. 1. İlk Altyapı Yatırım Maliyetinin Yüksek Olması ………………………....... 58
5. 2. Araştırma ve Geliştirme Çalışmalarının Yetersizliği……………………….. 59
5. 3. Niteliksiz Personel Kullanımı……………………………………………..... 59
5. 4. Güven Eksikliği…………………………………………………………….. 59
5. 5. Etkin Bir Politikanın Oluşturulamaması…………………………………..... 60
5. 6. Bölgelerarası Eşitsizlik……………………………………………………... 60
3
ÜÇÜNCÜ KESİM: SAĞLIK BAKANLIĞI’NDA E-DEVLET

6. SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN YAPISI VE İŞLEVLERİ…………………….... 62

5. 1. Sağlık Bakanlığı Örgüt Yapısı…………………………………………….... 62
5. 2. Sağlık Bakanlığı’nın Sunduğu Hizmetler…………………………………... 63
5. 3. Sağlık Bakanlığı’nın Sorunları………………………………………………64

7. SAĞLIKTA BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE PLANLAMASI 67

7. 1. Sağlıkta Bilişim Teknolojilerinin Önemi…………………………………… 67
7. 2. Türkiye Sağlık Bilişim Eylem Planı……………………………................... 68
7. 3. Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı Ve Sağlık Bilişim Sistemi….. ……. 69

8. SAĞLIK BAKANLIĞI E-DEVLET PROJELERİ ……………………….... 70

8. 1. Aile Hekimliği Bilgi Sistemi……... ……………………………………. 70
8. 2. Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi………………………………………… 7 2
8. 3. Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü ………………………………………………. 7 3
8. 4. Sağlık Kodlama Referans Sunucusu……………………………………… 7 4
8. 5. Doktor Bilgi Bankası …………………………………………………….. 74
8. 6. Evrak Takip Sistemi……………………………………………………... 75
8. 7. Hasta Takip Sistemi……………………………………………………… 76
8. 8. Yeşil Kart Bilgi Sistemi………………………………………………....... 77
8. 9. Hasta Hakları Bilgi Sistemi……………………………………………… 78
8. 10. Türkiye Sağlık Bilgi Sistemi …………………………………………… 79
8. 11. Temel Sağlık İstatistikleri Modülü……………………………………... 80
8. 12. Çekirdek Kaynak Yönetimi Sistemi …………………………………… 8 1
8. 13. İlaç Takip Sitemi………………………………………………………... 8 1

9. SAĞLIKTA BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN KULLANILMASINDA
SAĞLIK BAKANLIĞI E-DEVLET PROJELERİNİN UYGULANABİ-
LİRLİĞİ……………………………………………………………………… 82

DÖRDÜNCÜ KESİM: GENEL DEĞERLENDİRME

10. BULGULAR, ÖNERİLER VE GENEL SONUÇ………………………….. 85

10. 1. Bulgular ve Öneriler……………………………………………………. 85
10. 2. Genel Sonuç…………………………………………………………….. 92

KAYNAKÇA 95
4
KISALTMALAR
Bu bölümde çalışmanın tamamında kullanılmış olan kısaltmaların
açıklamalarına yer verilmektedir.
ADSL: Asimetrik Sayısal Abone Hattı
AB: Avrupa Birliği
ABD: Amerika Birleşik Devletleri
BM: Birleşmiş Milletler
CBS: Coğrafi Bilgi Sistemi
DPT: Devlet Planlama Teşkilatı
E-Devlet: Elektronik Devlet
EHK: Elektronik Hasta Kayıtları
E-İmza: Elektronik İmza
E-Posta: Elektronik Posta
E-Sağlık: Elektronik Sağlık
E-Ticaret: Elektronik Ticaret
GSM: Sayısal Mobil Telefon Sistemi
OECD: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü
TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
TBD: Türkiye Bilişim Derneği
TCK: Türk Ceza Kanunu
TSBS: Türkiye Sağlık Bilgi Sistemi
TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu
VEDOP: Vergi İdaresi Otomasyon Projesi
YY: Yüzyıl
5
TÜRKİYE’DE E-DEVLET UYGULAMALARI:
Sağlık Bakanlığı Örneği
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Firdevs KOÇ
İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Danışman: Yrd. Doç. Dr. S. Mustafa ÖNEN
ÖZET
E-devlet kavramı günümüzde giderek daha geniş anlamda kullanılmaktadır.
Özellikle toplumların refah düzeyinin belirleyici unsuru olarak görülmekte ve
ülkelerin gelişmişlik göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bundan dolayı
araştırmada, Türkiye’de e-devlet uygulamalarının Sağlık Bakanlığı örneğinden yola
çıkılarak değerlendirilmesi ele alınmıştır.
Bu araştırmada e-devlet hakkında ayrıntılı ve kapsamlı bilgilere yer
verilirken; e-devletin temel öğeleri, özellikleri, amaçları ve yararları incelenmiştir. E-
devlet uygulamalarının etkinliği açısından çok önemli bir yere sahip olan e-devletin
altyapısı irdelenmiştir. Dünyadaki e-devlet uygulamalarına ve Türkiye’de başlıca e-
devlet uygulamalarına değinilmiştir. Bu kapsamda Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın
e-devlet projeleri ayrı ayrı ele alınmıştır.
Sağlık alanında bilişim teknolojilerinin önemi çok büyüktür. Sağlık
sorunlarıyla boğuşan hastalara e-devlet uygulamalarıyla kolaylıklar sağlanması
sağlık hizmetlerinin etkinliğini arttırmaktadır. Aynı zamanda, sağlık alanında
gerçekleşen e-devlet uygulamalarının etkililiği ülkenin gelişmişliğinin de bir
göstergesi olmaktadır. E-devlet projelerinin etkin bir şekilde uygulanması sonucu
elde edilen veriler doğrultusunda, ülke politikaları ve stratejileri belirlenmektedir. Bu
da e-devlet uygulamalarının ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Çalışmanın