Table Of ContentCORRYG UTTSTADT
Türkiye, YahvueHd oilloekro st
CORRGYU TTSTA1D9T5 5H'atmeb urdg'odğadA ul.m anyçae'şdıiart klçikı alrık
şıvteıi nshaank lkaunr uluşlaakrtyıienfard l adT ıü.r kçe-Alçmeavnicram enlik
veg azeteycaiplui.k y 2ı0l0ıH5na dmab urg ÜniTvüerrksoiivl teoTe jasriBi öhl ü
mü'ndmeenz uonl d2u0,0 y9ı lıanydıüann iver"sDitiTeeüd rekd eiije,u deını nd
deHro locaçuasltı"ş mdaoskıtyaollradaB ı uç. a lıaşymıyanı G le istesfwetins senscha
Internaatdilkouınr autmla raföıdnüdlalaney gıökr ül2d0ü0.8/ 20b0u9rd sö nemin
deW ashingto"nU'SdHaMkMi CefnoAtrd evra nHcoedl ocSatıuıdsite "sC"hd.e
H.R evsFoonı ındabtuirosnioy"le arrbiau kl un2d0u1.0 P'adrai s"'Ftoenkdia tion
poulrMe emoidree S lhao ah"adraanş tbıurrmksaau z an2d0ı02.90 -10H'admab urg
ÜniverTsüirtkeosBliöo ljüim üö'ğnrdeet im göreçvalliı2sş0lit' ldıeo.bnl earraik
Berlin'deki Anne-iFkriaDnnückni-y ZSaea nvtadrşöuınm e'mdiTanü,dr ek -Alman
biyograkfoinlauel rai"nnH ieş re ydöennc ien sanım" adlpır eonjpieyndö agojik
neticisidir.
DiTeü rkdeiie,] uundddee nHr o locaust
© 2008A ssoziaAt,iB oenr lin/Hamburg
IletiYşaiymı nl1a7r2ı7• T ariDhi zi7s2i
ISBN-1937:8 -975-05-1020-5
© 2012l letiYşaiymı ncAı.lŞ ı.k
1.B ASK2I0 12İ,s tanbul
ED1TTôaRnı Blo r-aS ibTeülr ker
KAPKAS uaAty su
KAPAFKO TOCRAFIARIS espohilahdiala e:sB irnüikns deelkh'ia ltıa mir
atöly(eHsaii Vm. S ephihak'unlılna nmaimzaiv ne rdiöğzief lo toğraf);
orta19d4a3:'Ftr ea nsa'Aduasnc hwittezh'ceei dri lİeznm ikrö kenli
Kavayeariol e(sKil arsKfoelledk siysonauğ)Md;ü alt:e cilbeurliunş ma
noktalarAınntdoaKnna ron'kuint ab(eEvilfiA l fandKaorlie ksiyonu)
UYGULAMHAüs nAüb bas
DÜZELReTmiz Aib bas
DiZBiuNr cTuu naka-Mne leÖkz müş
BASvKeCI i LSTen Oaf s.eS tERTiFNiOKA.
12064
LitrYoosl 2u. M atbaacSıiltaeBrs B il o6k. K atN o.4 NB7 -9-11
Topka3p4ı0 1İ0s tanTbeull2: 1 2.601332 1
tletYiaşyıinml .Sa EnRTiFNiOKA.
10721
BinbirdMieryedka nSıo kalkl etiHşainmN o.7 Cağalo3ğ4l1u2 İ2s tanbul
Tel2:1 2.521266 0-61-•6F2a ks2:1 2.511265 8
e-maiill:e tisim@ileti•sw iembw.:wc wo.mi.ltert isim.com.tr
CORRYG UTTSTADT
Türkiye,
Y
ahudivliee r
Holiokost
DiTeü rdkie]eiu ,du enndd eH ro locaust
ÇEViRAEtNil Dliar im
iletişim
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 11
...........................................................................................................................................
KitaTbüırnk bçaes kıösınnsıönze ükn... e... .....................................1..9... .........................
Giriş 21
.................................................................................................................................................
TürkCiuymeh uriyeYtaih'unddiel er:
Umutu,y uvme d ışlaarmaas ı...n...d..a... ......................................2...3... ..............................
Yahudiçleelriidşnuk riul.mi..u ... .................................................2..4... ...................................
Yahukdair şkıatmıp any...a...l..a...r... ...........................................2..6... ....................................
EkonoTmüirkk leşİtşitraemtnem :a vlea r
meslekutzeank laşt..ı...r..m...a...l..a...r... .....................................2...8... ....................................
LozaAnn laşmadsüız'eynllae onlmainş
azınhlaıkkl ariıçniıbnnoi şna lt.ı...l..m...a...s..ı... ............................3...0... ...........................
Kanun T-ü"rOkn'lüTa ürr okl amaz..l...a..r..."... ............................3..4... ........................
Kabul dvıeşylaa mdaenğıinşk kreint e..r...l...e..r...i... .......................3..5... ......................
"VataTnüdrakşKç oen u.ş..!..."... ...........................................................3..6... ...........................
Millimyoebtiçlii zvaesy yaosknaı ls ıtl.a...m...a..l...a...r.. ..................3...9.. ....................
Hayaklı rıknlaıfğiuıyl,ue mç abalvaegr öı.ç. .. ................................................4..0... ......
YahudiTlüerrkidiney nek 'i tlgeösçe..ü.l. . .........................................................4...3... .......
Sefarad dmüenrykaeszyıii ntii .r..i...y...o..r... .............................................................4..5...
7Avrupa'Tüdrakkiiy Yeahluiid l...e......r.... ......................................4...7.. ..
Hedeüfl ke4l9e r
Frans...a... ..................................................................................5..1... .............................................
LeQ uardteLi aRe orq uXeltA.rt reo:nd issemSeenfta'rtaedk i
"şte5t4/• "Tü ir kiYyaeh udilePrairniisny' atşeakmil afraırnkılnı
yüzl5e9r• iS inagovgell aarn dsma6n0• sSihyaayfsöint enl imler
64• Fransa'dniığnbe örl gelerTüirnkdieykYeial hiu di6l7e r
İsvi...ç...r......e...... ........................................................................................................................ 70
Belç....i..k....a....... .......................................................................................................................7. 1
Holla...n...d.....a....... ................................................................................................................... 74
İtavleyR ao d.o..s..... ............................................................................................................... 77
Mi/an7o9• L ivorn8o1• CenovvaeR oma8 2• Trie8s2t• e
Rodo8s3
ViyanaTü'rdkaikYyiae h udiclemearai....t .....i............... ..........................................8. 4
Cemaateinpn a rlak d8ö9n• eDmeiğ işvieçm ö kü9ş1•
Türkiybea'ğyleı9 l3ı k
Almanya................................... ...............9...5... .............................................. ........ .........
Berf9i8•n H ambur1g0 2
Güneydoğu ....A....v.....r.....u.....p....a..... ........................................................................... 104
Çoklkui mli...k....l.....e..r....... ...............................................................................................1 05
Sefarad1Oi yzım...li....ın..... ............................................................................................1.. 07
Türkiyei'lyilş.e.k.... .i....l....e......r... ..................................................................................1.. 1O
YahudiNlaezriilnte arkcieub ğartaat tıelhmlaiy küekssie. .l..i......y.....o..1.r 1 3
NasnyaoSlo slyiazvmeİ knicDiü nySaa vaşı
2
DönemiTünrdkei (y1e9 33-...1.........9......4....5...).... ........1...1...5... ......
İkinci SDaüvnayşaıT 'ünrdkai yiez'lneiddnıi sşği iy a.s.....e..t.................... ...1.. .15
Alman te1h1d7•i Tü drik iye-AlAmnatnlyaaş 1m1a8s•Sı o vyet/er
Birliyğaip'ınsleaa lnd ırının Türkiysee'vdie1n 1çu9 y andırdığı
Turancı i...h....t......i.......r....a....s.....l...a..r... ....................................................................1. ..20
"Tetka rataflrıa fs(ı1z9l4ı1k-".1 .9.4.4.). .........1.2.1. ......................................................
Millivyeeb taçsiki ıçc ıs iMyialsŞleeitf : R.e....j....i...m...i...... ..............................1.. 23
TürkN azsie mpatair..z.ı .a.....n.....l..........................................................................1...2.. .4.
Franvzo Pna penp'rionp agfoannu.d.. a... ..............................................................1. 27
Almakno lo.n...i.....s.......i.... ..................................................................................1......2....8.. .. .
Yönlendibraislı1en2n 9
TürkçülTeurr,a ncvıeTül rakfar ş ist..l..e...r...i............. .................1...3..0... ..................
Turancıdlaanrılşdaıö kğlü1ış 3 2
Türkleştirme ssailydaısregta.i.n..nl..i.a..n.ş.. m...a...s..ı... .............1...3..3... .................
Mecbuirsik. .a...n... .............................................................1...3...4.. ..........................................
Bud önemTdüer kiyyea'şdaeyY aanh ud.i...l...e..r... .......................1...3...5.. .................
İthaanlt isem...i...t..i...z...m..... .......................................................1..3...5... ............................
Trakya .o...l..a...y...l..a...r...ı.. ...............................................................................1.....4 ..0... .....
Türhkü kümetinin 1t4e2•pO klialyelraairr ıkpnal a1nı4 3•
Neti1c4e9
Gayrimüslim ezrokreukçnlalelurı işnt.iı...nrı.. l...m...a..s...ı... ........1...5..0... ...........
VarlVıekr g...i..s...i... ...........................................................1...5..3... ..........................................
Çalışkmaam pl1a5r7ı•M alv arlıklaaçrıaıkrn tıınr mayla
satıl1m6a0•s Tıü rkYiayheu diplaenriik1 t6e2• S onu1ç6 2
Türksiıyğeı nıbliüarlc kameki yd..i...?... .........................................1... .6...3.. ....................
YahudilAelrmiann ya'kdiatnlg eösçe1ül6 4•K açyıoşl l-arı
Mülteckialbeurelid e ünl ke1l6e5r
Biliinms anlTaürrıkniıygneö 'ç..yü...e .. .....................................1...6...6.. .......................
Biliinms anlaTrüırnkıinys eı'ğyıen malaanrlıan1mı6ın8 •
"Büyaünkl a1r7"2• S iyavseah lu kukksıaslı tla1m7a3l ar
Yurdtı şıNnadzati a ki.b...a...t..ı... ..........................................1...7...4... ..............................
Türkidyeeks'iı ramdüalnt ecyialşearkmio nş u.l..l...a...r..ı... ............1..7...7... .........
TürkiyeY'anhiungd öiç ünü engieçlialnle dmtıeeğkdı b .i..r...l...e..r..1. ..8...0...
Mülteciklaerarşleıı nan ön1l8e3•mT lüerrk iYyaeh,u dilerin
pasaport'l'gairbzıilniriaş arkeotn"u lmaissıtniı1y 8o4•r
2/94n9o8' gliuz klair arna1m8e6• A lmanyav'antıann daşlıktan
çıkaridnısğaın lTaürrıknti ayrea fısnıdndaıınrşe ıd ilm1e8s9i
Filiysotliunnt draa nüslikotel arTaükr k.i...y..e... ........................................1...9...3... ...
AlivyeaFi listKianç..'ı..e.ş.. ...................................................1...9...4.. ..................................
Türkiyeg'edçeelnne gtarla nrsoitta 1l9a5•rD eniyzo luyillal egal
göç1 99•S trturmaaje 2d0i2•sR io manya'gdealnem nü ltecilere
kar"şeısn e rtte dbirlaelrıinnm2"a0 s4ı
Holokost ...d...ö...n..e...m...i.. ...............................................................2......0......6...... ....... .....
Kurtarma çvaeyb aarldakıromım ite2l0e7•r1 i9 42-1944:
Darg eçTiütr ki2y1e•0 1 943-19y4ı4l l2a1r2•ıY unanistan
Yahudilkeurritnaifr amaal iy2e1t7•lD eörniü mn okta1s9ı4:4
yazınddean ikzö prü2s1ü8
Son.u..ç... .........................................................................2...2..1... .................................................
31 933N-a3zA9im/ anaysıa' nd
TürkiYyaheu idlerDiunriunm u 225
..........................................................
Yabanucyır uYkalhuu dikloeşruiln...l ..a...r...ı.. ............................2...2...6.. ......................
Yabanucyır ukYlauh udildeernient viems iı ndıırşe dıi lme2l3e0•r i
Almanvyaat andaşlçıığkıanrdta2ın3l 1m a
AlmanyaT'üdrakkYiiay heu di...l...e..r...i... ........................................................2...3...3.. ....
Türkiye,Y' ahnuiidnleri
4J.
VataanşdllkÇltkaarnt ması 239
.......................................................... ............
Bir coelzaarv aakt andaşçlııkkatr2am4na 4• Y urdtı şındaki
komplidkuer u2m4 6•Y urtd ışınTdüar kivyaet andaşlığının
kontro2l4ü7• Y ahudilveartiann daşçlııkkatraın2l 4m9a• s ı
İdayrair d2ım5 2•Ü lkegyier yiaşs a2ğ5ı2
5TürkiYyaheu dilveerH io lokost 257
........................................................
Almaank törSloeyrk:ıb rüırmo kr..a...s..i...s...i.. .......................................2......5.....9..... . ..
DışişBlaekrain lvıeDğ Dıa ir2e6si0•R SHAi lDeı şişBlaekrain lığı
arasınidşabkiir2 l6i2•ğD iı sşi yasueytgeuY na hukdait li2a6m4•ı
Almansyuaço rtaağrıı y2o6r8• K oşulilsut is2n7a0l ar
ÜltimaStıondmı:ıre ş dıi lyeurregkde ar giö tür.ü...l..m...e.. ...........2...7...2... .......
Kayaıltt ıanlam2 a7 4
Türkiyteu'tnui.m.n..u. .. ..............................................................................2......7......6..... ..........
Yahudilyeurridgnae rgiö türülümletsiim atoTümrukniay e'nin
tepk2i7s8•iA lmanyay'onrıunm l2a8r1•ı T ürkiye'ye
"rıbzeay anbıa"s k2ı8s3•ı" Yahudiklietrlidenös neülş ü
engellenm2e8l5•i Tü drikri"Yy aeh udivlaetrain daşçlııkkatraıny or
289• Ankarhao'ldoak hoasktk ınnedb ai liniy2o9r1•dY ua?r dım
çağrıvleaT rüır kiyuel'uysel arbaarsak2sı9ı 3
AlmanyaT'üdrakkYiiay heu dilaekrıib.n..ei..t.n..i. .. .......................2...9..5... .................
Türkm akamlarıinlıgni s2i9z6l•i V ğait andaşçlııkkatraınl an
TürkYiayheu dilearkiınbi2en9t 7•iG öçv eg erdiö nme
girişi3m0l0•e Erkii 1m9 43'"tmeu ntazTüarmk"i Yyaeh udilerinin
tutukla3n0m2•aH saım burgSleuf arYaahdu di3l0e5r i
Avust.u..r...y...a.. .................................................................3...0..7... .................................................
"Nihçaöiz ümmo deloil"a rVaiky a3n0a8• T ürdki plomat/arının
girişi3m1l1e ri
Pra...g... ..................................................................................................3.....1......6..... ............ .............
TürkiYyaeh udi3l1e7r i
Fran...s..a... .........................................................................3...2...2.. ....................................................
Almainş gaalltiı ndak-i1 9F4r0a-yn4ıs2la. l. ..a...r..ı... .................3...2...2.. .............
1940Y:a hudilkearyiaınlt t ıanlaı nmavleha arkıl areılnlıenr inden
alınm3a2s5•ı V ichrye jivmait andaşçlııkkatravıneyt oerc rit
ediy3o2r6• 1 941Y:a banucyır ukYlauh udaiv3 ı2 7•1 942:
FranYsaah udiletrairniihnie nndk eakrsiaa y3fa3 1
TürkiYyaeh udilgeerçiioncliian rk aokr un.m..a...s...ı.. ..................3...3..3... ............
Türdki plomatlTaürrıknYiıaynhe u dilesreirnbibenıs rta kılması
içigni rişi(m1l9e4r31i3) 5• Takibata uğrayanların hiyerarşik
sınıf/andı3n3l6•mF ar/aanrsıa 'TüdrakkiiYy aeh udilerinin
sayı3s3ı8• T ürkivyaet andasşolrıuğn"ıuM :u ntazvaem' "'g ayri
muntazavma"t anda3ş4l0•ı Takk ibdaötn eminbdüer okr3a4s3•i
Türbke lgelesraiğnlianhd iımğaıy3 e4 4
TürkiYyaeh udilteerhicnMiiarnri1 t:9 4-2Ş ub1a9t 4.3. .....3.5.1. ......................
Türkm akamlartıuntıun3m 5u 7
Yurda göütlütrimmeav teoTü mrukm akamlatreıpn.k.ı. .i.n.s. ..i.......3...6..3... ..
Askerylüikkü mlülegreridinö innü şl3e6r4•iA lmanya'nın
ültimatoTümrukniay et'enpikn3i 6s6•iT utuklanm1a9l4a3r ın
sonuknaad aerrt elenm3e7s0i
ÖzgüBrö lgei'şngivane1l i9 4y3ı. .l...ı... ....................................3..7...2... .......................
MarsilOycaak1, 9 433 73
"TürSkc hindN/eecrd'Keiet"n. .t... ..........................................3...7..8... ..........................
1943V:i chy'tnuitnu mudneuğ iştirVmaetsain-daşlıktan
çıkarılsmüar/daürrımr eeydid et3me8s3•iB runnegre'liivnşe i
Yahutdaik ibayteınnçiıi nz g3i8s4•iİ talyan nBeös lıgğeısnim'a
385•N iceY'atheu tdaik ib3a8t7ı
194s3o nbahayruırndddöaan üsşü resdionlimn..a. .s...ı.. ...............3..8...7... ........
Uluslararası vepT rüortkeisybteao'lsyak3erı9 2
194y4ı ..l...ı.. ....................................................................3...9..4... ...............................................
Şubat-M1a9y4ıa4sr asıTnüdrak iYyaeh udileTrüirnkiiny e'ye
gergiö türülm3e9l5•eTü rrik iYyaeh udileŞruibnaitn- Mayıs
194a4r asıtnudtau klanvmeat leahrceıid ri lme4l0e3•r i
Türk diplomgaitrliaşri4ımn0lı6•en Tü r rik iyGer enoble
Başkonsolosblausğk4uı0'nn8• Ha a ziran-A1ğ9u4sa4tr oass ı:
İşgasloinan y la4r0ı8
Son.u..ç... .............................................................................................................4...1...3.. .............
Fransa'kdaamkpil ahradyaa tlkaaryıbneıd. e...n...l..e...r... .............4...1...6.. ............
Belç..i..k...a... .................:... ....................... .............4.2.3. .....................................................................
YabanvceıB elçiYkaahluıd i4l2e5•rB elçimkaak amlarvıen ın
halkının 4t2u6t umu
YahudiBleelrçiink tae'hdecadinir l m.e...l...e..r...i... ....................4...2...8... ................
Dire..n...i...ş.. ...........,........ .............. ..............4.2.9. .........................................................................
Soykıersınma sBıenldçai kTüar'kdiaYykaeih ud.i..l...e...r..i....... .............. .4..3...1.
Comidteef aC olonTiuer qeuneB elgi4q3u3•e B oşçaı kan
Türkiydeö'nyüçeşa bal4a3r6•ı S onbah1a9r4 3'ttuet uklamalar
vet eh4c4i2r
Holla..n...d..a... ...............................................................................................4..4...7... ......................
Hol/andaT'üdrakkYiiay heu diletruitnuiknl a4n5m4•a T süır kiye
Yahudilemrailvn airnl ıklgaarseıpdn iılnm 4e5s4•i W esterbork'ta
455• Tü rkm akamlartıuntıu4nm5 u7 • T ehcviecr i na4y5e9t
İta.l...y...a.. ....................................................................................4...6...0... .........................................
193Y8a hukdair şkıatnıu nla•rY4a6b0a nucyır uklu Yahudilere
karuşyıg ulam4a6/1•a İ rt alyaT'üdrakkYiiay heu di4l6e3r i
•Ç alışymaas avğeıv atandaişpltı4ağ6lı4i•n İ talya'nın
Almantlaarra fıinşdgaanl isnodnerYnaa hutdaik i4b6a5t ı
•T ürkYiayheu diletraikni4ib6na9 t• ıA lmanlyaarbıann cı
uyrukYlauh udiylöenreely iökn erg4e7l1e• rT iü rkMiiylea no
BaşkonsoNleobsiEulr tokfa'aulni ye4t7l3•e 1 r9i4 o4p erasyonları:
"Himaeydei lYeanh"u dilteurtiunk la4n7m6•a S soın u4ç7 9
GüneydAovğruu vpeaE g.e... ............:.... ............. .........4.8.0. ..................................................
Yunani...s..t.....a......n.... ...................................................................4...8..1... ..............................
Sela4n8i2k• B ulgarisitşagenat'ltı binöğ ligv eeA lmanya
işgalisnıdneşıkerir 4 i8d6i• A tinvaee skİit aliyşagnba öll g4e8s8i
Rod.o..s.... .................................................................................4...9..2... ........................................
RodoYsa hudi cemaatinin Almiamnhla4as9rı2 • tarafından
TürkYiayheu dilekruirntiunl4 m9a4s ı
Toplakmaam plarıTnüdrakkiiy e Yahtuadkial..s.e..ı.r....i...n....i.. .n.. ..4...9...7... ......
Bergen-B4e9/8•s B eenr gen-BelsTeürnk'Yidayeheku id ileri
499• T akagsö rüşm5e0l2e• rB ie rgen-Bceelhseennn 5e0m3i
•U mulmadkıukr tu5l0u4•ş İ svecço'ştkeu klaur şı5l0a5m• a
İstanbvualr5'ı0aş9 • Bergen-BeldsieğnTeü'rrd keikyie
Yahudilearkiınb5ie1nt3 i
SonuKçu:r tuluşilzaivrne ırnial.. m..e...d...i..... ....................................5...1...5.. ................
Sonsöz. . 521
................................................................................................ ......................................
SôZLÜ..K...Ç..E..... ........................................................................................................................... 525
KİKMi MD?.İ .R............................................5.5.3. .................................................................................
KAYNAKÇ...A.. ..................................................................................5...8..1... .......................................
DIZ...I...N... ..........................................................................5..9...9... .....................................................
