Table Of ContentDuMont Kunst-Reiseführer Hans Strelocke
Karthager, Römer, Araber-  
Kunst, Kultur und Geschichte  Tunesien
am Rande der Wüste
»In Hammamet angelangt, ist noch ein kleiner Weg in die Stadt.  Was 
für  ein  Tag!  In  allen  Hecken  singen die  Vögel.  Wir blicken  in  einen 
Garten,  wo  ein  Dromedar  an  der  Zisterne  arbeitet.  Das  ist  ganz  bi
blisch.«
Paul Klee, Tagebuch über die Tunisreise, 14. 4. 1914
Kunst-Reiseführer in der Reihe DuMont Dokumente
Zur  schnellen  Orientierung —  die  wichtigsten  Orte  Tunesiens 
auf einen Blick:
(Auszug aus dem ausführlichen Ortsregister S. 292 ff.)
Bardo...............................150  Mahdia....................................2i2ff.
Biserta...............................248fr.  Maktar.....................................i22ff.
Bulla R egia....................i04ff.  Matmata...........................221
Chenini...............................228  Medenine...........................226 f.
Djerba...................................222 ff.  Monastir...............................209 fr.
Dougga.....................................92 fr.  Nabeul....................................279
El D jem ..........................134ff.  N efta................................244 f.
El O udiane....................242  Sbeitla................................i3off.
Foum Tatahouine  .  .  .  227  Sfax.....................................215 ff.
Gabes...............................219fr.  Sidi Bou Said......................151
G afsa...............................229 fr.  Sousse................................202 fr.
Gighti...............................137fr.  Tabarka...........................281
Hammamet.....................280  Thuburbo Majus .  .  .  .  85 fr.
Hergla...............................282  Tozeur................................243 f.
Houmt-Souk....................286  T unis.....................................141fr.
Kairouan....................  1:7s ff-  U tica......................................78 fr.
Karthago..........................  9 ff.  Zaghouan.................................90 ff.
Kerkouan..........................82fr.  Z am a.....................................i29f.
Le K ef...............................246 fr.  Zarzis................................225
<^In der vorderen Innenklappe: Karte von Tunesien
In der hinteren Innenklappe: Zeittafel zur Geschichte Tunesiens
Hans Strelocke
Tunesien
Karthager, Römer, Araber -  
Kunst, Kultur und Geschichte 
am Rande der Wüste
DuMont Buchverlag Köln
Auf der Umschlagvorderseite: Monastir
Auf der Innenklappe: August Macke: Die Tunisreise 1914, >Eselreiter<
Auf der Umschlagrückseite: Hergla
Seite 2: Bäuerliches Silberamulett in Hufeisenform aus Tunesien (nach: Clémence Sugier: Sym
boles et Bijoux traditionnels de Tunisie<, Tunis ^69)
Alle Aufnahmen (außer Innenklappe vorn) vom Verfasser mit Rolleiflex-Kameras auf Kodak- 
Ektachrome X Film (farbig) und Ilford-Filmen (schwarzweiß) aufgenommen
Mein besonderer Dank gilt Herrn Jameleddine Dammak, Direktor des Fremdenverkehrsamtes 
Tunesien in Frankfurt a. M., für freundliche Unterstützung
© T978 DuMont Buchverlag, Köln
4. Aufl.  1984
Alle Rechte Vorbehalten
Druck und buchbinderische Verarbeitung: Boss-Druck, Kleve
Printed in Germany  ISBN 3-770 i-r 026-9
Inhalt
Karthagisch-römisches Tunesien
I  Phönizische S tädte.................................................................................  9
Karthago..........................................................................................................  9
Gründung 10 - Didos Sakralopfer 11 - Tophet 12 - Religion 14 - Mol’k- 
Opfer i3 - Stelen 41 - Priester 43 - Neustadt und Häfen 44 - Staatliche 
Ordnung 47 - Entdeckungsfahrten 48 - Kunstwerke 30 - Der Byrsa-Hü- 
gel so
Römisches Karthago 32 - Amphitheater 34 - Circus/Zisternen 34 - Thea
ter 36 - Odeon/Römervillen 36 - Thermen 73 - Fontaine aux mille Ampho
res 76 - Basiliken 77
Utica...................................................................................................................  78
Medjerda 79 - Ruinenfeld 80
Kerkouan..........................................................................................................  82
Ruinenfeld 82 - Purpurfärberei 83 - Kap Bon 83
II  Römerstädte.....................................................................................  85
Thuburbo Majus..............................................................................................  85:
Kapitol 83 - Forum/Markt 86 - Thermen 88 - Baal-Heiligtum 88 - Palästra 
der Petronier 8p - Sommerthermen 8p
Zaghouan..........................................................................................................  90
Djebel po - Nymphäum pi - Aquädukt bei Mohammedia pi
Dougga/Thugga..............................................................................................  92
Theater p4 - Gruft/Victoria-Kirche/Saturn-Tempel p6 - Tempel der Pietas 
Augusta/Platz  der  Windrose  97  -  Markt/Kapitol  p7  -  Forum/Severus- 
Alexander-Bogen p8 - Zisternen/Caelestis-Tempel pp - Tempel der Tellus/ 
Dar el Acheb /00 - Privathäuser/Thermen der Zyklopen 100 - Lybisch-puni- 
sches Mausoleum 101 - Haus der Gorgo/Bogen des Septimius Severus/Pluto- 
Tempel/Concordia-Fiber-Tempel 102 - Thermen des Licinius 103
5
Bulla Regia............................................................................................................104
Ruinenfeld 104 - Souterrain-Häuser 122
Maktar/Mactaris...................................................................................................122
Blütezeit 123 - ForumlKurie/Trajansbogen 125 - Basilika/Thermen 125 - 
Scbola der Juvenes  126 - Nekropolen/Numidisches ForumlApollo-Tempel 
126 — Mausoleum/Museum i2j - Kleidung und Haartracht 128 — Zama- 
Siegesdenkmal 12p
Sbeitla/Sufetula..............................................................................................  130
Geschichte 130 - Forum 131 - Antoninus Pius-Bogen!Amphitheater/Aquä
dukt 132 - KirchenITheater 133 — Triumphbogen!Mausoleum 133
El Djem/Thysdrus.........................................................................................  134
Geschichte 134 - Ölbaumanbau 134- Amphitheater 133- Zirkusspiele 136
G ighti....................................................................................................................137
ForumlThermen/Villenviertel 138
Islamisch-arabisches Tunesien
III  Hauptorte des Islam .............................................................................  141
Tunis........................................................................................................................141
Lage 141 - Ibn Khaldoun  143 - Medina 143 — El Ksar-Moschee/Kashah 
143 - Bab ed-DjedidlMausoleum des Sidi Ben Arous 146 - Moscheen Sidi 
Youssef, Othman und Sidi Mahrez  142 - Fonduk der Franzosen/Paläste/ 
Museum  für  islamische  Kunst!Belvedere-Kiosk  148  -  Bab  al  Bahari/Av.
Habib Bourguiba/Bardo-Museum 130 - Sidi Bou Said. Macke, Klee, Moil- 
liet 131 - Historische Epochen der Stadt 132
Mosaike in Tunesien.........................................................................................  169
Der Islam in Tunesien.....................................................................................  173
Kairouan................................................................................................................175
Lage/Geschichte IJ3 - Djama Sidi Okba /77 - Djama Tleta Bibane/Zawija 
Ghariani/Bir Barouta 183 — Medina/Tore/Zawija Abada 184 - Zawifa Sa- 
hab 184 - Bassins der Aghlabiden 202
6