Tilburg University Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie Zwemstra, JC

223 Pages·2009·0.9 MB·Dutch

Tilburg University
Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie
Zwemstra, J.C.
Publication date:
2009
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Link to publication in Tilburg University Research Portal
Citation for published version (APA):
Zwemstra, J. C. (2009). Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie: Een onderzoek naar psychiatrische
zorg en behandeling in detentie en daarop aansluitende reguliere of forensische zorg. Wolf Legal Publishers
(WLP).
General rights
Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners
and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.
• Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.
• You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain
• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal
Take down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately
and investigate your claim.
Download date: 14. mrt.. 2023
Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie

Een onderzoek naar psychiatrische zorg en behandeling
in detentie en daarop aansluitende
reguliere of forensische zorg

J.C. Zwemstra

a
Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie
Een onderzoek naar psychiatrische zorg en behandeling in detentie en
daarop aansluitende reguliere of forensische zorg
J.C. Zwemstra

ISBN: 978-90-5850-457-9

a
olf Legal Publishers
Postbus 31051
6503 CB Nijmegen
www.wolflegalpublishers.nl

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op
grond van art. 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo besluit van 27 november 2002,
Stb. 575 dient hiervoor contact te worden opgenomen met de uitgever

© 2009, ontwerp en productie, Wolf Legal Publishers
© 2009, tekst, J.C. Zwemstra
Universiteit van Tilburg

Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie

Een onderzoek naar psychiatrische zorg en behandeling in
detentie en daarop aansluitende reguliere of forensische zorg

PROEFSCHRIFT

ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Tilburg op
gezag van de rector magnificus, prof. dr. Ph. Eijlander, in het openbaar te
verdedigen ten overstaan van een door het college voor promoties
aangewezen commissie in de aula van de Universiteit

op vrijdag 9 oktober 2009 om 14.15 uur

door

Jan Cees Zwemstra
geboren op 8 juli 1960 te Rotterdam
Promotor Prof. dr. T.I. Oei
Copromotor Dr. P.J.A. van Panhuis
Opgedragen aan allen die mij in ontmoetingen en contacten gemaakt hebben tot
degene die ik ben, in het bijzonder mijn vrouw Nicole, mijn kinderen Max en Boris,
mijn ouders en mijn het afgelopen jaar overleden schoonouders

Inhoudsopgave

1. INLEIDING, PROBLEEMVERKENNING EN ONDERZOEKSVRAGEN................................13
INLEIDING.......................................................................................................................................................13
ACHTERGRONDEN IN MAATSCHAPPIJ EN PSYCHIATRIE........................................................................14
PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN....................................................................................17

2. ACHTERGRONDEN VANUIT DE LITERATUUR...................................................................21
2.1 DE ONTWIKKELING VAN DE HUIDIGE ALGEMENE PSYCHIATRIE...................................................22
2.2 DE ONTWIKKELING VAN HET NEDERLANDSE SANCTIESTELSEL EN GEVANGENISWEZEN.....26
2.3 DE ONTWIKKELING VAN DE HUIDIGE NEDERLANDSE
FORENSISCHE (BEHANDEL) PSYCHIATRIE...............................................................................................31
2.4 DE HUIDIGE PSYCHIATRISCHE ZORG IN DETENTIE..........................................................................38
2.5 PROBLEMATISCHE ASPECTEN VAN DE PSYCHIATRISCHE ZORG IN DETENTIE............................42
Inleiding......................................................................................................................................................42
Rapport van de Commissie Psychiatrische/Therapeutische Voorziening
en Gevangeniswezen, 1983....................................................................................................................42
Advies forensische psychiatrie en haar raakvlakken, de Nationale Raad voor de
volksgezondheid, 1991...........................................................................................................................45
Rapportage werkgroep Gevangeniswezen en de GGZ, december 1996.....................................48
Straf en zorg, een paar apart. Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling 2007...................50
De zorg aan gedetineerden met een ernstige psychische stoornis of verslaving,........................54
Raad voor de Strafrecht toepassing en Jeugdbescherming (RSJ), 2007.......................................54
Bespreking knelpunten naar aanleiding van de rapporten...............................................................55
2.6 HET CONCEPT ‘QUALITY OF LIFE’, ‘KWALITEIT VAN LEVEN’...........................................................58

3. SCHIZOFRENIE IN DE GEVANGENIS....................................................................................59
INLEIDING, ENKELE CIJFERS........................................................................................................................60
DE PATHOLOGIE VAN DE POPULATIE NADER BESCHOUWD..................................................................61
DE PENITENTIAIRE SETTING........................................................................................................................63
DE MOGELIJKHEDEN TOT BEHANDELING TIJDENS DETENTIE..............................................................65
7
BEPERKINGEN VAN DE BEHANDELING TIJDENS DETENTIE...................................................................66
MOGELIJKHEDEN VOOR BEHANDELING BUITEN DETENTIE..................................................................67
BESCHOUWING EN CONCLUSIES................................................................................................................68
NASCHRIFT OP BASIS VAN RECENTE INTERNATIONALE LITERATUUR................................................71
Conclusies naar aanleiding van de recente internationale literatuur.............................................73
LITERATUUR...................................................................................................................................................75

4. KWALITEIT VAN LEVEN IN EEN POPULATIE NEDERLANDSE
GEDETINEERDEN MET PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN................................................79
INLEIDING.......................................................................................................................................................80
METHODE.......................................................................................................................................................81
Setting, de onderzoeksgroepen en de referentiegroepen.................................................................81
Procedure...................................................................................................................................................82
Kwaliteit van Leven..................................................................................................................................82
DSM-IV classificaties (As-I, II, III en V), verslavingsaspecten en
gebruik van psychotrope medicatie......................................................................................................83
Sociale en demografische variabelen....................................................................................................84
Juridische en penitentiaire variabelen..................................................................................................84
Statistische analyse...................................................................................................................................84
RESULTATEN..................................................................................................................................................85
Participanten: karakteristieken van de steekproef.............................................................................85
Algemene Nederlandse bevolking; populatiekarakteristieken........................................................90
Ambulante psychiatrische patiënten: populatiekarakteristieken....................................................90
Kwaliteit van leven scores: de studiepopulatie ten opzichte van de referentiegroepen.............90
Verbanden tussen kwaliteit van leven en DSM-IV classificaties,
verslavingsproblemen en actueel gebruik van psychotrope medicatie..........................................94
Verbanden tussen kwaliteit van leven en sociale en demografische variabelen...........................95
Relaties tussen kwaliteit van leven en juridische en penitentiaire variabelen...............................96
Meervoudige regressie analysen............................................................................................................96
DISCUSSIE.......................................................................................................................................................98
BEPERKINGEN VAN DIT ONDERZOEK.....................................................................................................101
CONCLUSIE.................................................................................................................................................101
8
LITERATUUR................................................................................................................................................103

5. GRENSVERKEER VAN FORENSISCH PSYCHIATRISCHE PATIËNTEN
TUSSEN HET JUSTITIËLE EN GGZ DOMEIN...........................................................................107
INLEIDING....................................................................................................................................................108
OPZET...........................................................................................................................................................108
BEVINDINGEN.............................................................................................................................................109
OVERKOEPELEND BEELD EN CONCLUSIES............................................................................................113

6. STRAFRECHTELIJK OPGELEGDE BEHANDELING OP MAAT......................................117
INLEIDING....................................................................................................................................................118
GROEI STRAFRECHTERLIJK OPGELEGDE BEHANDELINGEN..............................................................119
BEPERKINGEN HUIDIGE STRAFRECHTERLIJKE BEHANDELKADERS.................................................120
EERDER DOORGEVOERDE AANPASSINGEN WETTELIJKE KADERS VOOR BEHANDELING............121
OPLOSSINGSRICHTINGEN........................................................................................................................122
AFRONDEND...............................................................................................................................................124

7. BEHANDELINTERVENTIES IN DETENTIE GERICHT OP
VERMINDERING VAN RECIDIVE...............................................................................................125
INLEIDING....................................................................................................................................................126
PREVALENTIE EN DE HUIDIGE PRAKTIJK................................................................................................126
JURIDISCHE GRONDSLAG VOOR ZORG EN BEHANDELING................................................................127
RESOCIALISATIE EN REÏNTEGRATIE.......................................................................................................128
RECIDIVE......................................................................................................................................................129
DE VERSLAAFDE GEDETINEERDE...........................................................................................................130
GEDETINEERDEN MET AGRESSIEREGULATIEPROBLEMEN................................................................131
SEKSUELE DELINQUENTEN......................................................................................................................132
GEDETINEERDEN MET PSYCHOTISCHE PROBLEMATIEK....................................................................134
CONCLUSIES OP GROND VAN DE LITERATUUR MET BETREKKING
TOT BEHANDELINTERVENTIES................................................................................................................135
9