Teorie 4.indb

390 Pages·2011·7.02 MB·Polish

4
Środowisko wrocławskich badaczy mediów i specjalistów od komunikacji społecznej,
skupionych w prężnie działającym Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecz-
nej Uniwersytetu Wrocławskiego, przygotowało czwarty już tom interesującej i cieszącej
się sporym uznaniem wśród medioznawców serii wydawniczej, noszącej tytuł „Teorie
komunikacji i mediów” […]. Poprzednio wydane trzy tomy rozbudziły nadzieję na to,
iż teoretycy komunikacji i mediów mogą nie tylko cyklicznie spotykać się na ogólnopol-
skich konferencjach naukowych organizowanych przez redaktorów tomu, ale też kon-
frontować swoje badania, wchodzić w spór z innymi autorami, którzy publikują wyniki
swoich naukowych dociekań w kolejnych tomach wrocławskiej serii. […]
Przedstawione do recenzji opracowanie, zawierające raporty z badań, studia przypadku,
pogłębione eseje, naukowe artykuły – nie jest jednolite, zawiera różne podejścia formal-
ne i metodologiczne, strategie badawcze przyjęte wobec środowiska mediów, jednakże
w całości zasługuje na opublikowanie.
Książkę „Teorie komunikacji i mediów” vol. 4 rekomenduję do druku, dostrzegając jej
wartość i przydatność m.in. dla studentów kierunków: dziennikarstwo i komunikacja
społeczna, kulturoznawstwo, pedagogika medialna, socjologia […].
Prof. dr hab. Marek Sokołowski
4
tteeoorriiaa__kkoommuunniikkaaccjjii__44__ookkll__nneeww__CCSS44..iinndddd 11 22001111--1111--0077 1100::2266::5522
Teorie komunikacji i mediów 4

4
Teorie komunikacji
i mediów
Pod redakcją
Marka Graszewicza i Jerzego Jastrzębskiego
Wrocław 2011
Recenzent naukowy
prof. dr hab. Leszek Pułka
prof. dr hab. Marek Sokołowski
Redakcja
Mikołaj Wojtaszek
Korekta
...................................
Projekt okładki
Paulina Zielona
DTP
Aleksandra Dudzińska
© Copyright by Marek Graszewicz, Jerzy Jastrzębski and
Ofi cyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
ISBN 978-83-7432-777-0
Ofi cyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
50-011 Wrocław, Kościuszki 51a, tel. [phone], faks (71) 3413204

e-mail: ofi [email protected]; http://www.atut.ig.pl
Spis treści
Michael Fleischer
Wypowiedź a komunikacja ................................................................................ 9
Dominik Lewiński
Zarys komunikologii krytyki medialnej ........................................................... 21
Marek Palczewski
Prawda o newsie. Defi nicja – granice poznania – konteksty ............................. 53
Jerzy Biniewicz
Dyskurs prasowy – absorpcja i konwergencja ................................................... 75
Piotr Maroń
ANT i humanistyka......................................................................................... 91
Michał Grala
Media – przyszłość i drogi rozwoju ................................................................ 103
Grażyna Stachyra
Drugie dno komunikacji radiowej ................................................................. 113
Jacek Grębowiec, Katarzyna Konarska
Dysfunkcje kampanii negatywnej, erystyczna niemoc – studium plakatu wy-
borczego ........................................................................................................ 127
Paweł Nowak
Magdalena Piechota
Prawda czasu, prawda ekranu. Gry komunikacyjne w mediach ....................... 143
Juraj Holdoš
Komunikačné preferencie univerzitných študentov na Slovensku v prostredí
internetu a ich vzťah k internetovej závislosti ................................................. 159
Marek Jeziński
Teledysk muzyczny jako forma komunikacji .................................................. 173
Artur Trudzik
Rock-opera (opera rockowa) – geneza, ewolucja, zmierzch…? Pewna historia
w scenerii słowa, śpiewu, tańca… ...................................................................... 201
6 ............................................................... Spis treści
Paweł Gregorczyk
Katastrofa smoleńska w mediach na przykładzie wybranych zagranicznych
programów informacyjnych ........................................................................... 221
Rafał Zimny
O medialnej debacie publicznej na przykładzie sporu o krzyż pod Pałacem
Prezydenckim (lipiec-wrzesień 2010) ............................................................. 241
Karolina Lachowska, Maurycy Graszewicz, Marcin Pielużek
Wizerunek miejscowości turystycznej na  przykładzie Dusznik-Zdroju.
Wstępny raport z badań ................................................................................ 257
Piotr Podomarof
Transpozycje światów cyfrowych do środowiska fi lmowego – gra z widzem
czy widzenie gry? ........................................................................................... 273
Annette Siemes
To (nie) dom? – Komentarze do architektury domów na forach interneto-
wych. Badanie tekstów o projektach architektury użytkowej .......................... 285
Michał Grech
Konstrukcja ‘jedzenia’ – analiza komunikacyjna systemu uzasadnień w od-
powiedziach respondentów ............................................................................ 309
Jan Waszkiewicz, Kamil Andrzejewski
Komunikacyjna rola wydarzeń. Prawda i komunikacja podczas wydarzeń
(eventów) – przyszłość komunikacji i relacji międzyludzkiej – studium przy-
padku ............................................................................................................ 325
Katarzyna Niemyska
Wizerunek Jana Pawła II................................................................................ 335
Łukasz Śmigiel
Cyfrowa okładka książki – małe jest piękne .................................................... 347
Mariusz Wszołek
Komunikacyjna kompetencja przestrzenna – wyniki badań empirycznych ..... 363
Agnieszka Sekułowicz
Prasa drukowana a prasa on-line we Włoszech ............................................... 375
Od redaktorów
Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, jest już czwartą z kolei edycją Teorii
komunikacji i mediów. Jak zwykle jej charakterystyczną cechą jest różnorodność,
jaka bez wątpienia charakteryzuje obecny stan wiedzy o komunikacji i mediach.
Co do nas, jesteśmy przekonani, że tak pozostanie i nadal będziemy się poruszali
poza zgubnymi wpływami norma tywizacji i paradygmatyzacji. Taką nadzieję stwarza
również coraz obfi tszy udział w tych publikacjach coraz młodszych badaczy, dziwnie
odpornych na wpływy autorytetów.
Inną naszą nadzieją jest to, że w naszym najgłębszym przekonaniu to, co nazywa-
my wiedzą o komunikacji i mediach, staje się coraz bardziej pojemnym naczyniem
gromadzącym refl eksje przeróżne, czasem wzajemnie antagonistyczne. Nie przeszka-
dza to nam. Ufamy, że podobnie będzie z Czytelnikami tej książki.
Marek Graszewicz
Jerzy Jastrzębski

Michael Fleischer
Uniwersytet Wrocławski; Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Wypowiedź a komunikacja
W każdej analizie komunikacji i jej produktów (i oczywiście w trakcie ich produkcji)
uwzględnić powinniśmy dwa zjawiska: z jednej strony – ‘coś mówić’, a z drugiej – ‘coś
komunikować’, gdyż to dwie różne wielkości. Mówi się coś. Jest to wtedy powiedzia-
ne, słyszało się to, skonstruowało znaczenie itp. Ponadto jednak poprzez mówienie
również się komunikuje, mówiąc coś tak a nie inaczej. W tej perspektywie nie samo
mówienie jest istotne, lecz sposób mówienia, gdyż ten ostatni również dostarcza nam
znaczeń. A ponadto wiedzy na temat mówiącego i tego, o czym w jaki sposób mowa.
Owo ‘jak się coś mówi’ jest tym, co w komunikacji jest najczęściej najistotniejsze.
Gdyż to, co się mówi, drugi uczestnik komunikacji przyjmuje jako zdanie, opinię,
mniemanie mówiącego, to natomiast, ‘jak się komunikuje’, ten drugi sam konstruuje.
W to zaś, co sami konstruujemy, wierzymy prędzej niż w to, co zostało powiedziane
przez innych. Ponadto z tego, jak się komunikuje, wynika, kim ten drugi jest, gdzie
się sytuuje, skąd się bierze, jakie kręgi społeczne reprezentuje itp. Owo ‘jak’ zaś jest
pewniejsze niż to, co się mówi. I dokładnie o ten aspekt tutaj chodzi.
Podejdźmy do rozróżnienia między ‘mówieniem’ a ‘komunikowaniem’ (przy
czym to pierwsze zawiera się w drugim) nieco szczegółowiej. Najpierw wyjaśnienie
samych słów. ‘Mówienie’ użyte jest tutaj jako synekdocha czy metonimia wszelkich
aktów stanowiących wypowiedzi, niekoniecznie dokonywanych za pomocą języka
naturalnego tylko, lecz również innych systemów znakowych. W tym sensie ‘mó-
wienie’ to wszelkie akty produkujące szeroko rozumiane wypowiedzi, w rezultacie
których powstaje to, co potocznie określane jest jako treści, czyli aktualizowane jest
jako tematy komunikacji. Zawsze mówimy na jakiś temat i realizujemy jakiś temat
wypowiedzi. Również wtedy, kiedy tego tematu się nie trzymamy, bo o tym, że się
go nie trzymamy, wiemy z istnienia tematu, którego się teraz akurat nie trzymamy.
Stosujemy zatem (by użyć terminów Romana Jakobsona) operacje na poziomie osi
kombinacji z mniejszym lub większym (odpowiednim lub nieodpowiednim dla