Table Of ContentİLHAN "ARSEL
Teokratik Devlet
Anlayışından
Demokratik Devlet
Anlayışına
İstanbul 1993
İLHANARSEL
Teokratik Devlet
Anlayışından
Demokratik Devlet
Anlayışına
(Şeriat Devletinden Laik Cumhuriyete)
1. Bası Aralık 1993/İSTANBUL
"Allah Mukadderatı; takdir etmiştir. .. ;
"
"Allah dilediğini saptırır, dilediğini doğru yola sokar. ..
"
(Kur'an, al-Furkan 2; al-Müddessir 30)
*
"Kaza ve Kader, Talih ve Tesadüf deyimleri Arapça'dır ... Türkleri
ilgilendirmez ... "
(Atatürk, 1930 Konuşmasından)
"Menşelerimizi hatırlayınız ... Tarihimizin en mutlu dönemi,
hükümdarlarımızm halife olmadıkları zamandır ... "
(Atatürk, 29 Ekim 1923)
***
". .. Benden korkun. .. " (Kur'an: Mfüde 3); "Benden korkun ki size karşı nimetlerimi
tamamlayayım. " (Bakara 150); "Biz onları korkutuyoruz. .. " (İsra 60)
..
"Eğer (halk'a karşı) şiddet gösterilmez ise. .. fesad ve ihtilal zuhur eder" (Nizam-üt
�Mülk); "Sultamm (halk ile) başa çıkmanın yolları akıl ve mantık ile davranmak
değil,fakat şiddet kullanmaktır" (Hoca Bey'in Sultan Murad IV'e öğüdü)
*
"Korku üzerine hakimiyet bina edilmez"
(Atatürk 21124 Mart l 930)
***
"Arslan aç kalmadıkca avlanmaz ve hiç bir hayvana saldırmaz. .. f\öpeğini
.
(Halk'ı) aç tut ki seni takip etsin" (Ata Malik Cüveyni); "Biz çabanız., halk bizim.
sürümüzdür" (imam Gazalf"; "Reayamız bizim sürümüz. vergimiz bizim
güvenliğimizdir" (Nizam-ül Mülk).,
*
(Millete efendilik yoktur, hadimlik vardır ...
· (Atatürk, 1 Aralık 1921")
***
"Hürriyet ve istiklal benim karakterimdir. .. Bence bir millete şerefin,
haysiyetin, namusun ve insanlığın varlığı ve sürekliliği mutlaka o milletin
hürriyet ve istiklaline sahip olmasiyle kaimdir ... Ben yaşayabilmek için
mutlaka hür bir milletin evladı kalmalıyım"
(Atatürk, 24 Nisan 1924)
İÇİNDEKİL ER
Birinci Kısım
TEOKRATİK DEVLET ANLAYIŞl'NIN TEMSİLCİSİ OLARAK
OSMANLI DEVLETİ 17
.........•.•.......•.....................•.•.........•...............................................
Birinci Bölüm
19.Yüzyıla ( Meşrutiyete Kadar) Osmanlı Devleti'nin "Anayasal" ve
"Siyasal" Niteliği � 17
..•..•........•...•......•.....•..•.•......................•.•.................•.............• ............
Birinci Konu:
Osmanlı Devletinin İslami Esaslara Dayalı Bir Kuruluş Olma Özelliği 17
................
İkinci Konu:
Osmanlı Devleti Yaşamına "Meşrutiyet" Kazandırma Çabalan 30
..................................
İkinci Bölüm
Meşrutiyet Dönemleri 37
........••.........•....•.•....•...........•...•.•...................................•....•.....
Birinci Konu:
Birinci Meşrutiyet ve 1876 Anayasa'sı (1293 Kanun-u Esasi'si) 37
.................................
İkinci Konu:
İkinci Meşrutiyet Dönemi : l.293 Kanun-u Esasi'nin Değiştirilerek Yeniden
Yürürlüğe Konması 41
..........................................................................................................
Üçüncü Bölüm
Osmanlı Devleti'nin ''Mutlakiyet" Şeklinde Kalışı Konusunda .49
.........•.......•••....
Birinci Konu:
"Mutlakiyet" ve "İstibdat" Sistemlerini Yaratan ve Sürdüren Koşullar 50
......................
İkinci Konu
Osmanlı Devleti'nin "Despotik" Nitelikte Kalıp Anayasalcı Yönde
Gelişememesini şeriat Dışı Nedenlerde Arayanlar 50
........................................................
VIII
Dördüncü Bölüm
Türk'ün, İslam'a Girmeden Önceki, Devlet Yaşantılarının Bazı
Özellikleri. 64
.................•....................................................................................................
Beşinci Bölüm
Şeriat'a Saplanmışlık Nedeniyle Osmanlı Devleti'nin Anayasalcılığa
Yönelememesi. 80
..........•..•.................................................................................................
Altıncı Bölüm
Osmanl Devleti'nin Laik'liğe ve Milli'liğe Yönelememesi. 93
.......•.•......................
Birinci Konu:
Şeriat devleti'nde Din ve Devlet Ayrılığına (Laik'lik anlayışına) Yer Olmadığı
Konusunda 93
........................................................................................................................
İkinci Konu:
Şeriat Devleti'nin "ruhani'li" ve "ruhbanlı" gelenekte olmayışının sonuçlan 106
............
Yedinci Bölüm
Demokratik Seçim Usullerinin Yokluğu .............................................................. 117
Sekizinci Bölüm
İslami devlet anlayışında ''insan yapısı kanun" kavramına yer
bulunmadığı için, toplum iradesini temsil işini görecek ''yasama
sistemi"'ne gerek görülmez ........................................................................................ 131
Dokuzuncu Bölüm
Osmanlı Devleti'nin "Otoriter" ve 'Totaliter" Niteliği 142
.......••.........•..................
Onuncu Bölüm
İslam'ın "Ozgürlük" Anlayışına Bağlı Olmak Nedeniyle Osmanlı
Devletinin Özgürlükçü Demokrasiye Yabancı Kalışı ....................................... 145
Onbirinci Bölüm
İslam Şeriatı'nın Eşitlikçi İnsan Hakları Düzenine Kapalılığı
Nedeniyle Osmanlı Devleti'nin Demokratik Yaşam ve Gelişmelerden
Yoksun Kalışı 158
......................................................................................................•........
Onikinci Bölüm
Şeriat'ın Demokratik Yaşam ve Gelişmeyi Engelleyici Ekonomik
Koşullarına Bağlanmanın Sonuçları ..................................................................... 197
IX
Onüçüncü Bölüm
Batı Ülkelerindeki "Anayasalcı" ve "Demokratik" Gelişmeler ''İnsan"
Varlığının Değeri fikriyle Orantılı Bir Olaydır ki Şeriat Ülkelerinde
Görülmez 247
...........................................................•..........................................................
Ondördüncü Bölüm
İnsan Varlığını ''Kul" Kertesinden Yukarı Değerde Görmeyen ve Halk
Ögesini Devletin Temeli Edinmeyen İslami Devlet Anlayışiyle
Anayasalcı ve Demokratik Gelişmeler Olamayacağı Hakkında 265
.....................
Birinci Konu
Şeriat Dini İnsan Varlığının Kutsallığına İnanmaz ve Kişi'yi Özgürlükten
Yoksun ve Sadece Tanrı ve Peygamber Emirlerine Boyun Eğınekle Görevli
Kul Niteliğinde Yaratık Sayar 266
......................................................................................
İkinci Konu
İslam Ülkelerinde Demokratik ve Özgürlükçü Yaşamlara Geçilemeyişinin
Nedenlerini Arap'ın Değer Ölçülerine Dayalı "İnsan" Anlayışında Aramak
Gerektiği Hakkında (Devam) 282
........................................................................................
Üçüncü Konu
"Özgür akıl" Ögesine Olanak tanımayan Şeriat Zilıniyeti 288
..........................................
Dördüncü Konu
Akıl çağına eriştirilmeyen halk'ların din yolu ile keyfilik ve despotizm
içerisinde ezilmesinin dogal olduğu 293
..............................................................................
Beşinci Konu
Halkı Cahil Tutanların Akılsızlığı ve Akılsızlığın Saltanatı. 316
...................................
Altıncı Konu
Akılcı ğelişmelerden Uzak Kalmanın Sonuçları: Geçmişten Ders Almak Yerine
Kaderciliğe Saplanmışlık 341
...............................................................................................
Yedinci Konu
Yenilik Düşmanlığı Nedeniyle Demokratik Düzeye Çıkılamamış Olına
Durumu 355
...........................................................................................................................
Onbeşinci Bölüm
Şeriat Devleti Yl!-şamlarında İktidar'ın ''Uhrevi", "Mutlak" ve
"Korkutucu" Niteliklere Oluşunun Nedenleri ve Olumsuz Sonuçları 367
...........
Birinci Konu
İktidar'ın "Müstebid", "Korkutucu" ve "Keyfi" nitelikte oluşu konusunda 368
................
İkinci Konu
İktidar'ın Kaynağı'nın "İlahi" Oluşu ve Bunun Olumsuz Sonuçları 387
.........................
x
Üçüncü Konu
Şeriat Devleti yaşamlarında "Hak ve özgürlük Savaşımı" verilmeyişin nedeni:
"iktidar ile özgürlük arası denge" yoksunluğu . 406
......................................................
Onaltıncı Bölüm
Şeriat Devleti Olmanın Olumsuz Sonuçları (Devam) 454
..........•.....••••.•..•.......•.••.
Birinci Konu
Halk'ın Geriliğine, Sefaletine ve Mutsuzluğuna Seyirci İktidar . .454
...............................
İkinci Konu
Şeriat'a Uyma Zorunluğunun Devleti Sürüklediği Diğer Bazı ölumsuzluklar
(Devam) .. .. . , .................... 474
..... ...................... ......................................................................
Üçüncü Konu
Şeriat'a Saplanmışlık Nedeniyle Milli'lik Bilincinden ve Yurttaşlık
Duygusundan Yoksun Osmanlı Devleti.. . . . . 502
.................................................................
Onyedinci Bölüm
Şeriat Dini, "Savaş" Amacına Dayalı Devlet Anlayışına Yer Vermekle
Sosyal, EkonQmik ve Demokratik Her Gelişmeyi Engellemiştir 515
.••••.....•...•••..
Birinci Konu
Savaş Amaçlı Devlet Olmanın Sonuçları Hakkında ................................................... 515
İkinci Konu
İsllim'ın "Savaş Amacına Dayalı Devlet" Anlayışına Yer Veren Yönleri 516
..................
Üçüncü Konu
"Kafirlere" Karşı "Cilıad" Açmayı Amaç Sayan ve Savaştan Başka Amacı
Olmadığı İçin Geriliklerden Kurtulamayan Osmanlı Devleti... . 526
................................
Dördüncü Konu
"Cilıad" Amacına Dayalı Devlet Olmanın Acı Sonucu : Harita'dan silinip
Tarihe Karışmak 536
............................................................................................................
Beşinci Konu
Şeriat'ın "Cihad" İlkesine Bağlı Kalma Zorunluğu İçerisinde Osmanlı
Devleti'nin Askeri Nitelikte Kalıp Demokrasiye Yönelemeyişi Hakkında ................. 551
İkinci Kısım
DEMOKRATİK CUMITIURİYE 'E GEÇİŞ.'. 555
...........•.......................•.•.......•....••....•....
Birinci Bölüm
"Cumhuriyet" Döneminin Hazırlık Safhası 555
.........•...••...........•.......•..••....................
XI
Birinci Konu
"Millet Egemenliği"'ne Dayalı Ögür ve Bağımsız Yeni Bir Türk Devletini
Kurma Cabalan . 555
............................................................................................................
İkinci Konu
Birinci Büyük Millet Meclisi Hükumeti Dönemi (1920-1923) ....................................5 66
Üçüncü Konu
Cumhuriyetin İlanı ve 20 Nisan 1924 Tarihli Anayasa'nın Kabulü ve Hilafetin
Kaldırılması 571
....................................................................................................................
İkinci Bölüm
"Cumhiiriyet" Rejimine Geçiş Olayının Önem ve Özelliği 574
..............................
Birinci Konu
"Cumhuriyet" Demek Devlet Yaşamlarımızda "Akıl Çağı'na" Yönelmişlik
demektir; Halk'ın Kendi Kendisinin Efendisi Olması Demektir 574
...............................
İkinci Konu
Atatürk'ün Getirdiği "Akılcı" Zihniyete Dayalı Devlet ve Hükı1met Anlayışı
İsllam Dünyasında Bir Dönüm Noktası Sayılır . . . .5 79
.....................................................
