tc uludağ üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü güzel sanatlar eğitimi ana bilim dalı müzik eğitim

144 Pages·2017·7.5 MB·Turkish

T.C.
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

GRAFİK, SEMBOL VE RESİMLERDEN YARARLANILARAK
OLUŞTURULAN ŞARKI HARİTALARININ OKUL ŞARKILARININ
ÖĞRETİMİNDEKİ BAŞARIYA ETKİSİ

DOKTORA TEZİ

Çiğdem YİĞİT

Danışman
Doç. Dr. Sezen ÖZEKE

BURSA
2017

T.C.
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

GRAFİK, SEMBOL VE RESİMLERDEN YARARLANILARAK
OLUŞTURULAN ŞARKI HARİTALARININ OKUL ŞARKILARININ
ÖĞRETİMİNDEKİ BAŞARIYA ETKİSİ

DOKTORA TEZİ

Çiğdem YİĞİT

Danışman
Doç. Dr. Sezen ÖZEKE

BURSA
2017

Önsöz

Çocukların ve gençlerin, toplumda bedensel/ruhsal olarak daha sağlıklı yetişmelerinde
ve dengeli bir kişilik oluşturmalarında müzik eğitiminin önemli bir yeri olduğu
düşünülmektedir. Müzik eğitiminin bir parçası olan şarkı öğretimi ise, her yaştan çocuğun ana
dilini doğru konuşması, sesini doğru ve etkili kullanması, belli bir müzik kültürü kazanması
açısından da son derece önemlidir. Bu araştırma, ilkokul 4. Sınıf öğrencileri için müzik eğitim
program ve gereklerine uygun şarkı haritaları oluşturulmasının şarkı öğretimine yeni bir
yaklaşım getireceği ve müzik eğitimine katkı sağlayacağı düşüncesinden yola çıkılarak
gerçekleştirilmiştir.
Uzun bir çalışma sürecini kapsayan bu araştırmada beni yönlendiren ve yardımlarını
esirgemeyen değerli danışmanım Doç. Dr. Sezen ÖZEKE’ ye çok teşekkür ederim.
Tez izleme komitesinde yer alan ve tezimin her aşamasında önemli katkılar sağlayan
Prof. Dr. Sedat YÜKSEL ve Doç. Dr. R. Erol DEMİRBATIR hocalarıma saygı ve
teşekkürlerimi sunarım.
Tezimde verilerin analizi ve istatistiksel konularda çok önemli katkılar sağlayan ve
kendi çalışmalarından özveride bulunarak araştırmamda yardımlarını esirgemeyen Dr. Doruk
ENGÜR’e teşekkür ederim.
Şarkı haritalarının bilgisayar ortamına aktarımı konusunda yardımlarından dolayı
Selime PITIR’ a teşekkür ederim.
Tezime yönelik katkılarından dolayı Doç. Dr. Hatice ONURAY EĞİLMEZ’ e, Yrd.
Doç. Dr. Salih AYDOĞAN’ a, Öğr. Gör. Dr. Şehnaz SUNGURTEKİN’ e, Araş. Gör. Hatice
ÇELİKTAŞ’ a, Suat ŞAHİN’ e, Birgül FIRAT ’a ve Elif ÜNAL’ a ve Burak CEMİL’ e
teşekkür ederim.

iv
Doktora programına başlama konusunda beni destekleyen, tezimi yazarken evdeki
yükümü azaltarak bana her zaman yardımcı olan ve bana güç veren değerli eşim F. Kemal
YİĞİT’ e teşekkür ederim.
Çalışma süreci içinde ödev yaptığımı söyleyerek çalışmalarım sırasında beni yalnız
bırakmasını istediğim ve oyun oynama konusunda ona çok fazla zaman ayıramadığım için
anlayışından dolayı oğlum Ilgaz YİĞİT’ e çok teşekkür ederim.
Çiğdem YİĞİT

v
Özet

Yazar : Çiğdem YİĞİT

Üniversite : Uludağ Üniversitesi

Ana Bilim Dalı : Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı : Güzel Sanatlar Eğitimi
Tezin Niteliği : Doktora Tezi

Sayfa Sayısı : xv+125
Mezuniyet Tarihi : 05.06.2017
Tez : Grafik, Sembol ve Resimlerden Yararlanılarak Oluşturulan
Şarkı Haritalarının Okul Şarkılarının Öğretimindeki Başarıya
Etkisi
Danışmanı : Doç. Dr. Sezen ÖZEKE

GRAFİK, SEMBOL VE RESİMLERDEN YARARLANILARAK OLUŞTURULAN
ŞARKI HARİTALARININ OKUL ŞARKILARININ ÖĞRETİMİNDEKİ BAŞARIYA
ETKİSİ
Ülkemizde son yıllarda İlkokul Öğretim Programları çerçevesinde yaratıcılığı ve etkin
öğrenmeyi esas alan pek çok öğretim stratejisi geliştirilmiş ve bu stratejiler görsel
materyallerle de desteklenerek aktif bir öğrenme ortamı oluşturulmuştur. Bu kapsamda,
eğitimin farklı alanlarındaki derslerde kullanılan kavram ve zihin haritaları ile öğrencilerin
derslere aktif olarak katılımı hedeflenmiştir. Daha etkili bir öğretimin gerçekleşmesi için
kullanılan görsel materyallerin, bilgilerin somutlaştırılmasında, akılda kalıcılık düzeyinde ve
dersin ilgi çekici hale gelmesinde önemli rol oynadığı bilinmektedir. İlkokulda çoğunlukla
kulaktan şarkı öğretimi yapılan 4. Sınıfta, öğrencilerin bilişsel gelişimleri dikkate alınarak
bilgilerin, hatta şarkıların görsel materyallerle desteklenip sembolize edilerek öğretilmesi
gerektiği düşünülmektedir. Bu araştırma ile, araştırmacı tarafından oluşturulan şarkı
haritalarının okul şarkılarının öğretiminde ne ölçüde etkili olduğu, farklı bir şarkı öğretim
yaklaşımı olarak öğretmen ve öğrenciler açısından uygulanabilirlik durumunun belirlenmesi
amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Bursa ili Nilüfer ilçesine bağlı bir ilkokulda 2015-
2016 Güz yarıyılında 4. Sınıflardan seçilen deney (N=25) ve kontrol (N=23) gruplarıyla 6
hafta süresince uygulama gerçekleştirilmiştir. İlkokul 4. Sınıf Müzik Dersi Öğretim Programı
çerçevesinde 6 tane şarkı seçilerek araştırmacı tarafından haritalandırılmıştır. Uygulama
öncesinde ve sonrasında araştırmacı tarafından hazırlanan okul şarkılarını öğrenme başarısı

vi
ölçme aracı kullanılarak ön test ve son test yapılmıştır. Ayrıca şarkı haritalarının öğrenciler
üzerindeki görüşlerini belirlemek amacıyla yine araştırmacı tarafından şarkı haritalarına
yönelik öğrenci görüşlerini ölçme aracı hazırlanmış ve son derste deney grubundaki
öğrencilere uygulanmıştır. Verilerin analizi için Mixed ANOVA Testi yapılmış ve bunun için
SPSS 23 paket programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, deney grubundaki
öğrencilerin şarkıyı öğrenme başarısının, kontrol grubundaki öğrencilerin şarkıyı öğrenme
başarısından daha yüksek olduğu, bununla birlikte şarkı haritalarının akılda kalıcılığı arttırdığı
ve öğrenciler üzerinde de olumlu bir etki bıraktığı görülmüştür.
Anahtar sözcükler: Müzik eğitimi, şarkı haritası, şarkı öğretimi.

vii