T.C. GENELKURMAY BAŞKANLIĞI HARP AKADEMİLERİ KOMUTANLIĞI

131 Pages·2015·1.25 MB·Turkish

T.C.
GENELKURMAY BAŞKANLIĞI
HARP AKADEMİLERİ KOMUTANLIĞI
STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ
YENİLEVENT/İSTANBUL

SEMPOZYUM
EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR
(03-04 NİSAN 2008)

Harp Akademileri Basımevi
Yenilevent – İstanbul
2008
2
HARP AKADEMİLERİ KOMUTANLIĞI
STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ
YENİLEVENT/İSTANBUL

SEMPOZYUM
EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR
(03 – 04 NİSAN 2008)

GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ
Dr.P.Kur.Alb.Ahmet KÜÇÜKŞAHİN

YAYIN KURULU
Prof.Dr.Ali YILDIRIM, Prof.Dr.Hasan SAYGIN
Doç.Dr.Mu.Bnb.Türker BAŞ

HAZIRLIK KOMİTESİ
İs.Yzb.Ali GÜLER, Mu.Yzb.Ceyhun ULUDAĞ, P.Yzb.Fatih TOSUN,
Dz.Ütğm.Bilal DOMAÇ, Hv.Svn.Ütğm.İlker ATAK, Uzm.Me.Demet UÇAR,
Uzm.Me.Cüneyt YUMUŞ, Uzm.Me.Mehmet AKÇA

İCRA KOMİTESİ
Top.Alb.Yavuz Akif YARATANER
J.Kd.Bçvş.Mustafa USTA, Per.Kd.Üçvş.Birol SAZAKLI

REDAKSİYON
İsth.Alb.Erdoğan ÖZDİL, Uzm.Me.Oben GÜRER

BASKI
Harp Akademileri Basım Evi
Yenilevent/İstanbul, 2008

YAZIŞMA ADRESİ
Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü
Yenilevent/İstanbul
Telefon: [phone] Faks: 0212 284 80 65-2150
e-posta: [email protected]
Kitapta yer alan bildiri/makalelerdeki düşünce, görüş, varsayım, sav
veya tezler eser sahiplerine aittir. Harp Akademileri Komutanlığı ve
Stratejik Araştırmalar Enstitüsü sorumlu tutulamaz.
3

İÇİNDEKİLER
HARP AKADEMİLERİ KOMUTANI HAVA ORGENERAL HASAN
AKSAY’IN AÇIŞ KONUŞMASI ................................................................ III
HARP AKADEMİLERİ KOMUTANI HAVA ORGENERAL HASAN
AKSAY’IN KAPANIŞ KONUŞMASI ....................................................... IX
BİRİNCİ OTURUM
EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE YENİ PARADİGMALAR ............................. 1
DUYGUSAL ZEKÂ ......................................................................................... 9
YAPILANDIRMACI EĞİTİM ..................................................................... 15
ELEŞTİREL DÜŞÜNCE ................................................................................ 33
İKİNCİ OTURUM
UZAKTAN EĞİTİM ..................................................................................... 41
YAŞAM BOYU ÖĞRENME ........................................................................ 49
DİSİPLİNLER ARASI EĞİTİM .................................................................. 57
AVRUPA BİRLİĞİ VE AKREDİTASYON ............................................... 67
ÜÇÜNCÜ OTURUM
ODTÜ ÖRNEĞİ ............................................................................................. 83
HARP AKADEMİLERİ (STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ)
ÖRNEĞİ .......................................................................................................... 95
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ.......................................... 105
İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ ................................. 109

I
II
HARP AKADEMİLERİ KOMUTANI
HAVA ORGENERAL HASAN AKSAY’IN AÇIŞ KONUŞMASI

Seçkin Konuklar, Değerli Silah Arkadaşlarım,
150 yılı aşkın bir süredir Türk Silahlı Kuvvetlerine komutan ve
karargâh subayı yetiştiren bu kutsal yuvaya hoş geldiniz. Harp
Akademileri mensupları olarak, sizlerle bir arada bulunmaktan kıvanç
duyuyoruz. Emek verilerek hazırlanan bu sempozyumun verimli
geçmesi temennimizdir.
Bugün ve yarın yapılacak tartışmalar ile, Büyük Önder
Atatürk’ün “eğitimdir ki bir milleti ya hür, bağımsız, şanlı, yüksek bir
toplum hâlinde yaşatır, ya da milleti esaret ve sefalete sevk eder”
sözleriyle önemini vurguladığı “eğitim” ile ilgili gelişmeleri farklı
yönleriyle ele alacağız. Sempozyumun sivil asker çok değerli
katılımcıların yanı sıra ülkemizdeki farklı üniversitelerin eğitim
fakültesi dekanları ve eğitim bilimleri bölüm başkanlarının katılımı ile
gerçekleşmesi ayrı bir önem taşımaktadır.
Bu zengin katılımın, sempozyum sonunda, konuya ilişkin geniş
tabanlı bir düşünce ve fikir altyapısı oluşmasını sağlayacağı
inancındayım.
Yıllardır çok farklı kademelerde komutanlık yaptım. Bu
görevlerim sırasında doğal olarak astlarımı yakinen izleme şansım oldu.
Ayrıca fırsat bulduğum kadarıyla literatürü takip etmeye çalışıyorum.
Mesleki tecrübelerim ve eğitim psikolojisi üzerine yaptığım okumalar
ışığında, günümüzde başarı için uzmanlaşma, sentez becerisi, yaratıcılık
ve etik unsurların büyük önem kazandığını söyleyebilirim. Bu beceri ve
alışkanlıkları gençlerimize kazandırmanın yolunun ise eğitimden geçtiği
herkesin malumlarıdır. Bu nedenle bir eğitim programı hazırlanırken
saymış olduğum unsurların göz önüne alınması gerektiği inancındayım.
Şimdi bu unsurlara kısaca değinmek istiyorum.
Uzmanlaşma ile belli bir disipline özgü düşünce yeteneğini
(Kavrakoğlu, 2006) kastediyorum. Bunun için bireyin, öncelikle belli bir
disiplinde uzmanlaşması, derinlemesine bilgi sahibi olması gerektiğinin
III
altını çizmekte yarar var. Bu da belli bir alanda sürekli çalışmayı gerekli
kılacaktır.
Bilginin bu denli arttığı ve çeşitlendiği bir dönemde en az bir
alanda uzmanlaşmayı başaramayan bir kişinin etkili olabileceğini
sanmıyorum. Bir pilot adayı yalnız kaldığında, uçağı kendi başına
uçurabilecek yeterliliğe gelmiştir. Ancak bununla hiçbir zaman
yetinmez. Kendini geliştirmek ve kusursuza ulaşmak için durmadan
gayret gösterir. Uçağı kullanmaya başlayabilirsiniz ancak iyi bir pilot
olmanız mesleğe odaklanmanızla gerçekleşir. Bu da yıllarınızı alır.
Ayrıca, yaptığımız işin uçmak yanında bir de eğiticilik ve yöneticilik
boyutunun olması, öğrenme ihtiyacını daha da arttırmaktadır. İşinizi
astlarınızı denetleyebilecek, onların hatalarını düzeltebilecek ve onlara
işin nasıl doğru yapılacağını öğretebilecek düzeyde iyi bilmelisiniz. 40
yıldır bu üniformayı taşıyorum ve hemen hemen her gün mesleğimle
ilgili bir şeyler öğreniyorum. Çünkü teknoloji yerinde durmuyor. Benzer
durum tabii ki diğer meslek grupları için de söz konusudur. Örneğin bir
tabibin öncelikle kendi alanında uzmanlaşması, yani mesleğinin
gerektirdiği bilgi donanımına sahip olması ve bu donanımı sürekli
geliştirmesi beklenir. Yeni tedavi ve ameliyat yöntemlerini, yeni çıkan
ilaçları, alternatif tıp, ameliyat sonrası bakım, koruyucu tedavi ve
benzeri gelişmeleri sürekli izlemelidir.
Bu yüzden öğrencilere, öncelikle ileride icra edecekleri meslekle
ilgili yeterlilikler ile bu yeterlilikleri geliştirme becerisinin
kazandırılması gerektiği düşüncesindeyim. Eğer bir kişi uzmanlık
alanında yeterli bilgiye sahip değilse ve bu bilgiyi sürekli
geliştirmiyorsa, özellikle beklentilerin yüksek olduğu nitelikli işlerde
başarılı olamayacaktır. Ben bu tür kişilerin yaşadıklarını, Stephan
Covey’in kör balta ile ağaç kesmeye çalışan oduncunun hikayesine
benzetiyorum (Covey, 2005). Baltasını bilemek için zaman ayırmayan
oduncu, saatlerce uğraşmasına rağmen nasıl ağacı kesmeyi başarmazsa,
bu kişiler de sabahtan akşama kadar koşuşturmalarına rağmen işleri bir
türlü bitiremezler. Size sağlıklı sonuçlar sunamazlar.
Sentez ise, “farklı alanlardaki bilgileri anlamlı şekilde bir araya
getirerek işe yarar hâle sokma becerisi” olarak tanımlanabilir (Gardner,
2008). Günümüzde problemlerin karmaşık yapısı tek bir alandaki
IV
bilgileri çözüm için yetersiz kılmaktadır (Senge ve diğ., 2005). Sağlıklı
sonuçlara ulaşabilmek için çok farklı alanlardan bilgiye ihtiyaç
duyulacağı açıktır. Ancak bilgi toplamak hepinizin kabul edeceği gibi
yalnız başına yeterli olamaz.
Önemli olan, toplanan bilgileri nesnel ölçütler kullanarak
üzerinde çalıştığı sorunu çözecek şekilde bütünleştirebilmektir. Bu
beceriye sahip olmayan yöneticiler, karar alırken ya da görüş
oluştururken genellikle danışmanlarına ya da kurmay heyetine bağımlı
olurlar. Bu kişiler özel hayatlarında yapacakları ekonomik, sosyal
tercihlerde dahi başkalarının etkisi altında kalırlar. Hatta seçimlerde
kime oy vereceklerini dahi başkaları –yakın çevreleri, okudukları köşe
yazarları– belirler.
Özellikle askerlik gibi yöneticilik ve liderliğin ön plana çıktığı
mesleklerde sentez yeteneği büyük önem taşımaktadır. İyi bir yönetici,
yapılacak işleri, çalışanların niteliği, zaman tahdidi, mevcut kaynaklar
ve öncelikler gibi pek çok faktörü göz önüne alarak planlar. Daha sonra
bu planları en iyi şekilde yerine getirecek düzenlemeleri yapar. Bu
eşleştirmeleri yaparken çok farklı alanlardaki bilgilerden yararlanır.
Karşılaştığı açmazları yine farklı alanlardaki bilgileri kullanarak çözüme
ulaştırır. Önüne gelen büyük miktardaki istihbarat raporu, görüş ve
değerlendirmeleri bir araya getirerek büyük resmi ortaya koymak
olağanüstü bir sentez yeteneğini gerekli kılar. Özellikle zamanın hayatta
kalmakla eşdeğer olduğu, emrinizdekilerin sizin ağzınızdan çıkacak iki
kelimeyi beklediği ve bu kelimelerin başarı ile başarısızlık arasındaki
farkı oluşturacağı ortamlarda sentez yeteneğinin önemi daha da
artacaktır. Sentez yeteneği gelişmemiş kişiler ise bu baskı altında
ezilirler ve bir türlü rasyonel karar veremezler. Bunun için özellikle
yönetim kademesindeki kişilerin farklı kaynaklardan elde ettiği verileri
uyumlu ve tutarlı bir bütün içerisinde birleştirebilmesi yani sentez
yapabilmesi büyük önem taşımaktadır.
Yaratıcılık ise üretilen çözümlerin niteliği açısından sentezden
uzaklaşmaktadır. Sentez, belli bir sorunun tanımlı yöntemlerle,
sistematik bir şekilde çözümünü öngörürken, yaratıcılık devreye girince
çözüm sıra dışı bir hâl alır. Yaratıcılık, olaylara çok farklı açılardan
bakmayı, yeni düşünce tarzları geliştirmeyi gerekli kılar (Drucker, 1999).
V
Sentez ile tahmin edilebilir sonuçlar alınırken, yaratıcılığın beklenenin
ötesinde getirileri olabilir. Ancak sentezde belli bir gayret ve süre içinde
belli sonuçlara ulaşılırken, yaratıcılıkta sonuç alma garantisi yoktur.
Ayrıca, yaratıcı çözümleri anlamak ve uyarlamak da zaman
zaman zor olabilir. Yaratıcı insanlar genellikle sıfır tabanlı düşünürler.
Bu nedenle üretilen çözümler, mevcut sistem, mevcut uygulama ve
alışkanlıklara aykırı olabilir. Bunun için yaratıcılık denildiğinde
aklımıza yöneticilerden ziyade liderler gelir. Çünkü yöneticilik
genellikle tanımlı problemlerin çözüme yönelik bir faaliyettir. Bu tür
problemler için tanımlı yöntemlerin kullanımı, yani sentez becerisi
genellikle yeterli olmaktadır. Ancak liderlik denildiğinde akla değişimin
ve buna bağlı olarak belirsizliğin yönetimi gelmektedir (Kotter, 2001).
Buradaki sorunun tanımlı olmaması yaratıcılığı gerekli kılar.
Bilimsel altyapı, eğitim sisteminin özüdür. Ancak etik değerlerin
yokluğunda bilim, yalnız başına yetersiz, hatta tehlikeli dahi olabilir.
Çünkü bilim, öğretim üyesine bir sınıfta neler yapacağını ya da
öğrenciye öğrendiği bilgileri nasıl kullanacağını açıklamaz. Bunları
ancak etik değerler yardımıyla sağlayabilirsiniz. Bu değerler evrensel
ilkelerle uyumlu olduğu sürece elde edilecek sonuçların yararlı olacağı
söylenebilir (Covey, 2005). Ancak evrensel ilkelerden bir sapma söz
konusu ise o zaman verilen eğitimin sonuçlarını sorgulamak gerekir.
Bunun için, kısaca açıklamaya çalıştığım üç beceriyi –uzmanlık,
sentez ve yaratıcılık– günümüzde başarılı olmak için gerekli temel
yeterlilikler olarak görmekle birlikte, bunların sadece ve sadece etik bir
anlayışın varlığında değerli olduğunu vurgulamak istiyorum.
Harp Akademileri Yönetmeliğinde eğitim ve öğretimin amacı,
öğrenci subayları Atatürkçü görüşü tam olarak benimseyen, ahlak ve
karakteri yüksek, inisiyatif ve yaratıcı güce sahip, özellikle askerî
faaliyet alanlarında uygun hareket tarzını bulma, doğru kararlara
ulaşma ve verilen kararı en etkin şekilde uygulama yeteneği olan,
komutan ve karargâh subaylığı tekniklerine sahip, çağı okuyabilen,
muhakeme ve planlama becerisi gelişmiş olarak yetiştirmek olarak
tanımlanmıştır.
VI