TC EGE ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ 0-5 YAġ ARASI ÇOCUKLARDA ...

170 Pages·2014·3.81 MB·Turkish

T.C.
EGE ÜNĠVERSĠTESĠ
SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

0-5 YAġ ARASI ÇOCUKLARDA BOY ve AĞIRLIK ĠÇĠN
BÜYÜME EĞRĠLERĠNĠN MODELLENMESĠ

Biyoistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı Programı
Yüksek Lisans Tezi

Nilüfer Güzide ÖZBATURLAR

DANIġMAN
Yrd. Doç. Dr. Timur KÖSE

ĠZMĠR

(2014)
T.C.
EGE ÜNĠVERSĠTESĠ
SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

0-5 YAġ ARASI ÇOCUKLARDA BOY ve AĞIRLIK ĠÇĠN
BÜYÜME EĞRĠLERĠNĠN MODELLENMESĠ

Biyoistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı Programı
Yüksek Lisans Tezi

Nilüfer Güzide ÖZBATURLAR

DANIġMAN
Yrd. Doç. Dr. Timur KÖSE

ĠZMĠR

(2014)
I
II

ÖNSÖZ
Yüksek lisans eğitimim boyunca mesleki bilgi ve tecrübelerini bize aktaran
değerli hocam Sayın Prof. Dr. Fikret ĠKĠZ‟ e, eğitimim ve tez çalıĢmam sürecinde
bilimsel olarak bilgi ve tecrübeleri ile beni yönlendiren ve hiçbir zaman desteğini
esirgemeyen danıĢmanım Sayın Yard. Doç. Dr. Timur KÖSE‟ ye, eğitimim boyunca
her zaman beni destekleyen ve katkılarını esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Mehmet N.
ORMAN‟ a, ayrıca her zaman yanımda olan ve yardımlarını esirgemeyen Ege
Üniversitesi Biyoistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı ailesine sonsuz saygı ve
teĢekkürlerimi sunarım.
Tez çalıĢmamın verilerini, Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesi Sağlıklı Çocuk
Ġzlem Polikliniği‟nden temin etmemi sağlayan Sayın Prof. Dr. Sadık AKġĠT‟ e ve
her zaman destek ve yardımlarını esirgemeyen Sağlıklı Çocuk Ġzlem Polikliniği
ailesine, veri giriĢleri için program hazırlayarak bilgi ve yardımlarını esirgemeyen
Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği‟nden Sayın Doç. Dr. Vecdi AYTAÇ‟ a, tez
çalıĢmam süresince ARGEFAR‟ da SAS programını kullanmamı sağlayan mesleki
bilgi ve yardımlarını esirgemeyen Sayın Dr. Ġst. Kıvanç YÜKSEL‟ e sonsuz saygı ve
teĢekkürlerimi sunarım.
Doğduğum günden beri sevgi ve ilgilerini her zaman yanımda hissettiğim,
bugünlere gelmemde en büyük katkılara sahip, desteklerini hiçbir zaman
esirgemeyen, haklarını hiç bir zaman ödeyemeyeceğim babama, anneme ve
kardeĢime sonsuz saygı ve teĢekkürlerimi sunarım.

III
ĠÇĠNDEKĠLER
sayfa
DEĞERLENDĠRME KURULU ÜYELERĠ………….……………...……………II
ÖNSÖZ………………………………………………………..……………………III
ĠÇĠNDEKĠLER………………………………………………………………….…IV
SĠMGELER VE KISALTMALAR.……………………………………...……….IX
TABLOLAR.……………………………………………………………………….XI
GRAFĠKLER…………………………………………………………………….XIV
ġEKĠLLER…………………………………………………………………...…XVII
BÖLÜM I GĠRĠġ….……………………………………………………………...1
1. GiriĢ………………………………………………………….………………….1
1.1. AraĢtırmanın Konusu ve Amacı…….……….……………………………..3
1.2. AraĢtırmanın Önemi…………..………….………………………………...4
1.3. AraĢtırmanın Sınırı……....………………………………………………….4
1.4. Genel Bilgiler...………….…………………………………………………..5
1.4.1. Büyümenin Tanımı….….......……………………………..…….…….5
1.4.2. Çocuklarda Büyüme Eğrileri….....…......……….….....……….……..5
1.4.3. Dünya‟da Çocuklarla Ġle Ġlgili Büyüme ve GeliĢme AraĢtırmaları.....7
IV
1.4.4. Türkiye‟de Büyümeyle Ġlgili AraĢtırmalar….…………………........10
1.4.5. Büyümenin Ġzlenmesi……..…...………..……………..…………....11
1.4.6. Çocuklarda Antropometrik DeğiĢkenlerin Ölçülmesi.......………….12
1.5. YaĢa Göre Antropometrik DeğiĢkenler….......…………………………......14
1.6. Büyüme Modelleri…....…………..………………………………………..18
BÖLÜM II GEREÇ ve YÖNTEM…....…………………………..…………....22
2. LMS Yöntemi Büyüme Modeli………….….………………………………...22
2.1. Ġstatistiksel Yöntem……....…………..…………………………………....25
2.1.1. YaĢa göre Gruplandırma…………………………………………….25
2.1.2. Çarpıklık ve Kuvvet DönüĢümü………….………………………….27
2.1.3. L M S Değerlerinin Hesaplanması…………………………………..29
2.1.4. L M ve S Eğrilerinin Çizilmesi…….……………….……………….33
2.2. Büyümenin Değerlendirilmesinde Standart ve Referans Değerler…….….....34
2.2.1. Persantil Eğrilerinin Hesaplanması……………………….……….….35
2.2.2. Z-skoru…………….………………………………….…………....…37
2.3. AraĢtırmanın Özellikleri…….………….…………………..……………...39
2.4. ÇalıĢmaya Dahil Edilme Kriterleri…….…..….…...…………….…...……39
2.5. Veri Toplama Yöntemi ve Analiz….……..……………………………….40
V
BÖLÜM III BULGULAR……………………………….……………………..41
3.1. ÇalıĢma Verileri……....…..…………………….………...……………......41
3.2. Antropometrik DeğiĢkenlere ĠliĢkin Normallik Testi……...…....…….........47
3.3. Çocukların YaĢa Göre Antropometrik Ölçüm Verileri……………..…........50
3.4. L M ve S Değerlerinin Grafikleri……………..…………………………....52
3.5. Modelin Geçerliliğinin Ġstatistiksel Analizi…..…..…….……………...…..59
3.6. Çocukların YaĢa göre Persantil Eğrileri ve Tabloları…..………….………..61
3.6.1. Çocukların YaĢa göre Boy Uzunluğu Persantil Eğrileri ve Tabloları….61
3.6.2. Çocukların YaĢa göre Vücut Ağırlığı Persantil Eğrileri ve Tabloları....67
3.6.3. Boy Uzunluğuna Göre Ağırlık Persantil Değerleri……....….…….…..73
3.6.4. Çocukların YaĢa göre Vücut Kitle Ġndeksi (VKĠ) Persantil
Değerleri……………………………………………………………………....…….79
3.7. Çocukların YaĢa Göre Boy Uzunluğu ve Vücut Ağırlığı Z-skorlarının
Değerlendirilmesi………………………………………………………………..…..83
3.8. 50.Persantil Tahminleri Üzerinden ÇalıĢma Sonuçlarının
KarĢılaĢtırılması…………………………………………………...………………...96
3.8.1. 50.Persantil Boy Uzunluğu Verilerinin Referanslarla
KarĢılaĢtırılması………….………………………………………………………...111
VI
3.8.2. 50. Persantil Vücut Ağırlık Verilerinin Referanslarla
KarĢılaĢtırılması..........................................................................................................113
BÖLÜM IV TARTIġMA……………………...……..……………….....…....115
BÖLÜM V SONUÇ ve ÖNERĠLER……………….………………………..119
BÖLÜM VI ÖZET ve ABSTRACT……………..…………………………...121
BÖLÜM VII YARARLANILAN KAYNAKLAR……….………………........125
EKLER…….….……………………………………………………………….…135
EK 1. ACCESS Programı Veri GiriĢ Formu Örneği………...………………....136
EK 2. D‟Agostino-Pearson Omnibus (K2) Normallik Analizi…...........................137
EK 3. 0-5 yaĢ grubu çocukların boy uzunluğu persantil değerleri tablosu…..…139
EK 4. 0-5 yaĢ grubu çocukların vücut ağırlığı persantil değerleri
tablosu.......................................................................................................................140
EK 5. 0-5 yaĢ grubu çocukların boy uzunluğuna göre ağırlık persantil değerleri
tablosu.......................................................................................................................141
EK 6. 0-5 yaĢ grubu çocukların VKI persantil değerleri
tablosu………..…………………………………………………………...….…....142
EK 7. 0-2 ve 2-5 YaĢ grubu Erkek Çocuklarının Boy uzunluğu Persantil
Eğriler………………………………………………………………………….…..143
VII
EK 8. 0-2 ve 2-5 YaĢ Grubu Erkek Çocuklarının Vücut Ağırlığı Persantil
Eğrileri……………………………………………………………………….….…144
EK 9. 0-2 ve 2-5 YaĢ grubu Kız Çocuklarının Boy uzunluğu Persantil
Eğrileri………………………………………………………………………….….145
EK 10. 0-2 ve 2-5 YaĢ Grubu Kız Çocuklarının Vücut Ağırlığı Persantil
Eğrileri……………………………………………………………………….…….146
EK 11. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik araĢtırmalar Etik Kurulu Onay
Belgesi…..…………………………………………………………………............147
ÖZGEÇMĠġ............................................................................................................148

VIII