Srednjovjekovni Trogir : prostor i društvo

300 Pages·2009·47.06 MB·Croatian

by  Irena Benyovsky Latin

Irena Benyovsky Latin
SREDNJOVJEKOVNI TROGIR
Prostor i društvo
Irena Benyovsky Latin

SREDNJOVJEKOVNI TROGIR
Prostor i društvo
Nakladnik:
HRVATSKI INSTITUT ZA POVIJEST
Zagreb
Za nakladnika:
dr. sc. Stjepan Matković
BIBLIOTEKA HRVATSKA POVJESNICA
Monografije i studije III/44
Recenzenti:
dr. sc. Mladen Andreis
dr. sc. Damir Karbić
Lektor:
Ivan Martinčić, prof.
Dizajn naslovne stranice:
Ira Payer
Autor fotografije na naslovnoj stranici:
Joško Ćurković
Prijevod sažetka na engleski:
Joseph Kadezabek
Prijelom i tisak:
Tiskara Zelina d.d.
Sv. Ivan Zelina
Naklada:
500 primjeraka
ISBN: 978-953-6324-76-7
CIP zapis dostupan u računalnom katalogu Nacionalne i sveučilišne knjižnice
u Zagrebu pod brojem: 711757
Tiskano potporom Ministarstva znanosti, obrazovanja i športa
Republike Hrvatske
Irena Benyovsky Latin
SREDNJOVJEKOVNI TROGIR
Prostor i društvo
HRVATSKI INSTITUT ZA POVIJEST
ZAGREB, 2009.

mom sinu Marku
6 Irena Benyovsky Latin
Srednjovjekovni Trogir 7
SADRŽAJ
Predgovor. ........................................................................................................... 9
UVOD ................................................................................................................ 11

1. Naslijeđene prilike ................................................................................ 12
2. Demografski okvir ................................................................................ 19
UTJECAJ POLITIČKIH OKOLNOSTI NA IZGRADNJU GRADA I
POSJEDOVNE ODNOSE .............................................................................. 21
1. Pod zaštitom Arpadovića ...................................................................... 21
2. Odnos hrvatskih velikaša prema gradu ................................................ 23
3. Mletačka uprava u 14. stoljeću ............................................................. 26
4. Doba kralja Ludovika Anžuvinca .......................................................... 30
5. Nestabilno razdoblje na prijelazu 14. u 15. stoljeće ............................ 31
6. Pod okriljem mletačkog lava ................................................................. 34
KOMUNALNI PROSTOR ............................................................................ 41
1. Administrativna organizacija gradskoga prostora . .............................. 42
2. Ulice i trgovi ......................................................................................... 42
3. Glavni trg .............................................................................................. 47
3. Obrana grada ......................................................................................... 66
4. Zakonsko reguliranje gradskoga prostora ............................................ 88
5. Reguliranje gospodarskoga prostora ..................................................... 93
PRIVATNI PROSTOR ................................................................................... 104
1. Vrste nekretnina .................................................................................... 106
2. Kontrola promjene vlasništva nad nekretninama ................................. 116
3. Reguliranje međuvlasničkih odnosa ..................................................... 122
4. Društvene skupine u gradskom prostoru: socijalna topografija grada 126
5. Pravo na vlasništvo ............................................................................... 126
8 Irena Benyovsky Latin
6. Plemstvo ................................................................................................ 130
7. Pučani .................................................................................................... 168
CRKVENI PROSTOR .................................................................................... 198
1. Izgradnja katedrale Sv. Lovre: razvoj Operarije .................................. 198
2. Biskup i kanonici .................................................................................. 212
3. Samostanski redovi ............................................................................... 217
4. Svjetovni patronati nad crkvama .......................................................... 237
ZAKLJUČAK .................................................................................................. 247
IZVORI I LITERATURA ............................................................................... 252

KAZALA ........................................................................................................... 272
BILJEŠKA O AUTORICI ............................................................................... 292
SUMMARY ....................................................................................................... 293
Srednjovjekovni Trogir 9
PREDGOVOR
Ova knjiga rezultat je mojega dugogodišnjeg istraživanja urbanog razvoja sred-
njovjekovnoga Trogira. Nastala je većim dijelom na temelju doktorske disertacije
„Društvena uvjetovanost razvoja gradskog prostora: Trogir 1250.-1450.”, koju sam
obranila 2002. godine pod mentorstvom prof. dr. Nevena Budaka. Naljepše mu
zahvaljujem na mnogobrojnim uputama tijekom pisanja rukopisa. Na vrijednim
sugestijama želim zahvaliti i predsjednici komisije, dr. Zdenki Janeković Römer, i
trećem članu komisije, dr. Danku Zeliću.
Brojnim savjetima pomogli su mi recenzenti ove knjige, i to ne samo pri čitanju
posljednje verzije rukopisa: dr. Damir Karbić pri istraživanju arhivske građe, a dr.
Mladen Andreis pri izradi računalne baze podataka te mnogim informacijama o
trogirskim obiteljima.
Želim zahvaliti i mr. Ani Plosnić Škarić na podacima i konstruktivnim komen-
tarima te ravnateljici Muzeja grada Trogira, dr. Fani Celio Cega, na dijelu građe i
pomoći na terenu. Pri istraživanju, pomogli su mi i djelatnici arhiva, osobito dje-
latnici Državnog arhiva u Zadru gdje se nalazi osnovna građa za istraživanje, te
djelatnici Državnog arhiva u Splitu. Dakako, zahvaljujem i upravi svoje matične
institucije, Hrvatskog instituta za povijest, na dugogodišnjoj podršci.
I konačno, na poticaju da napišem ovu knjigu, hvala mojim roditeljima i
suprugu.
10 Irena Benyovsky Latin