Sosyalizm ve Parlamenter Demokrasi

182 Pages·1988·28.192 MB·Turkish

by  Geoff Hodgson

GeofHfo dgson
SOSYALİZM
VE
PARLAMENTEDRE MOKRASİ
ÇevireAnh:m etD emirel
iletYişaiymı nları/34
Polidtiizkisai /4
l.B askiıl:e tYişaiymı n1ls1at9r.8ı 5
2.B askiıl:e tYiaşyiımn1 ls1at9.r8 ı8
KapaGkr ajiÜgmiiK:tı vanç
Kapavkei çB askAıy:h aMna tbaası.
GeoHfofd gson
Sosyalizm
ve
Parlamenter
Demokrasi
ÇeviArhemnDe:et m irel
iletyaişyiımnla n
AloılfarCeıulr.İ lı:tlilşunNi.om 7 . Cuğııloilu-İST-t.\'Hlll
Tt5·1lJ.I11: 53-54-55
İfetiYııiııyııbııi ıPrlL uRıAı,. I- 1/...;);"r.ı ılıı:;ııdur.
• OrijinAadlıS :oc iaJiansdm P arliamentDareym ocracy
• BertranRdu sselPle acFeo undatLitodn. '1n9i7yn7ı lıynad­a.
yımladıİğın gilıı.silzcıned a.nç evrildi.
İÇİNDEKİLER
e ÖNSÖZ 7
e SOSYALİVZEM P ARLAMENTDEERM OKRAS.İ. . 17
Gişr i....................... ..ı.7. ...................................
ÖneS ürülAelntÖ ın erm..e. . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . 18
:�ı
İspatlanYaecdÖaink e rem
Değerlened Öilçrümlrei. .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . . . . 22
Demokirv aes« BujurvaD emckra.s.. .i . .. s. . . i . . ». .. 24
Parlamevnet« ePrr oleDtEoemro:kr..a.. s.. .i .. . . . . . . 29
➔
ParlameBnitrto G örünmtüü?». .. . . . .. . . . . . . . . ... . . . . . ·n
1918-A1l9m1na9 D evrinıYie'nniiil ng is .:14
AlmaDne vriiT mecrübeİsligniisni 39
l-'ransBaa'şdkaa ld,Mı ,rtmya1ı9s6 .8. .......... .1.3. ...
SeçimlÖenreimn.i. . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . ... ... . . . .. .. .. . . 47
Sosyaİlliesrtl eSmeEoçinmieDn a yalı
Meşrulaştır.ı.l.m.a.s.ı. ...·........... .. .. .. . .. .. . .... 5.2. ......
KapitaAflütmıınR deaf ormİımakra nmsıı?z. ......'> 5
İşiçS ınıBfiıl incAirntiınr ıl...m . .u....s ... ı . .. . .....5.9. .
Geçişe İlşkiinS iyasvaeEl k cnomPirkgor am.. . '.:-ı
AskeGriliçl eDre gnesi 6/i
SoyvetlveerP arlame....n . . t. . .o . .. . . . . .. . . . . . . . . . . ... .. . . . 63
ParlameSnoytveote rleT aihm iO lmal...ı. . . '. . ?. . . . ı 3
Kapitalni OsytH laekrkiOıl mamlıı? 75
«ProletDairkytaa tör..l. . ü. ...ğ. . . ü . . .� .. . . . . . . . . .. . . . . . . . 76
GünümüM:.ıa rksi:.ımİil'<Yniüizzn li .e .. r.. . . . . ..... . . . . 80
e SHIRLEWYI LLIAMSC'EAV AP 83
TrçokizKmo,m ilnivzem D emokrasinin
Savunul.m.. .a . . s.. .ı. .. . . . ... . . . . . . .. ..... . . . . . . . . . . . .. .. . .. .. . 84
Demokrvaes« iK armEak onom...h . .. > .. . . . . . . . .. . . . . ... 85
TamE ndüstDreimyoeklr ÖazseiMl ü lykeitel
Bağdaşambii?l i..r. . . . . ... . . . . .. . . . . . .. . .... .. . . . .... . .... d8
DevtlM eillki,yÖ e:.ıgtüirlüvkeD l.!mokr..a. . .s. . .i . .. . 90
Sosyalizm, Zorlama ve Rıza . .. . . .. .. . . . . . .. .. . .. .. . .. .. . . n
İşçl Partisi ve Demokratik Sosyalizmin Silahlı
Koruııması ... . ... .. . ... . ... . . . ... . .. .. . . . . .. . .. ... . .. .. ... .. .. .. �ı;;
Shirley Williams'a Dört Soru ........... :............... ıou
.
e PERRY ANDERSONUN KARŞITLIKLARI ............ 101
Sosyalizme Giden İki Yol ................... .............. lıd
En Önemli Hata . ... . .. ... ... ... . .. . .. ... ... . .. ... . .. ... .. ... . .. llb
Sivil Toplum ve Devlet ... .. .. .. . . . . .. . . .. . . . . .. . . .. .. ... .. . . ıaıı
Parlamenter Demokrasinin Ar.alizi . . . . . .. .. . . . . . .. .. 11 !
Sosyalist Strateji Sorunu . . ... .. . . .. .. .. .. .. ... .. . . .. ... . . 114
Her Derde Deva Araması .. .. .. . ... . .. ... . .. ... . .. .. .. .. .. 113
İklli İktidar Mitleri .......................................... 121
İşçileri Kazanmak ...................... .... ... ......... .... 12ı.i
Birleşik Cephe . . .. . .. . .. .. .. .. .. .. . . .. .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .. .. 12'.l
Bir Alternatifin İlk Adımları .. .. ... .. . . .. . . . ... . .. .. ... . .. ı:3 !
e KOMÜNİST PARTİ VE PARLAMENTEH
DEMOKRASİ .......................' ......................... 1 :u
Komünist Parti'nin Kuruluşu .. .. ... . .. .. .. .. ... .. . ... . . 1 -n
Lenin'in Tutumu ............................................. 1:1-ı
İkinci Komintern Kongresi ..... ... .. ... .. ... .. ... . .. .. . . ı :1!i
·Leninizm'in Britanya'da Uygulanması ı:ıs
Komünist Parti Parlamento'da ........... ............. 1-10
Genel Grev . . .. . ... . . . .. ... . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . .. ... . .. . . . . . 1-IG
'Üçüncü Dönem' .... .. . . .. .... .. . .. .. . . .. .. .. .. . .. . .. . .. . .. . . 1 rn
Halk Cephesi . . .. . . . ... .. . . .. .. . .. .. .. .. . . . . . .. . ... . . . .. . .. .. 15ı.l
İkinci Dünya Savaşı . ... .. .. .. . .. . . .. . .. ... .. ... . .. .. ... .. . 152
1945 Genel Seçimi .. .. . . .. . .. .. . .. . .. .. . ... . .. . .. . .. . .. . .. .. 15 l
BBKP'nin 'Parlamenter Yolu'nun Önsözü ......... 15:i
1968'deki Üçüncü Yeniden Gözden Geçirilmiş
Baskı ............................................ ................... 157
Barışçıl Araçlarla .............. .... .. .. .... .. . ...... ....... 15!>
Demokrasi ve Devlet .. .. ... . .. . .. ... ... . .. .. . ... . .. . .. .. .. . 162
Fikir ve Gerçeklik Arasında ............... ....... .... .... lti-t
Son Zamanlardaki Gelişmeler .. .. ... . .. ... .. . ... . ... .. . . mu
'British Road'un Siyasal Özelliği ..... ... .. .... ... . .. . ıırn
e EKLER ............................................................... 17:!.
e KAYNAKÇA ...................................... ..................... 17,3
6
ÖNSÖZ
Marks'btuya ann sao syahlairsetki ektsiet ratejih
görüeşg emeonl muşStousry:a lpiazrmlea temrey nol­
lay ad aa yaklaynomlyaul au laşmBaukn.l arbdia­n
rincJinsgiiİ lşiçPzia rtisvieA' vnriunp ad'inğrıse ons
yalivsest o slyd aemokrpaatr tilaelrıişnıiulnym ­ış
gulamaleagreımnoealn m uaşy,r ı1c9a7 0-a1r9a7s.u3ı ­
daŞ iliA'ldlee nhdüek ümteatria fıtnrdaajbnii bkri ­
çimdseı nanm.ı işktiınricsiLese in itna rafısnidsa­n
temleştvier 1i9l1m7iR'şud sey ab'adşaa ruıyyglual an­
mıştOı grü.n dbeenir d eT roçkhiasrte vlewd ti ğueçr­
soglr upilçarib niy ro glö stieo rliacrkaakl mıBşut­ır.
nunlbai rli1k9t1e7,'b duye ann bau s tratejiillüesrii n
deh erhanbgiigr e lişkmaipşi ttaolpilsutbm adşaa rıya
ulaşamahamnıgşiy; ö nteomlluer osluasn B atıs'odsa­
yaldiösntü şügme rçekleştir�ialtAeıvm reumpiaş't ir.
dahiso syalaiysatk laa ngmirişibmalşearriuı lyaaş a·
mamıhşa,t btaaz ebnri faisştk atlitaemp lümseiyn­e
danv ermi.Eş ğteisrro syarly iasstalymeoal utyolpal u­
mut emelidnödneünş tüerk maelykışsyaal oyalarrd­ı,
lay ad ak urşuynelnai lugğiryaet ılBıürtlüalnrw d­ı.
nıtlgaerr eaky aklangmaecrıee,kp sarlamre ynotlela­
rnıB atıb'idraçe ırk msaozk aokl duğguönsut ermekte-
7
diBru.ç ifbtaeş arıshıozoşll ımgaıynma inr assoıs.y al
demokrassaiğkn ainna dıhneıgne moııg�üccıü nün
ortaçyıak mvaesb ıu nlamreıvnc ukta pitdaülziesnte
rızgaö stermeleridir.
Bug erçekkelselirwn n ıtlgaörzılyöelnraü nsee ri·­
lebil,ss eoysdyialuilzamşemi açkib niü rç üncyüo luıı
uereliüa işliilogmlra caAlmzatb.ıu g. e rçelsdoesr-yiu
lıhsatr eliwçti nkdüeç ücbüilarzz ııdıılşııl/n.:.:d iam se
görememel.Bz utg eödriüyrşe teneyğoilnozil nm ası;ıın
sonucubnüdtaü sno syaplaiirs,gttr upv ea lwnların
içiıdıedrebi inkr r ibza şgösteBrumh,i eşmty ienri.l gi­
nitne scihleimdn eey enilgbiünyiünk lüggöürnei.i-m e
meybea gbliıkr r iz.Yd iienrd el,z anıbmuck ar izüisn­
tesingdeelni nevbebi ulk iorn u,d şamididecnl,o gru
yol,dd aenemkea bilionlduemnal duı mlaaıtrl ına­lua
dıÖrz.e ll,mi okdleeçranğ yıenin v ek aspambliıar n a­
liozliu şturuvlemg aekltiaş tiri.Sl omseykathleaid­sitr
retldizöe nüştmürümcea deleiskiindbneic urin sruh a­
rekeatrianvç e k urumladröınnüış türomlemka lıdır.
Nihaybeutu ,n sursloasry adleiğsitşi içmiy ne nbii r
striav teep jerspekbtiirflteeş tirSiolsmyealliidzimre:
ulaşmiaçkiü nç ünbciüyr o l.
Buu zunlvueçk a ptbaikkrii tabpus, t rjaniitneg e­
liştiriklümçeübskii krna et kıbdual unmaöntıens ine
geçemKeizt.na absııalm acmıe,s elebnüitnüh ıatlıa rı­
nıç izmezdaermınn,i çinidh eedkre ğişini akylriıgntısı­
nag irmedyeadn a,y apılgmearseıok lnlah ie şrye ib e·
lirtm,es daedneücçeü,n bciüyr o lumnü mküvne g e·
reloılldiu ğguönsut ermeKkittiaprpa.,r lamevnet er
purlamdeınşstıio y afsaia liyaertalseırnd çaektir efil
ilisşroluün üuz erindduer makveth ae irk ail andaki
faaeltilyesrtirıaıt beisjrei nkt ezyianpiınlı gm earsekti­
giins avunmaktadır.
Böybliesr t ratBerjiit,a nFyraa,n sİat,a ,lB yaatı
8
Almanya _ve İskandinav üllıeleri gibi gelişmiş lıapita­
list ülkelerde uygulanabilir olmalıdır. Bununla birlill­
te, böyle bir ikili stratejinin uygulanabileceği başka
üllıelerin de olduğu açıktır. Ayrıca halci ayaklanmacı
yolun ya da alternatifinin uygun olacağı ülkeler de
mevcuttur. Ve her durumda böyle bir ikili stratejinin
ayrıntıları, mevcut somut koşullara baglt olarak ül­
lleden üllıeye farklılık gösterecelıtir. Bu da bilinen bir
gerçektir.
Son zamanlarda, üçüncü bir stratejınin mümkün
olduğu Şili'de açıkça görülmüştür. Ailende ve Şili Ko­
münist Partisi'nin diğer üyelerinin parlamenter yola
. olan sarsılmaz bağlılıklarına ( saf anayusalcılık. ve or­
dunun sadakatine iııançJ rağmerı, bizzat anayasal ve
yasal yöntemlerin kullanılma tarzı, generallerin kanlı
darb_esi ve Allende'nin öldürülmesinden sonra da yaşa
yacak olan yeni bir görüş dogurmuştur. Bu mücadele
sırasınd(!- zaman zaman kitle mücadelesi ile anayasal
reform arasında sağlıklı ve birbirine kuvvet veren bir
diyalelıtik kurulmuştur. Ancak, bu, Allende'nin saf
anayasalcılığıyla sınırlandırılmış ve sonunda darbe
ile tepesi budanmıştır. Dahası. Ulusal Birlik, başkan­
lık lwltuğunu ve hükümetin resmi yönetim araçlarım
eline geçirmesine rağmen, yasama urgaııı olan Kong­
re'de hiçbir zaman çoguıılu(Ja ulaşamamış, ve radikal
hareketlerinin çogu bu organ tarafından engellenmiş­
tir. Şili, sosyalist dönüşümün il�ili stratejisinin, kıs­
men uygulanmış, çarpık ve çok sınırlı bir örneğidir.
Bu strateji gelişmiş bir kapitalist demokraside, parla­
mentoda sınırlı sayıda kalmayıp, gerekli çoğunluğu
bulunan gerçek bir sosyalist koalisyon tarafından uy·
gulansaydı, başarıya u!aşma şansı çok ela.ha fazla
ulurdu.
Analizimizin bir ölçüde sınırlı ve soyut olmak zo-
9