sosyalist mezopotamya

48 Pages·2017·2.93 MB·Turkish

Editör
ÖZGÜRLÜĞÜN VE
S SOSYALİZMİN SESİ
OSYALİST
Erdoğan “ekonomik
kriz filan yok” diyor
M
ama ekonomik-ticari
EZOPOTAMYA veriler ciddi bir krizin
gelip kapıya dayandığı-
nı gösteriyor.
[email protected] Twitter: @SosyalistMezop Facebook: Sosyalist Mezopotamya
ÖSP BÜLTENİ - 3
EKİM 2018
GER WISA DEWAM BIKE DÊ
Çöküş:
Kapitalizmin amok ÎRO ZIMANÊ ME
koşusuna karşı
Û SIBE JÎ MILLETÊ ME TINE BIBE!
manifesto
• Sait ÇETİNOĞLU • Partiya Azadî û Sosyalîzmê
Gündem:
Ekonomik kriz
ve Marksizm

• Sinan ÇİFTYÜREK
Ortadoğu’nun
sorunları karmaşık
ama çözümsüz değil

• Hüsnü GÜRBEY
Keşfedilmemiş geleceğin
Di edebiyatê de
biçimlenmesi içindi
postmodernizm
SAMİR AMİN

• Lokman POLAT
• Sibel Özbudun & Temel DEMİRER
3. Kongre
ve partiyi Ülkemizin devrim karakteri
SOSYALİSyTeniden kurmak 1 veM EkZoOPmOTüAMnYiAstler

• Yaşar KAZICI • Hurşit KAŞIKKIRMAZ
Editör
İÇİNDEKİLER
Çöküş: Kapitalizmin Amok Koşusuna
Halkımız, halklarımız, işçi sınıfımız için zor geçen Karşı Manifesto
iki ayı daha geride bıraktık. Bu süreçte yaşanan Sait ÇETİNOĞLU 1
siyasal, ekonomik, sosyal gelişmelerin tümünü
buraya aktarmamız imkânsız. Öne çıkan birkaç noktayı
Gündem: Ekonomik Kriz ve Marksizm
özetleyeceğiz ki zaten Derginin kendisi bu açıdan bir
Sinan ÇİFTYÜREK 5
zenginlik sunmaktadır.
I - Ülkemize yönelik çapraz saldırıların son halkası Şeyh Sait İsyanına
İran’dan geldi. İran’ın Süleymaniye’nin Koye ilçesinde
Hacı Bektaş Dergahının Bakışı
HDK ve PDKİ’ye ait yaşam alanları dahil kamplarına
Mahsuni GÜL 10
füze ve topçu ateşiyle saldırması sonuncunda 16 insa-
nımız yaşamını yitirdi ve 40’ı da yaralandı. Yaşamını
Ortadoğu’nun Sorunları Karmaşık
yitirenler arasında HDK Merkez Komitesi’nden 6 üye
de bulunmaktadır. İran rejimi aynı gün Ramin Hüse- Ama Çözümsüz Değildir
yin Panahi ve Loghman Morad ile Zanjar Morad adlı Hüsnü GÜRBEY 13
gençlerimizi de dünya kamuoyunu hiçe sayarak haksız
hukuksuz olarak idam etti! Halkımızın başı sağ olsun ve Hiçbir Zaman!
yaralılara acil şifalar diliyoruz. Saldırıyı lanetler ve dün-
Fevzi KARTAL 19
ya kamuoyunu İran’a “dur” demeye çağırıyoruz.
II - 3. Havalimanı işçileri, ağır ve berbat çalışma Ülkemizin Devrim Karakteri ve Komünistler
koşullarını, sıkça yaşanan iş cinayetlerini protesto Hurşit Kaşıkkırmaz 21
eden eylemler geliştirince önce TOMA ve biber gazı ile
karşılaştılar, sonra kendilerini karakolda buldular. Yüz-
3. Kongre ve Partiyi Yeniden Kurmak
lerce işçi günler süren gözaltılar sonrasında 43’ünün
Yaşar KAZICI 25
çıkarıldığı mahkemede 24 işçi tutuklandı. Haklı ve acil
talepleri için mücadele eden işçiler tutuklandı, işveren
ise AKP iktidarı desteğinde yoluna devam ediyor. İşçile- İsmail Beşikçi ve Kürt Aydınlanması
rin tutuklanmasına kadar giden işçi düşmanı bu uygula- Lokman Polat 29
maları kınıyoruz!
Keşfedilmemiş Geleceğin Biçimlenmesi İçindi
Hükümetin, temel hak ve özgürlüklere müdahale
edip engellemesi işçilerle sınırlı değil başta Kürt halkı Samir Amin
olmak üzere herkes hedefte. Öyle ki AKP iktidarı Cu- Sibel ÖZBUDUN & Temel DEMİRER 31
martesi Anneleri’nin eylemlerini bile yasaklayacak kadar
gerici ve anti demokratik. İstanbul’da Cumartesi Annele- Di Edebiyatê de Postmodernizm
ri’nin yasaklanan eylemiyle paralel olarak Diyarbakır’da
Lokman Polat 32
yapılan eylem de yasaklanarak Koşuyolu Parkı’nın dört
tarafı polis bariyerleriyle kapatıldı.
Ger Wisa Dewam Bike dê Îro Zimanê me û
III – Erdoğan “ekonomik kriz filan yok” diyor ama Sibe Jî Milletê me Tine Bibe! 38
ekonomik-ticari veriler ciddi bir krizin gelip kapıya da-
yandığını gösteriyor. Finansal alanda başlayan kriz
Bila Fatûra Krîzê Patron û
adım adım reel sektörü etkisi altına almaktadır. Yan-
Sîyasetmedarên Berpirs Bidin! 42
gın yerine dönüşen pazar ve mutfak, ödeme güçlüğü
nedeniyle peş peşe konkordato ilan eden işletmelerin
çoğalması ve 2019’a ilişkin büyümenin % 0.5 olacağı KKP 8. Kongresini Yaparak
açıklamaları… krizin göstergeleri. Solun, komünist ha- Kongre Sonuç Bildirisini Yayınladı 44
reketin krizin ağır sonuçlarına karşı işçilerin, yoksulların
haklı demokratik tepkilerinin yanında ve içerisinde yer
ÖZGÜRLÜK VE SOSYALİZM
alarak büyütebilmek için tüm gücüyle mücadele etme
PARTİSİ (ÖSP)
zamanıdır.
BÜLTEN-3 / EKİM 2018
IV - Kasım 2018’de ÖSP III. Genel Kongresi var
ve bu kongre tarihi önemdedir çünkü KKP adını alma [email protected]
hedefinin yanı sıra stratejik olarak bağımsızlık yönelimi
Genel Merkez:
belirlenecek vb. şimdiden ÖSP’nin III. Genel Kongre-
Fidanlık mah. Sağlık 1 Sok. Arzu
si’niSnO bSaYAşLaİSrıTyla sonuçlanmasını diliyor ve inanıyoruz. 2 Apt. No: 55/7 Kızılay / Çankaya MEZOPOTAMYA
Gelecek sayımızda buluşmak dileğiyle! Ankara.
Çöküş: Kapitalizmin Amok Koşusuna
Karşı Manifesto
Sait ÇETİNOĞLU 1
Gündem: Ekonomik Kriz ve Marksizm
Sinan ÇİFTYÜREK 5
Şeyh Sait İsyanına
Hacı Bektaş Dergahının Bakışı
Mahsuni GÜL 10
Ortadoğu’nun Sorunları Karmaşık
Sait ÇETİNOĞLU
Ama Çözümsüz Değildir
Hüsnü GÜRBEY 13
Hiçbir Zaman!
Fevzi KARTAL 19
Ülkemizin Devrim Karakteri ve Komünistler
Hurşit Kaşıkkırmaz 21
3. Kongre ve Partiyi Yeniden Kurmak
Yaşar KAZICI 25
ÇÖKÜŞ: KAPİTALİZMİN AMOK
İsmail Beşikçi ve Kürt Aydınlanması
KOŞUSUNA KARŞI MANİFESTO
Lokman Polat 29
[email protected]
Keşfedilmemiş Geleceğin Biçimlenmesi İçindi
Samir Amin
Bir Başka Uygarlık için ağırlık vereceğiz. anlamında bir çöküş hali olarak
Sibel ÖZBUDUN & Temel DEMİRER 31
Manifesto’nun devamı Krizin, dar anlamda sadece tarifler. Artık bir bütün olarak sos-
ve tamamlayıcısı olarak ekonomiyi angaje etmediğini, yal sistemi, burjuva uygarlığının
Di Edebiyatê de Postmodernizm
düşünebileceğimiz Fikret Başka- insan ve toplum yaşamının tüm tüm bileşenlerini angaje eden
Lokman Polat 32
ya’nın Çöküş başlıklı son çalış- veçhelerini girdabına almış bu- “yeni bir du rum” bir “uygarlık krizi”
ması,1 insanlığı rehin alarak içine lunduğunun altını çizerek, çalış- ortaya çıkmış bulunuyor... Diyerek
Ger Wisa Dewam Bike dê Îro Zimanê me û sürüklendiğimiz açmazlardan, masını bindiğimiz alametin bizi sözlerini sürdüren Başkaya, sür-
Sibe Jî Milletê me Tine Bibe! 38 Marxizm’e yeniden vurgu yaparak, nereye taşıyacağına dair bir uyarı dürülebilir olmayan bu durumda,
çıkış yollarına dair perspektifler olarak niteleyen Başkaya, bataklık çöküşün kaçınılmazlığına ve önü-
Bila Fatûra Krîzê Patron û sunan, antikapitalist manifesto ve metaforunu kullanarak, patinaj müzde iki seçeneğin var olduğuna
Sîyasetmedarên Berpirs Bidin! 42 yeryüzünün lanetlilerine bir enter- yapan bir aracın bataklıktan çık- işaret eder: Ya çöküşü radikal bir
nasyonal çağrısıdır. masına dair öneriler olarak kısaca devrimle bir fırsata dönüştürmek,
KKP 8. Kongresini Yaparak 7 bölüm ve bu bölümlerdeki özetlediği çalışma, yoğun bir bilgi aracın direksiyonunu sola kırmak,
Kongre Sonuç Bildirisini Yayınladı 44 tezlerini netleştiren çerçeve açık- ile birlikte net bir alternatifi sunar/ ama bu işi de vakitlice yapmak,
lama olarak tanımlayabileceğimiz kapsar. zira zaman daralmakta; ya da çö-
10 ekten oluşan, Kapitalizmin Eleştirilerine, Bir meta uygarlığı küşün altında kalmak... Ve bu ikisi
Nihai Krizi Üzerine Bir Deneme alt olan ve bir sömürü metabolizması arasında bir orta yol, bir üçüncü
başlıklı Çöküş, radikal düşünceye şeklinde yol alan kapitalist uygar- seçenek yok...
hakkını veren bir çalışma olarak, lık artık nihai sınırına dayanmış Kelimelerin, kavramların hiçbir
düşünmeye ve ayağa kakmaya bir bulunuyor. Cümlesiyle başlarken, zaman masum olmadığını, onların
çağrıdır. Biz bu kısa yazıda çalış- içine sürüklendiğimiz süreci, geri kimin ne amaçla kullandığına göre
manın bu veçhesine daha fazla dönüşü olmayan eşiğin aşıldığı bir içeriğe sahip olduğunu ifade
SOSYALİST 3 MEZOPOTAMYA
Başkaya, kapitalizmin
ederek, şeylerin gerçeğine dokun- tersyüz etmiştir.
mak için her zaman, şeyleri adıyla uzun insanlık ve uygar-
Kapitalizmin ekseri gözden
çağırmak gerektiğinin altını çizen lık tarihinde sadece kaçan, sorun edilmeyen bir “özel-
Başkaya, anlamak değiştirmek ve
liğini”, bir “ayrıksılığını” daha hatır-
küçük bir parantez ve
dönüştürme sürecinde / istencin-
lamak gerekiyor sözleriyle önemli
de kavramların önemini vurgular: bir sapma olduğunu,
bir yanılsamayı; çalışma’nın bir
Radikal eleştiri olmadan gerçek
hareket yasalarının araç olmaktan çıkıp amaç haline
anlamda düşüncenin gelişmesi
gelmesinin üzerinde durur:
ve özgürleşme mümkün değildir onun uyumlu işlemesi-
Kapitalizme özgü olan “çalış-
diyen Başkaya’da, anlama eylemi, ne engel olan niteliğini
mayla”, faaliyeti (aktiviteyi) birbi-
değiştirme /dönüştürme eylemiyle
vurgularken, krizlerin rinden ayırmak gerektir. “Çalışma”
birlikte büyük önem taşır.
olarak adlandırılan ücretli kölelik
Her şey çığırından çıkmışken, ka pitalizmin mantığı ve
kurumu üzerinde durarak, bunun
hâlâ insanların çoğunluğu bu ara- işleyişine içkin durumu kendi deyimiyle ne menem bir şey
cın bu rotada ilerleyebileceğine
nedeniyle, kapitalizmin olduğunu açıklayarak, çalışma ile
“inanıyor”? Neden bu sefil süreç
yaratıcı aktiviteyi birbirine karış-
hâlâ şeylerin normal hali sayıla- krizler ol madan yol ala-
tıran sanayi toplumunu eleştirir:
biliyor? Sorusuna Maalesef bu
madığının altını çizerek, “Çalışma... Bir zamanlar bugünkü
durum, “bilinç” alanındaki sefaleti
anlamda “çalış ma” kelimesi, başta
angaje eden bir şey ve doğrudan sözlerinin daha iyi an-
kadim Grekçede ve Latincede
ra dikal eleştiri zaafının, eleştirel laşılması bakımından
olmak üzere, hiçbir dilde mevcut
düşüncenin yerlerde sürünüyor
kapitalizmin temel nite- değildi... Mesela Fransızca ‘trava-
oluşunun sonucu... cevabını verir.
il’, Latince Tripalium’dan türemedir
Şeylere, olgulara, toplumsal liklerini özetler.
ki, Tripalium, çalışmak istemeyen,
süreçlere ne taraftan bakıldı ğı,
isyan eden kölelere ve serflere
“kimin tarafından konuşulduğu” özel mülkiyet konusu edilmesine
işkence yapmak üzere üretil miş,
hayati öneme sahip olduğundan karşı çıkması da çok önemlidir:
üç ayaklı bir aletti,.. Zira, o dö-
hareketle, düşünce sistemlerini Bilgi anonimdir. Herkesin olanıdır. nemde, çok sayıda insan, ancak
sorgularken radikal düşüncenin Hiç kimsenin, hiçbir kişinin eseri zorla çalıştırılabiliyordu. Esasen
vazgeçilmezliğinin altını çizer: değildir. Bu yüzden bilginin ege- ‘travail’ kelimesinin klasik Latince-
Ve başlıca iki düşünce tarzı veya men sınıflar lehine “özelleştirilme- de değil, Ortaçağ’da ortaya çıktığı
düşünce yöntemi var: 1. Objektif
sine” karşı çıkmak gerekir. anlaşılıyor.”
radikal düşünce ve 2. Sübjek-
Başkaya, kapitalizmin uzun Eleştirisinden yanlış bilinç üre-
tif-patolojik düşünce… Radikal
insanlık ve uygarlık tarihinde sa- ticileri olarak bu sistemi yücelten
düşünce yöntemi şeylerin anla-
dece küçük bir parantez ve bir işçi örgütlerinin yöneticilerinin
şılmasını, bilince çıkarılmasını
mümkün kılar. Sübjektif-patolojik sapma olduğunu, hareket yasa- de payını alması kaçınılmazdır:
düşünce tarzıysa, şeylerin etra- larının onun uyumlu işlemesine Ekseri sosyalistler, sol siyasi parti
fında dolanmaya yarar. Şeylere engel olan niteliğini vurgularken, yöneticileri, sendikacılar, “Emek
dair mistifikasyon (yanılsama) krizlerin ka pitalizmin mantığı ve en yüce değerdir” sloga nını dil-
yarat ma, “yanlış bilinç” oluşturma, işleyişine içkin durumu nedeniyle, lerinden düşürmezler... Bunu
gerçeğin üstünü örtme misyo nuna kapitalizmin krizler ol madan yol tuhaf bir alışkanlık hali ne getirmiş
koşulmuştur... Şimdilerde içinde alamadığının altını çizerek, sözle- durumdadırlar. Acaba neden söz
bulunduğumuz sefil durumun, rinin daha iyi anlaşılması bakımın- ettiklerini bilse lerdi, ücretli kölelik
doğrudan sübjektif-pato lojik dü- dan kapitalizmin temel niteliklerini rejiminde çalışmanın ne demek
şünce “egemenliğinin” eseri oldu- özetler: olduğunu bilselerdi de bu nakara-
ğunu ve bu durumu aşmanın yolu Kapitalizm üretimle ihtiyaçlar ta devam ederler miydi?
objektif-radikal düşünceye hakkını arasındaki bağı kopmuş bir meta Zira, Tripalium bir işkence
vermekten geçtiğini vurgular. uygarlığıdır. Rekabete dayalı bir aletidir. Latince labor (emek) söz-
Marx’tan hareket etmek ama onda işleyişe ve kutuplaştırıcı temel bir cüğü ‘acı çekme’ anlamına gelir.
durmamakla mümkün... Marx kıyı- eğilime sahiptir, bu bakımdan eko- ‘Travail’ ve ‘labour’ sözcüklerinin
sı olmayandı, zira başlattığı radi- nomi ile toplum arasındaki ilişki bu kökenini unutmamız akılsızlık.
kal eleştirinin de kıyısı yoktur. tersyüz olmuş, siyaseti belirleyen Zira montaj bandında süren çalış-
Bilginin özelleştirilmesine ve ekonomi, birey toplum ilişkisini madan yaratıcılığın bir karikatürü
SOSYALİST 4 MEZOPOTAMYA
Gelinen nokta nettir: İn-
bile beklenemez. Krizden beslenmenin temellerini
İnsanın doğa ile olan alışverişi- san ve toplum yaşamı- tarihsel örnekleriyle açıklar: Kapi-
nin doğanın geri döndürülemez bir nın her veçhesi me- talizmin krizleri, toplum tarafından
bakıldığında “saçma” olsa da
biçimde yıkıcılığa dönüşmesi kar-
talaştırılmış, eskiden
sistemin kendisi bakımından “iş-
şısında öfkesini gizlemez. Doğa
parayla alınıp satılma- levseldirler”.
ile alışverişin gerekliliğin insanın
insanı sömürmesine dönüşmesi- yan onca şey kapitalist Neden nihai kriz? Sorusunu
nin tehlikesine ve insan doğasına sorarak içinden geçtiğimiz, diğer
kârın aracı haline geti-
aykırılığını vurgular. İşçi örgütle- deyimle içine sürüklendiğimiz krizi
rinin bunun bilincinde olmalarının rilmiş bul unuyor... Oysa açıklar: Kapitalizmin, yatay ve
gerektiğini bir kez daha önemle her şeyin bu ölçüde dikey olmak üzere, ikili yayılma
hatırlatır. İnsan her zaman aktif ve genişleme seyrini izlediğini,
metalaştığı bir toplum-
bir varlıktır. Aksi halde insan diye kapitalist üretim ilişkilerinin henüz
bir şey de olmazdı... Marx’ın da sal yaşam sürdürülebi- geçerli olmadığı alanları etki alanı-
dedi ği gibi, insan ancak doğayla na alması yatay genişleme, halen
lir değildir… Dolayısıyla,
sürekli olarak “alış-veriş” halinde kapitalist meta ilişkilerinin geçerli
var olabilir ve varlığını sürdürebilir. artık kapitalizmden çık- olduğu alan da yoğunlaşması di-
Yaşamı için gerekli olanı doğadan manın, “başka şey” yap- key genişleme anlamındadır. Ya-
çekerek, o amaçla da bir faaliyette tay ve dikey genişlemenin sonuna
manın nesnel koşulları
bulunarak varlı ğını sürdürebilir... gelindiğini örneklerken, Marx’a
Dolayısıyla, “ücretli kölelik” siste- oluşmuş bulunuyor… başvurarak test eder. Gelinen nok-
mini aş mak gibi, bir kaygısı, ama- Artık öyle bir zaman- ta nettir: İnsan ve toplum yaşamı-
cı ve perspektifi olanların sorunun nın her veçhesi metalaştırılmış,
bu önemli veçhesini göz ardı et- dayız ki, hem emeğini eskiden parayla alınıp satılmayan
memeleri gerekiyor... satmak bir iş bulmak onca şey kapitalist kârın aracı
haline getirilmiş bu lunuyor... Oysa
İhtiyaçlar ile üretimin ara- iyice zorlaştı hem de
her şeyin bu ölçüde metalaştığı
sındaki bağın koptuğu ve nihai
emeğin karşılığı olan bir toplumsal yaşam sürdürüle-
amaç sermaye üretmek, yeniden
bilir değildir… Dolayısıyla, artık
üretmek yani; sürekli ileriye doğru ücret küçüldü... Emekçi
kapitalizmden çıkmanın, “başka
kaçmaya mecbur olmaktan kay-
çoğunluk, emeğini sa- şey” yapmanın nesnel koşulları
naklı olarak aşırı üretimin kapita-
tamaz durumda. oluşmuş bulunuyor… Artık öyle
lizmin işleyişine içkin bir zorunlu-
bir zamandayız ki, hem emeğini
luk olduğunu, bunun gerçekleş-
satmak bir iş bulmak iyice zorlaştı
tirilmesi, kârın yüksek olmasına, kâr oranları sürekli olarak düşme
hem de emeğin karşılığı olan üc-
karın yüksekliğinin de ücretlerin eğimine hapsolmuş durumdadır...
ret küçüldü... Emekçi çoğunluk,
düşük olmasına bağlı olması ve Dolayısıyla, Marx’ın kâr oranları-
emeğini satamaz durumda.
aynı anlama gelmek üzere, sömü- nın düşme eği mi yasası dediğini
Sonuç olarak, sistemin bütü-
rü oranının büyütme gerekliliği; etkisizleştirmek için bir dizi karşı
nünü angaje eden, sistemi temel-
üretilen malların satılabilmesini önlem devreye giriyor. Kâr oranla-
lerinden sarsan, bizzat istemin
sorunlu hale getirdiğini vurgular- rını restore etmek amacıyla karşıt
varlığını angaje eden bir nihai
ken sistemin en önemli açmazını eğilimler devreye sokuluyor:
kriz, veya aynı anlama gelmek
dile getirir: Sömürü oranını büyütmek, em-
üzere bir “uygarlık krizi”... Ulaşılan
Kapitalist mantık ve işleyiş, peryalist yağmayla sabit sermaye
aşamada artık “çöküşten” söz et-
insanların bir bölümünü ‘satın unsurlarını [maliyetlerini] küçült-
menin gerçek duruma daha uygun
alamaz’ hale, getiriyor. Kapitalist mek. Sermayenin rotasyonunu
düştüğünü ifade ederek, siste-
sömürünün bir gereği ve sonucu hızlandırmak. Sermayeyi kayıran
min “ölümcül virüsü” bünyesinde
olarak... Sorun, satın alabilenle- devlet müdahalelerini devreye
sürekli taşıdığından, kapitalizm
rin azlığından, yeteri kadar satın sokmak… Fakat bunların hiçbiri
her ileri aşamasında “kaçınıl-
alamamalarından, ‘efektif talep’ kapitalizmin krizlerini engellemek
maz sona” daha çok yaklaşıyor.
yetersizliğinden kaynaklanıyor. için yeterli olamıyor.
Marx’ın altını çizdiği gibi: “Kapita-
Varlığını artı değere, kâra borç- Buradan devrevi krizlere ve ka- lizm hiçbir zaman doruk noktasına
lu olan bir sistem olarak kapita- pitalizmin uzun dalgalarına gele- çıktığı andaki kadar kırılgan değil-
lizm, işleyişinin bir sonucu olarak, rek. Krizleri tarihsel olarak inceler. dir”. Artık yama tutmuyor. Çelişik
SOSYALİST 5 MEZOPOTAMYA
görünse de; teknolojik gelişmeye temin yıkıcı/yok edici karakterini temin girdiği nihai krizi özetlerken,
paralel olarak yaratılan değer de bilince çıkarmakla ve gereğini çıkışa dair net bir perspektif su-
eğilimsel olarak azalıyor... işte yapmakla mümkündür. Başkaya nuyor;
“kapitalizmin asıl engeli bizzat net bir hedef koymuştur:
Bir çöküş durumu ortaya çık-
kendisidir” dendiğinde kastedilen Şeylerin seyrini radikal olarak mışken, insanlık ve uygarlık kritik
bu... Kapitalizm bindiği dalı ke- değiştirmenin, yolu, radikal bir eşiğe gelip dayanmışken sadece
siyor dendiğinde, sistemin kendi düşünce devriminden, “bilincin
iki seçenek var. 1. Bu durumu bi-
çöküşünü kendi bünyesinde barın- özgürleşmesinden” geçiyor.
linçli bir müda haleyle fırsata çevir-
dırdığı ima edilmiş oluyor... Tam
Başkaya, eğer bir sosyal sis- mek ki bu insanlığın ve uygarlığın
bir amok koşusu!
tem, bir uygarlık, her seferinde gelece ğini kurtarmak anlamına
Her çalışma verimli olmadığı daha çok açlık, daha çok yok- gelecektir. İkincisi de tüm yıkıcı,
gibi, her çalışma sermayenin ye- sulluk, daha çok sefalet, daha
yok edici, gayri insani sonuçlarıyla
niden üretimini sağlamadığından çok hastalık, daha çok iğretilik,
çöküntünün altında kalmak...
sermayenin finans dünyasına göç daha çok etik yozlaşma ve anlam
ettiğinin altını çizer. Ancak finans- kaybı, daha çok şiddet, daha çok Marx, istek gerekliliğin bir teza-
laşma değerin el değiştirmesi, çatışma ve savaş, daha çok doğal hürüdür, demiştir.
belirli ellerde toplanması ve oligar- çevre tah ribatı yatmadan yol ala- Durum vahim, dolayısıyla acil
şik gelir bölüşümüne neden olma- mıyorsa, artık orada bir sorun var ve radikal çözümler gerekiyor.
sıdır. Kısaca bu yolun sonu yok! demektir. Bu da demektir ki, içine Radikal olmak da sorunu/sorunları
Başkaya’nın meselesi; büyük sürüklendiğimiz bu bataklıktan çık- temelinden kavramakla mümkün-
spekülatörlerin, büyük hırsızlardı mak için iki şey yapmak gerekiyor: dür.
el koyduğu “zenginliği geri almak Düşünce tarzımızı değiştirmek
değil, o zenginliğe el koyma larına ve radikal bir devrimle bu aracı
1 - Fikret Başkaya, Çöküş, Kapitalizmin
imkân veren ilişkiler bütününü bataklığa saplayan “aktörlerden”
Nihai Krizi Üzerine Bir Deneme, Yordam
sorun etmekle ilgilidir. Bu da sis- yakayı kurtarmak. Sözleriyle sis- Kitap, 2018.
Partiden Haber ve Açıklamalar
Tuncay Atmaca Mücadelemizde Yaşayacak!
Yaşlısı, orta yaşlısı ve genciyle
Kürdistanlı komünistler, Onunla
mezarının başında buluşurken hem hasret
giderdiler hem de ona önemli mesajlarını
taşıdılar. En yaşlı kuşağı temsilen ÖSP
PM üyesi Bekir Reyhan yoldaş, orta yaş
kuşağı temsilen HDP Milletvekili ve ÖSP
Genel Başkan Yardımcısı Nusrettin Ma-
çin yoldaş ve gençliği temsilen Kürdistan
Komünist Gençlik Meclisi Sekreteri
Yaşar Kazıcı yoldaş, farklı illerden gelen
yoldaşlarıyla birlikte Tuncay Atmaca
yoldaşın mezarı başında buluştular.
Yoldaşları mezarı başında Tun-
cay’a seslenirken; bıraktığı özgürlük ve
sosyalizm bayrağını nasıl taşıdıklarını
ve önemlisi Tuncay yoldaşın hayali olan
Kürdistan Komünist Partisi’ni (KKP’yi)
açık meşru olarak yakında kuruluşunu
ilan edeceklerinin müjdesini vererek
ruhunu şad ettiler. 27 Temmuz 2018
SOSYALİST 6 MEZOPOTAMYA
Sinan ÇİFTYÜREK
GÜNDEM; EKONOMİK KRİZ
VE MARKSİZM!
[email protected]
Türkiye, kapitalizmin kalbi olan Peki, yaşanan nedir? leyen yeniden üretim sürecine,
finansal alanda kriz ile yüz sürekli daha geniş alanlarda
I - Küresel kapitalizmin
yüze. Kriz böyle devam eder- gerçekleşen yeniden üretimine
yüzleştiği derin kriz
se bir adım sonrası doğrudan reel bilimsel olarak hakim olabileceği
a - “2015’te 1,6 milyon olan
sektöre yansımasını izleyeceğiz. Ki aşamaya varırlar, dolayısıyla nes-
sanayi robotu 2019’da 2,6 milyona
döviz kurunun olağanüstü yüksel- nelere yaptırabileceği şeyleri insa-
ulaşacak”. Bu durum küresel dü-
mesi şimdiden reel sektörün hare- nın kendi emeğiyle yapma zorunlu-
zeyde üretimde yapay zekâ yüklü
ket alanını da daraltıyor. Yıldız ve luğu sona erer; o zaman sermaye-
robotlara dayalı otomasyonun
Doğuş grubu gibi holdinglerin kredi nin tarihi misyonu da tamamlanmış
hızla büyüyeceğinin göstergesi.
yapılandırması için hükümete baş- olur.” (Marx Grundrisse sy 421
Üretimde canlı emek (işçi) yerine
vurması bunun işareti! Hükümetin aktaran S. Çiftyürek, Kapitalizmin
nesnelleşmiş emek olan makine-
gözbebeği inşaat sektöründe ise Tarihsel Fiziksel Sınırları, Birinci
lerin (robotlar) yer alması Marks’ın
genel kanaat balon patlamaya Baskı 1997 Gün Yayıncılık)
150 yıl öncesinin öngörüsüdür.
gebe!
Robotların üretimde işçinin
İnsanın eliyle yaptığı şeyleri
Sonuçlarına gelince, elektrik yerini alması, işçilerin (genelde
(üretimi) makinelere yaptırmasını
üretim amaçlı doğal gaz fiyatına insanın) zamanlarının iktisadi
K. Marx yıllar önce öngörmüştü,
yüzde 49,5’lik ve sanayide kul- şöyle ki; çalışmadan özgürleşmesinin
lanılan doğal gazın fiyatına da koşullarını oluşturur. İnsan çalış-
“Ne zaman ki ihtiyaçlar tüm
yüzde 14’lük zam, çarşı-pazar- madan da, sanayi - tarım - sosyal
yönleriyle gelişerek, zorunlu olanın
mutfağı yangın yerine çevirdi bile. hizmetlerin üretiminde otomasyon
ötesindeki artık emeği bizzat birey-
İç ve uluslararası alanda ki kurum sayesinde verim olağanüstü arta-
sel ihtiyaçlardan doğan genel top-
ve şahsiyetler, Türkiye’ye çıkış cak! İnsanoğlu iktisadi çalışmadan
lumsal bir ihtiyaç haline getirirler;
yolu olarak yeniden IMF’yi adres özgürleşen zamanını ise sanat,
ne zaman ki sermayenin katı disip-
gösterirken; tek adam rejimi altında kültür, estetik vb çalışmalara ayı-
lini kuşaklar boyu etkisini sürdüre-
siyasetiyle, ekonomisiyle freni pat- racak.
rek genel çalışkanlık ve üretkenliği
lamış kamyon misali yokuş aşağı yeni kuşakların ortak karakteri hali- Üretimin her alanında baş
giderken direksiyondaki kaptan ne getirir; ne zaman ki sermayenin döndürücü hızla ilerleyen
“onların doları varsa bizim de Al- sınırsız zenginlik hırsıyla sürekli teknolojiye dayalı otomasyonun
lah’ımız var” hamaset siyasetiyle kamçıladığı emeğin üretici güçleri doğal seyri budur ancak pazar ve
dik durma görüntüsü veriyor. bir yandan genel zenginliğin toplu- kâr amaçlı kapitalist toplumda sü-
Kriz beklentisi ve belirtileri son mun bütünü tarafından sahiplik ve reç doğal seyrinde gelişmeyecek
üç yıldan beri gündemde. Finansal muhafazasının çok daha az emek çünkü bu doğal süreç kapitalizmin
krizin ABD/Brunson olayıyla ala- süresini gerektireceği, bir yandan kendi sonunu kendisinin
kası yok bunlar sadece tetikledi. da çalışan toplumun kendi geniş- hazırlaması demek olacak ki
SOSYALİST 7 MEZOPOTAMYA
Kapitalizm altında serma-
kapitalistler bunu engellemek için kendisinden vazgeçmek zorunda
her şeyi yapacak, yapıyorlar da. yenin ulus devleti aşma kalacak ki bunu yapamaz, sonu
Bu nedenle otomasyonu bir yere hamleleri var ama her de- geldi, zamanı doldu” demişti Ro-
kadar geliştirir ama daha ileri yani bert Havemann. (Yarın, sy, 31,
fasında dönüp dönüp ken-
tam otomasyona götüremez çünkü aktaran S. Çiftyürek a.g.e).
“Tam otomatize bir ekonomi, artık di ayak bağlarına takılıp b – Kapitalizmin yüzleştiği diğer
değer ve meta üretiminin olmadığı kalmaktadır. Dolayısıyla önemli mesele, küreselleşmenin
bir ekonomi demektir. Kapitalizm AB benzeri bir ileri iki geri halidir.
AB entegrasyon sürecinin
de ise böyle bir duruma tam olarak Tıpkı kapitalistlerin üretimde tek-
ulaşılması bir yana, yakınlaşılamaz derinleşmesinde ciddi so- nolojik gelişme olarak otomasyona
bile” derken haklıdır Ernest Man- runlar yaşamakta (İngilte- ne tümüyle karşı koymaları ne de
del. (Sosyalizmin Geleceği sy, 95, sonuna kadar geliştirmeleri du-
re’nin ayrılması gibi) yani
aktaran S. Çiftyürek a.g.e) rumu Avro bölgesinde yaşanıyor.
genişlemek yerine daral-
Kapitalist üretim altında da AB ülkeleri ve projenin mimarları
otomasyon tam geliştirilerek, gün- ma ve derinleşmek yerine Almanya-Fransa ne ulus devlet
lük iş saatleri sırasıyla 6 sonra 4, ile ilerleyebiliyorlar ne de ulus
gerileme, ekonomi siyase-
sonra 2 saate düşürülerek işçilerin devlet sürecini tümüyle ulus üstü
istihdamı sağlanabilir. Ve robotların tinde Trump gibi olmasa kurumlaşma olan AB devleti lehine
ürettikleri metaların işçilerce satın da korumacılık ve faşist tamamıyla aşabiliyorlar. AB süreci
alınması için alım gücü yani üc- ulus devlet ile ulus ötesi arasında
hareketin güçlenmesi vb.
retleri düşürülmeden de verebilir. iki derede bir arada nefessiz kalı-
Ama işveren, işçiyi 8 ya da 10 saat sorunlar büyümekte. yor. “Sermaye, zenginliğin merke-
yerine 6, 4, 2 saat çalıştırmadığı zileştiği ve ulusal ölçekli üretimin
gibi ona tam ücret de vermez. Bu örgütlendiği coğrafya ve disiplin
liğin büyümesini göze alarak ro-
hem onun kâr ve sömürü düzenine olarak ulus-devletin aşılması bir
botları üretimde geliştiriyor. Özetle
aykırı hem ayrıca 2 saatten sonra- dert, aşılmaması durumunda ‘ulu-
kapitalistler ne robotlardan vazge-
sı tam otomasyon, kâr ve sömürü sal ahırda’ talim etmesi iki dert
çiyor ne de otomasyonu sonuna
düzeninin sonu olacak ki kapitalist misali bir açmaza sürükleniyor.”
kadar geliştiriyor.
kendi intiharını getirecek adımları (21. yy’da Özgürlük ve Sosyalizm
asla atmaz. Çünkü tam otomasyon Robotların üretime sokulma- Manifestosu sy. 16)
ile işçinin yanı sıra işveren de ol- sının yaratacağı büyük işsizlik Kapitalizm altında sermayenin
mayacak zira kapitalist toplumda kapitalizmin diğer ölümcül çeliş- ulus devleti aşma hamleleri var
sermeye ile ücretli emek bir bütü- kileriyle birleştiğinde; Marksizm’in ama her defasında dönüp dönüp
nün parçalarıdır biri olmadan diğeri öngörülerinin doğrulandığı ve kendi ayak bağlarına takılıp kal-
olmaz. yeniden güçleneceği, siyasetin maktadır. Dolayısıyla AB entegras-
Tarihsel trend tam otomasyonu solunun tekrardan büyüyeceği de yon sürecinin derinleşmesinde cid-
dayatıyor ancak kapitalistler oto- gündemde. İşsizler kitlesine yeni di sorunlar yaşamakta (İngiltere’nin
masyonu bir yere kadar geliştirir, yüz milyonların eklenmesi duru- ayrılması gibi) yani genişlemek
daha ileriye yani tam otomasyona munda ise işsiz ve aç kitlelerin yerine daralma ve derinleşmek ye-
asla gidemez. Kapitalizm altında devrimci başkaldırısına zemin ha- rine gerileme, ekonomi siyasetinde
çalışma saatleri düşürülmeden zırlayacak! Trump gibi olmasa da korumacılık
otomasyonun geliştirilmesi ise Kısacası her ki durumda da ve faşist hareketin güçlenmesi vb.
emeğini satarak ayakta duran yüz kapitalizm kendi sonuna iç çe- sorunlar büyümekte.
milyonlarca işçiyi bekleyen işsizlik lişkileri üzerinden ilerlemektedir. AB’de yaşanan bu süreç Asya,
olacaktır ve bu durum kapitalizm Küresel kapitalizmin birinci sıkışma Afrika ve özellikle de Amerika kıta-
için başka açıdan ölüm çanlarının hali hatta ölümcül çelişkisi budur. sında başta ekonomik olmak üzere
çalması olacaktır. Çünkü bir yere İnsanlık özelde de işçiler, eliyle tüm ulus üstü kurumsallaşmalarda
kadar robot kullanımı bile onu ciddi yapacağı üretimi nesnelere yap- yaşanmaktadır. Bunun başın-
sorunlarla yüzleştiriyor zira işçinin ma sürecine çoktandır girmiştir. da Trump başkanlığı ile birlikte
çalışma saatlerinin düşürülmesine Kapitalizm bunu frenleyebilir ama ABD’nin ekonomik korumacılık po-
yanaşmadığı için robotlar arttıkça durduramaz! “Kapitalizm içsel ya- litikaları gelmektedir. “Liberalizmin
üretimde işsizlik de büyür, büyüyor. pısı ve bütün doğası bakımından ana vatanı”, her kıtadan insanlar
Şimdi yaşanan da budur. Düşük şimdi önümüzde bulunan büyük için “fırsatlar ülkesi” ABD’nin, eko-
ücret ve gün boyu çalıştırılan işçi krizi atlatabilmekten tamamen nomik milliyetçiliğin bayraktarlığını
gerçeğine rağmen Çin bile işsiz- acizdir, çünkü bunun için kendi yaparak gümrük duvarlarının arka-
SOSYALİST 8 MEZOPOTAMYA
Türk ekonomisi başından
sına saklanması küresel kapitaliz- mesinde Rahip Brunson meselesi
min krizinin bir diğer tipik gösterge- beri dışa bağımlı şekillendi. sadece bir etkileyici, Brunson
sidir. Küresel GSYH’nin halen %20 Dillere destan ithal ika- olmazsa Kürdistan, İran meselesi
’ye yakınını temsil eden ABD’nin meci ekonomik yapılanma var, Suriye, S-400 meselesi var!
beklenmedik oranlarda gümrük Yani etkileyici sebepler birden faz-
aşılmış değil. Kapitalizmde la. Peki, Türk ekonomisi esas han-
vergisi oranlarını yükseltmesi alışıl-
küresel olarak sanayi taşı- gi yapısal sorunları taşımakta?
mış bir durum değil ve başta Çin,
AB, Rusya, Türkiye… olmak üzere ma hareketiyle başta çevre Birincisi; Türk ekonomisi
herkesi telaşlandırmakta. kirletici özelliği fazla, katma başından beri dışa bağımlı şekil-
lendi. Dillere destan ithal ikameci
ABD, gümrük vergi oranlarını değeri düşük sektörler ekonomik yapılanma aşılmış değil.
yükseltmenin (ekonomik milliyetçi-
kapitalizmin merkezlerin- Kapitalizmde küresel olarak sanayi
liğin) yanı sıra başta Meksika’dan
taşıma hareketiyle başta çevre
olmak üzere ucuz emek gücü piya- den çevre ülkelere (Çin-
kirletici özelliği fazla, katma değeri
sasına dönük izlediği milliyetçi-ırkçı Hindistan-Mısır… hattına)
düşük sektörler kapitalizmin mer-
politikalarla da insanlığı 1930’lu
taşınmasıyla Türkiye’de sa- kezlerinden çevre ülkelere (Çin-
yıllar Almanya’sı gibi tehdit etmek-
Hindistan-Mısır… hattına) taşınma-
te. Trump’ın “çelik başta olmak nayi orta düzeyde bir geliş-
sıyla Türkiye’de sanayi orta düzey-
üzere ticari korumacılığın ülkesinin me gösterdi. Derken bu kez
de bir gelişme gösterdi. Derken
yerli sanayi için gerekli olduğunu”
gelişmenin ölçüsü sanayi bu kez gelişmenin ölçüsü sanayi
savunması gümrük vergilerini
olmaktan çıkıp bilişim teknolojisinin
olmaktan çıkıp bilişim tek-
%60’a çıkaran Hitler Almanya’sını
almasıyla yine ithal ikameci role
hatırlatıyor. Ticari korumacılık ve nolojisinin almasıyla yine
mahkum kalmasıdır.
göçmen işçilerin engellenmesi; ithal ikameci role mahkum
İkincisi; dış ticaret dengesi cum-
doların yükselmesi, büyümenin
kalmasıdır. huriyet tarihi boyunca (1930-1946
düşmesi, finansal kırılganlıklar gibi
arası hariç) daima açık vermiştir.
krizi tetikleyen sonuçlar da üretiyor.
Yani 95 yaşındaki Cumhuriyet 80
Ki küresel ekonomik veriler bunu Bu iş mahkemede yani İMF’de
yıl boyunca sattığından fazla dışa-
doğrulamakta. bitecek gibi çünkü kurum ve uz-
rıdan satın almıştır. 2017 yılı ihra-
Böylesine küreselleşmiş bir manlar er geç Türkiye’nin IMF’ye
cat 157, ithalat ise 234 milyar dolar
dünyada (ki sadece ABD ile Çin başvuracağını, başvurması gerek-
ve dış ticaret dengesi 77 milyar
arasında yıllık ticaret hacmi 500 tiğini belirtiyorlar. Nedenlerini şöyle
dolar açık. Ödemeler dengesinin
milyar dolar civarında) ekonomik özetleyebiliriz.
dört temel unsurdan biri olan cari
milliyetçilik olarak korumacılık,
Erdoğan ve ekibinin TL’nin de- açık da dış ticaret dengesi benzeri
gümrük oranlarını yükseltme vb.
ğer kazanmasını milli dava (kurtu-
açık vermekte. Esas iç gelir-gider
tedbirler çözüm değil ve uygula- luş savaşı) gibi sunmasına rağmen
bilançosunu içeren cari açık 2017
namaz, uygulanırsa da büyük so- Dolar 6, Avro 7 TL bandından aşa-
yılında 47, son 12 ayda ise 55
runlar üretir. Kaldı ki artık küresel ğıya inmiyor. TL dibe vurdu, döviz
milyar dolara çıkarak rekor kırdı.
ekonominin nabzını elinde tutan açığı rekor seviyede, dış borç dön-
Bu veriler şunu gösteriyor; Türkiye
sadece ABD değil yanı sıra Çin’de dürülemiyor, cari açık alarm veri-
ihracattan çok ithal ediyor. İçeride
gittikçe bir belirleyen, kural koyan yor, enflasyon ve işsizlik çift hane-
kendi gelirinden çok harcıyor, açığı
hale geliyor. Yani Trump’ın tehdidi lerde. Böyle olunca pazar-mutfakta
borçlanarak kapatıyor! “Yıllardır
Çin’i etkilemez. da haliyle yangın var.
cari açığı sıcak para ile finanse
Görüldüğü gibi başta ABD’nin 9 günlük bayram tatili sonrası
eden Türkiye, sıcak paranın hızla
olmak üzere küresel ekonomi iç ve pazartesinden itibaren döviz ye-
çekilmesiyle dövizli dış borç öde-
dış dengeleriyle sorunlarla yüklü. niden yükselişe geçerse ne olur?
nemez ve ekonomi çarkı işlemez
En gelişmiş dünya ekonomilerinin İlginç olan doların nerede, nasıl
hale geliyor. Gelirinden fazlasını
başındaki devletler en borçlu dev- durdurulacağını Erdoğan’da, da-
harcadığı için açık veriyor. Cari
letler durumunda. Ve önemlisi ka- mat bakan da bilmiyor. “İMF’ye
açık budur.” Yıllardır devam eden
pitalizme bir dünya yetmiyor, ikin- borç verdik”le övünen ve “IMF’ye
bu durum ekonomiye ciddi yük
cisi ise daha bulunamadı! İşte kriz gitmektense iflası seçer” denilen
ve işte kapitalizmin tarihsel olduğu Erdoğan bu gidişle IMF’nin kapısı- bindirdi.
kadar artık fiziksel sınırları. nı çalmak zorunda kalacak çünkü Üçüncüsü; Dış borçların döviz
dolar yükseldiği için ekonomi bo- olarak sürekli büyümesi gerçeği
II - Türkiye ekonomisinin
zulmuyor tersine ekonomi birçok var ve bu yük özel sektörün yanı
belli başlı çizgileri ve
açıdan sorunlu olduğu için dolar sıra devlet yani kamu borcu ola-
finansal krizin özellikleri yükseliyor! Doların hızla yüksel- rak vatandaşın da sırtında gittikçe
SOSYALİST 9 MEZOPOTAMYA
Küresel piyasalar, 24
ağırlaşıyor. Döviz kurlarındaki Buna Türkiye kapitalizminin yapı-
olağanüstü yükseliş bu yükü adeta Haziran sonuçları ile sal sorunları ve ABD ile Türkiye
çekilmez hale getiriyor. Örneğin oluşturulan damat-ak- arasında Kürdistan-İran merkezli
The Guardian; döviz borçlan- bölgesel sorunlardaki politika fark-
raba kabinesini ve tek
masıyla İstanbul’da yapılan yeni lılığı da eklenince döviz patladı.
havaalanının borcunun bugün 40 adam iktidarını olumsuz Ekonomide özetlediğimiz ödemeler
milyar TL’yi aştığına dikkat çeker. algıladı. Buna Türkiye dengesinde yaşanan sorunlar ile
Düşünün havaalanını yapmak için birleşince finansal krize yol açtı.
kapitalizminin yapısal
borç alınan 5.7 milyar Avro o gün Küçük ve orta işletmelerde başla-
18 milyar TL’ye denk gelirken artan sorunları ve ABD ile yan ve giderek büyük holdinglerin
döviz kuru nedeniyle bugün 40 kapısına dayanan kredilerin çevirti-
Türkiye arasında Kürdis-
milyar TL’ye denk düşüyor. lememesinden kaynaklanan şirket
tan-İran merkezli bölge-
iflaslarının ucu kaçınılmaz olarak
Türkiye’nin 31 Mart 2018 iti-
barıyla 325.1 milyarı özel, 140.8 sel sorunlardaki politika bankalara dayanacak. Buna doğru
gidiş var. İktisatçı Paul Krugman
milyarı devlet ve 653 milyonu farklılığı da eklenince
“Türkiye 1997-98 yıllarında Doğu
Merkez Bankası’nın olmak üzere
döviz patladı. Ekonomide Asya’da yaşanana benzer bir
toplam dış borcu brüt 466.7 milyar
Dolar! Dolardaki son yükseliş dik- özetlediğimiz ödemeler finansal krizle karşı karşıya. Tür-
kiye Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının
kate alındığında Türk özel ve kamu dengesinde yaşanan
(GSYH) yüzde 48’i ve ihracatının
finans sektörünün nasıl bir yükle
sorunlar ile birleşince yüzde 210’u oranında dış borca
yüz yüze geldiği anlaşılır. Türkiye,
sahip” der. Finans sermaye, kapi-
kamu ya da özel sektör borcunu, finansal krize yol açtı.
talist reel ekonominin kalbidir, kalp
ister IMF’ye başvursun ister Katar
teklerse… gerisini düşünün! Kalp
gibi ülkelerden borç alsın, sonuç
ise tekliyor, IMF anjiyosu derde
borcu borçla kapatmakla yüz yüze! milyar metreküp.” Petrol fiyatla-
derman olur mu?
İşte size Türk finansal yapısının rındaki artış, döviz kuru artışı ile
sürdürülemez bir diğer yapısal birleşince Türkiye ekonomisinde Erdoğan ne yapacak?
kırılganlığı ve reel sektöre yansı- çifte darbe etkisi yaratıyor. Do- Bir; Türk ekonomisinin
ma potansiyeli. Zaten borçla borç lardaki yükselişle Türkiye’nin fotoğrafı, Erdoğan’a çıkış olarak
kapatmanın artık sürdürülemeye- petrol ithalat faturasının ne kadar IMF’yi dayatıyor. Erdoğan ise
ceğini gören “finans yatırımcılar büyüdüğünü hesap bilen herkes buna direniyor en azından yerel
da Türkiye’nin uluslararası hesaplayabilir. seçimlere kadar da direnecek gibi
piyasalarındaki varlıklarına yatırımı Altıncısı; Bütün bu yapısal görünüyor. Biliyor ki IMF’ye gitmek
kestiler.” popülist politikaların sonu olacak
sorunlar, 16 yıllık AKP iktidarının,
Dördüncüsü; Türkiye uzun tarım ve sanayi üretimine yatırım çünkü başta bütçe harcamaları
yıllar tarımda kendi kendine yeten yerine inşaat sektörü gibi kısa olmak üzere gelir-gider (özellikle
hatta bir çok üründe ihracat yapan sürede büyük rant elde edecek harcamalar) katı bir denetim altı-
konumdayken son yıllarda kısa sü- na alınacak yani kemer sıkılacak.
sektöre büyük teşvikler veren,
rede büyük rant sağlama peşindeki Ayrıca Erdoğan sıkça, “IMF’ye
özelleştirmelerle üretimi düşüren,
AKP’nin inşaatçı politikaları sonucu borcumuz yok hatta biz 5 milyar
yandaş sermaye grupları lehine
başta buğday olmak üzere tarımsal dolar borç verdik” söylemi nede-
vergi yasalarını değiştiren (Hazine
ürünlerde de ithalatçı duruma dö- niyle de başvurmak istemez. Bu
ve Maliye Bakanı Albayrak’ın si-
nüştü. Bunun son örneği, Türk hü- nedenle, IMF’ye gitmek ile yerel
yaset öncesi CEO’su olduğu Çalık
kümetinin sekiz yıldır savaşta olan seçimi kazanma arasında sıkışmış.
Holding’in milyonlarca dolarlık öde-
Suriye’den patates ithal etmesi En azından IMF’ye başvuruyu ye-
mesini azaltmak için vergi yasala-
ekonomik krizin neden, nasıl geliş- rel seçimler sonrasına bırakmak
tiğinin bir başka göstergesi. Özetle rını değiştirdiği” The Guardian)… istiyor Özetle IMF’ye gitmemek
reel üretim meselesi! politikalarıyla birleşince bugüne için dirense de sonunda başvura-
Beşincisi; Fosil enerji kaynakları gelindi. Öyle ki AKP “İnşaat sektö- cak gibi. İç ve dış telkinler de bu
açısından fakir olan “Türkiye yılda rünü trenin ilk vagonu haline getirdi yönde. Zaten şimdiden IMF ile
2,6 milyon ton ham petrol üretebili- ve ilk vagon devrilirse tren yani görüşüldüğü, 50 milyar dolar borç
yorken, buna karşılık 25 milyon ton Türkiye ekonomisi devrilir! İlk va- istendiği de yazılıyor.
ham petrol ithal ediyor. Yani kul- gon ise uçurumun kenarında! İki; Merkez Bankası’nın (MB)
landığının yüzde 91’ini ithal ediyor. Sonuç; Küresel piyasalar, 24 faizleri yükseltmesine yol verir ki
Durum doğal gazda da aynı. Kendi Haziran sonuçları ile oluşturulan kısmen verdi. Faizlerin yükselmesi
üretimi devede kulak: 400 milyon damat-akraba kabinesini ve tek sıcak paranın tekrar Türkiye’ye
metreküp, buna karşılık ithalat 46,4 adam iktidarını olumsuz algıladı. dönmesini sağlar. Ama döviz
SOSYALİST 10 MEZOPOTAMYA