Table Of ContentBirey Yayıncılık : 20
Sosyal Bilimler Serisi : 6
Kitabın Orijinal İsmi
Social Anthropology
Bu kitap, Cohen &West Ltd tarafından 1964'te
yayınlanan VI. baskısından tercüme edilmiştir.
Dizgi : Birey
Tashih
H. Mehmet Günay
Kapak Hazırlık
Ajans Microline
Baskı : Ziya Ofset
Cilt : Sistem
ISBN 975 - 8257 - 05 - 06
İstanbul, Kasım 1998
Birey Yayıncılık
Y erebatan Cad. Çatalçeşme Sk.
Üretmen Han No: 17 Tel: O. 212. 511 33 69
Cağaloğlu / İstanbul
SOSYAL
ANTROPOLOJİ
E.E. Evans Pritchard
Tercüme:
Fuat Aydın-İrfan İnce-Muharrem Kılıç
birey yayıncılık
E.E. Evans Pritchard :
Sosyal Antropolog 1902'de güney doğu İngiltere
Sussex Crowborough'ta doğdu. Oxford'ta okudu. Daha
sonra aynı yerde Antropoloji profesörü oldu ( 1946-70).
En çok bilinen iki eseri, Sudan halkların-dan Azande
ve Nuerler hakkındaki alan araştırmasının sonucu olan
çalışmalarıdır:
- Witchcraft, Oracles and Magic among the Azande
(1937).
- The Nuer (1940).
1940'da, Mayer Fortes'le birlikte ilkel yönetim
biçimleri üzerindeki araştırmalda yeni bir çığır açan
African Political System'i yanına hazırladı. 1951 'de
Kinship and Mavriage Among the Nuer ve Social
Antropology (elinizdeki kitap), 1956'da Nuer Reliation'i
yayınladı.
Oxford'daki Sosyal Antropoloji bölümünü dünyanın
her yerinden öğrenci çeken bir merkeze dönüştürdü.
Sömürgeler Sosyal Bilimler Araştırma Kumlu'nun üyesi
olarak, Afrika ve başka yerlerdeki alan araştırma-larını
destekledi.
Oxford'daki Sosyal Antropoloji profe-sörlüğün
( 1946-70) yanı sıra Ali Souls College'de öğretim üyeliği
ve müdür yardımcılığı (1963-65) da yaptı. 1970'de Sir
Unvanını alan Evans Pritchard 1973'de öldü.
İÇİNDEKİLER
Önsöz 7
..................................................
Konunun Çerçevesi.. 9
................................
Teorik Temeller .31
.....................................
Daha Sonraki Teorik Gelişmeler 55
...................
Alan Çalışması ve Emprik Gelenek 77
................
Modem Antropolojik Çalışmalar 99
...................
Uygulamalı Antropolojik 123
............................
Seçilmiş Bibliyografya 145
..............................
ÖNSÖZ·
Bu kitap�_a yeralan altı konferans 1950 kışında
B.B.C.'nin Uçüncü Programında verildi. Birkaç küçük
ifade değişikliği dışında sunulduğu şekliyle basılmıştır.
İfade aracının çizdiği sınırlar içinde belirli bir maksat ve
dinleyici topluluğuna yönelik hazırlanmış olan bir metni
değiştirmenin ya da ona bir takım şeyler eklemenin
gerekli olmadığını düşünüyorum.
Sosyal Antropoloji, bir çoklarına göre hala, bir isim
olmanın ötesinde pek fazla bir şey ifade etmez: Umarım,
konuyla ilgili bu radyo konuşması, Sosyal
Antropolojinin alanı ve metodolojilerini daha iyi bilinir
kılacaktır. Bunların bir kitap halinde yayınlanmasının
aynı amaca hizmet edeceğine inanıyorum. Sosyal
Antropolojiye giriş mahiyetinde az sayıda eser olması
sebebiyle,. sanırım bu kitap İngiliz ve Amerikan
üniversitelerinin Antropoloji bölümlerindeki öğrenciler
için de yararlı olacaktır. Bu sebeple kitabın sonuna kısa
bir bibliyografya ekledim.
Bu konferanslardaki düşüncelerin çoğunu daha önce
ve hazan da aynı dilde ifade ettim. Man, Blacfriars,
Af rica editörlerine. ve Clarendon Press yetkililerine,
bunları tekrar kullanmama izin vermelerinden dolayı
minnettarım ı.
1 Social Anthropology, 4 Şubat 1948'de Oxford Üniversite-sinde
yapılan açılış konuşması. The Clanderon Press, 1948; 'Social
Anthropology: Past and Present', Marett konferansy, Oxford
Exeter College Hall'da 3 Haziran 1950'de verildi; Man, 1950,
No. 198; 'Social Anthropology"
Bay K.O.L. Burridge'ye, konferansların hazırlan
masındaki yardımlarından dolayı, Oxford Institute of
Social Anthropology'deki meslektaşlarıma ve B.B.C.'
den T.B. Radley'e konularla ilgili eleştirileri için ayrıca
teşekkür ederim.
8
r
KONUNUN ÇERÇEVESİ
Bu konferanslarda sizlere Sosyal Antropolojinin ne
olduğu hususunda genel bir tarif vermeye çalışacağım.
Meslekten olmayan okuyan kesim arasında dahi konuyla
ilgili çok sayıda kapalılığın bulunduğunun farkındayım.
Kelimeler, ya şempazeler ve kafatasları ya da
yabanılların ilginç rituelleri ve garip boş inançlarının
mübhem çağrışıır.larını canlandırır gibidir. Sizleri, bu
çağrışımların yersiz olduğuna ikna etme konusunda
herhangi bir zorluk çekeceğimi zannetmiyorum.
Bu gerçeğin farkında olmam konuyu ele alış tarzımı
yönlendirmiş olmalıdır. Bir bölümünüzün Sosyal
Antropolojinin ne olduğu · konusunda bilgisiz,
diğerlerinin ise onu gerçekte olmadığı bir şekilde
düşünen kimseler olarak varsaymalıyım. Konuyla biraz
tanışıklığı olanlar, bu yüzden meseleyi genel olarak ve
onlara basit gelebilecek bir tarzda ele alırsam, umarım
beni bağışlayacaklardır.
Bu ilk konferansımda sizlere; konunun genel
kapsamının ne olduğunu anlatacağım. İkinci ve üçüncü
konferanslarımda teorik gelişimini ele alacağım.
Dördüncü konferansımda, alan araştırması dediğimiz,
Sosyal Antropolojinin araştırma bölümünü tartışacağım.
Beşinci konferansımda, teori ve alan araştırmasının her
ikisinin gelişimini, modern araştırmalardan örnekler
vererek açıklayacağım. Son konferansımda ise Sosyal
Antropolojinin pratik husularla ilgisini tartışacağım.
Konferans boyunca anlatımımı, özellikle takdimde
karşılaşılacak zorluklardan kaçınmak amacıyla, mümkün
olduğunca İngiltere' deki Sosyal Antropolojiyle
sınırlayacağım. Zira, konunun kara avrupası ve
Amerika' daki gelişimini takdim etmek durumunda
olsaydım, malzemeyi öylesine sıkıştırmak zorunda
kalacaktım ki, kapsamlılık itibariyle kazanılan, açıklık ve
9
süreklilik hususunda kaybedileni telafi edemeyecekti.
Sosyal Antropolojinin, büyük ölçüde İngiltere' de
bağımsız bir şekilde gelişmiş olması bu sınırlamayı,
muhtemelen diğer birçok bilimsel alanlarda olduğundan
daha az önemli kılmaktadır. Bununla birlikte ben, İngiliz
bilim adamlarını belirgin bir şekilde etkiledikleri
noktalarda yabancı yazarları ve eğilimleri de
zikredeceğim.
Bu sınırlar içerisinde dahi sizlere antropolojinin
amaçları ve metodlarıyla ilgili açık ve yalın bir tarif
verebilmek kolay değildir. Çünkü, bu konular hakkında
sosyal antropologlar arasında genelde bir görüş birliği
mevcut değildir. Pek tabii, birçok konu üzerinde temel
bir görüş birliği sözkonusudur. Ancak, diğer konularda
farklı görüşler bulunmakta ve bunlar, küçük ve yeni her
konuda olduğu gibi, şahsiyetlere takılıp kalma
eğilimdedirler. Zira, bilim adamları genelde kendilerini
şahsi görüşleriyle özdeşleştirmeye diğer insanlardan
daha çok yatkındırlar.
Şahsi tercihler, bunları ifade etmek gerektiğinde şayet
açıklıkla itiraf edilirse herhangi bir sorun yoktur.
Belirsizlikler daha tehlikelidir. Sosyal Antropoloji
oldukça sınırlı sayıda teknik terime sahiptir. Bu yüzden,
günlük dili kullanm�k zorundadır ve bu da pek kesin
olmayan bir dildir. Omeğin "toplum", "kültür", "örf',
"din", "onama", "yapı", "işlev", "politik" ve
·
"demokratik" gibi kelimeler farklı insanlara göre veya
farklı bağlamlarda herzaman aynı anlamları ifade
etmezler. Antropologlar için yeni kelimeler ihdas etmek
veya günlük dilde kullanılan kelimelere, sınırlandırılmış
ve teknik anlamlar yüklemek olasıdır. Ancak
meslektaşlarını bu kullanımlara ikna etmenin güçlüğü
dışında, eğer bunun büyük oranda başarıldığı düşünülse
bu durumda antropolojik eserler yalnızca meslekten bilim
adamlarının anlayabileceği bir jargon halini alacaktır.
10
