Table Of ContentKATA SAMBUTAN
Saya menyambut gembira dengan diterbitkannya Buku Pedoman Operasional
Komisi Etik Penelitian Kesehatan, dengan bepedoman pada buku ini diharapkan
bahwa setiap peneliti kesehatan di Fakultas Kedokteran Universitas Hasanuddin
memahami pentingnya etik penelitian dan prosedur untuk mendapatkan etik penelitian
tersebut. Begitu penting artinya sehingga penelitian perlu dilengkapi ethical clearance
sebelum kegiatan penelitian dilakukan, ini berarti bahwa kita turut dalam menegakkan
hak azasi manusia yang merupakan hak dasar yang secara kodrati melekat pada diri
manusia, karena bersifat universal yang harus dilindungi, dihormati, dan tidak boleh
diabaikan oleh siapapun termasuk insan peneliti. Dengan terbitnya buku Pedoman
Operasional Komisi Etik Penelitian Kesehatan diharapkan dapat menumbuhkan
kemampuan peneliti dalam memahami proses untuk mendapatkan persetujuan etik
penelitian.
Harapan saya semoga hasil penelitian yang dilakukan oleh dosen dan
mahasiswa baik yang berasal di Fakultas Kedokteran maupun diluar Fakultas
Kedokteran Universitas Hasanuddin dapat memberikan sumbangan bagi peningkatan
Iptek Kesehatan yang diperlukan oleh masyarakat serta mendorong meningkatkan
kesejahteraan masyarakat, dan hasil penelitian kita dapat diperhitungkan dalam
pengembangan ilmu Pengetahuan dan Teknologi di Bidang Kesehatan baik dalam
forum Nasional maupun Internasional.
Semoga buku ini bermanfaat dan saya sampaikan terima kasih kepada semua
pihak atas perhatian dan bantuan yang telah diberikan dalam penyusunan buku ini,
kritik dan saran akan penyempurnaan sangat kami harapakan.
Makassar, Oktober 2014
Dekan Fakultas Kedokteran
Universitas Hasanuddin,
Andi Asadul Islam
PPPeeerrrsssiiiaaapppaaannn PPPeeennnyyyuuusssuuunnnaaannn PPPaaannnddduuuaaannn
HHHaaalllaaammmaaannn 000111 --- 000999
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNNdddaaannn RRRSSSUUUPPP DDDrrr... WWWaaahhhiiidddiiinnn
SSSuuudddiiirrrooohhhuuusssooodddooo (((KKKEEEPPPKKK FFFKKKUUUHHH---RRRSSSWWWSSS)))||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
PPPeeemmmbbbeeennntttuuukkkaaannn KKKEEEPPPKKK
HHHaaalllaaammmaaannn 111000 --- 222000
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
PPPeeelllaaatttiiihhhaaannn
HHHaaalllaaammmaaannn 222111 ––– 222777
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKKPPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
PPPeeemmmiiillliiihhhaaannn KKKooonnnsssuuullltttaaannn IIInnndddeeepppeeennndddeeennn
HHHaaalllaaammmaaannn 222888 ––– 333111
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
MMMaaannnaaajjjeeemmmeeennn PPPeeennneeerrriiimmmaaaaaannn PPPrrroootttoookkkooolll
HHHaaalllaaammmaaannn 333222 ––– 333999
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
AAAsssssseeessssssmmmeeennnttt FFFooorrrmmm
HHHaaalllaaammmaaannn 444000 ––– 666555
KKKOOOMMMIIISSSIIIEEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
EEExxxpppeeedddiiittteeeddd RRReeevvviiieeewww
HHHaaalllaaammmaaannn 666666 ––– 777000
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
IIInnniiitttiiiaaalll RRReeevvviiieeewww
HHHaaalllaaammmaaannn 777111 ––– 777999
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
PPPeeennneeelllaaaaaahhhaaannn PPPrrroootttoookkkooolll PPPeeennneeellliiitttiiiaaannn
PPPeeerrraaalllaaatttaaannn KKKeeessseeehhhaaatttaaannn
HHHaaalllaaammmaaannn 888000 ––– 999333
KKKOOOMMMIIISSSIII EEETTTIIIKKK PPPEEENNNEEELLLIIITTTIIIAAANNN KKKEEESSSEEEHHHAAATTTAAANNN FFFAAAKKKUUULLLTTTAAASSS KKKEEEDDDOOOKKKTTTEEERRRAAANNN
UUUNNNIIIVVVEEERRRSSSIIITTTAAASSS HHHAAASSSAAANNNUUUDDDDDDIIINNN||| MMMaaakkkaaassssssaaarrr
Description:fic, POB Handbook For Ethics Committees ld Health Organization peneliti, dan saksi. 5.5 . An Analyical Approach, Drug Information Journal 36 (2)2002: pgs 249. B documents. computer generated appr. Persetujuan Etik.