Table Of ContentTÖRK TARÎH KURUMU YAYINLARINDAN
VII. SERİ - No. 10
ENVER ZlYA KARAL
SELİM III. ÜN
HATT-I HÜMAYUNLARI
TÖRK TARİH KURUMU BASIMEVİ - ANKARA
1 9 4 2
SELİM IH. ÜN
HATT-IHUMAYUNLARI
Lâyık olursa cihanda bana îahf-ı şevket
Eylemek makz-ı sefadır bana nâsa hizmet
İLHÂMİ
TÜRK TARİH KURUMU YAYINLARINDAN
VII. SERİ - No. 10
:/
-
ENVER ZİYA KARAL
lj}
,
%
SELİM III. ÜN
HATT-I HUMAYUNLARI
TÜRK TARİH KURUMU BASIMEVİ - ANKARA
1 9 4 2
İÇİNDEKİLER
Sayfa
Hat-tı hümayunların fihristi . . . . . . . . . . . . VII
Selim III. e dair metne giren vesikaların fihristi................. XII
ÖNSÖZ . . . . . .......................... XIII
I— SELİMİN ŞEHZADELİĞİ: ,
A) Doğuşu 1
B) Tahsil ve terbiyesi . . . . . . . . . . . 5
C) Kafes hayatı . . . . . . . . . . . . . 8
II— SELİMİN PADİŞAHLIĞI:
A) Tahta çıkışı 18
B) Selim III devrinin harpleri ve siyasî Pürüzleri:
I) Osmanlı - Rus ve Osmanlı - Avusturya harbi . » * . 23
II) Napolyon’un Mısırı işgali ve Osmanlı - Fransız harbi • • 47
III) Mısır seferinin hasıl etmiş olduğu siyasî pürüzlerin halli 80
IV) Napolyon un imparatorluğu meselesi ve Osmanlı Devleti 88
V) Osmanlı - Rus harbi ve İngiliz donanmasının Çanakkale
boğazını geçmesi ............................................................. 97
C) Selim III devrinde isyanlar:
I) Dağlı eşkiyası................................... * • • • • • H3
II) Cezzar Ahmed paşa vukuatı . . . . . . . • . • • 131
III) Mısır seferinden sonra Mısırda beyler meselesi . . . . 140
IV) Millî isyanlar.............................. ............................... 152
III— METİNDE YER ALMÎYAN HATTI HÜMA
YUNLAR . . . . . . . . . . . . . . 153
Kısaltmalar
1) Baş v. ar. : Başvekâlet arşivi
2) s. : Satır
3) H. : Hatt.
4) Ü. : Üniversite
5) Tarih Ene. Mec.; Tarih Encümeni Mecmuası.
HATT-İ HÜMAYUNLARIN FİHRİSTİ
Sayfa
1 — Kaymakam paşaya hat: Tahta çıkışını bildirmek için 19
2 — Serdarı ekreme hat: „ „ „ „ 21
3 - - Kütahya naibi ve Anadolu kadılarına hat: Tahta
çıkışını bildirmek içini 22
4 — Nutuk: Rusyaya ve Avusturyaya karşı harbeden
orduların cesaretini arttırmak için. 25
5 — Kaymakam paşaya hat : Padişahın sefere çıkması
işine dair. 28
6 — Kaymakaim paşaya hat : Ulemanın sefere iştirak
etmemesi işine dair. 29
7 — Kaymakam paşaya hat : Kaptani derya Haşan pa-
şanın seraskerliğine dair. 30
8 — Kaymakam paşaya hat : Ozü üzerine memuriyetine
dair. 31
9 — Kaymakam paşaya hat : Akçe hususatına dair 32
10 — Kaymakam paşaya hat : Akçe ve sefer arasında
mevcut münasebete dair. 32
11 •— Kaymakam paşaya hat : Akçenin azlığına dair. 32
12 — Sadrazama hat : Müsaderenin lüzumuna dair. 33
13 — Fetva : Ziynet eşyasının Darphaneye teslimi lüzu-
muna dair. 34
14 — Kaymakam paşaya hat : Ulemanın fetvaya itirazına
dair. 34
15 — Kaymakam paşaya hat : Askerî işlerin yürümedi-
ğine dair. 35
16 — Kaymakam paşaya hat: Orduda alınan tertibin ki
fayetsizliğine dair. 37
17 — Kaymakam paşaya hat : Orduya gönderilecek as
kerin toplanmasına dair. 38
VIII SELİM III ÜN HATTI HÜMAYUNLARI
s&yfa
18 — Serdarıekreme hat : Padişahla Serdanekremin va-
zifeierine dâir. ... 39
19— Kaymakam paşaya hat : Moskof ile İsveç arasmda-
ki muahedeye dair. 40
20 — Serdarıekreme hat : Nemçe ile mütarekenin bir an
evvel yapılmasına dair. 41
2 1—Serdarıekreme hat : Rusya ile ayrı musalâhanm
neticeleri hakkında. 42
22 — Serdarıekreme hat : Ordunun Bozgunu hakkında. 43
23 — Kaymakam paşaya hat : Şerif Haşan paşanın idamı
hakkında. 44
24 — Kaymakam paşaya hat : Mütareke maddesi ve
Selim III. 45
25 — Sadrazama hat : Askerin ordudan firarı hakkında 46
26 — Sadrazama hat : Mısırı müdafaa etmeleri için Mısır
beylerine yazılmasına dair. 49
27 — Mısır valisi Bekir paşaya hat: Mısırı müdafaa et
mesi için. 49
28 — Şam valisi İbrahim paşaya hat: Mısıra yardım et
mesi için 50
29 — Hüküm: Hudtıt muhafızları ile Cezair ve Sevahil
muhafızlarına. 51
30 — Hüküm : Anadolu ve Suriye limanlarına İngiliz do-
nanmasmı kabul etmeleri için. 52
31 —■ Sadrazama hat: Fransaya ne şekilde ilânı harp edi
leceğine dair. 54
32 — Sadrazama hat: İzzet paşanın azline dair. 55
33 — Sadrazama hat: Ruslarla ittifak için Reisin iyi ça
lıştığına dair. . 58
34 — Sadrazama hat: İsmet beye, diplomatik hizmetine
mükâfaten pâye verilmesine dair. 58
35 — Sadrazama hat: ismet beye Rumeli payesi verilmesi
hakkında. 59
36 — Sadrazama hat: Murahaslann Ruslarla müzakere
lerde iyi çalıştıklarına dair. 59
SELİM III ÜN HATTI HÜMAYUNLARI IX
’ Sayfa
37 — Karar: Ruslarla ittifakın lüzumu hakkında. 59
38 — Cezzar paşaya hat: Mısırın kurtarılması hareketle
rine iştiraki için. 61
39 — Yusuf Ziya paşaya hat: Serdarıekrem tâyin edildi
ğine dair. c 62
40 — Sadrazama hat: Mısır seferi için beraberinde gö
türeceği kuvvet hakkında. 64
41 — Serdarıekreme hat : Cezzar Ahmet paşaya verile
cek emirler hakkında. 65
42 — Kaymakam paşaya hat: Cezzarın uygunsuzluğu
hakkında. 65
43 ■— Sadrazama hat: Mustafa paşanın İskenderiye me
muriyeti hakkında. 66
44 — Sadrazama hat: Mısıra hareket edecek gemilerdeki
intizamsızlık hakkında. 67
45 — Serdarıekreme hat: İskenderiye seraskeri Mustafa
paşanın esareti hakkında. 67
46 — Serdarıekreme hat: Harekâtında tam istiklâl sahibi
olduğuna dair. 70
47 — Serdarıekreme hat: Ordunun kötü durumu hakkında
ihtar. ^ 70
48 — Serdarıekreme hat: İhtan tevil için. 71
49 — Serdarıekreme hat: Şam’dan düşman üzerine hare
ketine dair. 72
50 •— Serdarıekreme hat: Fransadan imdat gelmeden Mı
sırın geri alınmasına dair. 74
51 — Serdarıekreme hat: Fransızlarla yapılan mütareke
mazbataları için. , 75
52 — Serdarıekreme hat: Iskenderiyenin zabtı lüzumuna
dair. 75
53 — Serdarıekreme hat: İskenderiye ve Reşidin zapte- .
dildiğine dair.-- . . ■ . : 1 . 77
54 — Kaptanı derya "Küçük-Hüseyin paşaya, hat: Başarı- .
........larını tebrik için. 78
•55 — Mektup’S Selimin Napolyonun gönderdiği bir-inek-.
tuba cevabı. . - , , . , 85
X SELİM III ÜN HATTI HÜMAYUNLARI
Sayfa
56 — Sadrazama hat: Âtıf efendi ile General Brun’iin mü
zakerelerine dair. .................. ...................89
57 — Sadrazama hat: Brun’ün İstanbulu terkinden sonra
Berlin ve Paris elçilerimize malûmat verilmesine
dair. 89
58 — Sadrazama hat: Rusya ile mevcut ittifakın tekidine
dair. ' 90
59 — Sadrazama hat: Napolyonun imparatorluk unvanının
tanılacağma dair. 91
60 — Sadrazama hat: Paris elçisi Muhip efendinin ikti
darsızlığına dair. 92
61 — Sadrazama hat: Napolyonun dostluğundan memnu
niyete dair. 92
62 — Sadrazama hat: Napolyonun hediyelerinden mem
nuniyetini göstermesine dair. 92
63 — Fransız elçisini kabule dair 93
64 — Sadrâzama hat: Buğdan Voyvodasının şukkasma dair 96
65 — Sadrazama hat: İngiltere elçisi ile mükâleme olun
masına dair. 98
66 —Sadrazama hat: Feyzullah efendinin Çanakkale
tahkimatına memur edilmesine dâir. 100
67 •—Sadrazama hat: Askerî durumun görüşülmesi. 104
68 — Sadrazama hat: Çanakkale boğazının tahkiminde
ihmal olduğuna dair. 105
69 — Sadrazama hat: Ingiliz donanmasının durumu ve
İstanbul halkının psikolojisi. 107
70 — Sadrazama hat: Hükümet aleyhine yapılan propa
gandalar. 108
71 — Sadrazama hat: Casusların aranması. 109
72 — Sadrazama hat: Sefere gidilirken götürülecek in
san ve eşya. 110
73 — Sadrazama hat: İngilizlerin İstanbul Önünden çe
kilmesi. 111
74 — Divan tercemanı Alekoya hat: Buğdan Voyvodalı
ğına tâyinine dair. 112
75 — Sadrâzamâ hat: Hakkı paşanın Dağlı eşkiyası üzerine 118
memuriyet.
