Seasonal Distribution and Virulence Properties of Escherichia coli O157, Escherichia coli O157:H7

129 Pages·2017·7.1 MB·Turkish

Kocatepe Veterinary Journal Official Publication of
The Afyon Kocatepe University
2017 December 10 : 4

ISSN: 1308-1594 e-ISSN: 2147-6853

ADVISORY BOARDS

Prof. Dr. Arif Altıntaş Ankara University -Turkey
Prof. Dr. Atilla Şimşek Selçuk University-Turkey
Publisher
Prof. Dr. Cevdet Uğuz Afyon Kocatepe University-Turkey
Prof. Dr. Erkan KARADAŞ
Dean Prof. Dr. Christian Stanek University of Veterinary Medicine - Austria
On behalf of Afyon Kocatepe University Prof. Dr. Endre Szuck Szent István University - Hungary
Faculty of Veterinary Medicine
Prof. Dr. Giacomo Rossi University of Camerino - Italy
Afyonkarahisar - TURKEY
Prof. Dr. Yavuz O. Birdane Afyon Kocatepe University-Turkey

Prof. Dr. İbrahim Demirkan Afyon Kocatepe University-Turkey
Editor in Chief
Prof. Dr. Esma KOZAN Prof. Dr. İlhami Çelik Selçuk University-Turkey
Prof. Dr. İsmail Bayram Afyon Kocatepe University-Turkey

Prof. Dr. Jaroslaw Calka University of Warmia and Mazury in Olsztyn - Poland
Associate Editors
Assoc. Prof. Dr. Musa KORKMAZ Prof. Dr. Jerzy J Jaroszewski University of Warmia and Mazury in Olsztyn - Poland
Assist. Prof. Dr. Recep KARA Prof. Dr. Jerzy Kalczyc University of Warmia and Mazury in Olsztyn - Poland

Prof. Dr. Abdullah Kaya Selcuk University-Turkey

Organising Committee Prof. Dr. M Hewicker-Trautwein University of Veterinary Medicine Hannover - Germany
Assoc. Prof. Dr. Mine DOSAY AKBULUT
Prof. Dr. Marco Bagliacca University of Pisa - Italy
Assoc. Prof. Dr. C. Çağrı ÇINGI
Assoc. Prof. Dr. İbrahim KILIÇ Prof. Dr. Martin Woodward Veterinary Laboratories Agency - England
Assist. Prof. Dr. Murat TANDOĞAN Prof. Dr. Mustafa Alişarlı Ondokuz Mayıs University-Turkey
Assist. Prof. Dr. Ulaş ACARÖZ
Prof. Dr. Nalan Bayşu Sözbilir Afyon Kocatepe University-Turkey

Prof. Dr. Recep Aslan Afyon Kocatepe University-Turkey

Prof. Dr. Seyfullah Haliloğlu Selçuk University-Turkey

Prof. Dr. Slawomir Zdunczyk University of Warmia and Mazury in Olsztyn - Poland

Prof. Dr. Tomasz Janowski University of Warmia and Mazury in Olsztyn - Poland

Prof. Dr. Yahya Kuyucuoğlu Afyon Kocatepe University-Turkey
Prof. Dr. Zafer Karaer Ankara University-Turkey
Prof. Dr. Zehra Bozkurt Afyon Kocatepe University-Turkey
Kocatepe Veterinary Journal is
International an Peer-Reviewed Journal Prof. Dr. Zheng-Wei Yang North Sichuan Medical College - China

and published four times a year. Prof. Dr. İbrahim Taşal Mehmet Akif Ersoy University-Turkey

Prof. Dr. Şule Kaya Mehmet Akif Ersoy University-Turkey

Kocatepe Veterinary Journal; Assoc. Prof. Dr. Aysun Demirkan Afyon Kocatepe University-Turkey
indexed in TUBİTAK-ULAKBİM TR-Dizin
Assoc. Prof. Dr. Fatih M. Birdane Afyon Kocatepe University-Turkey
Journal Index, Academic Index,
Assoc. Prof. Dr. Süleyman Aypak Adnan Menderes University-Turkey
Turkey Citation Index, SIS (Scientific Indexing
Assoc. Prof. Dr. Hasan Çiçek Afyon Kocatepe University-Turkey
Services), Google Scholar
Assoc. Prof. Dr. Korhan Altunbaş Afyon Kocatepe University-Turkey

Assoc. Prof. Dr. Oktay Yılmaz Afyon Kocatepe University-Turkey
Addressed:
Kocatepe Veterinary Journal, Assoc. Prof. Dr. İbrahim Kılıç Afyon Kocatepe University-Turkey
Afyon Kocatepe University, Assoc. Prof. Dr. Zeki Gürler Afyon Kocatepe University-Turkey
Faculty of Veterinary Medicine,
Assist. Prof. Dr. M. Fatih Bozkurt Afyon Kocatepe University-Turkey
03200, Afyonkarahisar, TURKEY.
Dr. Abdulgader Dhawi Alfitouri Al Fateh University - Libya
Tel: [phone]
Dr. Ali Mobeshari University of Notingham - England
Fax: [phone]
E-mail: [email protected] Dr. Cziszter Ludovic Banat University of Agri Sci & Vet Med - Romania

Dr. Eva Sossidou NAGREF, Veterinary Research Institute – Greece
www.kvj.aku.edu.tr
Dr. Fahad Al-Hizab King Faisal University – Saudi Arabia
*Only accepts online submission*
Dr. Fenghua Chen University of Aarhus - Denmark
Dr. Richard D. Murray Liverpool University - England

II
KOCATEPE VETERINARY JOURNAL, 2017: 10 (3) December

RESEARCH ARICLES
Seksen Günlük Yaban Domuzu Fetuslarında Kalbin İntraventriküler Yapılarının Morfolojisi (The Morphology of The
Interventricular Structures of The Heart in 80-Day-Old Wild Pig Fetal Siblings) 235-240
Lutfi Takcı, Sevinç Ateş, Feyza Başak, Yeşim Akaydın Bozkurt, Tolunay Kozlu
Manda Kalbindeki Sinir Düğümlerinin Makroanatomik, Subgross ve Stereolojik İncelenmesi (Macroanatomical,
Subgross and Stereological Investigation of The Nerve Nodes in The Buffalo Heart) 241-246
İsmail Türkmenoğlu, Aysun Çevik Demirkan, Murat Sırrı Akosman, Mehmet Aydın Akalan, Vural Özdemir
Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusunda Görüşleri Üzerine Bir
Çalışma (A Study of Fırat University Faculty of Veterinary Students' View on Environmental Issues) 247-255
Rahşan Özen, Abdullah Özen
Seasonal Distribution and Virulence Properties of Escherichia coli O157, Escherichia coli O157:H7 Isolated
from Minced Meat and Traditional Cheese Samples (Kıyma ve Geleneksel Peynir Örneklerinden İzole Edilen Escherichia coli
256-263
O157, Escherichia coli O157:H7’nin Virülens Özellikleri ve Mevsimsel Dağılımı)
Hayriye Yeşim Can, Mehmet Elmalı
Afyonkarahisar İlinden Toplanan Manda ve İnek Sütlerinde Listeria Türlerinin Varlığının
Belirlenmesi (Determination of Listeria spp. in Water Buffalo and Cow Milk Obtained From Afyonkarahisar Province) 264-268
Ulaş Acaröz, Damla Arslan-Acaröz, Recep Kara, Fahriye Zemheri, Zeki Gürler
Köpeklerde Kalça Displazisi Prevalansının Pennhipp Yöntemiyle Ortaya Konulması (Determination of Prevalance of
Canine Hip Dysplasia by Pennhip Method) 269-277
Bülent Bostancı, İbrahim Demirkan
Geçiş Dönemindeki Süt İneklerinde Damar İçi Novacoc® Uygulamasının Metabolik Profil Üzerine Etkileri (The
Effects of Intravenous Novacoc® Treatment on Metabolic Profiles During the Transition Period of Dairy Cows)
278-286
Ahmet Cihat Tunç, Fatih Mehmet Birdane, Cangir Uyarlar, Fulya Altinok Yipel, Eyüp Eren Gültepe, Durmuş
Fatih Başer, Abuzer Acar
Taylara Oral Olarak Uygulanan Bitkisel Yağ Ekstraktı Karışımının “Nane, Kekik, Anason” İmmun Sistem
Üzerine Etkisi (The Effects of Oral Admınıstratıon of Plant Oil Extracts Mixture “Mint, Thyme, Anaseed” on Immune System in
Foals) 287-294
Barış Kılıçoğlu, Cangir Uyarlar, Ahmet Cihat Tunç, Durmuş Fatih Başer, Fulya Altınok Yipel, Fatih Mehmet
Birdane, Abuzer Acar
Intestinal Parasites in Pet Animals in Some Pet Shops of Afyonkarahisar and Kütahya Province (Afyonkarahisar ve
Kütahya'daki Ev ve Süs Hayvanı Satış Yerlerinde Bulunan Çeşitli Hayvanlarda Bağırsak Parazitlerinin Tesbiti) 295-299
Kağan Turan, Mahmut Sinan Erez, Esma Kozan
Koyunlarda Yeme Nane İlavesinin Rumen Protozoon Sayısı ve Bazı Rumen Parametreleri ile Kan Oksidan-
Antioksidan Dengeye Etkisi (Effect of Peppermint Supplementation to Diet on Rumen Protozoal Numbers and Some Ruminal
Parameters in Sheep) 300-307
İbrahim Durmuş, Elmas Ulutaş, Damla Arslan-Acaröz, Sinan İnce, İsmail Küçükkurt, Mehmet Naci Salim,
Abdullah Eryavuz
Attitudes of Staff Regarding Animal Welfare: A Illustration From Layer Farms in Afyonkarahisar (Çalışanların
Hayvan Refahına Yönelik Tutumları: Afyonkarahisar'daki Yumurtacı Tavukçuluk İşletmelerinden Bir Betimleme)
308-316
Zehra Bozkurt, Serdar Koçak, İbrahim Kılıç, Koray Çelikeloğlu, Özlem Hacan, Ömer Faruk Lenger, Mustafa
Tekerli
The Investigation of Potential Preservative Effect of Boric Acid on Formalin Fixed Striated Muscle Tissues
(Formalin ile Tespit Edilmiş Çizgili Kas Dokuları Üzerine Borik Asitin Muhtemel Koruyucu Etkisinin Araştırılması) 317-321
Ruhi Türkmen, Hasan Hüseyin Demirel, Gökhan Akarca, Murat Sırrı Akosman
Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrencilerinin Sucuk Tüketim Alışkanlıkları (Sucuk Consumption
Habits of Afyon Kocatepe University Veterinary Faculty Students) 322-330
Yağmur Nil Demirel, İlkay Doğan
REVIWS
Tiroid Fonksiyon Bozukluklarında Fonksiyonel Besinlerin Etkinliği (Efficacy of Functional Foods in Thyroid
Dysfunction) 331-336
Gülcan Avcı, Süleyman Muammer Erdoğan
Gıdalarda Hayvan Refahı Etiketlemesi (Labeling of Foods for Animal Welfare)
337-349
Zehra Bozkurt, Serdar Koçak
CASE REPORT
Bir Gine Domuzunda Trikofolliküloma: Tanı ve Cerrahi Sağaltım (Trichofolliculoma in a Guinea Pig: Diagnosis and
Surgical Treatment) 350-353
Musa Korkmaz, Mehmet Fatih Bozkurt, Zülfükar Kadir Saritaş
SHORT COMMINICATION
Afyonkarahisar’da Tüketime Sunulan Afyon Kaymaklarında Bazı Patojen Bakterilerin Aranması (Determination of
Some Pathogenic Bacteria in Afyon Kaymak Consumed in Afyonkarahisar) 354-357
Volkan İpekçioğlu, Zeki Gürler
Kocatepe Veterinary Journal

Kocatepe Vet J (2017) 10(4): 235-240
DOI: 10.5578/kvj.59714
RESEARCH ARTICLE
Submittion: 12.07.2017
Accepted: 10.10.2017
Seksen Günlük Yaban Domuzu Fetuslarında Kalbin İntraventriküler
Yapılarının Morfolojisi#
Lütfi TAKCI1, Sevinç ATEŞ1, Feyza BAŞAK2, Yeşim AKAYDIN BOZKURT2, Tolunay KOZLU2
1 Mustafa Kemal University, Faculty of Veterinary Medicine, Department of Anatomy Hatay
2 Mustafa Kemal University, Faculty of Veterinary Medicine, Department of Hystologia-Embyologia, Hatay

#Bu makale 25-29 Ağustos 2016 tarihleri arasında Bosna-Hersek’te yapılan 1. Uluslararası Veteriner Bilimleri ve
Tekniklerinde Gelişmeler Kongresi (1st International Congress On Advances In Veterişnary Sciences And Technics
(ICAVST))’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
*Corresponding author e-mail: [email protected]
ÖZ
İnsanda ve birçok hayvan türünde kalbin makro ve mikro yapısının ortaya konulduğu çeşitli çalışmalar bulunmaktadır.
Ancak yaban domuzu fetuslarında ayrıntılı morfolojik bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın var olan
bilgi eksikliğinin giderilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada %10’luk formaldehit ile tespit edilen 80 günlük
yaban domuzu fetusuna ait 7 adet kalp kullanıldı. Diseksiyon ve fotoğraflama işlemlerinden sonra alınan doku örneklerine
rutin histolojik prosedür uygulandı. Hazırlanan bloklardan elde edilen 5 mikronluk kesitlere genel histolojik yapıyı ortaya
koymak amacıyla Crossman’ın modifiye triple boyama tekniği uygulandı. Valva atrioventricularis dextra’nın incelenen tüm
kalplerde cuspis septalis, cuspis angularis ve cuspis parietalis olmak üzere üç yapraktan oluştuğu belirlendi. Valva
atrioventricularis sinistra’nın incelenen tüm kalplerde cuspis septalis ve cuspis parietalis olmak üzere iki yapraktan oluştuğu
belirlendi. Ventriculus dexter’de dış duvara yerleşmiş 1 adet m. papillaris magnus’a, septal duvara yerleşmiş 1 adet m.
papillaris subarteriosus’a ve 1-2 adet mm. papillares parvi’ye rastlandı. Ventriculus sinister’in dış duvarına yerleşmiş 1 adet
m. papillaris subauricularis ve 1 adet m. papillaris subatrialis’e rastlandı. Sağ ventriküllerin hepsinde trabeculae
septomarginalis’e rastlanırken, sol ventrikülde rastlanmamıştır. Sağ ventrikülde chordae tendinea sayısının 17-24 adet, sol
ventrikülde ise 15-20 adet arasında değiştiği belirlenmiştir. Kalbin atrioventriküler hattı boyunca alınan transversal
kesitlerde sol ventrikülün dış duvarında subendokardial purkinje hücreleri görüldü. Kalbin uzun ekseni boyunca
gömülmesiyle elde edilen kesitlerde ise sol ventrikül septal duvarının subendokardında atrioventricular bundle ve Purkinje
hücre toplulukları görüldü. Ayrıca sağ ventrikülün dış duvarından alınan kesitlerde periarterial purkinje hücrelerine
rastlandı. Yapılan inceleme sonucunda 80 günlük yaban domuzu fetuslarına ait kalplerde bütün yapıların oluştuğu tespit
edilmiştir.
Anahtar kelimeler: Anatomi, Fötus, Kalp, Histoloji, Domuz

The Morphology of the Interventrıcular Structures of the Heart in 80-day-old Wild Pig Fetal Siblings
ABSTRACT:
Since there is no literature focused on the macro and micro structrure of the heart of the wild pig fetuses, this study aimed
to contribute to the lack of information in this area. In this study, 7 hearts which belongs to the 80 days old fetuses of the
wild pigs were used after fixation. After dissection and photographing, Crossmans modified triple staining technique was
applied on the sections taken. The right atrioventricular valves possessed septal, angular, and parietal; while the left
atrioventricular valves composed septal and parietal cusps. In the right ventricle, there was one posterior papillary muscle
on the outer wall, one anterior papillary muscle and 1-2 septal papillary muscles on the septal wall. In the parietal wall of
the left ventricle, there was one subauricular papillary muscle and one subatrial papillary muscle. Even the septomarginal
trabecula was seen in all right ventricules examined, the left ventricles possessed any. There were17-24 in the right and 15-
20 tendinous chords in the left ventricle. In the sections taken along the atrioventricular line, subendocardial purkinje cells
were seen at the parietal wall of the left ventricle. In the long axis sections of the heart, there were purkinje cell aggregates
and atrioventricular bundle at the subendocard of the septal wall of the left ventricle. Besides, periarterial purkinje cells
were seen at the sections of the parietal wall of the right ventricle. It was determined that all the structures were formed at
the hearts of 80 days old fetuses of the wild pig.

Keywords:Anatomy, Fetus, Heart, Histology, Pig

To cite this article:Takcı L. Ateş S. Başak F. Akaydın Bozkurt Y. Kozlu T. Seksen Günlük Yaban Domuzu Fetuslarında
Kalbin İntraventriküler Yapılarının Morfolojisi Kocatepe Vet J. (2017) 10(4): 235-240.

235
GİRİŞ GEREÇ VE YÖNTEM

Kalp, vücutta oluşan kirli kanı akciğere, akciğerden Çalışmada Hatay yöresinde avcılar tarafından
gelen temiz kanı ise vücuda pompalayan bir vurulmuş gebe bir yaban domuzundan elde edilen 7
organdır. Yerine getirdiği önemli ve karmaşık adet fetus kalbi kullanıldı. Baş-kuyruk (Crown-
fonksiyonların sonucu olarak morfolojisi de rump) ölçülerine göre fetusların 80 günlük oldukları
kompleks bir yapı göstermektedir. İnsanda ve evcil belirlendi (Henry 1968; Evans ve Sack 1973). Fetus
memeli hayvanlarda kalbin göğüs kafesi içindeki kalpleri %10’luk formaldehit ile tespit edildikten
konumu, şekli, boyutları, kalp kasının yapısı, sonra diseksiyonları yapılarak kalplerde musculus
intraatrial ve intraventriküler yapıları bilim papillaris, chordae tendinea ve trabeculae
dünyasında birçok çalışmanın konusu olmuştur. Bu septomarginalis’in sayıları ve şekilleri ortaya
sebepten kalp kapakları, chorda tendinea’lar ve konuldu. Alınan doku örneklerine rutin histolojik
musculus papillaris’lerin hem morfolojik hem de prosedür uygulandı (Denk ve ark. 1989).
fonksiyonel özellikleri birçok bilimsel çalışmada Hazırlanan bloklardan elde edilen 5 mikronluk
incelenmiştir. ( Wafae ve ark. 1990, Haligur ve kesitler genel histolojik yapıyı ortaya koymak
Dursun 2009, Karaca ve Ülger 2009, Ateş ve Çakır amacıyla crossman’ın modifiye triple boyama
2010, Bombonato ve ark. 2012, Lima ve ark. 2013). tekniği (Crossman’s modified triple stain technique)
Çeşitli araştırmalarda kalp kapakları ile ilgili ile boyandı (Denk ve ark. 1989).
hastalıkların ve iç ileti sistemindeki bozukluklardan
kaynaklanan problemlerin teşhisi ve tedavisine ışık BULGULAR
tutulmaya çalışılmıştır. Ayrıca doku ve organ
transplantasyonu çalışmalarında da ilgili yapılar Valva atrioventricularis dextra’nın incelenen tüm
sebebiyle kalp, üzerinde en çok çalışılan kalplerde cuspis septalis, cuspis angularis ve cuspis
organlardan olmuştur (Dooldeniya ve Warrens parietalis olmak üzere üç yapraktan oluştuğu
2003; Yang ve Sykes 2007). Hayvandan insana belirlendi. Cuspis septalis ve cuspis angularisin tek
doku ya da organ transplantasyonu parça, cuspis parietalisin 1 veya 2 parçadan oluştuğu
(xenotransplantasyon) çalışmalarında filogenetik gözlendi. (Şekil 1, 2)
yakınlığın sebep olduğu komplikasyonlar Valva atrioventricularis sinistra’nın cuspis septalis
primatların (Şempanze, babun) bu çalışmalardaki ve cuspis parietalis olmak üzere iki yapraktan
önemini yitirmesine sebep olmuştur (Dooldeniya ve oluştuğu belirlendi. Cuspis septalis’in tek parça,
Warrens 2003). Boyutu, ağırlığı ve immunolojik cuspis parietalis’in ise 1-3 parçalı olduğu görüldü.
uyumu domuz kalbini bu çalışmalarda üzerinde en (Şekil 3)
çok çalışılan örneklerden biri haline getirmiştir
(Dooldeniya ve Warrens 2003). Yapılan literatür Ventriculus dexter’de bulunan musculus
araştırmasında birçok evcil memeli hayvanda ve papillaris’lerden m. papillaris magnus’un yuvarlak
insanda hem erginlerinde hem de fetuslarında koni veya yassı dikdörtgen şeklinde olduğu dış
kalbin iç yapısı ile ilgili birçok çalışmaya rastlanmış duvara yerleştiği görüldü. Musculi papillares
ancak yaban domuzu fetuslarında böyle bir parvi’nin yassı çift başlı koni şeklinde olduğu ve
çalışmanın yapılmadığı tespit edilmiştir ( septal duvara yerleştiği belirlendi. Musculus
Ranganathan ve ark. 1970, Icardo ve ark. 1993, papillaris subarteriosus’un çok belirgin olmayıp
Bozbuğa 1998, Haligur ve Dursun 2009, Karaca ve küçük bir kabartı şeklinde olduğu ve septal duvara
Ülger 2009, Bombonato ve ark. 2012, , Gulyaeva ve yerleştiği saptandı (Şekil 1, 2). Chordae tendinea
Roshchevskaya 2012, Lima ve ark. 2013, Ghonimi sayısının 17-24 adet arasında olduğu ve incelenen
ve ark. 2014). Hem kalp hastalıklarında hem de bütün kalplerde sağ ventrikülde, ventrikül
xenotransplantasyon çalışmalarında anatomik bir duvarından septuma uzanan bir adet trabeculae
model oluşturulması düşüncesi ile bu çalışma 80 septomarginalis’in varlığı tespit edildi (Şekil 1).
günlük yaban domuzu fetuslarında kalbin Ventriculus sinister’in dış duvarına yerleşmiş iki
intraventriküler yapılarının morfolojik özelliklerinin adet musculus papillaris’in mevcut olduğu görüldü.
değerlendirilmesini amaçlamıştır. Ayrıca çalışma ile Musculus papillaris subatrialis’in ucu sivri, parçalı
elde edilen bulguların gebeliğin belli bir döneminde keskin bir koniye benzediği, m. papillaris
(İkinci trimesterin sonu, üçüncü trimesterin başı) subauricularis’in ise ucu yassı yuvarlak bir koniye
kalbe ait yapıların ne ölçüde geliştiğini göstermesi, benzediği tespit edildi. Sol ventrikülde 15-20 adet
erginleri ile arasında bir fark bulunup chordae tendinea sayılırken trabeculae
bulunmadığını saptaması ve diğer hayvanlarda septomarginalise rastlanmadı (Şekil 3).
yapılmış çalışmalar ile karşılaştırma imkanı sunması
açısından bilim dünyasına katkı yapacağı
düşünülmektedir.

236
Şekil 1: Ventriculus dexter'de intraventriküler
yapılar (cs: cuspis septalis,ca: cuspis angularis, cp:
cuspis parietalis, mpp: musculi papillares parvi,

mps: musculus papillaris subarteriosus, mpm:

musculus papillaris magnus, st: trabeculae
Şekil 3: Ventriculus sinister'de intraventriküler
septomarginalis)
yapılar (cs: cuspis septalis, cp: cuspis parietalis,
Figure 1: Intraventricular structures in right
mpsau: musculus papillaris subauricularis, mpsat:
ventricles (cs: cuspis septalis, ca: cuspis angularis,
musculus papillaris subatrialis)
cp: cuspis parietalis, mpp: musculi papillares parvi,
Figure 3: Intraventricular structures in left
mps: musculus papillaris subarteriosus, mpm:
ventricles (cs: cuspis septalis,ca: cuspis angularis,
musculus papillaris magnus, st: trabeculae
cp: cuspis parietalis, mpp: musculi papillares parvi,
septomarginalis)
mps: musculus papillaris subarteriosus, mpm:

musculus papillaris magnus)

HİSTOLOJİK BULGULAR

Kalbe ait tüm yapıların (valvül (Şekil 4) chorda
tendinea (Şekil 5), musculus papillaris (Şekil 6)
purkinje hücresi (Şekil 7)) şekillenmiş olduğu
görüldü. Kalbin atrioventriküler hattı boyunca
alınan transversal kesitlerde sol ventrikül duvarının
subendokardında purkinje hücreleri belirlendi (Şekil
7A). Kalbin uzun ekseni boyunca gömülmesiyle
elde edilen kesitlerde (Lateral kesitlerde) ise sol

ventrikül septal duvarının subendokardında His

demetleri (Atrioventricular bundle) ve Purkinje
Şekil 2: Ventriculus dexter'de intraventriküler
hücresi toplulukları saptandı (Şekil 7C). Lateral
yapılar (cs: cuspis septalis,ca: cuspis angularis, cp:
kesitlerde periarterial purkinje hücrelerine rastlandı
cuspis parietalis, mpp: musculi papillares parvi,
(Şekil 7B).
mps: musculus papillaris subarteriosus, mpm:

musculus papillaris magnus)
Figure 2: Intraventricular structures in right
ventricles (cs: cuspis septalis,ca: cuspis angularis,
cp: cuspis parietalis, mpp: musculi papillares parvi,
mps: musculus papillaris subarteriosus, mpm:
musculus papillaris magnus)

Şekil 4: Valvül (oklar)
Figure 4: Valvul (Arrows)
237
TARTIŞMA

Kalp kapakları ile ilgili yapılan çalışmalarda genel
olarak valva atrioventricularis dextra’nın cuspis
parietalis, cuspis septalis ve cuspis angularis olmak
üzere üç yapraktan oluştuğu bildirilmiştir ( Silver ve
ark. 1971, Konig ve Liebich 2004, Dursun 2008,
Dyce ve ark. 2009, Haligur ve Dursun 2009, Iaizzo
2009, Volmerhaus ve ark. 2013,). Ancak tavşan ve
kobay kalplerinde yapılan bir çalışmada yaprak
sayısının 2 olabileceği belirtilmiştir (Ateş ve Çakır
2010). İnsan kalbinde yapılmış çalışmalarda ise
yaprak sayısının 2 ile 6 arasında değişebileceği
vurgulanmıştır ( Wafae ve ark. 1990, Ülger 2003).

Bu çalışmada incelenen kalplerin tamamında valva

atrioventricularis dextra’nın üç yapraktan oluştuğu
Şekil 5: Chordae tendinea (ct:chordae tendinea)
görülmüştür.
Figure 5: Chordae tendinea (ct:chordae tendinea)
Valva atrioventricularis sinistra’nın birçok kaynakta

cuspis septalis ve cuspis parietalis olmak üzere 2

yapraktan oluştuğu bildirilmiştir ( Ranganathan ve
ark. 1970, Ho 2002, Dursun 2008, Dyce ve ark.
2009, Haligur ve Dursun 2009, Karaca ve Ülger
2009). Bununla birlikte insan kalplerinde valva
atrioventricularis sinistra’nın 4 yapraktan meydana
geldiğini bildiren çalışmalara da rastlanmıştır
(Michaëlsson ve Ho 2000, Iaizzo 2009). Ayrıca
domuzda yapılmış bir çalışmada mitral kapağın
yaprak sayısının değişiklik gösterebileceği ve
komissural yaprakçıkların da bulunabileceği
belirtilmiştir (Iaizzo 2009, Lima ve ark. 2013).
Bazı kaynaklarda ise bu iki yaprağa ek olarak
aksesuar yaprakçıkların da bulunabileceği ifade

edilmiştir (Sisson 1975, Michaëlsson ve Ho 2000,
Şekil 6:Musculus papillaris (mp: musculus
Iaizzo 2009, Lima ve ark. 2013, Volmerhaus ve ark.
papillaris)
2013). İncelediğimiz kalplerde valva
Figure 6: Musculus papillaris (mp: musculus
atrioventricularis sinistra’nın iki yapraktan oluştuğu
papillaris)
görülmüştür.

Papillar kasların sayı ve şekilleri ile ilgili yapılan
çalışmalarda bireysel varyasyonların olabileceği
ifade edilmiştir ( Haligur ve Dursun 2009, Ateş ve
Çakır 2010, Volmerhaus ve ark. 2013). Ventriculus
dexter’de musculus papillaris subarteriosus ve
musculi papillares parvi’nin genel olarak septum’da
musculus papillaris magnus’un ise dış duvarda

yerleştiği bildirilmiştir (Sisson 1975, Konig ve
Şekil 7: A, Transversal kesitte subendokardda
Liebich 2004, Iaizzo 2009, Volmerhaus ve ark.
purkinje hüreleri, B: Periarterial purkinje hücreleri,
2013). Ancak musculus papillaris magnus’un
a: arteriol C: Lateral kesitte sol ventrikül septal
kobayda septum-dış duvarı sınırında, tavşan (Ateş
duvarında purkinje hücreleri ( *:purkinje hücreleri,
ve Çakır 2010) ve carnivora’da (Volmerhaus ve ark.
a: kas)
2013) yerini tamamen değiştirerek septumda
Figure 7A: Purkinje cells located at the
yerleştiği belirtilmiştir.
subendocardium in the transverse section B:
Ventriculus sinister’de bulunan iki adet papillar
Periarterially located Purkinje cells C: Purkinje cells
kasın dış duvara yerleştiği bildirilmiştir (Sisson
at the septal wall of the left ventricle in the lateral
1975, Konig ve Liebich 2004, Iaizzo 2009,
section
Volmerhaus ve ark. 2013). İncelenen kalplerde de

papillar kasların dış duvara yerleştiği görülmüştür.

Her iki papillar kasın başcık sayısı ve şeklinin
varyasyon gösterdiği ifade edilmiştir ( Roberts ve
Cohen 1972, Roberts 1983, Bozbuğa 1998, Ateş ve
238
Çakır 2010). İncelenen kalplerde m. papillaris Denk H, Künzele H, Plenk H, Rüschoff J,
subatrialis’in kubbesi sivri, parçalı keskin bir koniye Seller W. Romeis Mikroskopische
benzediği, m. papillaris subauricularis’in ise kubbesi Technik. 17., neubearbeitete Auflage.
yassı yuvarlak bir koniye benzediği görülmüştür. Urban und Schwarzenberg, München-
Çeşitli kaynaklarda hem sağ hem de sol ventrikülde Wien. Baltimore: 1989; 439-50.
tr. septomarginalis’in varlığından söz edilmiştir Dooldeniya MD, Warrens AN.
(Sisson 1975, Gerlis ve ark. 1984, Philip ve ark. Xenotransplantation: where are we today?
2011, Bombonato ve ark. 2012, Gulyaeva ve Journal of the Royal Society of Medicine,
Roshchevskaya 2012, Ghonimi ve ark. 2014). 2003; 96: 111-17.
Trabeculae septomarginalis’in origo ve Dursun, N. 2008. Veteriner Anatomi II. (Medisan
insertio’larının ve dallanma şekillerinin hayvanlar Yayınevi: Ankara).
arasında farklılık gösterdiği bildirilmiştir Dyce KM, Sack WO, Wensing CJG. Textbook
(Michaëlsson ve Ho 2000, Deniz ve ark. 2004, of veterinary anatomy (Elsevier Health
Iaizzo 2009). Köpek kalplerinde yapılan bir Sciences), 2009.
çalışmada trabeculae septomarginalis’e Evans HE, Sack WO. Prenatal development of
rastlanmadığı belirtilmiştir (Michaëlsson ve Ho domestic and laboratory mammals: growth
2000, Iaizzo 2009). Bu çalışmada sağ ventriküllerin curves, external features and selected
tamamında tr. septomarginalis’in bulunduğu references. Anatomia, Histologia,
görülmüş ancak sol ventrikülde tr. Embryologia, 1973; 2: 11-45.
septomarginalis’e rastlanmamıştır. Bu yapıların, Gerlis LM, Wright HM, Wilson N, Erzengin F,
histolojik incelenmesinde bağdoku, kas hücreleri ve Dickinson DF. Left ventricular bands. A
purkinje liflerini içerdiği ifade edilmiştir ( Sisson normal anatomical feature. Br Heart J,
1975, Haligur ve Dursun 2009, Bombonato ve ark. 1984; 52: 641-7.
2012, Ghonimi ve ark. 2014). Yapılan çalışmada da Ghonimi W, Abuel-Atta AA, Bareedy MH,
trabeculae septomarginalise ait histolojik bulgular Balah A. Gross and microanatomical
literatüre uygunluk göstermiştir. studies on the moderator bands
Sonuç olarak seksen günlük yaban domuzu (septomarginal trabecula) in the heart of
fetuslarında kalbin intraventriküler yapılarının mature Dromedary camel (Camelus
tamamının şekillendiği görülmüştür. Ergin domuz dromedarius). J. Adv. Vet. Anim. Res.,
kalbi ile karşılaştırıldığında intraventriküler yapıların 2014; 1: 24-30.
önemli bir farklılık göstermediği ancak m. papillaris Gulyaeva AS, Roshchevskaya IM. Morphology
subarteriosus’un çok belirgin olmayıp küçük bir of moderator bands (septomarginal
kabartı şeklinde olduğu tespit edilmiştir. İnsan ve trabecula) in porcine heart ventricles. Anat
diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında ise literatürde Histol Embryol, 2012; 41: 326-32.
belirtilen türe ait özellikleri gösterdiği sonucuna Haligur A, Dursun N. Morphological and
varılmıştır. Yapılan çalışmanın bu konudaki bilgi Morphometric Investigation of the
eksikliğine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Musculus papillaris and Cordae tendineae
of the Donkey (Equus asinus L.). Journal
KAYNAKLAR of Animal and Veterinary Advances, 2009;
8: 726-33.
Ateş S, Çakır A. Yeni Zelanda tavşanı ve kobayda Henry VG. Fetal development in European wild
kalp kapaklarının karşılaştırmalı makro hogs. The Journal of Wildlife Management:
anatomisi. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 1968; 966-70.
2010; 57: 145-50. Ho, SY. Anatomy of the mitral valve. Heart, 2002;
Bombonato PP, Mariana ANB, Borelli V, 88 Suppl 4: iv5-10.
Agreste F, Nascimento LG, Leonardo Iaizzo, PA. Handbook of cardiac anatomy,
AS. Morphometrıc Study Of Trabecula physiology, and devices (Springer Science
Septomargınalıs In Dogs./Estudo & Business Media). 2009.
morfométrico da trabécula septomarginal Icardo JM, Arrechedera H, Colvee E. The
em cães. Ars Veterinaria. 2012; 28: 250-54. atrioventricular valves of the mouse. I. A
Bozbuğa N, Şahinoğlu K, Öztürk A, Civelek A, scanning electron microscope study.
Işık Ö, Arı Z, Bayraktar B, Yakut C. Journal of anatomy, 1993; 182: 87.
Mitral Kapak ve Subvalvuler Apparatusun Karaca Ö, Ülger H. İnsan Kalbinde Mitral
Morfolojik Özellikleri. İst. Tıp Fak. Kapağa Ait Chordae Tendinea Ve
Mecmuası, 1998; 61: 1-4. Musculus Papillaris’lerin Morfolojik
Deniz M, Kilinc M, Hatipoglu ES. Morphologic İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık
study of left ventricular bands. Surgical and Bilimleri Dergisi (Journal of Health
Radiologic Anatomy, 2004; 26: 230-34. Sciences), 2009; 18(2):72-80
239
Konig, HE, Liebich HG. Veterinary anatomy of
domestic animals: textbook and color atlas.
Stuttgart, Germany, Schattauer Co. 2004.
Lima JVS, Almeida J, Bucler B, Alves RP,
Pissulini CNA, Carrocini JC,
Nascimento SRR, Ruiz CR, Wafae N.
Anatomy of the left atrioventricualr valve
apparatus in landrace pigs. Journal of
Morphological Science, 2013; 30: 63-68.
Michaëlsson M, Ho SY. Congenital heart
malformations in mammals: an illustrated
text (World Scientific). 2000.
Philip S, Cherian KM, Wu MH, and Lue HC.
Left ventricular false tendons:
echocardiographic, morphologic, and
histopathologic studies and review of the
literature. Pediatrics & Neonatology,
2011;52: 279-86.
Ranganathan N, Lam JHC, Wigle ED, Silver
MD. Morphology of the human mitral
valve. Circulation, 1970; 41: 459-67.
Roberts, WC. Morphologic features of the normal
and abnormal mitral valve. The American
journal of cardiology, 1983; 51: 1005-28.
Roberts WC, Cohen LS. Left ventricular papillary
muscles. Circulation, 46: 138-54.
Silver MD, Lam JHC, Ranganathan N, Wigle ED.
1971. Morphology of the human tricuspid
valve. Circulation, 1972; 43: 333-48.
Sisson, GR. Grossman's The Anatomy of the
Domestic Animals, 5"'edn. Philadelphia:
WB Saunders. 1975.
Ülger H, Acer N, Karaca Ö, Altınkaya H, Unur
E, Ekinci N, Aycan K. İnsan Kalbinde
Tricuspid Kapağa Ait Cuspis’lerin
Morfolojik ve Morfometrik İncelenmesi.
Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Dergisi, 2003;12: 58-63.
Volmerhaus B, Habermehl KH, Schummer A,
Wilkens H. The circulatory system, the
skin, and the cutaneous organs of the
domestic mammals (Springer). 2013.
Wafae N, Hayashi H, Gerola LR, Vieira MC.
'Anatomical study of the human tricuspid
valve', Surgical and Radiologic Anatomy, 1990;
12: 37-41.
Yang YG, Sykes M. Xenotransplantation: current
status and a perspective on the future.
Nature reviews. Immunology, 2007; 7: 519.

240