Sancti Hieronymi opera. Pars I. Opera exegetica. 7. Commentariorum in Matheum libri IV

344 Pages·1969·17.779 MB·Latin

by  Hieronymus, David Hurst, Marc Adriaen

TRENT UNIVERSITY
0
^
LIBRARY
OF RELIGION
Digitized by the Internet Archive
in 2019 with funding from
Kahle/Austin Foundation
https://archive.org/details/corpuschristiano0077unse

CORPVS CHRISTIANORVM
Series Latina
LXXVII
LXXVIl
CORPVS CHRISTIANORVM
Series Latina
LXXVII
S. HIERONYMI
PRESBYTERI
OPERA
PARS I, 7
TVRNHOLTI
TYPOGRAPHI BREPOLS EDITORES PONTIFICII
MCMLXIX
S. HIERONYMI
PRESBYTERI
OPERA
PARS I
OPERA EXEGETICA
7
COMMENTARIORVM IN MATHEVM
LIBRT IV
TVRNHOLTI
TYPOGRAPHI BREPOLS EDITORES PONTIFICII
MCMLXIX
Lf?
C V9 v/, ~77
BR
60
SVMPTIBVS SVPPEDITANTE
Svpremo Belgarvm Magistratv
PVBLICAE INSTITVTIONI
atqve Optimis Artibvs Praeposito
EDITVM
PRAEFATIO
“At tu in duabus ebdomadibus, inminente iam Pascha et
spirantibus uentis, dictare me cogis”, sic Hieronymus ad
Eusebium suum qui subito Romam nauigaturus, Hierony-
mum rogauit utsibi componeretcommentarium in Matthaeum,
“quasi sitharciam” ad animam nutriendam in itinere maris.
Paucis ergo in diebus, si Hieronymum ad litteram sequamur(1),
anno 398, mense martii, quattuor libros huius commentarii
concinnauit Stridonensis noster. Et reuera “praesens opuscu-
lum (ut ipse ait [2]) tanta celeritate dictauerim ut magis aliena
legere quam mea condere me putares”.
Haec uel similis apologia haud semel occurrit in praefatiun-
culis hieronymianis (3). Hieronymo supramodum instante,
quisnam non dubitarit scintillam saltern ueritatis inueniri in
obtrectationibus maleuolentium ?
Certe nouimus Hieronymum aperte locupleteque laudare
praedecessores suos, turn Graecos cum Latinos; attamen lauda-
uit modulo suo: “Legisse me fateor ante annos plurimos...opus-
cula e quibus etiam si parua carperem dignum aliquid memo¬
riae scriberetur” (4).
Praeter Origenis et Hilarii commentaries, pauca tantum
fragmenta seruata sunt ceterorum auctorum ab Hieronymo
memoratorum. Hilarium raro omnino secutus est, Origenem
uero multo saepius ; Theodorum Heracleae et praesertim
Apollinarem, uti patet e fragmentis quae supersunt, Hiero¬
nymus libentius adhibuit. Didymi uero proh dolor nullum fere
fragmentum usque hodie inuentum est, nec possumus inuesti-
gare quo modo quaque mensura Hieronymus auctorem suum
praedilectum in pedibus secutus est (5).
*
* *
De codicibus nunc pauca dicenda sunt. Eorum extant cir-
citer 230 exemplaria uel fragmenta uel excerpta ; insuper
“Bibliotheca Hieronymiana Manuscripta” enumerat 277 ho-
miliaria uel breuiaria quae sermones continent e commen-
tariis in Matthaeum excerptos (6).
Inter antiquiores selegimus codices nouem et fragmenta
(1) Praef., lin. 98-99 ; 85-88.
(2) Praef., lin. 114-115.
(3) Cfr E. Dekkers, Hieronymus tegenover %ijn lexers, in Handelingen van het 26®
Vlaams Filologencongres, Gent, 1967, p. 130 sqq.
(4) Praef, lin. 91-97.
(5) Ad librum III, lin. 590-594 (infra, p. 160) Hrabanus, hanc sententiam afferens,
adnotat in margine “Didymus” (PL cvn, 1010 A).
(6) B. Lambert, Bibliotheca Hieronymiana Manuscripta, II, Steenbrugge, 1969,
nn. 217-2178, p. 191-260.
124713
PRAEFATIO
VI
tres, dum uarias lection.es aliorum exemplarium sumpsimus
ex editionibus Mariani Victorii, Iohannis Martianay, Dominici
Vallarsi, Cuthberti Turner (7). Alii codices quorum unam uel
duas paginas contulimus, in unam alteramue familiam abie-
runt, uel textum praebent commixtum. Si copiam magnificant
uariarum lectionum etad traditionemtextus illustrandam certe
haud parui momenti sunt, ad ipsum textum hieronymianum
constituendum nec nouum nec solidum afferre uidentur.
Codices quos contulimus sunt hi :
R Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Augiensis Perg.
CCLIII, ante a. 782.
clr E.A. Lowe, Codices Latini Antiquiores, VIII, n. 1099.
G Sankt-Gallen, Stiftsbibliothek 126, saec. VIII ex.
cfr E.A. Lowe, 0. c., VII, n. 910.
0 Salzburg, Sankt-Peter a. VII. 2, saec. VIII ex.
cfr E.A. Lowe, 0. c., X, n. 1460.
C Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Augiensis Perg.
CCLXI, saec. VIII-IX (in Italia septentrionali exarata ?).
cfr E.A. Lowe, 0. c., VIII, n. mi ; A. Souter, A Latin
MS. of Problematical Origin, in Speculum, VIII, 1933,
p. 156-164.
K Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Augiensis Perg.
CXCIV, saec. IX in.
E Paris, Bibliotheque Nationale, lat. 9529 (Echternach), saec. IX.
B Boulogne-sur-Mer, Bibliotheque municipale 42 (47) (Saint-
Vaast), saec. VIII-IX.
cfr E.A. Lowe, 0. c., VI, n. 736.
P Citta del Vaticano, Palatinus Latinus 177 (Lorsch), saec.
VIII-IX.
cfr E.A. Lowe, 0. c., I, n. 79.
L Laon, Bibliotheque municipale 68 (Notre Dame), saec. VIII-IX
cfr E.A. Lowe, 0. c., VI, n. 764.
M Madrid, Academia de la Historia, Aemilianensis 80 (Cortes
12-11-1 : 3) (Cordoba), saec. IX med., fol. 63b-94° (exerpta).
W Worcester, Cathedral, Additional Ms. 2, saec. VII (fragmen-
ta).
cfr E.A. Lowe, 0. c., II, n. 263.
S Shrewsbury, County Record Office, Fragments, f. 1 et 2,
saec. VIII (fragmenta).
cfr Neil R.KER.in Medieualia et Humanistica,'KTV, 1962,
p. 7-14.
(7) C. Turner, Early Worcester MSS., Oxford, 1916, p. 7-14, contulit cum frag-
mentis Wigorniensibus codices R E B A F N.