Sanat-hayat bağlamında nesnelerin yeniden okuması

127 Pages·2014·3.52 MB·Turkish

by  Yasemin Tıgın

Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
Heykel Anasanat Dalı

SANAT-HAYAT BAĞLAMINDA NESNELERİN YENİDEN
OKUNMASI

Yasemin TIGIN

Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu

Ankara, 2014
SANAT-HAYAT BAĞLAMINDA NESNELERİN YENİDEN OKUNMASI

Yasemin TIGIN

Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
Heykel Anasanat Dalı

Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu

Ankara, 2014

iii

sevgili kızım Elif’e
iv

ÖZET

TIGIN, Yasemin. Sanat-Hayat Bağlamında Nesnelerin Yeniden Okunması, Yüksek
Lisans Sanat Çalışması Raporu, Ankara, 2014

“Sanat-Hayat Bağlamında Nesnelerin Yeniden Okunması” adlı sanat çalışması
raporunda, gündelik hayatın nesnelerine, yerleştirme ve düzenleme uygulamaları ile
yeni bir okunurluk kazandırarak, kavramlaştırma çalışmalarında etkin bir rol verilmesi
olanağının araştırılması amaçlanmıştır. Sanat pratiklerinde ifade edici öğe olarak
kullanılan nesnenin, izleyicinin yorum ve katılımını sağlamaya katkısının araştırılması
çalışmanın kapsamı içindedir. Kuramsal ve sanatsal çalışmaların etkileşimli olarak
sürdürüldüğü çalışmanın ilk bölümünde, günümüzde birey ve nesne ilişkilerinin
karakteri tartışılarak, bu ilişkinin ikili bir karaktere büründüğü sonucuna varılmıştır.
Bundan sonraki iki bölümde sanat alanında gerçek nesne kullanılmasının tarihsel süreci
kronolojik yöntem esas alınarak araştırılmıştır. İkinci bölümde, bu süreç modern
akımlar bağlamında tartışılmış, değişim ve dönüşüm yaratan hareketler saptanmış,
bunların günümüz sanatında nesneye yer verilmesini sağlayan geleneğin yapı taşları
olduğu saptanmıştır. Gündelik hayatın nesnelerinin ilk olarak, yirminci yüzyıl başında
kübist kolaj ile iki boyutlu yüzeyde kullanıldığı, asamblajın bulunmasıyla birlikte üç
boyutlu üretimlerde yer almaya başladığı görülmüştür. Üçüncü bölümde, 1960’lı
yıllardan itibaren ağırlık kazanan kavramsal yaklaşımlar incelenmiş, Yerleştirme Sanatı
ve izleyici ile kurulan ilişki biçimlerinin önem kazandığı günümüz sanatında, nesnenin
kavramlaştırmada etkin bir rol oynadığı saptanmıştır. Buna göre günümüzün sanatçısı,
kaosun içindeki fragmanlar olarak gördüğü nesneleri, içinde yaşadığı dünyayı anlatmak
için kullanmaktadır. Dördüncü bölümde, gerçekleştirilmiş olan sanatsal çalışmalar
irdelenerek; nesnenin anlam taşıma ve çokanlamlılık özelliklerinin kavramlaştırma
çalışmalarında etkili bir araç olduğu ve sanat pratiklerinde açık uçlu bir anlatım dilinin
kullanılmasını olanaklı kıldığı görülmüştür. Böyle bir anlatım biçiminin ise izleyicinin
yorum yapmasını ve katılımını sağlayabileceği değerlendirmesinde bulunulmuştur.
Anahtar Sözcükler
Nesne, Hazır-nesne, Sanat, İzleyici, Yerleştirme, Açıkuçluluk, Kolaj, Asamblaj, Heykel
v

ABSTRACT

TIGIN, Yasemin. Rereading Object in the Context of Art-Life, Master’s Degree Arts
Study Report, Ankara, 2014

The arts study report named “Rereading Object in the Context of Art-Life” aims to
bring a new readability to the objects of daily life through installation and arrangement
applications and to research the possibility of giving them an effective role in
conceptualisation works. This study includes the research of the contribution of the
object, which is used as an expressing element in art practices, to providing spectator’s
remark and participation. In the first section of the study in which theoretical and artistic
studies are maintained interactively, the character of the individual and object relation at
the present time and it was deduced that this relation falls into a dual character. In the
next two sections, the historical process of the real object use in the field of arts was
researched basing on chronological method. In the second section, this process was
discussed in the context of modern movements, the actions creating change and
transformation were detected and it was determined that these events were the
cornerstones of the tradition providing the use of object in today’s art. It was observed
that the daily life objects were first used in the beginning of twentieth century in two-
dimensional surface through cubist collage and started to take place in three-
dimensional productions with the invention of assemblage. In the third section, the
conceptual approaches that gained importance since 1960s were analysed and it was
detected that the object plays a significant role in conceptualisation in today’s art in
which the patterns of relation established with Installation Art and spectator gained
importance. Accordingly, today’s artist utilises the objects he sees in chaotic fragments
in order to explain the world he lives in. In the fourth section, the conducted artistic
works were examined and it was observed that the significance and polysemy features
of object are effective tools in conceptualisation works and provides the use of an open-
ended narrative language in artistic practices. It was evaluated that such a narrative
format may enable the spectator to remark and participate.
vi

Keywords
Object, Ready-made, Art, Audience, Installation, Open-endedness, Collage,
Assemblage, Sculpture
vii

İÇİNDEKİLER

KABUL VE ONAY ………………………………………………………………… i
BİLDİRİM ………………………………………………………………………….. ii
ÖZET ……………………………………………………………………………….. iv
ABSTRACT ………………………………………………………………………… v
İÇİNDEKİLER …………………………………………………………………….. vii
GÖRSEL DİZİNİ ………………………………………………………………….. ix
ÖNSÖZ ...…………………………………………………………………………… 1

1. BÖLÜM: NESNE: GENEL BİR BAKIŞ ……………………………………… 5
1.1. NESNENĠN TANIMI……………………………………………………….. 6
1.2. ĠNSAN VE NESNE ........…………………………………………………… 8
1.3. TASARIM VE TÜKETĠM ………………………………………………… 11
1.4. FETĠġĠZM VE ĠDEOLOJĠ………………………………………………….. 12

2. BÖLÜM: MODERNİZM VE SANATTA NESNE …………………………… 18
2.1. KOLAJ VE GÜNDELĠK HAYATIN NESNELERĠ………………………… 18
2.2. KAVRAMSAL YAKLAġIMLAR VE ĠġLEVSEL NESNE ……………….. 23
2.3. DADA HAREKETĠ VE HAZIR-YAPIT……………………..……………... 27
2.4. GERÇEKÜSTÜCÜ ĠMGE VE NESNE……………………………………... 33
2.5. POP SANAT VE NESNE…………………………………………………… 38
2.6. MĠNĠMALĠST ARAYIġ VE NESNE ……………………………………… 44
viii

3. BÖLÜM: KAVRAMSAL SANAT- ÇAĞDAŞ HEYKEL ……………………… 49
3.1. KAVRAMSAL SANAT ……………………………………………………… 49
3.2. POSTMODERNĠZM VE NESNE …………………………………………… 55
3.3. 1980 SONRASI SANATINDA NESNE …………………………………….. 59
3.4. ÇAĞDAġ HEYKELDE BĠÇĠM, ĠÇERĠK, KOMPOZĠSYON ĠLĠġKĠLERĠ … 65

4. BÖLÜM: UYGULAMALAR ………………………………………………….... 70
4.1. AMOR FATĠ ………………………………………………………………… 74
4.2. SARAY………………………………………………………………………. 77
4.3. SÜTUN ……………………………………………………………………… 79
4.4. SOHBET ……………………………………………………………………. 82
4.5. BEġĠBĠRYERDE …………………………………………………………… 86
4.6. MERDĠVEN ALTI ÜTOPYA …………………………………………........ 87
4.7. AÇIL SUSAM AÇIL- BĠR ÖLÜDOĞA ÇALIġMASI ……………………. 91
4.8. ĠSĠMSĠZ …………………………………………………………………….. 94
4.9. ÇEYĠZ I …………………………………………………………………...... 95
4.10. ÇEYĠZ II ……………………………………………………………………. 95
4.11. YASAL ÇĠFT ……………………………………………………………… 97
4.12. DERĠN KAZI (AĞIR NESNELER) ……………………………………… 99
4.13. AYNADA VENÜS ……………………………………………………….. 100
4.14. BOĞA ETKĠSĠ ……………………………………………………………. 102
4.15. ĠSĠMSĠZ (MELANKOLĠ) ………………………………………………… 106
4.16. ĠSĠMSĠZ (OTOPORTRE) ………………………………………………… 107
4.17. OLANAKSIZ OLANAKLI ……………………………………………… 108
KAYNAKÇA ………………………………………………………………………. 110
ÖZGEÇMİŞ ……………………………………………………………………….. 115