Table Of ContentAtilBliar ki2y9Me a,y ııs9 55İ'staten buld'odğad TuÜ. E debiFyaat
kültFeeslis Beöfel üınüb'intüi rTdYiS.' niikndi ö negme nesle kre
rerliPğEiN nyiö.n etkiumr uülyue liyğaipn(tiıı 9 R9-1T9i9yk2a )z.ı sı
1978S'adnıeıc Emeği dergisyianydıen lAannsdiık.l opedyialyeırnde.
evleriçnadleıd şetrıçg,ıi k argdaız.e telkeörşdee_ yayzaaprtltııe:ğl ıe
vizyonlkaürldraü r-psraongarta mhlaazrıır lsauynıdpüu n:h ·ersite
veç eşitilk urumlakrüdlat eüdre,b iysaatn,ad te rslveerridH ia.l en
HÜ KonservauTıi:yıartBırö ol ümü'ynüükns cklpirsoagnrsa mında
der\s" ermeokltuepK ı,4 're aydab iyra zmaktadır.
Başlyıacpaı tları:
DenemeBi:r i \�k T>c-ıırnıesi (1 991J\)�k, B ir lrmakcır (199)3�4)an.ıı ıı
T\.(71disidir l\�k (ıooo). Hep Sonbaharı Ya�ı1dık (20o:ı). Beıı Ht•p Seni Ya:
dım (2008lsr)aı,ıb ul'da Mavi Bir Terrddür (ıoIJ). Ele�tdierneelm e:
Seksenlerden Doksaııa (199R0o)m,aıı "tik Bir folculuk (200Ş5ii)r İ.ki :iııi
i\rar (2orRıo)m.a nB:ir Yıldı: Kaydı (200:\2�k) Ü,ç lemesi (200i2\�)k ,
lncih.ırın l'qiııde ((2l(ı4),G iinıü�suyıı Papacyalar (2cıoTsc(aı1ıb)ul,'da
A�kran ikmale Kalaıılar (201O0ı)ı K,a d111, Rir Hayal (ıoıG5i)i.n cc:
Perdelerdeıı Caddelere Döküliivcnn� (19•)Bi5r )So.ııb ahıır CiimYsi
(199�5i)i1.\r� k: B ir Kad111111 BedC11iyle Jfa�lar (199,-\5�k)ın,ı B ir Yağmur
lJamlilSı Giil Yaprağında (düzyazıı-•�)i9Yi•am)rc),sız, M ekcupl.ır da
Hicran (düzyazı2-0�0i-Ei3kir)m,, ls sızlıgı Sa�·/arm (2009fo)kl,uğ uııa
B"ikaldın .-\�k (201G5e)z.il sc:aı ıbııl'da :\�ıklar İçin Bulu�m.ı Yerlai
(201A0n)l.a lrsrıan:bı ıl'da Beklencıı Devrim Cıoıı).
J\tilla 8irkin·
SABAHATATLİİN' NİN
YAPITLARINI
SEVMSEÖ ZLÜGÜ
deneme
SiyaKhi ta1p :
TürkçEed ebiy1 at:
GeneYla yıYnön etmenVaih:i Uty sal
EditÇöirğ:d eUmğ urlu
Kapavke i çT asarımBıa:h aGri ray
YayıKno ordinaEtzögrEiür: g enel
Baskı ÖnceHsaziı rlCıekb:r aOiklç u
© SiyaKhi tap
1. BaskOıc ak20 17
2. BaskMıa yı2s01 7
YaymeSveir tiNfiok:3a4 633
ISBN9:78 -605-67019-0-0
Bue serbiünt ühna klasrakıl ıYdaıyırn.e vinydazeınli ız ianl ınmadan
kısmenv eytaa mameanl ınytaıp ılamhaizç,bş ierk ilkdoepy ead ilemez,
çoğaltıvleay maayzı mlanamaz.
BaskıO:z karacMaant baacvıelC ıikl tçSialniL.kt dŞ.t i.
YalçKıonr ecşa dB.a sınsSaint eNsoi1:3 Bağcılar/İstanbul
Telefo(n21:2) 630 82 38
SertiNfiok:a12 228
SiyaKhi taKpo catempaeh D.o lapdTearkes icma dN.o :9/ I Beyoğl-uİ stanbul
Tel(0:21 2) 269 81 42
ww.w siyah-kitap.com
[email protected]
iÇiNDEKiLER
HER KİTABIN BİR ÖYKÜSÜ VlıR/9
SÖZLÜK İÇİN lıN/MSJ\.TM/ı/17
ACIMAK/27 EDR.EMİT/91
ADALET/29 ER.OTİZM/93
AİLE/JI ESİNLENME/96
ALEGOR.İ/n EŞKAI/Y96
ALER.Jİ/ı(, EŞR.Al'/99
ANKAR.A/J6 EVLİl.İK/ıoo
ANLATICl/40 EVR.AK/ıo2
AŞK/43
AYDIN/51 FEDAKAR.LIK/105
AYR.INTl/55
GÖZYAŞI/ıo7
BELLEK/57 GÜÇLÜ/110
BER.LİN/59 GÜVENMEK/112
BÜR.OKR.ASİ/61
BÜYET/63 (;,/,1,1 5
CİNAYET/65 HANENDE/117
CİNSEL/L6İ6K HAPİSANE/121
HASTALIK/ı23
ÇAMUR./71 HÜZÜN/125
ÇATIŞMA/73
ÇEYR.E/76 IHIA..MUR./127
ISTIR.AP/129
DEFTER.f79
DEDİKODU/61 İNANDIR.ICILIK/qı
DOGA/63 İNTİHAR./q2
DOGAL/ 65 İR. ONİ/q5
DÖNÜŞÜM/66 İSTANBUL/q7
JANDARMA/141 PARASIZLIK/199
PLATONİK/202
KAÇIŞ/141 PRAG/204
KADIN/ı45
KARAKTER/147 RASTLANTl/207
KARAR/150 RESİM/210
KARŞITLIK/153 ROMANTİZM/213
KASABA/ı55 RÜZGAR/215
KIRILM/A1 57
KISKANÇLIK/159 SEVMEK/217
KİTAP/161 SON/220
KÖYLÜ/161
ŞEYTAN/221
LİMAN/165
TAŞRA/227
MAGARA/ıf'7 TECı\VÜZ/229
MEKTUP/169 TRAJİK/211
MELANKOLİ/171
MERAK/171 UFFIZ1l1/ 2
MERHAMET/174 UZLAŞMAK/236
METAFOR/175
MÜZIK/178 ÜZÜNTÜ/219
NOVELLA/181 VAPUR/241
VESIKALIK/245
OTURAK /ı85
YABANCll.AŞMA/247
ÖFKE/189 YALNIZLIK/250
ÖLÜM/191 YOKSULLUK/252
ÖZGÜRLÜK/194 YUMRUK/254
ÖZLEM/196
ZAMAN/257
ARDIND A/\ İ LER/261
Neb idro snte,b isre gvili,
Dünvaduazna bki dre l.i. .
Bensia rmaerl ankoli:
Kafamiıçne rösliü r.
HER KİTABIN BiR ÖYKÜSÜ VAR
Dosclar, Romalılar, yurrraşlar, dinleyin;
Ben Caesar'ı gömmeye geldim, övmeye değil.
Julius Caesar'ın ölüsünün başında, Antonius'un acrığı riradın
başlangıcıdır bu iki dize. Tirat sürdükçe araya halkın da diyalogları
girer, Antonius'un sözleri "övmenye dönüşür. Övmekredir ama mer
nin alrında da Roma halkını, dünya rarihinin bu ünlü siyasi suikas
rini gerçekleşrirenlere karşı zekice bir kışkırrma vardır.
Ben de diyorum ki kırk bir yaşında hala çözülememiş siyasi bir
cinayere kurban giden büyük yazarımız "Sabaharrin Ali'yi övmeye
geldim"! Bu kirapra yapmak isrediğim bu. Sabaharrin Ali ile ilgili
kitap vazma düşüncesi çok uzun yıllar öncesine dayanıyor. Bunu
anlarmadan önce kitapla ilgili birkaç nokrayı belirtmeliyim:
Kirabın adını "Dünya Yazarı Sabaharrin Ali'nin Yapıclarını An
siklopedik Sevme Sözlüğün olarak da algılayabilirsiniz. Bu "dünya
yazarın sözünü r;İ seksenlerdeki yazılarımda kullanmışım. Gençken
insan dhil dolayısıyla gözükara oluyor gerçi bugün bu canımın ak
sini kaç kişi ileri sürebilir? "Ansiklopedikn ranımını, sözlük gibi cır
nak içinde düşünmek gerek: ele alınan başlıkların, alışık olduğumuz
sözlük maddelerinden uzun olduğu ve bazen de daldan dala kon
duğum için.
Gelelim "sözlükne; biçimsel bir durum, biraz da esrerik bir
kaygı. Zaren kitabı yazmaya adım atmam da bu sözlük fikrini bu
lunca oldu. Sözlük ama her bir "maddenyi kısa kısa denemeler ola
rak kaleme aldım. Sabah:ırrin Ali'nin yapıclarına denemenin
"serbest"liğinde başka bir açıdan -bir de böylesi-bakabilmek. İn
celeme değil, eleşriri hiç değil; bir "r:ımlık"ran da söz ermek olanaklı
değil, böyle bir amacım yok. eksikler vardır, rekr:ırlar da olabilir,
9
havada kalan yorumlar da. Bir uçurtma gibi gökyüzünde savrulduğu
söylenebilir, doğrudur ancak o uçurtmanın ipi "metin"dedir.
Daha çok romanları ilgi odağım oldu. Yaşamöyküsüne ya da esin
kaynaklarına çok fazla girmedim (bu konuda yeterince kitap var);
mümkün olduğunca yapıt/metin (kurmaca) içinde kalmaya, onun
üzerine bir deneme yazmaya çalıştım. Zaman zaman çağrışımlar,
yapıc'ın dışına sürükledi; bazen de metin'in kendisi dışarıyla bağ
lantı kurmamı zorunlu kıldı.
Kuşkusuz yazarlık amacını daha doğruya, daha güzele ve daha
iyiye götürmek olarak benimseyen ve topluma karşı kendini sorumlu
duyumsayan bir yazarın yapıtlarından söz ederken nasıl "gerçek
ten/gerçeklikten" uzak durabiliriz. Belki "olaylar ve kişiler" değil
ama "olgular ve düşünceler" ile bağlantı kurmak kaçınılmaz! Ayrıca
bir yazarın yaşadıkları; ailesiyle, çevresiyle ilişkisi, aşkları, duygu
ları, başına gelenler, yaşadığı haksızlıklar, düş kırıklıkları, kederi,
hayalleri, mucluluk anları, travmaları, korkuları, melankolisi vb.
nasıl yapıclarında şu veya bu şekilde yer almaz! Bir de şunu ekle
meliyim, denememin merkezinde Sabahatrin A./i'nin yapıcları olduğu
için, "temcit pilavı"na dönüşmesin diye, adını sık sık yazmak yerine
çoğunlukla "yazar" olarak kullandım.
(Sabahattin Ali üzerine son zamanlarda Sevengül Sönmez'in
çalışmaları var. Yıllar önce yayınlanan Asım Bezirci'nin incelemesi
sanırım bir ilktir. Yazarı tarafından her basımı gözden geçirilmiş,
yeni yayınlar [örneğin Ayşe İhan'a mektuplar] varsa okunmuş-ta
ranmış ilgili bilgiler eklenmiştir. Ramazan Korkmaz'ın, AfŞar Ti
muçin'in kitapları; Atilla Özkırımlı'nın hazırladığı basımlara
yazdığı önsözler var. Bunlar daha çok Sabahattin Ali'nin yapıtı ile
ilgilidir. Yaşamöyküsüne, öldürülüşüne ilişkin de kitaplar vardır.)
Sabahatrin Ali Etkisi
Seksen öncesi, özellikle Spor Sergi Sarayı'nda (şimdiki Lütfi Kır
dar) yapılan gecelerde, binlerce kişi "Aldırma Gönül"ü söylerdi.
10
