S. Thascii Caecilii Cypriani opera omnia...praemittuntur patrum minorum scripta quae supersunt. T. 1

852 Pages·1886·115.215 MB·Latin

by  (saint , Cyprien, Migne, Jacques Paul

f'y THIS VOLUME
DOES NOT CIRCULATE
0UTS:D- t,.:; LI&AiiY

C U R S US C O M P L E T US
SED BIBLIOTHECA "UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COHMODA, OEGONOMICA,
WM SS. P A T R B M, DOCTORII SCRIPTORUMQDB ECCLBSI.4STKM0.V,
SIVE LATINORUM, 8IVB GIMECORUtf,
QUI AB JEVO APOSTOLICO AD TRMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET AD CONCILIl FLORENTINI TEMPORA {ANN. 1439) PRO GRJECIS FLORUERUNT. %
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNUJM QDiE EXSTITERB MONDMENTORUM CATHOLICiE TRADITIONIS PER QDINDEGIM PRIORA
ECCLESLE &ECDLA,
/UZTA BDITIONIS ACCURATIBSIMAB INTER 81 CUMQUE N0NNULLI8 C0DICIBU8 MANUSCRIPTIS COLLATA8, PERQUA*
DILIGBNTBR CASTIOATA\ DISSERTATIONIBUS, COMMBNTARIIS. VARIISQUS LBCTIONIBUS CONTINBNTBR ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPBRIBU8 P08T AMPLISSIMAS BDITIONB8 QUiB TRIBUS NOVISSIMIS S^BCULIS DBBBNTUJt ABSOLUTAS
DBTBCTIS, AUCTA; INDICIBUS PARTICULARIBU8 ANALTTIC18, SINOULOS SIVB TOMOS 8IVB AUCTORBB ALICUJU8
MOMBNTI SUBSBQUBNTIBUS, DONATA J CAPITULIS INTRA IP8UM TBZTUM RITB DISPOSITIS, NECNON BT
TITULI8 SINOULARUM PAOINARUM MARGINBM 8UPERI0RBM DI8TIN0UBNTIBU8 8UBJBCTAMQUB MATB-
RIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA; 0PBRIBU8 CUM DUBII8, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VBRO
AUCTORITATB IN ORDINB AD TRADITIONEM ECCLESIA8TIGAM POLLBNTIBU8, AMPLIFICATA \
DUCBNTIS BT AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM 8ICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOOICI8,
STATISTICIS, STNTHBTICI8, ANALTTICIS, ANALOOICI8, IN QUODQUB RELIOIONIS PUNCTUM, DOOMATICUM, MORALE,
LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HI8TORICUM, BT CUNCTA ALIA 8INB ULLA EXCEPTIONB ; SBD PRJt-
SERTIM DUOBUS INDICIBUd IMMBNSIS ET GBNBRALIBU8. ALTERO SCILICBT REHUM, QUO C0N9ULT0,
QUIQUID NON 80LUM TALIS TALISVB PATBR, VBRUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NB UNO QUIDBM
OMISSO, IN QUODLIBBT THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR | ALTBRO SCRIPTUR^
SACR/E, BZ QUO LECTORI COMPBRIRB 8IT OBVIUM QUINAM PATRES BT IN QUIBUS OPERUM
8UORUM LOCIS 8INGUL08 SINQULORUM LIBRORUM 8. 8CRIPTURA VBRSU8, A PRIMO
GBNBSBOS U8QUB AD NOVISSIMUM APOCALTPSIS, COMMENTATI SINT.
BUnO ACCURATISSIMA, CJBTBRISQUB OMNIBU8 PACILB ANTBPONBNDA, 81 PBRPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITA9
CHARTJB QUALITAS, INTEORITAS TEXTU8, PERPECTIO CORRECTIONIS, OPBRUM RBCU80RUM TUM VARIBTAS, TUM
MUMBRU8, FORMA VOLUMINUM PBRQUAM COMMODA 8IBIQUB IN TOTO PATROLOGIA DBCUR8U CONSTANTBR
SIMILIS, PRBTII BZIGUITA8, PRJB8ERTIMQUB I8TA COLLBCTIO, UNA, METHODICA BT CHRONOLOQICA,
8BZCENT0RUM FRAOMBNTORUM 0PU8CUL0R6MQUE HACTBNU8 HIC ILUC 8PARSORUM, PRIMUM AUTBM
IM M08TRA BIBLIOTHECAyBZ OPBRIBUS BT MS8. AD OUNBS-ATATES, LOCOS, LINOUAS FORMASQUB
PBRTINBNTIBU8 COADUNATORUM.
SERIES LATINA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOGTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLG LATINiG
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUH III
A C C U R A N TE J.-P. MIGNE,
Blbliotheeae elerl anlversae,
SIVE CURSCUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLS ECCLESIASTICJB RAMOS EDITORE
PATROLOGUE LATIfUE TOMUS III
S. CYPRIANUS. M. MINUCIUS FELIX. SS. CORNELIUS, LUCIUS, STEPHANUS, PONTIFICBS
... .ROMANL.-.EJC:--: :: :: /•
. • • • •• *\ 1 .:. . • •:••••• • •
PARLSLIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
1N VU DICTA : AVENUE DU MAINE, 189, OLIH CHAUSS&E DU MAINE, 1ST
1886
b O
4
. M
- 1 .3
CoQ. J-
Ciiohy. — Ex typis PAUL DUPONT, lz, vi& dioUi Bac-d Asniews, 30.5.85.
T R A D I T IO C A T H O L I C A.
SJSCULUMIII, ANNI 208-258.
S T H A 8 C II C J E C I L II
C Y P R I A NI
EPISCOPI CARTHAGINENSIS F.T HARTYRIS
O P E RA O M M IA
AD STEPHANI BALUZII EDITIOTfSli., EXPRESSA, ET PR&CIPUIS
MARTINl ROUTHII, FELLl, PAMELU, RIGALTIl LECTIONIBUS
ET MTIS INSTRUCTA, VARUSQUE AUCTA OPUSCULIS,
RECENTIUSIN LUCEM EDITIS.
ruiinnnn
P A T R UM M I N O R UM
QUl SJCCULO TBRTIO A TERTULLIAITO AD CYPRIAlfUU Ilf ECCLK81A LATUfA FLORUIRS
8CRIPTA QU/E SUPERSUNT
ACCURANTE ET DENDO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,
BIB&IOVHSOJB C U BI V V I T I B M,
8IVK
CTJRSCUM COWLBTORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESUSTICiE RAMOS EDITORE.
!*.*•• wmjm. ? r
rr—rr"
P A R I S HS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUGCESSORES,
I» VIA DICTA: AVENUH DU MAJNE, 189, OLIH CUAUSS&E DU MAINE, 137.
4886
T R A D I T IO C A T H O L I CA
SJECULUM III, ANNI 203-258
E L E N C I I US
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO III CONTINENTUR
EDITORUM PFLGFATIO Col. i SANCTUS STEPHANUS PAPA ET MARTYR.
ACTA SS. PERPETUX ET FELICITATIS MARTYRUM. 9 Nolitia historica ex Libro Pontificali. 1015
Dittertatio opologetica pro earumdem SS. Marty- Notitia epistolarum non exstantium. 1017
rum orthodoxia. 03 Epistola S. Cypriani ad S. Stephanum.
ANONYMUS. APPEXDIX. — Epistolao decretales S. Stephano
Fragmentum acephalum de canone SS. Scriptu- ascriptae. 1033
rarum. 181 ACTA ET MONUMENTA CELEBERRIMJE DE
MARCUS MINUCIUS FELIX. DAPTISMATE HJERETICORUM DISPUTA-
Prolegomena D. Gothofr. Lumper. 201 TI0N1S.
Dissertatio Franc. Balduini de Octavio. 207
PARS PRIMA. — Veterum monumenla. — S. Ste-
Prafatio Joh Augusti Ernesti. «27
phani papae et martyris decretoriae senten-
Joh Guil. Lindneri Analysis togiea Dialogi. 233
tiae. 1045. — Concilium Romanum sub S.
Marci Minucii Felicis OCTAVIUS, cum notis vario-
Stephano colebratum. 1045. — Concilia
rum. 239
Carthaginensia. Prooemium. Carthaginense
EXCURSUS. concilium sub Cypriano tertium. 1047. —
Epistola Lucas Holstenii de Verubus Dianx. 375 De infantibus baptizandis. Epist. S. Cy-
D. Nicol. Le JSourry Dissertatio in OCTAVIUM. 381 priani Fido. 1047. — Cartbaginenso con-
ANONYMUS. cilium sub Cypriano quartum. De Basilide
Chronicon sub Alexandro Sevcro scriptum. 671-, et Martiali, Hispani» episcopis libellaticis.
CELERINUS, LUCIANUS, CALDONIUS, ETC. 1055. — Epistola synodica S. Cypriani ad
CONFESSORES. clorum et plobem Hispaniarum, de Basilide
et Martiali. 1057. — Carthaginenso conci-
Epistolae. 69a
lium sub Cypriano quintum, de Baptismo
S. CORNELIUS PAPA ET MARTYR.
primum. 1071. — Epistola synodica S. Cy-
Notitia historica D. Hieronymi. 697 priani ad Januarium et alios. 1073. —
Prolegomena D. Lumper. >Jbid. Carthaginenso concilium sub Cypriano sex-
Notitia Epistolarum non exstantium, auctore tum, do Baplismo secundum. 1081. — Epi-
D. P. CoMtantio. 709 stola synodica S. Cypriani ad S. Stephanum
S. Cornoiii Epistolse et varioruui ad ipsum. 721. Papam. 1083. — Carthaginense concilium
— I. S. Cypriani ad Cornelium. 721. — II. sub Cypriano septimum, .de Baptismo
Ejusdem ad cumdem. 725. — III. Ejusdem tortium. 1089. — Procemium. 1089. —
ad eumdem. 731 — IV. Ejusdem ad eumdem. Sententiae cpiscoporum LXXXVII, de hsere*
732. — V. Ejusdem ad eumdem. 735. — VI. ticis baptizandis. 1089. — Bollandistarum
S. Cornelii ad Cyprianum. 738. — VII. S. Cy- animadversiones. 1117. — EuvoSo; Y&VO-
priani ad Cornelium. 748. — VIII. Kjusdem uivi) kn\ Kuftptavou aYtbuaTou efttaxdffou
ad eumdem. 754. — IX. S. Cornelii ad Fa- Kapgq&dvo; xat p.apTupo;. 1119. — Joannis
bium Antiochenum. 757. — X. S. Cypriani Zonarao praefatio. 1119. — Carthaginense
ad Antonianum. 787. — VI. Synodica con- concilium VIII. 1145. — Epistola S. Cypriani
cilii Carthagineusis sub Cypriano secundi. ad Quintum, de haereticis baptizandis. 1149.
Vide col. 817. — XII. S. Cypriani ad Cornc- — Epistola S. Cypriani ad Jubaianum. 1153.
lium. 821. — XIII. Ejusdem ad eumdem. 856 — Epist. S. Cypriani ad Pompoium, contra
Concilia Carthaginensia tempore S. Cornelii Pa- epistolam Stephani. 1173. — Epistola S.
pcc in causa Lapsorum eub S. Cypriano ce- Cypriani ad Magnum. 1183. — Concilium
lebrata. 875 Iconiense contra Cataphrygas. 1199. —
Epistola synodica S. Cypriani et collegarum Epistola Firmiliani (1), episcopi Caesareae
ad S. Cornelium Papam de lapsis. 877- Cappadociae, ad Cyprianum, contra episto-
NOVATIANUS PREJgBYTEIR RQMANUS lam Slephani. 1201. — AXONYHI hber de re-
Dissertatio proosmialis, qw\oii$>6ufnpeA:*: /*. 88$ • • • baptismate, quod iapsis spes veniae non est
Novatiani liber de Trinitate*. "••••••.9il *: dqneganda. 1253.
De cibis Judaicis epistyla. 981 P*ARS*II. Recentiorum Dissertationes. 1467
Epistola cleri romani nG&Ui6*s£Np?;ar.<\ • ..••993. . e^CTUS PONTIUS DIACONUS CARTHA-
SANCTUS LUCiUS PAPA-ET^MAFJTf R;/::
Notitia hUtorica, auct. D. P. Constantio. 999% * v :\:: GINENSIS.
Epistola unica S. Cypriaui ad Lucium Pa- Prolegomena D. Lumper. 1537
pam. 1003 Do Vita et Passione S. Cypriani. 1541
Epistol» et Decreta S. Lucio ascripta. 1007 Acta proconsularia S. Cypriani. 1551
Docreta Lucii Papae, ex Gratiano desumpta. 1013 Passio S. Cypriani. 1565
(1) Hanc epistolam, cum iis qux in causa rebaptizan thm sub nomine Cvpriani exstant, falsi*atis arguit ut a Do-
natistis confictas, vir doctissimis mque ac reverendissimus Dominus Tizzanx in libro cui titulus: LA CELEBRE CONTEBA
FRA PAPA SAN STEFANO E SAN CIPRIANO (Roma 1864), Galliee etiam, ut spes nobis facta ctt propediem edendo.
t
E D I T O R UM P R i E F A T IO
I. Quid in hac NOVA VBTERUM PATRUM BIBLIO- . adducuntur? Cum primo legenda eccurrunt Acta
THECA tertium illud et quartum volumen afferant, sanctarum Martyrum Africanarum,ad eaduplex as-
quosve Patres, quibusque recentiorum interpretum surgit,uti plerumque,commentatorum ac commen-
aut editorum studiis adornatos in medium adduxe- tationum genus : aliud litterale, nempe D.Theodo-
rimus.paucis exponere par est,priusquam,ut antea rici Ruinartii. Lucoe Holstenii et P.Possini, qui ip-
in Tertallianum, sic saltem et in Cyprianum aga- summet Actorum textum de verbo ad verbum elu-
mas,virilique pro portione tum de ejus auctoritate cidant, emendant confirmantque; aliud discureivum
el us\i,lum deCyprianicis annalibus litterariis alie- ut fit Basnagium inter et eminentissimum S. R.E.
nas potius quam nostras symbolas exhibeamus. cardi nalem Orsi, de sanctar um Marty rum orthodoxia
disputantes,nec dubioprorsus certamine : tantum-
ARTICULUS PRIMUS. modo dolendum quod eminentisaimus sanctarum
8YLLABUS AUCTORUM. Martyrum defensor, cum invicte earum fidem vin-
II. Rem duplicis argumenti esse hanc Bibliolhe- dicaverit, tamen Montanistam esse horum Actorum
cam, quam et Cursum Pairologix qualemcunque consarcinatorcm concesserit. Huic autem senten-
inscripsisse libuit,val ab ipsis nominibus velim de- tiae merito certatim refragantur in prooemio jam
prehendas. Hinc enim veterum testimonia, illinc laudatus Ruinartius et doctissimus Gallandius.Hinc
recentium commentaria: priscaergo aetas tulit,qus3 emendes velim quae in tomo primo hujusce biblio-
hodierna manus recondit; verba dedit vetustas,qui- thecae paulo duriora dixit J. Aug. Naesselt, in dis-
bas explanationesnovorumdoctorumvarietas addi- sertatione,egregiaaliunde et sane gravissima,quam
dit. Illa ergo ad Bibliothecam, bsec vero ad Cur- in Tertulliani prolegomenis protulimus.
sum, si quidsit in ea voce virtutis, attinent. VI. Inter vetustissima tertii vel forsan secundi
II. Produnt partim in hoc tomo minores saecu- sfficuli rudera,diu admodum delituit quoddam non
U 111 P&tres: principesque praeeunt sanctae martyres nuliius prctiifragmentum acephalum deCanone sa-
Felicitas et Perpetua, nobile par feminarum,ambae crarum Scripturarum; quod tandem medio ultimo
digna» Patrum cossvorum duces. Succedit duplex saeculo primus eruit cl. vir Muratorius : idque ite-
aoctorum triumviratus,tres scilicet Romani Ponti- rum cum innumeris a3vi longe sequioris ao omnino
fices, Cornelius, Lucius, Stephanus ; tresque Car- disparibus monumentis,in hacmolemagna Italica-
thaginensis foricausidici ejusdem causse Cbristianae rum medii aevi Antiquitatum visus est abscondisse
patroni, Minucius,Octaviu8,Caeciliu8faustedevictus iterumque sepelisse.Hoc vero opusculum, licet ca-
qui et Cyprianum devicisse creditur. Pone subeunt pite minutum, ignoto patrc natum, incerta aetatd
piares ignoti nominis auctores,quorum, pro more editum,horridanaevorum sorde squalidum,utraque
Christianorum. humiliter latitantium opera in lu- manu gratanter excepimus : nitidiorem ac recen-
cemprodiremerentur: tumprimusschismaticorum tiorem Joh. Kirchhofer recensionem exhibuimus ;
antesignanu8,antipapa Novatianus,cui et propemo- de eoque libenter adduximusquotquot occurerunt,
dum vellem accenseri Caesariensem episcopum Fir- disserentes, nempe Dr. Freindaller,Uerard.Stosch
y
miJianum, ni falso, ut videtur, ipsi adscriberetur ac prae omnibus Mart.Jos. Routh,clarissimum col-
epistola, in qua Stephanus, Pontifex sanctus et legii Magdalenae. Oxoniensis praasidem, cui felices
martyr, male antichristus audit. plurimae restitutiones ac perpetuus ejusdem argu-
Demum in tomo altero,solus operum mole cseteris menti commentarius debentur.
omnibus haudimpar,unuset integerrimus sanctus VII. At, in excurrendo Minucii Felicis Octavio
Carthaginensis episcopus Cyprianus exhibetur. major campus est; imo vero acerrime pugnantium
IV. Qas com propositae fuerint veterum Patrum acies. Unus tamen textus in uno codice servatus,
sententiae, denso agmine subeunt rocentium inter- unacertaminis causa. Vixvero credibilequam miris
prctum collegia ; quorum alii codicum falsa huc modis hunc unicum textum ausi sint distorquere,
illuc tempestatibus acta coliigunt; fascicula discu- quot varias ex uno fonte lectiones hauserint, quot
tiunt, membrana radunt, palimpsesta,ut ita dicam iisdem verbis sensus absonosintruserint,quot ina-
eviscerant; alii acceptas lcctiones introspiciunt, nibus commentis,ac stolidis conjectionibus cuncta
prisca recentioribus, dubia certis, similia simili- susdeque intricaverint! Nobis autem id in primisin-
bos rependunt ac elucidant. cumbere duximus, textum nempe hunc unicum,ex
V. Vin' tibi praalibentur saltem^praecipuorumno- nova et diligentissima unius codicis recensione,ita
mina interpretum, qui inter caeteros pnestantiores purum putum exhibere, ut nihil adjiciatur, nibil
ae veloti variorum magistri sedent, ideoque pree auferatur, nec ipsamet manifesta amanuensium
omnibus ad hane universa reipatristicas patostram sphalmataomitterentur,acvixpauculeetantummodQ/
PATIOI. III. a
III PRiEFATIO IV
vocul», ad sensum qualemcunque excitandum, in \ chus D. Nicol. Le Nourry perficit. Quanto antea
unicinisinsererentur.Summ® igiturreligioni habui- laudum applausu ejusdem de Tertulliani apologeti-
mus veram dare ac genuinamunicicodiciseffigiem cis libris dissertationem excepimus, tanto etiam
a primaeva facie ad vivum expressam.Porro, posita nunc extollendumesthocegregiiviri egregiumopus
hujus palmaris textus sinceritate, ne dicam data haec uberrima rerum veterum acnovarum in Octa-
rursus editionis principis veritate,duplici explana- vio refusa seges , hoc ex optimis omnium aetatum
tionis genere, ut caeteri, Octavius instruitur, duo- ac provinciarum philosophis, poetis, grammaticis,
busque commentatorum cuneis hincetinde consti- oratoribus spicilegium ; nihil intactum, nihil irre-
patur. Alii, grammaticorum instar, de littera cer- pertum, nihil post ejus vestigia requirendum.
tant,interquoslaudarejuvatHeraldum,Worwerium
IX. Succedit anonymi auctoris Chronicon sub
Geonovium, Grunerum, Elmenhorstium, Rigaltium,
Alexandro Severo conscriptum ; omnium proinde
Heumannum, Gellarium, Menckenium, Davisium,
hujuscemodi monumentorum,in decursu Christia-
Ouzelium, Wopkenium, Lindnerum, Gallandium,
nitatis tam frequentium, primum, et ln Ecclesia
Meursium, Perizonium, etc. In immensum crevis-
Latina saltem antiquissimum;cujua opellae vetustae
set libelli hujus commentarius,nisi fuissent sedulo
ea fuit laus insignis,ut Patri inter plures maximo,
prurientium interpretum loquaciores rejecti, nisi _
sancto nempe Hippolyto,Ostiensi episcopo,tribuere-
omiss83 vel optiraorum innumeraenotae,natarumque
tur,utque eam,in dissertatione quam postD.Lum-
supereffluentium luxuria dissecta.Sat tamen super-
perum edidimus,iiiustrissimus Franciscus Blanchi-
que efQuunt selcct83ills3reliqui83,ut inde per te,sis,
nius delinearet, accuraloque calculo rependeret.
experiare, lector,quibus salebris terendum sit iter,
X. Carptim subinde memorantur ex ordine tem-
ut perpetuo decursu variorum commentarius ad
porum, argumcntoque brevi indigitantur, plurimae
fldem usque deveniat; sat, inquam," superque, ut
confessorum, sive Romanorum, sive Garthaginen-
speciafim agnoscas quo usque Trans-Rhenanorum
sium, epistolae, infra inter opera D. Cypriani re-
eruditorum garrula libido sese effraena jactet et de-
mittendae. Hoc enim animo praeoccupavimus, quo-
bacchetur.
ties, ob rerum connexionem ac temporum seriem,
VIII. Ne igitur nimiumtinniant auresex hoc lit-
nonnulla opuscula exampla collectione decerpenda
teralium commentarorum vesano tumultu, curavi-
forent, toties eorum dandam esse suo anno et loco
mus sive in prooemiis, sive in finibus extremis hu-
mentionem argumento rerum elucidatam ; ne inte-
jus libelli, alios audiendos melioris frugis viros ad
graea collectio, e qua desumuntur,nomine,pondere
generalem Octavii criticem astruendam gnave sese
ac, ut ita dicam,babitu et vultu notissima, immu-
accingentes.Hinc a primolimine habes D. Gothofr.
tetur aut dissipetur.
Lumper de M. Minucii apologetae vita, eloquentia C
XI. Nunc vero debita cum reverentia, cultu et
et scriptis, cuncta antea et quam optime dicta di-
cura,in lucem prodeant pontificia saeculi 111 monu-
gerentem ; prima iterum fronte appendere decuit
menta ; his prooemia historica exoptimis fontibus
principalem Francisci Balduini dissertationem,qua
adducta praeambulent; haec undeetquanam rerum
primus suo vero auctori Octavium restituit.
tempestate oriantur, dtserta prolegomena praenun-
Gui annexuimus praeclaram, ac in viro de grege tient ; horum si nonnulla,aevi edacitate absumpta,
pseudoreformatorum commendabilem, Joh. Aug. desiderentur, specialis notitia praemoneat ; horum
Ernesti epistolam, primae Lindneri editioni afixam; omnium quaecunque superesse contigit textus inte-
in qua,ab Octavii elegantissima concinnitate ansam grioradmclioris editionisnormam recenseatur; va-
arripiens, multum et eximie tum de veterum Pa- riae lectiones indefessaopera colligantur, conferan-
trum,tum de recentiorum,ac in primis de divi Ber- tur, dispiciantur; sensus judicum omnium calculis
nardi eloquentia disputat. perpendatur,omnium eruditorum religiositate resti-
Glaudit demum haec longiuscula prolegomena tuatur aut servetur ; omnium interpretum indaga-
ejusdem Gottlieb. Lindneri praevia compendii ana- tione elucidetur. His demum accedant queevis sub
lytici indagatio,qucB totum Dialogi Minuciani argu- tantorum nomine inter Catholicos circumferuntur,
mentum sub uno synoptico et dialectico conspectu D nc nimium neotericorum crisi abrepti, temere in
comprehensum exhibet. interitum sacra vetustatis munera pessumdemus,
Haec est ad Octavium strata via : totoque opere, neve forsan lutulento pulvere parumper suflusae
non obstantibusmorosi commentarii fastidiis,conti- margaritae conculcentur.
nuo cursu peragrato,recreandi animi causa, venu- Hinc igitur ad annossanotorum Cornelii,Luciiet
stam Lucae Holstenii epistolam ad Fr. cardinalem Sthephani,pontificum et martyrum, pri mo de eorurn
Barberinum,de Verubus Dianae Ephesiac in Octavio gestisetscriptis summarium intexuimus chronicon
memoratis,eo libentius collegimus,quod in recenti cx veteribus recentioribusque desumptum: scilicet
collectione doctiss.viri Epistolarum a D.Boissonade hinc ex D.Hieronymo,ex Anastasio, e libello Syno-
Parisiis data immerito prorsus desit haec disserta- dico, sx Syncello ^ illinc ex Baronio, Binio, Fabri-
tiuncula. cio, Pagio, Labbaeo, Tillemontio, Coustantio, Cel-
Agmen autem tot uniua libelli commentatorum, lcrio, Lumpero,Gallandio et Bollandianis ; deinde
ut incipit D. Lumper, ita ejusdem ordinis mona- m epietolarum da UH ad optimas reoensiones.
i EDITOfOM. , ' *i
ac pne omnibus eximiam D. Coustantii editionem \ Carthaginensinm recensio, selectis ftfonifta notis
integerrimam accipinupr Tum, ad textus plenam Baluzii, Fcili, Coustantii, Valesii et edrWris, eam
iUustrationem,curam omnium interpretum nostram in nostros usus totam integro pede adire feoimus.
fecimus, Pamelii videlicet, Labbaei, Harduini, Cou- Porro ex tribus longe diversis fontibus hausimus
stantii, Vaiesii,Baluzii: nec identidem negleximus - litteras ea de re datas, primo nempe fragmentum
selectas ex optimis notas quorumdam heterodoxo- •unius fltantaxat epistolae xou jxaxapfou Dionysii
rum,Felli puta,Reading,Routhii, Goldhorni, Schce- Alexandrini ad Stephanum papam, ex Eusebio de-
nemanni, quibuscum foede coutitur Rigaltius, adeo cerptaff; deinde quatuor Cypriani ad Magnum, ad
nominis catholici indignus, ut eum respuerint ao Quintum, ad Jubaianum, ad Pompeianum, unam
scpe jfpta transverterint ipsimet editoresAnglicani demum, nec celebritate ultimam, Firmiliani,C»8a-
aliique sectarii. Varias autem lectiones, quotquot riensis episcopi, ad Gyprianum adversus S. Ste-
editores Anglicani,in iis colligendis studiosissimi, phansjra.Porro nullus inficias ibo iniis colligendis,
habent,exhibemus multis alii&jbjpc et inde demes- non tantumin animo fuisseres ejusdemargumenti
sis auctas, npsjfraeque versiojrf"a<>commo^ata3. De- in undm compingere, sed et seorsim, sub unoque
<
mum accedunt in appendljU>ni*pi8to!ae iisdem critices ocnlo seponere monumenta eodem voOefac
r
pontificibus haud ita certo adtfcribcndae, decreta crimine inusta* jurene,an immerito,non causabor.
p
snbdabia, lpsaemet rfecretales litterae tam diu in Ea tamen criminis argui sat gravis reor, quae a
orbe doctorum decantatae, ut vel eo solo nomine iis genuinis D. Cypriani epistolis amoveantur ac in
in hac nostra collectione plenissima non locum dare hoc loco sejigantur, tanquam magnae litis theolo-
nefas sit.Denique,cum pjsmimque concilia sub Pon- gos inter et philologospendentisinstrumenta.Ut ut
tificibus summis celebrata sint, tanquam illorum sit, iis subjunguntur, ad veram ab initio proposi-
opera, afflante Petro, scripta,clavibusque suis ser- tam senlsntiam, vel sub fine corroborandam, duo
vata consignataque, vel a quibusdam doctoribus libelJi absque auctoris nomine,sed egregia doctrina
eximiis adornata, qualia fuere octo concilia Gar- ab omnibus admittenda praestantes. His clauditur
thaginensia et duo Romana sub SS. Cornelio ei series veterum monumentorum qua ad lucem in hac
Stephano habita jidcirco religioni duximus ea obi- disputatione diffundendam coegimus.
ter relegere, nec nfsi a collectione recentissima XIII.Multi multa in eadem querela recentes scrip-
Mansi,vel ab eximia ac speciali recensione Routhii, sere; et, iisdem veterum testimoniis Iicet utentes,
inter ejusdem Reliquias sacras accepimus et tradi- alii in alias abiere sententias, summa tantum ca-
dimus. pita recensentes, quae nobis prae omnibus maximi
pretii visa sunt,ea veteribus adjunximus ; veterum
XlL Inter maximas rei Christianas causas quae in p
enim more haberi GC.VV. Ludovic.Thomassinum,
hoc sasculo tertio fuenm*exagitatae,nulla insignior,
D. Coustantium, nemo succonsebit. Nec minoribus
nulla majores tumultus in tota Ecclesia excivit,
fere laudibus dignas periti,ni fallor,habebunt duas
quam celeberrima de haereticoram Baptismate dis-
ultimas dissertationes quae toti huic testium vete-
potatio. Quae ut plena luce prodeat, ut hinc et
rum et recentium agmini egregium finem impo-
iade momenta omnia pendi queant ac revocari,
nunt. Haec autem procemia, licet fusiori quam re-
nnlla negleximus monumentandunulliuspretii,sive
bar, stylo protelata, revera nequeunt absolvi, quin
inter veterum,sive inter recentiorum excursus, quos
multo plura de D. Cypriani operibus in hoc et in
edidit lis illa magna in qua studiis diversis Oriens
altero tomo contentis addantur. Ea tamen satius
et Occidensjlsmcae ecolesiae et Africanac, pontifices
in sequentibus articulis sigillatim deducenda, aut
et martyres haud sine magno rerum tumultu exar-
paulo infra in litterariis Annalibus reraittenda
sere. In duas igitur classes visum est distribuenda
^Heximus.
esse hujusce disputationis monumenta : prima ni-
mirum complectitur praecipua veterum acta et scri- ARTICULUS II.
pta quae in hac causa^ versantur; iisque praesunt DE AUCTORITATE S. CYPRIANI.
igjure pontificiae praeceUihtiae S. Stephani decretales I.Quaecunque antea in primo tomo de auctoritate
sententie, quas in epistolis S. Cypriani et Firmi- D vera et recto usu Tertulliani allegaverim, haec ea-
liani disjectas invenimus, et quae demum, sive in dem, mutatis quidem mutandis,D. Cypriano ascri-
Oriente, sive in Occidente, reverenter acceptae, bere ausim. Verumtamen,multum per omnem mo-
. causam finiere.His ponesubit concilium Romanum dum absit ut cum haeretico contumaci et pervicaci
• tune temporis ab eodem 8. Stephano magna cum catholicum et sanctum doctorem, cum superbo et
auctoritate celebratum. Atqui Petri vocem audiri dyscolo presbyterocpiscopum legitimumet pientis-
par erat, priusquam agerentur dissidia Afrorum simum, cum Montanista perverso et vesano egre-
et Orientalium, quae tum in conciliis, tum in Cy- gium unitatis Ecclesiae assertorem, cum haeresiar-
priani et Firmiliani Epistolis, tum in quibusdam cha martyrem,cum lupo pastorem conferre videar.
libris veterum anonymis, pleno amne decurrunt. Etsi unus ab altero totius coeli tractu distet, sunt
Cum autem exstat in collectionesatis rara,recenter tamen inter utrumque non solum originis,patriee et
Oxonii edita a Jos. Martin. Routh, collegii Sanctae natalium, sed et ingenii, doctrinarum et expositio-
Magdalenae gymnasiarcba,nova septem synodorum nis apologeticae, dogmaticae, vel par83neticae non«