Table Of ContentCOBP VS
SCRIPTOR VM ECCLESIASTICOBVM
LAT1NORVM
EDITVM CONSILIO ET IMPENSIS
ACADEMIAE LIT TE RAR VM CAESAREAE
VINDOBONENSIS
VOL. LIV.
S. EVSEBII HIERONYMI
OPEBA (SECT. I PARS I).
EPIST VLARVM PARS I:
EPISTYLÄE I—LXX.
KECENSV1T
ISIDORVS HILBERG
VINDOBONAE LIPSIAE
P. TEMPSKY G. FEEYTAG (g.m.b.h.)
MDCCCCX.
SANCTI
EVSEBII HIEEONYMI
EPISTYLAE
PARS I:
EPISTYLAE I—LXX.
RECENSVIT
ISIDORVS HILBERG
LlPSIAE
VINDOBONAE
F. TEMPSKY * G. FREYTAG (g.m.b.h.))
'MDCCCpXf
Typis expressit Rudolphus M. Rohrer, Brunae
LECTOßl BENEUOLO EDITOK S. P. B.
Quamquam huius editionis rationem consilium que toto demum
opere ad finem perducto ea, qua par erit, diligentia expositurus
sum, tamen iam huic primo uolumini pauca quaedam prae
mittenda sunt. Et primum quidem eos, qui hac editione
utuntur, scire uolo alterum eius uolumen (= uol. LV) con
tinens epistulas LXXI—CXX anno 1911 proditurum esse;
tertium autem (= uol. LYI), cui inerunt reliquae epistulae,
indices, prolegomena, duobus annis post publici fiet iuris.
In uerbis Hieronymi constituendis conieeturis raro opus
erat; quodsi huius editionis textus nihilo minus satis differt
a textu uulgato, id inde repetendum est, quod mihi libros manu
scriptos perscrutanti et aut primo in usum uocanti aut, ni
fallor, rectius aestimanti uberrimi laetissimique fructus pro-
uenerunt. In rebus ortho graphicis omisso omni aequabilitatis
studio optimos codices sequi satius duxi. Inter codices, qui
alicuius pretii habendi, sunt, ne unus quidem omnes epistulas
conplectitur: exstant satis ampla corpora epistularum selec
tarum, exstant codices, quorum singuli conplures uel paucis
simas tantummodo epistulas continent, exstant denique excerpta
quaedam ex epistulis Hieronymianis saeculo iam sexto con
fecta, quorum tamen pretium scribarum licentia ualde minuitur.
Neque ea est codicum condicio, ut unus saltem uel alter inter
polationibus prorsus careat; immo etiam in uetustissimis libris
locos deprehendimus uel interpolatos uel grauiter corruptos.
Adde quod satis saepe eiusdem codicis singulae partes non
eiusdem sunt pretii. Sigla, quibus singulos codices notaui,
satis multa, sed ita conparata sunt, ut per totius editionis
ambitum singuli libri manu scripti eadem semper nota signi
ficentur. Lectiones superiorum editionum siglo ς conprehendere
VI
nolui. Asterisco notantur ii loci biblici, qui cum editione
scripturae sacrae, quae dicitur Uulgata, non concordant. In
apparatu critico significant a. c.: ‘ante correctionem', p. c.:
‘post correctionem', a; r.: ‘ante rasuram', p. r.: ‘post rasuram'.
Integram lectionum farraginem a me enotatam ut nimis
prolixam salubribus lituris macrescere iussit Augustus
Engelbrecht, cuius prudenti iudicio debetur, quod hoc
uolumen non in maiorem etiam ambitum creuit. Idem uir
doctissimus paragraphorum numeris in margine adscriptis
lectorum commodo consuluit, locorum e sacra scriptura peti
torum collectionem meam auxit et emendauit, in corrigendis
plagulis inpigre strenueque me adiuuit, quin etiam, ubi de
difficilioribus locis aliter iudicauit quam ego, quo est animi
candore, opinionem suam non dissimulauit, haud ita raro
rectius se iudicare mihi persuasit. Ceteris uiris de hac edi
tione bene meritis suo tempore publice gratias agam.
Cernouiciis, mense Februario anni MCMX.
Isidoras Hilberg.
S. EVSEBII HIERONYMI
EPISTVLAE I—LXX.
I.
AD INNOCENTIUM PRESBYTERUM DE SEPTIES
PERCUSSA.
1. Saepe a me, Innocenti carissime, postulasti, ut de eius mi-
5 raculo rei, quae in nostram aetatem inciderat, non tacerem.
cumque ego id uereeunde et uere, ut nunc experior, negarem
meque adsequi posse diffiderem, siue quia omnis humanus
sermo inferior esset laude caelesti, siue quia otium quasi
quaedam ingenii robigo paruulam licet facultatem pristini sic-
10 easset eloquii, tu e contrario adserebas in dei rebus non
possibilitatem inspici debere, sed animum, neque eum posse
uerba deficere, qui credidisset in uerbo.
2. Quid igitur faciam? quod inplere non possum, negare
non audeo, super onerariam nauem rudis uector inponor et
12 cf. loh. 1, 1
Ad hanc epistulam recensendam codices adhibiti sunt hi:
K — Spinaliensis 68 s. VIII.
L = Coloniensis 35 s. IX.
Σ == Turicensis Augiensis 41 s. IX.
D — Vaticanus lat. 355 -{-356 s. IX—X.
s = Casinensis 91 s. X—XI.
Q — Duacensis 247 s. XI.
B = Berolinensis lat. 18 s. XII.
2 ad innocentium presbiterum de septies percussa LE, om. presbiterum
cet.; Hieronymi nomen exhibent tituli in OsQB 4 rei mir. IDs 5 in
om. s nostra aetate codd. praeter KB acciderat ZsQ,Ba.c.m2 acce-
derat Ώ 6 ergo Ba.e. et uere et (et pr. eras., et alt. exp.) B
7 sermo hum. g 8 esset KQ est (in ras. m2 B) cet. 9 rubigo codd.
praeter K pristina Ba.c.m2 10 diuinis Bs 11 deberi K ani
mam LZ eum (ei Qp.c.)posse KQ posse eum (eiBp.c.m2) cet. 12 uerba]
uerbo ZDs uerbum g 14 honorariam D nauim Q
1
LIV. Hieron. Epist. I.
Sancti Hieronymi
homo, c1[iii necdum scalmum in lacu rexi, Euxini maris credor
fragori, nunc milii euanescentibus terris caelum undique
et undique pontus, nunc unda tenebris inhorrescens et
2 caeca nocte nimborum spumei fluctus canescunt, hortaris, ut
tumida malo uela suspendam, rudentes explicem, clauum regam. 2 * * 5
pareo iam iubenti et, quia caritas omnia potest, spiritu sancto
cursum pr.osequente confidam habiturus in utraque parte sola
cium: si me ad optatos portus aestus adpulerit, gubernator
putabor; si inter asperos orationis anfractus inpolitus sermo
substiterit, facultatem forsitan quaeras, uoluntatem certe fla- io
gitare non poteris.
3. Igitur Vercellae Ligurum ciuitas haud procul a radicibus
Alpium sita, olim potens, nunc raro habitatore semiruta, hanc
cum ex more consularis inuiseret, oblatam sibi quandam mu
lierculam una cum adultero — nam id crimen maritus inpe- 10
2 gerat — poenali carceris horrore circumdedit, neque multo
post, cum liuidas carnes ungula cruenta pulsaret et sulcatis
lateribus dolor quaereret ueritatem, infelicissimus iuuenis
uolens conpendio mortis longos uitare 'cruciatus, dum in suum
mentitur sanguinem, accusauit alienum solusque omnium miser 20
merito uisus est percuti, quia non reliquit innoxiae, unde
2 Verg. Aen. III 193 3 cf. Ve-rg. Aeu. III 195. V 11
1 sclamum LED scarabum Q clauum s lacum L2,D (m exp.)
euxeini Q euxenii K euxinii B 2 fragori K (ra ex ar), LQ fra
goribus [cet. unda] inde (i ex u) Q inhorrescentes Q in
horrescit g 6 sancto spir. LEDs 7 habitaturus L 8 me non (non
eras.) B ad om. Os optatus L,2a.c.,D optati s apullerit L.E
(im ex a), inpulerit Ds 9 putabor] portabor Ba.ci.m2, add. infirmior
Bs^s.b&^dinfirmor^lAZ. 10 subsisterit Ds subsistit erit L,2a.e.
certe] s. I. 2, om, L 12 uercellem L,2 (in mg. ai uercellenorunti,
uercellenorum s, (uerg-) D uercellus (up in ras. m2) B liguturu.ni
Q, om. Ds haut KD aut La.e.m2,B a] s. I. 2, om. L
13 alpicum Q raro] add. est $ arbitratore (alt. r eras.) B
14 ex om. Q 15 id] hoc g inpigerat K,Ba.c.m2 17 post
cum] postquam B libidas L2D,sa.c. 19 eonpedio Ka.c.m2,L
cvuc. uit. £ cruciatos L.Ea.c. 20 sang.ment. 2 21 uisus] iussus
Bp.c.mS
Epistula I 2—5 3
posset negare, at nero mulier sexu fortior suo, cum eculeus 3
corpus extenderet et sordidas paedore carceris manus post
tergum uincula cohiberent, oculis, quos tantum tortor alligare
non poterat, suspexit ad caelum et uolutis per ora lacrimis:
5 'tu,* inquit, ‘testis, domine Iesu, cui occultum nihil est, qui es
scrutator renis et cordis, non ideo me negare uelle, ne peream,
sed ideo mentiri nolle, ne peccem, at tu, miserrime homo, si 4
interire festinas, cur duos interimis innocentes? equidem et
ipsa cupio mori, cupio inuisum hoc corpus exuere, sed non
io quasi adultera, praesto iugulum, micantem intrepida excipio
mucronem, innocentiam tantum mecum feram, non moritur,
quisquis uicturus occiditur.’
4. Igitur consularis pastis cruore luminibus ut fera, quae
gustatum semel sanguinem semper sitit, duplicari tormenta
15 iubet et saeuum dentibus frendens similem carnifici minitatus
est poenam, nisi confiteretur sexus infirmior, quod non potuerat
robur uirile reticere.
5. ‘Succurre, domine Iesu: ad unum hominem tuum quam
plura sunt inuenta supplicia!* crines ligantur ad stipitem et
20 toto corpore ad eculeum fortius alligato uicinus pedibus ignis 6 * * * * * * * 14
6 cf. Ps. 7, 10 etc. 9 cf. Verg. Aen. IX 496
1 possit ΚΣ,Σα.ϋ. sexu fortior suo L sexu (s. I. infirmior uir-
tute m2) fortior suü Σ sexu infirmior (infirtior K) uirtute fortior KDsQ,B
(in ras. m2) cum ec. in ras. m2 B 2 corpus] add. eius Ds,B
s.l.vi2 paedore (f ex p m2) K. pedore ΣΣ,Β (p, d, o in ras. m2)
faetore Q fetore Ds pos ΣΣΰβΒ 3 uincla Ds oculos K 4 et
uolutis K, (pr. t add. m2) B et euolutis ΣΏ$ et uolutatis Q et uoca-
tis L 5 testis K testis es cet. 6 cordis et renum B renum et cor
dis s non] ne ΣΣΌ me om. K 7 nole Σ at] ad Ka.c.
aut Ba.c. 9 inuisum Ki.t. inuisu Σ infirmum Σ1)s,B (firmum
in ras. m2),Ks.l.m2 infirmum inuisum Q exibere Ba.c. sed]
et B 10 praestolor Bp.c., s iugulo Q 11 tantum] om. Q
tamen s 12 quisquis] add. sic s 18 sparsis Q lum. cr. ΣΣΌ&
14 gustato—sanguine B 15 et seuus Ds in se autem Σ carnificis
ly,X(s eras.).QB minitatus s minatus Ds imitatus cet. 16 praedam
KQ confitetur KD quod om. K poterat B 17 robor (pr.
o ex u) Σ 18 unum $.Ιμ 2Σ 20 alligato (al eras.) Σ uicinis Σ
1*
