Rządy rosyjskie w Galicyi wschodniej

80 Pages·1915·3.778 MB·Polish

by  Feliks Przysiecki

Przysieki, Feliks
:00 Rz§d/ rosyjskie w Galicyi
wschodniej
CD
R 'J---
CD
CO
A
ri3B
^99

s^
\
Feliks Przysiecki
RZDY ROSYJSKIE
W
GALICYI WSCHODNIEJ
w PIOTRKOWIE-1915
Wydawnictwo „Wiadomoci PoIsMcfi*
4
1
fi
Feliks Przysiecki
RZDY
ROSYJSKIE
W
GALICY! WSCHODNIEJ
MICROFILMED BY
UNIYERSITY OF TORONTO
LIDRARY
MASTER NEGATIYE NO.:
w PIOTRKOWIE-1915
Wydawnictwo „Wiadomoci Polskich"
ODBITO CZCIONKAMI DRUKARNI i^ANSTWOWEJ
POD ZARZDEM DEPARTAMENTL: WOJSKOWEGO
\. K. N. W PIOTRKOWIE
_D6
w
Gdy poowie sierpnia ubiegego roku rozesza
e
si po Polsce wie, ogromna armia rosyjska idzie
na podbicie Galicyi wscliodniej, gdy lk o losy Lwowa,
^ najwaniejszej ostoi polskoci na kresach, cisn serca
^ Polaków, wielu pod wpywem uspakajajc3^ch zapewnie
e
1 udzio si nadziej, Rosya nie poway si odebra
^I nam dorobku i stanu posiadania narodowego, który w
cigu siedmiu wieków krwawemi walkami mdroci
i
w Wszak
polityczn stworzylimy Galicyi wschodniej.
* walczono o ideay i byt narodów sowiaskich. A gdzie
wspanialszy przykad siy i odpornoci sowiaskiej, je-
or
li nie ta ziemia, któr polski potrafi tylekro obro-
ni Tatarów Turków zachowa j
przed najazdami i i
dla sowiaszczyzny? Nie mówimy ju o innych wal-
w mowie
kach, których zasynli tacy jak Agenor
hrabia Gouchowski, Smolka i inni. Zastanawiano si
wic powanie, czy armia walczca o interesy sowia-
skie i pono o wybawienie Polski moe podnie bro
w
^ na nasz prastar kultur Galicyi wschodniej.
.",
Ten nastrój objav,'i si równie we Lwowie, gdy
nastay dni oczekiwania armii nieprzyjacielskiej. Ulicami
miasta przecigay wówczas tabory wojska, snuy si sze-
regi wozów, uiioszcych zbiegów z prowincyi; z lkiem
patrzono na wschód, skd szed grony powiew najazdu
i poogi wojennej. Miasto zdenerwowane wieciami
i plotkami przeywao chwile strasznej niepewnoci.
Wieczorem rzemielnik bieg na Wysoki Zamek, by z /
un, krwawicych si na niebie, wypatrzy jak daleko
jest jeszcze Moskal, urzdnik spieszy do kawiarni, by
tam zasign jeyka, robotnik, wracajcy z pracy, chwy- .
ta dziennik, by odgadn i wywnioskowa prawd.
Nadchodziy coraz smutniejsze wieci. Rozpocza
si masowa ucieczka z miasta.
W
tych dniach, gdy ycie miasta ogarn cha- »
w
os i panika, powiatach wschodnich, zajtych przez
wojska rosyjskie czytano ju nietylko odezw Naczel-
nego AYodza do Narodu Polskiego, ale równie przez
niego zredagowan i podpisan odezw do narodów
Austro - Wgier,
Ta druga odezwa miaa dla Galicyi o tyle wi- >
e
ksze znaczenie, zaznaczaaytendencye rzdu rosyj- v
skiego wobec narodu, który i rozwija si dotych-
czas w granicach konstytucyi austryackiej, opartej na t
powszechnem gosowaniu. Otó odezwa ta, o dziwo! f^*
obiecywaa nam o wiele lepsze warunki rozwoju, nili •%.
dotychczas dane nam byo zazna, a liberalizm wielkie-
w
go ksicia, ujawniony dopiero chwili wybuchu woj-
e
ny, tak go uniós, narodom Austryi, z których
prawie kady cieszy si autonomi • narodowociow,
przyrzeka jeszcze jakie inne swobody i urzeczywi-
de.
stnienie narodowych Dnia 3 wrzenia, gdy woj-
ska rosyjskie wkraczay do Lwowa, rozlepiono ten do-
kument historyczny na murach miasta.
Poniewa niektóre orodki opinii zastanawiaj si
obecnie szeroko nad wartoci obietnic wielkiego ksi-
w
cia, podajemy poniej caoci, idc najwierniej za te-
kstem rosyjskim t drug odezw, w której podpisem
swoim porczy Naczelny Wódz rosyjskiej armii przed
Europ prawa narodów zamieszkujcych Galicy.
Narody Austro-W§gier!
Rzd wiedeski wypowiedzia Rosyi wojn za to.
e
Rosya, wierna swojemu historycznemu posannictwu,
nie moga zostawi bezbronnej Serbii i dopuci do jej
pogromu.
Narody Austro-Wgier!
w
Wstpujc na czele rosyjsl^iego wojska grani-
ce Austro-Wgier, imieniem Wielkiego Russkiego Cara
e
ogaszam Wam, Rosya niejednokrotnie przelewajc
swoj krew o swobod narodów pod obcem panowa-
niem, niczego wicej nie pragnie, jak tylko wskrzeszenia
Wam,
prawa i sprawiedliwoci. narody Austro-Wgier,
ona równie niesie teraz swobod i urzeczywistnienie
de.
waszych narodowych
Rzd austro-wgierski przez wieki sia poród
Was kótnie i nienawi, chcc, by na waszej niezgo-
dzie utrzymaa si jego wadza nad wami.
dy
Rosya przeciwnie, tylko do tego, aby ka-
dy z Was móg rozwija si swobodnie, chronic dro-
gocenne skarby ojców—jzykyi wiar i zjednoczony ze
w
swymi rodzonymi brami, pokoju i przyjani
z ssiadami, szanujc ich odrbno.
e
Przekonani, Wy bdziecie wszelkiem siami
wspódziaa do osignicia tego celu, wzywam Was,
abycie witali wojska rosyjskie jak wiernych przyjació
i bojowników za Wasze lepsze ideay.
Naczelny Gównokomenderujcy
Genera-Adjutant Mikoaj
Sierpie 1914.
Losy wojny nie pozwoliy \\'. ks. Mikoajowi
speni obietnic, zawartych w szumnej odezwie do naro-
du polskiego. Ale uzyska wszelkie warunki do spe-
nienia przyrzecze zoonych wobec mieszkaców Gali-
cyi. Tymczasem rzdy rosyjskie, kierowane przez usta-
nowionych i podlegych W. ksiciu genera - gubernato-
rów zaday najzupeniej kam wszystkiemu, co zapowia-
W
daa odezwa. owietleniu rzdów, pod którymi Ga-
licya przeywa krwaw kart nieznanej jej dotychczas
martyrologii politycznej, kade sowo odeezwy brzmi jak
cyniczne szyderstwo, tern straszliwsze, bezporednio
po tern wydao si naród polski na pastw najdzikszych!
w
przeladowa. Zaledwie kilkanacie dni po zajciu
Galicyi wydarto nam autonomi i samorzd miejski,
zniszczono wszystkie formy organizacyi narodowych
i samodzielnoci, a kraj przyczoWno jako rdzennie rosyj-
ski do imperyum rosyjskiego. caej administracyi za-
prowadzono jzyk rosyjski. e
Rosjanie powieedzieli jasno, Galicya wjest krajem
rdzennie rosyjskim, jzyk obowizujcy admini-
stracyi bdzie rosyjski, zamknito wszystkie szkoy pol-
skie, gimnazya, uniwersytet, politechnik, zaprowadzono
szkoy rosyjskie, zamknito równie wszystkie instytu-
cye i towarzystwa polskie. Polskich urzdników wy-
rzucono na bruk. Sowem, przez wieki cae pielgnowa-
n
na kresach kultur polsk Rosyanie odrazu wyrwali
z korzeniami, zabraniajc nam nawet marzy o jakich-
kolwiek koncesyach dla narodu. Czego pod innymi
rwzdami nie zddooano przez 50zdloataauczwyni, dowiaddockzoonnaa
gwatach najedcy Galicyi
w
cigu 5 miesicy. Nie cofnito si nawet przed naj-
bardziej oburzaj^emi prowokacyami. Urzdowe «Lwow-
skoje \\'ojennoje Sowo» nazwao katolicyzm katem ludz-
kiego sumienia. Arcybiskupowi Bilczewskiemu propo-
nowano odprawianie modów za cara, podczas wizyta-
cyi Eulogiusza po parafiach unickich nakazano ksiom
polskim wita go procesyami. Nawet pomniki Mickie-
wicza, Sobieskiego, Smolki i Kiliskiego postanowiono
wywie w gb Rosyi jako trofea wojenne, zdobyte w
hasem
wojnie, prowadzonej pod wszechsowiaskiego
braterstwa.
W
Dziwne i bolesne! czasie, gdy Rosja dopu-
szczaa si w Galicyi wprost nieprawdopodobnych
gwatów, wymylajc codzie to nowe zamachy na pol-
sko
kraju, nikt z dziaaczy rosyjskich, pozujcych obe-