Roma'nın Gizem Dinleri: Antik Çağ'da Yaşamın ve Ölümün Bilinmezine Yolculuk

224 Pages·2000·3.111 MB·Turkish

by  Çiğdem Dürüşken

Antikçağ'da
YaşamıvneÖ lümünB ilinmezYionlec uluk
ROMA'NIGNİ ZEDMİ NLERİ
Antidkaç ağ'
YaşavmeÖı lnü mBüinl inYmoelzciunleu k
ROMA'NIN
• • •
GiZEMD INLERI
ÇİGDEDMÜ RÜŞKEN
�
ARKEOLVOEJS İA NAYTA YINLARI
ARKEOLİOV JES ANATYA YINLARI
EskiDçianğl veeMr iit oloDjiizli6es rii:
Antikçağ'da
YaşamıvneÖ lümüBni linmYeolzciunleu k
ROMA'NIN GDİİZNELME Rİ
ÇiGDEMD ÜRÜŞKEN
YayımlavyeYa önn eten
NezBiahş gelen
KapaTkas arımı
CemG üünbek
Düzenleme
MuzaffAeyrus
Baskı
KanaBaats ımevi
2000İ,s tanbul,
ISB9N7:5 -6899-81-6
© Hetrü rylaüy hıank skaık lıdır.
2000 ArkveeSo alnoYajatiyı nlan
HayriCyaedÇ .o rAlpu t3./ 4G,a lataa,y8s 0a0r6İ0s,t anbul
Tel.O2 :1 229 3 708-32 45 368F8 ax :O 2 1224 658 7 7
em aialr:k [email protected]
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ ···-.·. -··-···--·············-····---····-·······-···-·····-··-···-······-··-···------·--··--·-------·--------· 7
GİRŞİ -················-······················-···················-·····-·····-····-·······-········-····-·-·-··············9···· ·-····-········-·······--·······-···--···········-
1. RomaD evleDitn inAinnaH altraı·- ···········-.·.·7 ··········--··-···-··-······-----·--- 15
II.Ro ma'd aG izeDmi nrlienGee neBla k-ı··--ş·--- -·--·---· --------·· 43
IIIRo.mad'aE tkiOnl aGni zeDmi nl·-·e····---r----i-···-··---------------- 70
CybeGliez eDmi n··-·i·-·-------··--··---·---- ·--- - ---- 70
BachcusG izeDmi n···i----·--···--····--···-··-······---·---------·------------· 84
CeresG izeDmi n-�i---- ·-----···----·--····--·····-··--------------------------· 170
!issG izeDmi n-··i·-···-·····-····-----·--·--·--·-···-······--·--···-·--·-····------··· 126
MihtrsaG izeDmi n---i----·-··------ ----·------- - -- -- 164
SONUÇ ---····-···-······-·----·-------·--·--·-··-··············-···--·-····------·-------·------·-------- 106
EK:Ro maT akivmi·--- ----···-----·--···---·---······-··-···------·-------·----·----------· 146
DİPNOTLAR--- ·----·-----·----·---------·-·---···---·--·-----·----··-------------- 187
KISALTMALA··-·R···· ··-····-···-···-··---·---······-----···-···-··-······-·-·--·----- ----· 196
TERİMLESRÖ ZLÜG·Ü---- -----·-----··-·-------·---------·-·-----------·----· 200
KAYNAÇKA ··----···-·-····-·········------·---············-·········--·--···-···-----·---·-------· 204
..e.av itvaie as cta elum,
eti nh uncco eteuomr uqmu iia mv ixer.int
..
(CiRce.p6 ..6 1.16)
SevgHiolcia Dmr S.İ NKAA BAAGAnÇ 'ı
değearnlıis sıanyag,ı. y.l.a
ÖNS ÖZ
Buç alıştmeamnaeımlna cı, vdeey vulretttiabnşi lralriıknl i
bütünlüğünRüo msdaae ğvldlaieyntai (nnr ienly iagniıon)­
dai,n sanbliarreıiynns aeinlsç t ekdloeyruirnamima akc ıyla
·ortçaıykaDa onğ u'gniuzne m dinleriinniint ia()mysteria;
Romdaa'y ayılYıuşnıavnneRı o,m yaa zınısnedçaiönlz e­n
gümne tidnolğerru ltguöszulnedmavl eeb mude ikn klaerr­
şısıdndeavklgiee tnitenal v riırndıe leRmoemkat'ignreı.ln e ­
nektsaeplbı imç iymaibnaeon lcdıu klazraımnazdnaa mna n
Senatsuestr'etup nk iklearrişyılleay şamnaısönızdneaıl,nl ik­
les iyavsesa ols ayçaıld baunh rdaönnlmeıl eridnes,a nların
yaşamrıunhdbsaia grlü veonlcueş tuarçmıassıöınn deamn
kazanand ignilzeeirmnic neilneR nommeas'tino,ıp nl umsal,
dinvseed lü şünysaeşla möıznüınnkü anv ranamçaıssıı ndan
önetma şÖıtyrea. n dRaonm,da e vdlienti vnegi inz deimn le­
rintienm elindeb üytüpükansg edalinin pl esroivnne er en
Hıristigyeannfelelıl ğsıenfd eosyliıansiıOnyr,lt aa çağ düşü­
nünügne nöezle llikkalverraiynaib ilmedkae tikçiinn, Roma'
olagni zdeimn leirçienriianğy idnıinnl aztoırlumunarls.uıd
Ayrıcbaua, r aştıRrommaad'a e,dt akkiin livekR loemraine
yazındıenğıitnşü irkl (eörzienlel işkilvieefr e tlassreıifkhe­,)
çak onoul madloağrrıu ltbuesluinrCdlyaeb neBelanec ,c hus,
CerIessvi,eMs i thras gitzaepbmıilmçe irmilnseiirnmi ­nin,
gelerviekn uitnns easln elteerriinaminsnae lliö znievnmee ­
rilvmeiA şn tikçdaiğn'tsıeenrl i immbiibnleel öilrçlübidi er
katskaığ lançmaalyııaşş ıtlımr.
7
Buy apıotlıunş turauşlammaassıöı nnedmakl aiy nakların
sağlanmyaasrıdnıdmagl öarrdıünğıöü zme,l lCiykblegeli e­
zemd iniinlei şökzignüçn a lışmaysaırnadralna Pnrdoıfğ.ı m
DrE.r enÖdzibza yoğvleku i'tnaayb aıynı mlandmeasstıenka
olan DoAçh.m eVDtedr a.Çt e lgiildneü zeltkmoenluesru n­
day ardımelsairrıgneıPm reoyfe.Gn ü DlÇree.rl gDionçD,.r .
BedDieam ivreiA şr aGşö.rE .m rEer teet ne'ş ekküsrul­erimi
narıAmyr.ı cçaa,l ışmyaanyıınm lansmaağslıaAnryıkae nol oji
veS anaYta yınlsaarhı viebg ie nyealy yıönn etmSeanyiı n Ne­
ziBha şegleinld eü,z enlaeşmaem asgıönsdtae rdtiiktliezrlii k
içiSna,yM ıunz afAfyseurv eS ayEımne Ylaş kabaşkü'kar an
borçluyum.
ArkeolvoejS ia naYtay ınlraı'nıyna ptvıeğg ıe rçekleştirmeyi
planlaadnıteiğdkıe ,b ivyeka ütl teüsre rlerinyea yyıönn­elik
ların, üAlvrkuepvmaeiB zaitnı kültürüyslüer eb­ütünleşme
cinödnee mklait ksıalğalra yiancaainğçcıiı n odkeu,y uculara
yaraorllmıad siıl e.ğ.iy.l e
İstan2b00u0l , ÇiğdDeümr üşken
GİRİŞ
Öncelseardiey ceedt ie püez erkiunreub likure ntskieyna sal
gelisşaiymeis kianzdaen dığhıa kdiüumnniyv aa nRıoymlaa
devlyeutrit,t avşetl öarreıss iiyylavese ka üll tüarnella mda
bierxm epluolmm aanğıısnro rumlulyuüğzuynıbulo lyaurn ­
cat aşıemnıdşeu rl uslaırrRd.oa mnadb,u a yrıcadlıışğ ını,
dünyadialkeir lseüyridşüirnddiöü nğeüm lkearrdşeı,çs ıı­na
kayna bahnaclık lvaekr üılnt ürdlüeşrüdinün n yalnaür­ına
fuezt medveebk uin laarrıans ıknednatdnoi p laulm-skültü­
regle lişkiamtisknaıeğ layaicnaağnıdnıaks leaççriııpkn aır ­
madauksit albıoğrıçnla.Bu duuu srtalığı, kaüllıtşü­rlerarası
verişdionriunk noktaAskıd esneaie yzgı'el maoenln d uğu
yıllaDrodğauk, ü ltürlgeerliennieankn slealy ışvlea rını
inançlkaernıdniı ökzüglütnü ruüynaer lagröksetne rdiği
dengtealvir ıanddepate ak işttiirr.m iş
RomaD,o ğkuü ltürkleenrddiüinş iü,ng seelli şitmairntdıeş ­
masıüzs tünlbüuğlüu nYaunna nistdainl'vsıeeyn la zınsal
dünyasöığnüdtaü lbdiüçğiüm tiaynlıevm eıH şo ratius'un
"Graceacpfirteaua v mi ctcoerpeeiatmtr tienst auglrtieI.itsa t-io
ZapteYdunialneinvs athafştanii heisnaiilrv d eık ırIs.aalt ium'u
sanattalnaı (şEtspıt2ir..1d ı1.6 5 1-75)d"e yişöiznedtel endiği
gibY�un,a n'öınnd erliyğeinbniid yrea şabmo yuktauz an­
mıtşıDro.ğ kuü ltürçlaelrıişnkiönağ nr ebnicria syinzyıak ­en
mandgae lifşeklisknea fvir aybıuşnılyalkraeı snk in yanları­
nıbni leykiocniusmiuo nldaYanu n anisstiayna salR oo­larak
ma'nhıinz megtiirndei ğöiznedleli,iş klleeny amzidışin l iyle
9
vef eslefeyles ööyrlüedlnüücn ey aszıennıgni nlRioğmiay le
üzerinedtekkiin klainğıitnfliıa rmsaka atçıınrım aYmu­ıştır.
nan'bıugn e likşümlitşvü eri enla nç zenginliğiyle beslenme­
yir eddetmReoymeakn,i mzia maany adki remeslüerr­ini
dürdsees, i yaysaaylı lıgmeıtniıryndo irğgiu nlvuedğ euğni ­
şikalriakmi as teğdieen tikni ssioynlubeçu,tk aü ltsüerrevle ­
teb oyuenğ meçdoezk o rlanmamıştır.
Romtaa riheinyn ıiknmı üccıa ldeelerbiinordliea Knna rtaca
savaşlarıgnüac ümknoaüsm d aaoirurm 'u(na talariıln­ töresi)
kelteermie lyianpdıel daenvaldnei tn isnaeyv geoı n suo nsu­
za değing ükdoürsuümanald aeRnno mab,uz orylıul larda,
hıavneçy aşakma ynağyıennıinl evnemg eeslii şkmoensui­
sunddaü şünbcier livğairnıegn öczal,e frairnikinl aın çlara
çevirvmei şbi un ançlkaernddaings üivneesn açğ layacak
olandleanreım beayşel şatmKıırra.l lık dköennetmaiilnn­ed e
dığSıi byklelhaa knietta plarınınb aöşnldıaeb druıl ğiğinde
inaanrça yışkıennddaib,si irndie Ynubniartnea nrılyaar­ının
nındAan,a doklüul türlöezrgiütnnai nknrü ıl tlevreMi ın-d'e
sırP eirdlsüe n yasfıanraıkdnle ıt ilçeirbniud leu ver.m iştir
Roma'dneıvnld,ei tn iknuitnüs çallü Isuüpt,pe iMra,r vseI u­
no'nduınş ıCnadpai,t oldiourmu'kulnia lrkkıa nbaeu tlt iği
yabatnacnır AısçiaMa,i nor'dan (gAentaidroPtleiusl)se in­
nus'(uBna llıAhnias'Casyrıb) eo llem uşBtuut ra.n rıaçça­nın
tıRğoım yao luBnauc cehsursi k aahşaılnidsıiaryrmldeıı şn,­
daEnl eusbiesr'etikanen tr ısçüarsüıknlıİe .rikÖlye..ün z,y ıl­
dabna şlayMaırsaıükr'n ılnçüi Ifstviie sO sirdiebs u'y eo lda
sığınbaiycrea arkr atmııBrşu.n ladrıışnı önzdeal,lR iokmlae
askerltearnirhnıaislnıig neet irMiiltehdnra aP,se rksa ynak-:
liın ançlYaunraıdnyi lnai,sn odleu klasnodnıRrkoatm aan' ya
yayılhmaıtbşti,dar ö neHmı riiysatnltıerğkaı knki obniu mu­
nay ükselmiştir.
10