Table Of ContentReshin Bawa
Reimpresión fi nanciada con el apoyo del gobierno de Canadá, a través
de la Agencia Canadiense para el Desarrollo Internacional (ACDI)
Reshin Bawa
TEXTOS EDUCATIVOS INTERCULTURALES
Serie: CUENTOS
“RESHIN BAWA” (TEXTO EN LENGUA SHIPIBO)
Dirección Regional de Educación - Ucayali
Av. Sáenz Peña 220, Pucallpa, Ucayali - Perú.
Teléfono 061 - 571433 / Telefax 061 - 572236.
Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia - UNICEF
Parque Melitón Porras 350, Mirafl ores, Lima - Perú.
Teléfono 613-0707 / Fax 447-0370.
Primera edición
Centro de Desarrollo Integral Alternativo y Ecológico Shipibo Konibo NON NETE Yarinacocha
Ilustraciones:
Juan Carlos Flores
Robert Huaya Cauper
Elí Sánchez Rodríguez
Alberto Silvano García
Harbes G. Silvano García
Revisión de textos:
Lidia Gonzáles
Luis Gonzáles Sánchez
Coordinación General:
Lidia Gonzáles
Hecho el Depósito Legal en la Biblioteca Nacional del Perú N° 2011-13064
Segunda edición, noviembre de 2006.
Segunda edición, primera reimpresión, octubre de 2011
Lima - Perú.
Tiraje: 2153
Impreso en Finishing S.A.C. Jr. La Maquinaria 160, Chorillos. Telf. 2517191
Revisada y validada por la Dirección Nacional de Educación Intercultural Bilingüe y Rural-
DINEIBIR del Ministerio de Educación y la Dirección Regional de Educación de Ucayali.
“Este material fue elaborado en el marco del Proyecto EIBAMAZ
con apoyo del gobierno de Finlandia”.
4
IRAKE AKA
Nonra irake akai jatibi axeamisbo, papabo itan titabo NON NETEN kirika
pikoainko jaton onan shinaman noa akinkanakopi. Jaskaribiakin anibires
non irake aribairiki kirika akai bake benbo itan bake ainbobo, imaa itan
rabiti kirika pikonox ikas ikasshamani jatibiainbires mawinanantiain
ikanakopi.
Irake maton noa akina jakopira shipibo join yoyo ati kirika non pikoai,
ranonshokobo itan xontakoshokobo yoyo aki axeti.
Jatikaxbira noa matobetan raroai.
Non Nete
5
JAIN IKABO
Ja pein
PEO JOI ........................................................................................ 9
JIWIKI IKA (Rabiti) ......................................................................... 10
JASKATAX TOKORO PIKONI (lmaa) ................................................... 11
JONI BETAN ROO INI (Imaa) .......................................................... 12
ONAN JONIBO (Rabiti) ................................................................... 13
JONIN RAONTI ONANI (lmaa) .................................................... 14,15
NOKON MAl (Rabiti) ....................................................................... 16
PARO JOA AXETI XOBO (Rabiti) ....................................................... 16
INKABAON XEKI JONINI (lmaa) ....................................................... 17
RESHIN MANO WINONI (Imaa) .................................................. 18,19
BAWANIXO J IWI (Rabiti) ................................................................ 20
INOMEAX KENÉ PIKONI (lmaa) ....................................................... 21
JONI YAWAN BONI (lmaa) ......................................................... 22, 23
PINOSHOKO (Rabiti) ...................................................................... 24
TONKO XOYA RAKEMA (lmaa) .................................................... 25, 26
NOKON TITA (Rabiti) ...................................................................... 27
J 0XO SHINO INI (Imaa) ........................................................... 28, 29
AXEAMISBO (Rabiti) ....................................................................... 30
JONI NAWA BETAN SINAKANANI (lmaa) ........................................... 31
AWAMAI BETAN AMEN TAMOBO INI (lmaa) ................................. 32, 33
WISO INO RETEKANI (lmaa) ...................................................... 34, 35
TSOKAS N ETE (Rabiti) .................................................................... 36
NON PARO (Rabiti) ......................................................................... 37
8
PEO JOI
Jatibi non join yoiti atipana jawekibora non wishati jake.
Ramatianbira noabo non join yoyo ikaiborespari iki, yamake non joinbi
non wishaabo, axeti xobonkobo non axeamisbaon ja bakebo yoyo amati
yamake, jax ichama iki yoyo ati kirika non join wishaa. Noa axeti itan non
eseboribi wishameranbo yamake.
Non join wishairibira noa axekanti jake: noa keenai jawekibo, non shinanbo,
noa shinameran chexakaatibo, jaskara esebo non wishati jake.
Neskarabokopiriki, NON NETEN nato kirika “RESHIN BAWA” pikoa 3er itan
4to. grado akai bakebo jaonmeax axeti. Nato kirikameranra jake imaabo
itan rabitibo, bakebaonbi wishaa jaton axeamisnin jato akina.
Nato kirikariki, axeamisbo tsinkixon icha beron oinkana, jabaon shinan
meniaton non join wishatiain kano pontea. Atibires itan ninkatishaman
itikopi. Natoboriki non joi jan wishatibo:
a, b, ch, e, w, i, j, k, m, n, o, p, r, s, sh, x, t, ts, y.
Non axekan shinanbenoyamanon akanwe, jaskaribi yoyo ati itan wishatinin
axenon ikanwe, wishameran wetsabo non ninkamashokonon. Yoiai non
rekenbaon jakoni axenoxon jaimashaman itan oinbokin tanati, jaskaribiriki
nato jaweki axeti, tananon akanwe yoyo akin itan wishakin, jaskataxkaya
jakoni noa oribo axeboreskanon.
9
JIWIKI IKA
(Rabiti)
jJiwi!
Miariki nete metsaai;
niwe beaitian paya payatai,
miariki, joaax metsashoko,
bimixon jonibo, mikimikimai.
Ikaxbi, mion yoashikinbi,
mia koiranyamakanai jiwi.
jJiwi!
Minra akai otaakin bari xanaitian.
minra akai jakonma niwebo xeaxon,
noa jakon niwe menikin;
mia rerakanaitianra,
noa kikinbiresi oniskanai,
min jato ota meni meniai iketian.
jJiwi!
Mia keyokanaitianra,
noa mion paranan ikanai;
min wetsabo ikax,
min noa onan shinanbo meniaikopi;
jaskara iketianra noa mion
shinanbenoyamai, jawetianbi.
Jan pikoa: Ronin Beso
Denis David Cairuna Inuma.
6º Grado I.E. Nº 64098-B - San Francisco
10
JASKASTAX TOKORO PIKONI
(lmaa)
Joni benatianronki tokoro
yamapaonike. Tokororonki ipaonike
joni titaoma itanribi papaomatsi,
onaankin bikana. Ikaxbironki ipaonike
kikin mecha itan onanya joni. Jaskara
iketianronki icha joni bake menikasi
bepaonike. Tokoronin jato
bixonyamapaonike rareboaxon.
likinki onankana iki jawen
rarebobi yorana. Jatian jawen
onanpapan notsina iki.
Tokoro kikini rabinax
kachio kax benota iki.
Joyamaitian jawen onanpapan benaa iki. Ja benai kakin meraa iki tokon
mananxawebo chipexon nishin nexaxon potabaina niniananai.
Ja meraxon shinankana iki neno ochomariki ixon. Ikaxbi merayamakana iki.
Merayamax onisax yakaketianki isa oniskaini keoti peokota iki ¡toko tokoro,
toko tokoroo! iki. Kaxon oinabiki ika iki ani tokorores keo keoti yakata.
Jaskara onanya ipaonixronki iki tokoro jene beai itanribi jene tsosinai onan.
Jatian jawen bachironki iki ja mananxawe bixon keoniki yoinmeeta.
Jan pikoa: Korin Bima
Jhon Alex Vegas Flores
Centro de Aplicaci6n de EBI-ISPPB-Yarinacocha
11