Rekabet Hukuku'nda Anlasma, Uyumlu Eylem ve Kararlar

65 Pages·1999·0.45 MB·Turkish

T (cid:134) R K S A N A Y (cid:220) C (cid:220) L E R (cid:220) V E (cid:220) (cid:222) A D A M L A R I D E R N E (cid:218) (cid:220)
REKABET HUKUKU(cid:213)NDA
ANLA(cid:222)MA, UYUMLU EYLEM
VE
KARARLAR
T (cid:134) R K S A N A Y (cid:220) C (cid:220) L E R (cid:220) V E (cid:220) (cid:222) A D A M L A R I D E R N E (cid:218) (cid:220)
REKABET HUKUKU(cid:213)NDA
ANLA(cid:222)MA, UYUMLU EYLEM
VE
KARARLAR
Aral(cid:221)k 1998
(Yay(cid:221)n No. T(cid:134)S(cid:220)AD-T/98-12/244)
Me(cid:223)rutiyet Caddesi, No.74 80050 Tepeba(cid:223)(cid:221)/(cid:220)stanbul
.
Telefon: [phone] Telefax: (0212) 249 13 50
Bu yay(cid:221)n(cid:221)n tamam(cid:221) veya bir b(cid:154)l(cid:159)m(cid:159)
T(cid:134)S(cid:220)AD (cid:210)Rekabet Hukuku(cid:213)nda Anla(cid:223)ma, Uyumlu
Eylem ve Kararlar(cid:211)
referans(cid:221) yaz(cid:221)lmak kayd(cid:221)yla yay(cid:221)mlanabilir.
ISBN : 975-7249-65-3
Lebib Yalk(cid:221)n Yay(cid:221)mlar(cid:221) ve Bas(cid:221)m (cid:220)(cid:223)leri A.(cid:222).
(cid:133)
NS(cid:133)Z
T(cid:134)S(cid:220)AD, (cid:154)zel sekt(cid:154)r(cid:159) temsil eden sanayici ve i(cid:223)adamlar(cid:221) tara-
f(cid:221)ndan 1971 y(cid:221)l(cid:221)nda, Anayasam(cid:221)z(cid:221)n ve Dernekler Kanunu(cid:213)nun il-
gili h(cid:159)k(cid:159)mlerine uygun olarak kurulmu(cid:223), kamu yarar(cid:221)na (cid:141)al(cid:221)(cid:223)an
bir dernek olup g(cid:154)n(cid:159)ll(cid:159) bir sivil toplum (cid:154)rg(cid:159)t(cid:159)d(cid:159)r.
T(cid:134)S(cid:220)AD, demokrasi ve insan haklar(cid:221) evrensel ilkelerine ba(cid:219)l(cid:221),
giri(cid:223)im, inan(cid:141) ve d(cid:159)(cid:223)(cid:159)nce (cid:154)zg(cid:159)rl(cid:159)klerine sayg(cid:221)l(cid:221), yaln(cid:221)zca asli g(cid:154)-
revlerine odaklanm(cid:221)(cid:223) etkin bir devletin varoldu(cid:219)u T(cid:159)rkiye(cid:213)de, Ata-
t(cid:159)rk(cid:213)(cid:159)n (cid:141)a(cid:219)da(cid:223) uygarl(cid:221)k hedefine ve ilkelerine sad(cid:221)k toplumsal ya-
p(cid:221)n(cid:221)n geli(cid:223)mesine ve demokratik sivil toplum ve laik hukuk devle-
ti anlay(cid:221)(cid:223)(cid:221)n(cid:221)n yerle(cid:223)mesine yard(cid:221)mc(cid:221) olur. T(cid:134)S(cid:220)AD, piyasa ekono-
misinin hukuksal ve kurumsal altyap(cid:221)s(cid:221)n(cid:221)n yerle(cid:223)mesine ve i(cid:223)
d(cid:159)nyas(cid:221)n(cid:221)n evrensel i(cid:223) ahlak(cid:221) ilkelerine uygun bir bi(cid:141)imde faali-
yette bulunmas(cid:221)na (cid:141)al(cid:221)(cid:223)(cid:221)r. T(cid:134)S(cid:220)AD, uluslararas(cid:221) entegrasyon he-
defi do(cid:219)rultusunda T(cid:159)rk sanayi ve hizmet kesiminin rekabet g(cid:159)-
c(cid:159)n(cid:159)n art(cid:221)r(cid:221)larak, uluslararas(cid:221) ekonomik sistemde belirgin ve ka-
l(cid:221)c(cid:221) bir yer edinmesi gerekti(cid:219)ine inan(cid:221)r ve bu y(cid:154)nde (cid:141)al(cid:221)(cid:223)(cid:221)r. T(cid:134)S(cid:220)-
AD, T(cid:159)rkiye(cid:213)de liberal ekonomi kurallar(cid:221)n(cid:221)n yerle(cid:223)mesinin yan(cid:221)s(cid:221)-
ra, (cid:159)lkenin insan ve do(cid:219)al kaynaklar(cid:221)n(cid:221)n teknolojik yeniliklerle
desteklenerek en etkin bi(cid:141)imde kullan(cid:221)m(cid:221)n(cid:221); verimlilik ve kalite
y(cid:159)kseli(cid:223)ini s(cid:159)rekli k(cid:221)lacak ortam(cid:221)n yarat(cid:221)lmas(cid:221) yoluyla rekabet
g(cid:159)c(cid:159)n(cid:159)n art(cid:221)r(cid:221)lmas(cid:221)n(cid:221) hedef alan politikalar(cid:221) destekler.
D(cid:159)nyada k(cid:159)reselle(cid:223)menin s(cid:159)ratle artt(cid:221)(cid:219)(cid:221) ve ayn(cid:221) zamanda
b(cid:154)lgesel bloklar(cid:221)n giderek belirginle(cid:223)ti(cid:219)i 1980 sonras(cid:221) d(cid:154)nemde (cid:159)l-
kelerin ticaret politikalar(cid:221)yla rekabet politikalar(cid:221) aras(cid:221)nda (cid:141)ok
(cid:154)nemli bir b(cid:159)t(cid:159)nl(cid:159)k olu(cid:223)mu(cid:223)tur. T(cid:159)rkiye ekonomisinin de d(cid:221)(cid:223)a
a(cid:141)(cid:221)k piyasa ekonomisi modelini benimsedi(cid:219)i bu d(cid:154)nemde Rekabet
Kanunu(cid:213)nun olu(cid:223)turulmas(cid:221) ve Rekabet Kurulu(cid:213)nun g(cid:154)reve ba(cid:223)la-
mas(cid:221)yla yeni bir a(cid:223)amaya ge(cid:141)ilmi(cid:223)tir. T(cid:159)rkiye, b(cid:154)ylece piyasa eko-
nomisinin kurumsal ve hukuki (cid:141)er(cid:141)evesinin (cid:154)nemli bir eksikli(cid:219)ini
tamamlam(cid:221)(cid:223)t(cid:221)r. T(cid:159)rkiye(cid:213)nin i(cid:141) ekonomik ortam(cid:221)n(cid:221)n daha etkin ve
saydam i(cid:223)lemesini sa(cid:219)layacak ve d(cid:221)(cid:223) ekonomik ili(cid:223)kilerini kolay-
la(cid:223)t(cid:221)r(cid:221)c(cid:221) rol oynayacak Rekabet Kanunu ve Rekabet Kurulu sadece
g(cid:159)mr(cid:159)k birli(cid:219)inin getirdi(cid:219)i bir y(cid:159)k(cid:159)ml(cid:159)l(cid:159)k olarak de(cid:219)erlendirilmeme-
lidir.
Konunun T(cid:159)rkiye a(cid:141)(cid:221)s(cid:221)ndan ta(cid:223)(cid:221)d(cid:221)(cid:219)(cid:221) (cid:154)nemden hareketle, T(cid:134)S(cid:220)AD
Sanayi ve (cid:222)irket (cid:220)(cid:223)leri Komisyonu alt(cid:221)nda faaliyet g(cid:154)steren Rekabet (cid:130)a-
l(cid:221)(cid:223)ma Grubu sorumlulu(cid:219)unda Temmuz 1997 tarihinden beri (cid:141)al(cid:221)(cid:223)ma-
lar s(cid:159)rd(cid:159)r(cid:159)lmektedir. Bu projede T(cid:159)rk rekabet mevzuat(cid:221) Avrupa Top-
lulu(cid:219)u Rekabet Hukukuyla kar(cid:223)(cid:221)la(cid:223)t(cid:221)rmal(cid:221) bir (cid:223)ekilde incelenerek bu
konudaki bilgi eksikli(cid:219)inin giderilmesi ama(cid:141)lanmaktad(cid:221)r.
Proje toplam be(cid:223) rapordan olu(cid:223)maktad(cid:221)r. Bu raporlarda 4054 sa-
y(cid:221)l(cid:221) Rekabetin Korunmas(cid:221) Hakk(cid:221)nda Kanunun yan(cid:221)s(cid:221)ra T(cid:159)rkiye(cid:213)de y(cid:159)-
r(cid:159)rl(cid:159)kte olan rekabet mevzuat(cid:221)n(cid:221)n kapsam(cid:221) (cid:141)er(cid:141)evesinde Avrupa Bir-
li(cid:219)i(cid:213)ndeki rekabeti bozan anla(cid:223)ma, uyumlu eylem ve kararlar, hakim
durumun k(cid:154)t(cid:159)ye kullan(cid:221)lmas(cid:221), blok muafiyetler ve (cid:223)irket birle(cid:223)meleri
hakk(cid:221)ndaki mevzuat incelenmi(cid:223)tir.
Geni(cid:223) ve karma(cid:223)(cid:221)k bir konu olan rekabet mevzuat(cid:221)n(cid:221)n (cid:159)lkemiz sa-
nayicisi ve i(cid:223)adamlar(cid:221) taraf(cid:221)ndan tan(cid:221)nmas(cid:221) ve anla(cid:223)(cid:221)lmas(cid:221) amac(cid:221)yla
haz(cid:221)rlanan bu raporlar, rekabet mevzuat(cid:221)na giri(cid:223) niteli(cid:219)indedir. Ge-
lecekte T(cid:159)rkiye(cid:213)deki uygulamalar(cid:221)n da geli(cid:223)mesi ve bilgi birikiminin
artmas(cid:221)yla beraber T(cid:159)rk rekabet mevzuat(cid:221)n(cid:221) ve Rekabet Kurulu politi-
kalar(cid:221)n(cid:221) daha kapsaml(cid:221) ele alacak (cid:141)al(cid:221)(cid:223)malar i(cid:141)in bir kaynak olu(cid:223)-
turaca(cid:219)(cid:221)n(cid:221) umdu(cid:219)umuz bu (cid:141)al(cid:221)(cid:223)ma AB Dan(cid:221)(cid:223)manl(cid:221)k ve Yat(cid:221)r(cid:221)m Hiz-
metleri A.(cid:222). ve ESC Dan(cid:221)(cid:223)manl(cid:221)k taraf(cid:221)ndan haz(cid:221)rlanm(cid:221)(cid:223)t(cid:221)r.
Aral(cid:221)k 1998
(cid:133)ZGE(cid:130)M(cid:220)(cid:222)
Prof. Dr. Arif Esin
Prof. Dr. Arif ES(cid:220)N, 14 Ocak 1956(cid:213)da (cid:220)stanbul(cid:213)da do(cid:219)du. Orta ve Lise (cid:154)(cid:219)renimi-
ni Saint-Beno(cid:148)t Lisesinde tamamlad(cid:221). Paris (cid:134)niversitesi Hukuk ve Siyasal Bilgiler Fa-
k(cid:159)ltesi mezunu olan Arif ES(cid:220)N, ayn(cid:221) (cid:134)niversitede Avrupa Toplulu(cid:219)u (cid:159)zerine Y(cid:159)k-
sek Lisans ve Doktora yapt(cid:221). Paris (cid:134)niversitesi, Uppsala (cid:134)niversitesi ((cid:220)sve(cid:141)) ve Eras-
mus (cid:134)niversitesinde (Hollanda) (cid:154)(cid:219)renim (cid:159)yeli(cid:219)inde bulunan Prof. Dr. Arif ES(cid:220)N, ha-
len (cid:220)stanbul (cid:134)niversitesi(cid:213)nde g(cid:154)rev ifa etmektedir. Finansal Forum Gazetesi(cid:213)nin ba(cid:223)-
yazar(cid:221) olan Prof. Dr. Arif ES(cid:220)N, ayr(cid:221)ca AT hukuku alan(cid:221)nda uzmanla(cid:223)m(cid:221)(cid:223) T(cid:159)rk ser-
mayeli yeg(cid:137)ne hukuk ve dan(cid:221)(cid:223)manl(cid:221)k firmas(cid:221) olan ESC Consulting Ltd.(cid:213)nin sahibi-
dir. Prof. Dr. Arif ES(cid:220)N(cid:213)in AT Hukuku ve ekonomisi konular(cid:221)nda T(cid:159)rk(cid:141)e ve yaban-
c(cid:221) dillerde yay(cid:221)mlanm(cid:221)(cid:223) 23 adet kitab(cid:221) ve 200(cid:213)(cid:213)(cid:159) a(cid:223)k(cid:221)n makalesi bulunmaktad(cid:221)r.
(cid:220) (cid:130) (cid:220) N D E K (cid:220) L E R
Sayfa
Y(cid:133)NET(cid:220)C(cid:220) (cid:133)ZET(cid:220) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
G(cid:220)R(cid:220)(cid:222) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
1. ANLA(cid:222)MA, UYUMLU EYLEM VE KARARLAR (cid:220)LE (cid:220)LG(cid:220)L(cid:220)
TEMEL KAVRAMLAR VE AVRUPA TOPLULU(cid:218)U
UYGULAMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
1.1. Rekabet Hukuku(cid:213)nda Temel Kavramlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
1.1.1. Te(cid:223)ebb(cid:159)s Kavram(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
1.1.2. Tek Ekonomik B(cid:159)t(cid:159)nl(cid:159)k Kavram(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
1.1.3. Anla(cid:223)ma Kavram(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
1.1.4. Te(cid:223)ebb(cid:159)s Birlikleri Karar(cid:221) Kavram(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
1.1.5. Uyumlu Eylem Kavram(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
1.1.5.1. Anla(cid:223)ma ve Uyumlu Eylem Aras(cid:221)ndaki Fark . . . . . . . .33
1.1.5.2. Topluluk Rekabet Hukuku(cid:213)nda Uyumlu
Eylemlerde (cid:220)spat Vas(cid:221)talar(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
1.1.6. Rekabet Hukuku(cid:213)nda Bir (cid:220)stisna: Tek Ekonomik
B(cid:159)t(cid:159)nl(cid:159)k Kavram(cid:221)nda Ana Te(cid:223)ebb(cid:159)s ve
Ba(cid:219)l(cid:221) Unsurlar(cid:221) Aras(cid:221)ndaki Uyumlu Eylem Hali . . . . . . . . . . .38
1.1.7. Rekabet kurallar(cid:221) Kapsam(cid:221)nda Anla(cid:223)ma ve
kararlar(cid:221)n Butlan K(cid:221)l(cid:221)nmas(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43
1.1.7.1. (cid:134)ye (cid:134)lke Hukuk Sistemlerinde Anla(cid:223)ma ve
Kararlar(cid:221)n Butlan K(cid:221)l(cid:221)nmas(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
1.1.7.2. Kanun(cid:213)un 4. Maddesine Ayk(cid:221)r(cid:221) S(cid:154)zle(cid:223)melerin
Butlan K(cid:221)l(cid:221)nmas(cid:221) Hususunda T(cid:159)rkiye
Uygulamalar(cid:221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
2. REKABET KANUNU(cid:213)NDA ANLA(cid:222)MA, UYUMLU EYLEM
VE KARARLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
2.1. Rekabet Hukuku(cid:213)nun Ana Esaslar(cid:221) (cid:130)er(cid:141)evesinde
Anla(cid:223)ma Uyumlu Eylem ve Te(cid:223)ebb(cid:159)s Birli(cid:219)i Kararlar(cid:221)(cid:213)na
Getirilen Yasaklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51
7
Sayfa
2.2. Anla(cid:223)ma Uyumlu Eylem ve Te(cid:223)ebb(cid:159)s Birli(cid:219)i Kararlar(cid:221)(cid:213)na
Getirilen Yasaklar ile Muafiyet Rejimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
2.3. Anla(cid:223)ma Uyumlu Eylem ve Te(cid:223)ebb(cid:159)s Birli(cid:219)i
Kararlar(cid:221)(cid:213)na Getirilen Yasaklar(cid:221)n Olu(cid:223)turdu(cid:219)u
Cezai Sorumluluk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62
2.4. Rekabet Hukuku (cid:130)er(cid:141)evesinde Kamu(cid:213)nun Di(cid:219)er
D(cid:159)zenlemeleri ile Olu(cid:223)an Mevzuat Ortam(cid:221)nda
Kanun(cid:213)un 4. Maddesine Ayk(cid:221)r(cid:221) Say(cid:221)lan Fiillerin Konumu . . . . . . . . .66
8
REKABET HUKUKU(cid:213)NDA ANLA(cid:222)MA, UYUMLU EYLEM
VE KARARLAR
Rekabet mevzuat(cid:221)m(cid:221)z(cid:221)n (cid:141)ok yeni olmas(cid:221) nedeniyle hen(cid:159)z bu hukuk dal(cid:221)na ili(cid:223)-
kin i(cid:141)tihat olu(cid:223)mam(cid:221)(cid:223) oldu(cid:219)undan, 4054 say(cid:221)l(cid:221) Kanun(cid:213)un b(cid:159)y(cid:159)k benzerlikler g(cid:154)ster-
di(cid:219)i AB Rekabet Mevzuat(cid:221)ndan ve bu (cid:141)er(cid:141)evede olu(cid:223)mu(cid:223) i(cid:141)tihatlardan yararlanmak,
(cid:159)lkemiz Rekabet Hukuku uygulamalar(cid:221)n(cid:221)n daha sa(cid:219)l(cid:221)kl(cid:221) olabilmesi a(cid:141)(cid:221)s(cid:221)ndan (cid:154)nem-
lidir.
Esasen, T(cid:159)rkiye-AB Ortakl(cid:221)k Konseyi(cid:213)nce al(cid:221)nan 1/95 say(cid:221)l(cid:221) karar da iki mevzu-
at aras(cid:221)ndaki uyumla(cid:223)t(cid:221)rmay(cid:221) gerekli k(cid:221)lmaktad(cid:221)r. Bu ba(cid:219)lamda, 4054 say(cid:221)l(cid:221) Ka-
nun(cid:213)un 4. maddesinin, Roma Antla(cid:223)mas(cid:221)(cid:213)ndaki kar(cid:223)(cid:221)l(cid:221)(cid:219)(cid:221) olan 85 (1) maddesine ili(cid:223)-
kin a(cid:141)(cid:221)klamalar (cid:154)nem kazanmaktad(cid:221)r.
Madde 85 (1) Ortak Pazar(cid:213)da amac(cid:221) veya etkisi rekabeti engelleme, s(cid:221)n(cid:221)rlama
veya bozma olan, (cid:134)ye Devletler aras(cid:221) ticareti etkilemesi m(cid:159)mk(cid:159)n te(cid:223)ebb(cid:159)sler aras(cid:221)
anla(cid:223)malara, uyumlu eylemlere ve i(cid:223)letme birliklerinin kararlar(cid:221)na kar(cid:223)(cid:221) genel bir ya-
saklama getirmektedir. Bu h(cid:159)k(cid:159)m, resmi ve resmi olmayan, b(cid:159)t(cid:159)n i(cid:223)letmeler aras(cid:221)
anla(cid:223)ma, karar ve uyumlu eylemlere geni(cid:223) bir (cid:223)ekilde uygulan(cid:221)r. Bu h(cid:159)km(cid:159)n temel
amac(cid:221), herbir i(cid:223)letmenin kendi ticari politikalar(cid:221)n(cid:221) ve piyasadaki faaliyetlerini tek ba-
(cid:223)(cid:221)na, ba(cid:219)(cid:221)ms(cid:221)z olarak belirlemesidir. Rakiplerin ba(cid:219)(cid:221)ms(cid:221)z hareket etme zorunlulu(cid:219)u,
te(cid:223)ebb(cid:159)slerin rakiplerinin varolan veya (cid:154)ng(cid:154)r(cid:159)len faaliyetleri kar(cid:223)(cid:221)s(cid:221)nda ustaca ha-
reket etmelerinin engellenmesi anlam(cid:221)na gelmez. Ancak yine bu zorunluluk; i(cid:223)let-
melerin aralar(cid:221)ndaki, dolayl(cid:221) veya dolays(cid:221)z, amac(cid:221) veya etkisi piyasadaki mevcut ve-
ya potansiyel rakiplerinin davran(cid:221)(cid:223)lar(cid:221)n(cid:221) etkileyebilecek herhangi bir ileti(cid:223)imi ya da
rakiplerin uygulamaya karar verdikleri ya da d(cid:159)(cid:223)(cid:159)nd(cid:159)kleri davran(cid:221)(cid:223) bi(cid:141)imlerinden
haberdar etmelerini yasaklar.
Roma Antla(cid:223)mas(cid:221)(cid:213)n(cid:221)n 85. maddesi, te(cid:223)ebb(cid:159)sleraras(cid:221) rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) her t(cid:159)rl(cid:159) an-
la(cid:223)ma, te(cid:223)ebb(cid:159)s birli(cid:219)i karar(cid:221) ve uyumlu eylemi yasaklar. (cid:133)nemli olan i(cid:223)birli(cid:219)inin
(cid:223)ekli de(cid:219)il amac(cid:221) ve i(cid:141)eri(cid:219)idir. Her ne kadar anla(cid:223)malar genellikle taraflar aras(cid:221)nda
uyumlu eylemden farkl(cid:221) olarak iradelerini a(cid:141)(cid:221)k(cid:141)a ortaya koyduklar(cid:221) daha (cid:159)st d(cid:159)zey
bir uzla(cid:223)ma bi(cid:141)imi olsa da, anla(cid:223)ma, karar ve uyumlu eylem kavramlar(cid:221) aras(cid:221)nda ke-
sin bir ay(cid:221)r(cid:221)m yoktur; de(cid:219)i(cid:223)ik davran(cid:221)(cid:223) bi(cid:141)imleri rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) benzer sonu(cid:141)lar or-
taya koyar ve bunlar ayn(cid:221) (cid:223)ekilde ele al(cid:221)n(cid:221)rlar. Bir(cid:141)ok i(cid:223)birli(cid:219)i anla(cid:223)ma, karar ve
uyumlu eylem eylemin unsurlar(cid:221)n(cid:221) bar(cid:221)nd(cid:221)rd(cid:221)(cid:219)(cid:221)ndan, bu durum ekonomik ger(cid:141)ekli-
(cid:219)e de uygundur. ATAD, 85/1(cid:213)in uygulanabilmesi i(cid:141)in mevcut ve potansiyel rakiple-
rin rekabeti bozacak ve s(cid:221)n(cid:221)rlayacak (cid:223)ekilde etkileyecek e(cid:223)g(cid:159)d(cid:159)m(cid:159)n ve i(cid:223)birli(cid:219)inin
kan(cid:221)tlar(cid:221)n(cid:221) arar, ancak bu i(cid:223)birli(cid:219)inin bir anla(cid:223)madan m(cid:221) yoksa uyumlu eylemden mi
kaynakland(cid:221)(cid:219)(cid:221) hususunu ciddi bir sorun olarak de(cid:219)erlendirmez. Ayn(cid:221) (cid:223)ekilde Ko-
11
misyon, "kurumsalla(cid:223)m(cid:221)(cid:223) ve sistematik i(cid:223)birli(cid:219)ine" yol a(cid:141)an anla(cid:223)ma ve uyumlu ey-
lemlere ili(cid:223)kin bulgular(cid:221) bir arada de(cid:219)erlendirme e(cid:219)ilimindedir ve bunlar aras(cid:221)nda
bir ayr(cid:221)m yapmaya gerek duymaz. Temel farkl(cid:221)l(cid:221)k; anla(cid:223)ma, karar ve uyumlu eylem-
lerin de(cid:219)i(cid:223)ik (cid:223)ekilleri aras(cid:221)nda de(cid:219)il, uyum ile ba(cid:219)(cid:221)ms(cid:221)z, tek tarafl(cid:221) davran(cid:221)(cid:223) aras(cid:221)n-
dad(cid:221)r.
Rekabeti s(cid:221)n(cid:221)rlama amac(cid:221) a(cid:141)(cid:221)ksa, anla(cid:223)man(cid:221)n kendisi veya en az(cid:221)ndan rekabeti
bozucu h(cid:159)k(cid:159)mleri, per se bir rekabet ihlali olu(cid:223)turur ve anla(cid:223)man(cid:221)n rekabet (cid:159)zerin-
deki etkilerini incelemeye gerek yoktur. Rekabeti bozucu nitelikte olan anla(cid:223)malar,
taraflar(cid:221)n kendi ba(cid:219)(cid:221)ms(cid:221)z rekabet(cid:141)i faaliyetlerini ortak (cid:141)(cid:221)karlar ad(cid:221)na g(cid:154)zden (cid:141)(cid:221)kar-
d(cid:221)klar(cid:221) bir yap(cid:221)sal (cid:141)er(cid:141)eve yarat(cid:221)r. Bu sebepten dolay(cid:221), sadece rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) bir an-
la(cid:223)maya taraf olmak, anla(cid:223)ma etkilerini ger(cid:141)ekle(cid:223)tirmemi(cid:223) olsa dahi yasakt(cid:221)r. B(cid:154)yle-
likle, imzaland(cid:221)(cid:219)(cid:221) halde hen(cid:159)z uygulanmam(cid:221)(cid:223) rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) anla(cid:223)malar(cid:221)n da Ro-
ma Antla(cid:223)mas(cid:221)n(cid:221)n 85(1) maddesini ihlal etmesi m(cid:159)mk(cid:159)nd(cid:159)r. Bu h(cid:159)k(cid:159)m potansiyel
rekabeti etkileyici, s(cid:221)n(cid:221)rland(cid:221)r(cid:221)c(cid:221) etkileri de ortadan kald(cid:221)rabilmek amac(cid:221)yla d(cid:159)zen-
lenmi(cid:223)tir.
Bir anla(cid:223)man(cid:221)n, karar(cid:221)n veya uyumlu eylemin amac(cid:221) yeterince a(cid:141)(cid:221)k olmal(cid:221)d(cid:221)r.
Anla(cid:223)malar ve kararlar, (cid:141)o(cid:219)u zaman di(cid:219)er kaynaklarla desteklenmesine gerek kal-
madan rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) bir amac(cid:221)n tespit edilebilece(cid:219)i kadar a(cid:141)(cid:221)kt(cid:221)r. Bununla bera-
ber, arkas(cid:221)ndaki amac(cid:221) anlamak noktas(cid:221)nda herhangi bir ku(cid:223)kuya yer vermemek
i(cid:141)in, anla(cid:223)man(cid:221)n ko(cid:223)ullar(cid:221)n(cid:221)n ve yap(cid:221)s(cid:221)n(cid:221)n incelenmesi (cid:154)nemlidir. Bir anla(cid:223)ma for-
muna ula(cid:223)mayan, paralel davran(cid:221)(cid:223) gibi uyumlu eylemlerde, taraflar(cid:221)n rekabete ay-
k(cid:221)r(cid:221) niyetleri, davran(cid:221)(cid:223)lar(cid:221)ndan ve bu durumun (uyumlu eylemin) olu(cid:223)tu(cid:219)u mevcut
(cid:223)artlardan anla(cid:223)(cid:221)labilir. Rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) amac(cid:221)n varl(cid:221)(cid:219)(cid:221) rekabeti s(cid:221)n(cid:221)rlay(cid:221)c(cid:221) davran(cid:221)(cid:223)(cid:221)n
mevcut etkisine dayanmaz. (cid:133)rne(cid:219)in, bir da(cid:219)(cid:221)t(cid:221)c(cid:221)n(cid:221)n bir ihracat yasa(cid:219)(cid:221)na tam anla-
m(cid:221)yla uymamas(cid:221) ya da uymayanlara yapt(cid:221)r(cid:221)m uygulamamas(cid:221), uyulmayan bu h(cid:159)k(cid:159)m-
lerin etkisiz oldu(cid:219)unu g(cid:154)stermez. Tam anlam(cid:221)yla uyulmayan bir ihracat yasa(cid:219)(cid:221) yine
de ihracata kar(cid:223)(cid:221) g(cid:159)(cid:141)l(cid:159) bir psikolojik engel olu(cid:223)turabilir ve bu (cid:223)ekilde pazar(cid:221) b(cid:154)lme
amac(cid:221)na yine de ula(cid:223)abilir. Ayn(cid:221) (cid:223)ekilde, belirlenen veya uyumla(cid:223)t(cid:221)r(cid:221)lan fiyatlar(cid:221)n
tam anlam(cid:221)yla uygulanmamas(cid:221) veya bir anla(cid:223)mayla izin verilenden daha fazla mik-
tarlarda indirim yap(cid:221)lmas(cid:221), anla(cid:223)man(cid:221)n tamamen etkisiz oldu(cid:219)u anlam(cid:221)na gelmez.
Fiyat art(cid:221)(cid:223)lar(cid:221)n(cid:221) uygulamak i(cid:141)in yap(cid:221)lan uyumlu giri(cid:223)imlerin rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) sonu(cid:141)-
lar(cid:221), hedeflenen fiyatlardan sapmalar(cid:221)n tart(cid:221)(cid:223)(cid:221)ld(cid:221)(cid:219)(cid:221) fiyatlara ili(cid:223)kin bilgi al(cid:221)(cid:223)veri(cid:223)leri s(cid:221)-
ras(cid:221)nda ve olu(cid:223)turulan denetim mekanizmalar(cid:221) sonucunda ortaya (cid:141)(cid:221)kabilir. Netice-
de, fiyat yak(cid:221)nla(cid:223)malar(cid:221) neredeyse ka(cid:141)(cid:221)n(cid:221)lmaz olarak olu(cid:223)acakt(cid:221)r. Benzer (cid:223)ekilde, bir
te(cid:223)ebb(cid:159)s birli(cid:219)inin bir anla(cid:223)maya veya karara dayanan fiyat tavsiyelerine uyulmas(cid:221)
konusundaki ba(cid:223)ar(cid:221)s(cid:221)zl(cid:221)(cid:219)(cid:221) da rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) amac(cid:221) ortadan kald(cid:221)rmaz.
(cid:133)te yandan, rekabete ayk(cid:221)r(cid:221) herhangi bir ama(cid:141) ortaya konulmasa da rekabete
12