Program Polskiego Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w państwie austryackiem uchwalony na 2. Zjeździe Stronnictwa w dniu 8 i 9 grudnia 1905 we Lwowie

40 Pages·1906·1.557 MB·Polish

7
Stronnictwo cvo-
i:a:
Demokrs.tyczne
'ro^raiu Polskiego
Strorjiict^Ta I^s^iokratyczno-
Karodcwego w pastwie
austryackiem
JN
6769
A5885
I
A5

/d-^OCA-^
1^
AWNICTVf0 STRONNICTWA DEMOKRATYCZNO-NARODOWEGO
I.
PROGRAM
STRONNICTWA
80KRATYCZNO-NAROD0WEG0
-
/ÓW TOWARZYSTWO WYDAWNICZE,
1906
ena 20 halerzy.

WYDAWNICTWO STRONNICTWA DEMOKRATYCZNG-NARODOWEGO
I.
PROGRAM
Polskiego
Stronnictwa demokratyczno-narodowego
w pastwie austryackiem
o
Uchwalony na II. Zjedzie stronnictwa
w dniu 8 9 grudnia 1905 we Lwowie* ^
i
LWÓW
1906
z DRUKARNI SOWA POLSKIHGO POD ARZ. ZIEMBISKIEGO
J.
Ar'
:
Zasady stronnictwa.
Stronnictwo demokratyczno-narodowe w pa-
stwie austryackiem jest zwizkiem politycznym Pola-
ków, który, przyjmujc za punkt wyjcia swego pro-
gramu jedno narodu polskiego, jego prawo
zdolno do niezawisego bytu politycznego po-
i i
trzeb nieustannej pracy dla osignicia tego bytu,
ma w dzisiejszych warunkach prawnych na celu
a) zdobycie dla spoeczestwa polskiego w tem pa-
stwie jak najwikszej samodzielnoci politycznej, kul-
turalnej gospodarczej; b) wszechstronn obro-
n i
interesów narodowych polskich przestrzeganie
i
we wszystkich sprawach krajowych stanowiska ogól-
no-polskiego c) powoanie zaprawienie wszyst-
; i
kich warstw spoeczestwa, zwaszcza za warstw
ludowych, do skutecznej pracy na wszystkich po-
lach ycia publicznego, do umiejtnej obrony wa-
snych interesów do walki o narodowe prawa
i
o interesy kraju przeciw wszelkim wrogim czyn-
i
nikom. Stronnictwo demokratyczno-narodowe jest
wic stronnictwem samodzielnoci na-
rodowej jak najszerzej pojtego interesu
i
narodowego, stronnictwem miaej polityki na-
rodowej twórczej polityki demokratycznej.
i
Stronnictwo demokratyczno-narodowe zawdzi-
cza swoje powstanie dwom naczelnym objawom
1»
— —
4
wspóczesnego ycia narodowego na caym obszarze
zeiem polskich wszechstronnemu wzrostowi si d-
: i
narodowych z jednej strony, a wzrostowi polity-
—
cznej samodzielnoci ludu polskiego z drugiej stro-
ny. Z uznania równorzdnego uwzgldnienia tych
i
dwóch faktów stronnictwo czerpie swoj myl prze-
wodni, w obronie czynnej interesów narodowych
widzc—najwyszy cel, w demokratyzacyi spoecze-
stwa najskuteczniejszy rodek polityki narodowej.
Z uznania zrozumienia tych dwóch faktów po-
i
wstao stronnictwo drog naturaln, równolegle
niemal równoczenie z podobnemi stronnictwami
i
innych dzielnic Polski powstao jako wytwór y-
;
cia narodowego jego potrzeb, miao jako nie-
i i
zorganizowany kierunek polityczny w zaborze au-
stryackim oddawna licznych zwolenników, dla któ-
rych zorganizowanie stronnictwa byo zaspokoje-
kad
niem rosncej z chwil potrzeby, byo jedynie
formalnem stwierdzeniem stanu rzeczy ju istniejcego.
Z wskazanego wyej celu genezy stronnictwa
i
wynikaj same przez si naczelne jego zasady. Pier-
wsz z tych zasad jest niezachwiana wiara w ywo-
tno przyszo naszego narodu, w jego prawo
i
zdolno do niepodlegego bytu pastwowego,
i
w jego niespoyte rosnce siy materyalne du-
i i
chowe. Siy te na jaw wydoby, zespoli zorga-
nizowa, wiadomo narodow rozszerzy i pog-
i
bi, poczucie jednoci solidarnoci narodowej
i
wzmocni rozpowszechni, interes narodu, jako
i
caoci, postawi ponad odrbne interesy klasowe,
wyznaniowe, korporacyjne, dzielnicowe miejscowe,
i
samo pojcie tego interesu narodowego uczyni co-
raz gbszem wszechstronniejszem, wytworzy siln
i
opini obywatelsk, wiadom swego znaczenia
od adnych ubocznych wpywów niezawis:
i
- -
5
Oto najwaniejsze obowizki zadania, jakie stron-
i
nictwo dla siebie z powyszej naczelnej zasady wy-
W dy
snuwa. myl tej zasady stronnictwo do wy-
zwolenia ducha narodowego polskiego z pod je-
dnostronnego naladownictwa przemonego wpy-
i
wu umysowoci obcej, zwaszcza niemieckiej, do
wzmocnienia duchowej samodzielnoci narodu, do
jak najwikszego rozszerzenia wpywu kultury pol-
W
skiej polskiej myli politycznej. myl tej zasa-
i
dy stara si dalej stronnictwo o wzmocnienie du-
chowej ekonomicznej cznoci wszystkich dzielnic
i e
Polski o oywienie poczucia, dzielnica, w le-
i
pszych warunkach politycznych zostajca, ma obo-
wizek popierania pracy narodowej w innych cz-
ciach Polski podejmowania tych zada ogólno-
i
zaj
narodowych, któremi inne dzielnice skutecznie
W
si nie mog. imi tej zasady stronnictwo zwal-
cza zakorzenion w naszem spoeczestwie obaw
przed kadyrn mielszym krokiem politycznym, roz-
powszechnion skonno do ustpstw na rzecz y-
wioów obcych, rozwielmoniony naóg sprzymie-
rzania si z obcymi przeciwko swoim dla stronni-
czych celów szukania w obcem zwierzchnictwie
i
obcym nadzorze rodków zaradczych na we-
i W
wntrzne niedostatki narodowego ycia. imi tej
zasady stara si stronnictdwoeo podniesienie w caem
spoeczestwie poziomu aspiracyi narodo-
i e
wych, o wyrobienie powszechnego przekonania,
iinteres narodu, który nie chce powoli gin, lecz
wraz z innymi w postpie, wymaga nietylko
obrony tego, co naród posiada, cieszenia si
i
tem, czego mu jeszcze nie zabrano, ale take sta-
ego powikszania jego si wpywu, cigego po-
i
mnaania jego dorobku politycznego, cywilizacyjne-
go gospodarczego, nieustannego zdobywania ^^i-
i
— —
6
om narodowym nowych pól dziaalnoci. W myl
te tej zasady stronnictwo wypisao na czele swego
programu szczegóowego zmian prawno-pastwo-
wego stosunku Galicyi do pastwa w celu zdoby-
cia dla kraju jak najszerszej samodzielnoci ustawo-
dawczej, finansowej, gospodarczej administracyjnej,
i
wytworzenie jak najcilejszej duchowej politycznej
i
cznoci lska cieszyskiego z Galicy, rozszerze-
nie autonomii kraju zabezpieczenie interesów na-
i
rodowych ju na gruncie dzisiejszego ustroju pa-
stwa, przystosowanie ustawodawstwa administracyj-
nego skarbowego do potrzeb spoecznych warun-
i i
ków ekonomicznych kraju, oparcie wychowania na-
i
uczania publicznego na gruncie narodowym, wreszcie
zwikszenie wpywu Polaków na polityk pastwa.
Drug naczeln zasad stronnictwa jest wiara
w niespoyte siy ludu polskiego, w jego zdrow
dusz wrodzony instynkt narodowy. Pouczone do-
i e
wiadczeniem, ludu tego nie trzeba dopiero dla
Ojczyzny kupowa ustpstwami obietnicami, ani
i
te wystawia mu ideaów narodowych jako sztu-
cznej konsekwencyi radykalnych programów, lecz
e
lud ten sam przez si po dojciu do uwiado-
mienia poczuwa si do obowizków narodowych,
a nawet staje si dla warstw innych wzorem zdro-
wego realizm—u w pojmowaniu zagadnie narodo-
wego ycia uwaa stronnictwo interesy warstw
ludowych, spraw ich postpu spoecznego, kultu-
ralnego, ekonomicznego politycznego za równozna-
i
czne dzi z najwaniejszymi interesami narodu, za
równoznaczne nietylko ze spraw liczebnego pomno-
enia bojowników przyszoci narodowej utrwale-
i
nia ywiou polskiego na kresach, ale zarazem ze
spraw pogbienia wzbogacenia treci narodowe-
i
go ycia, wzmocnienia rozwoju samoistnej kultu-
i