Prof.Dr. Şaban Ali DÜZGÜN

86 Pages·2014·11.06 MB·Turkish

İÇİNDEKİLER
TÜRKİYE TOPLUM HİZMETLERİ VAKFI
Uygarlık Ahlakı ve İnanç Araştırmaları Enstitüsü (TOVAK – UYAK) ..............................................3
Enstitü Başkanımız Ayşe Sucu, Gazeteci-Yazar ............................................................................5
Bilim ve Danışma Kurulu Üyelerimiz ............................................................................................6
Yürütme Kurulu Üyelerimiz ...........................................................................................................12
Yürütme Kurulu Ve Yardımcı Üyelerimiz .......................................................................................14
Faaliyetlerimiz 08.11.2012 – 11.01.2014 UYAK FAALİYETLERİ ÇİZELGESİ ...................................15
Uyak Ankara Seminer Notları Özetleri ..........................................................................................20
“kimlik, uygarlık ve ahlak” SEMPOZYUMU (7 NİSAN - 2013) BİLDİRİLER ....................................24
Uyak Marmaris Akademisi Felsefe Seminerleri (Cd’si)
1. AÇILIŞ KONUŞMASI Ayşe SUCU TOVAK UYAK ENSTİTÜSÜ BAŞKANI...................................26
2. BİRİNCİ OTURUM
Konuşmacılar: Prof. Dr. Ali Osman GÜNDOĞAN, Prof. Dr. Hüseyin Gazi TOPDEMİR,
Prof. Dr. Yurdagül MEHMEDOĞLU .................................................................................................30
2.1. KİMLİK SORUNU VE DÜŞÜNCE DÜNYASI Ali Osman GÜNDOĞAN .................................30
2.2. KİMLİK İNANÇ ve BİLİM Prof. Dr. Hüseyin Gazi TOPDEMİR ............................................38
2.3. MEDENİYET ve BAĞLANMA KAVRAYIŞLARI Prof. Dr. Yurdagül MEHMEDOĞLU .............42
2.3.1. BAĞLANARAK ‘OL’MA ................................................................................................43
2.3.2. TECRÜBE İLE BAĞLANMA ........................................................................................45
2.3.3. ÂLEM VE TANRI ARASINDAKİ KARŞILIKLI İLİŞKİ:
MÜNASEBET BAĞI İLE BAĞLANMA ..........................................................................47
2.3.4. SONUÇ .......................................................................................................................48
3. İKİNCİ OTURUM
Konuşmacılar:Prof. Dr. Ahmet İnam Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün Prof. Dr. Hakan Poyraz ............50
3.1. KİMLİK KAVRAMI ÜZERİNE BAZI AÇILIMLAR Prof. Dr. Ahmet İnam ................................50
3.1.1. İçimdeki Başkaları .....................................................................................................50
3.1.2. Kimse, Kim, Kişi ve Bunların Başkaları: Herhangi Biri, Öbürü, Öteki .....................52
3.2. KİMLİK ve KİŞİLİK BAĞLAMINDA AHLAK Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN ..........................54
3.2.1. Ahlaka Kaynaklık Eden Temel Norm ve Değerler.....................................................54
3.2.2. İnsanın Kimliği ve Neliği ...........................................................................................59
3.2.3. Niceliksel ve Niteliksel Tanım Alanı ..........................................................................60
3.2.4. Bireyi Kişiselleştiren (şahsiyet veren) Yönüyle Din ...................................................61
3.2.5. Ahlakın İnşasında Akıl-Vahiy Birlikteliği ...................................................................62
3.3. Dinsiz Ahlak Ahlaksız Din Prof. Dr. Hakan POYRAZ .....................................................65
5, Sempozyumdan Fotoğraflar ......................................................................................................70
UYAK SEMİNER NOTLARI ÖZETLERİ NİSAN 2013 ........................................................................72
TURUNÇ FELSEFE TOPLANTILARI KONULAR VE KONUŞMACILAR ............................................84
2
TÜRKİYE TOPLUM HİZMETLERİ VAKFI
UYGARLIK AHLAKI VE
İNANÇ ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ
(TOVAK – UYAK)
Türkiye Toplum Hizmetleri Vakfı (TOVAK) kurulduğu 1993 yılından bu yana ülkemizin ve
toplumumuzun ortak refahı ve bunun gerektirdiği üretim, hukuk ve ahlak düzeninin
kurulması yönünde gönüllü hizmetler ve projeler yürüten bir vakıftır.
Vakfın hizmetleri arasında yoksul bölgelerde eğitim koşullarının iyileştirilmesi ve gelişmiş
kent okullarından köy okullarına destek sağlanması gibi faaliyetler de bulunmaktadır.
Türkiye Toplum Hizmetleri Vakfı’nın son dönemdeki en önemli atılımlarından biri de 2012
yılında Ankara’da Uygarlık Ahlakı ve İnanç Araştırmaları Enstitüsü’nün (UYAK) kurulmasıdır.
TOVAK-UYAK, toplumsal yaşamımızda ortaya çıkan ve ahlaki değerlerimizde yıpratıcı etkiler
yaratan, pek çoğumuzun yalnızca gözlemlemekle yetindiği sorunları doğru bir şekilde
saptamak, çözüm üretmek, uygarlıklar dünyasında kendi kültürüne ilişkin anlamlı yeri
oluşturmak ve bu yolla insanlığa katkıda bulunmak arzusundan hareket etmiştir.
Değişen ve küreselleştikçe karmaşıklaşan sorunlarla karşılaşan dünyada çağdaş
yorumlarıyla moral değerlerin toplumların varlığı ile yakın ilgisi olduğu bilinmektedir.
Hızla gelişen iletişim, toplumlar arasındaki etkileşimi arttırmış, ahlak ve inanç anlayışları da
değişime uğramaya başlamıştır.
Bu değişime ayak uydurmak, gelişmelerin gerisinde kalmamak ve bireyin ve toplumun
barış ve huzuru için sorgucu bir anlayışla yeni gelişmelere uyum sağlama zorunluğunu
dayatmaktadır.
Geleneksel ve yüzyılların süzgecinden geçerek genlerimize işlemiş olan değerlerimizi
yitirmeden bu değişimin zorluklarına göğüs germek güncel görevimiz olmalıdır.
TOVAK-UYAK tüm faaliyetlerinde yöntem olarak bireyi ve toplumu etik açıdan sorgulayışı ve
insanlık onuruna yaraşır bir tarzı benimsemiştir.
3
Uygarlık ahlakı, çağdaş ve uygar insanın zamanın ruhuna uygun moral değerlerinin tümü
demektir.
İnsana saygı, toplumsal birliğe katkı, demokratik değerlere uyum ve kimseyi
ötekileştirmeme günümüz uygarlığının vazgeçilmez değerleridir.
İnanç da bir özgürlük ve insanın mükemmelleşmesi aracıdır; öyle olması gerektiğine
inanıyoruz.
Çağdaş insan inanırken tanrısal mesajın insana ve topluma olumlanarak yansıyacağını
düşünür ve öyle davranır.
Bireysel ve toplumsal barış ve huzur ancak bu moral değerlerin korunması ile
gerçekleşebilir.
İnsanımızın ve toplumumuzun çağın gereklerine uygun, demokratik ve insan haklarına
saygıyla desteklenen saygın bir yaşama kavuşması uygarlık ahlakını oluşturan kurallara
uyumun yanında varoluş ve inanç konularında da çağdaş yorumlara ulaşmayı zorunlu
kılmaktadır.
Çağdaş ve inançlı insan, düşünen ve üreten insandır; üreten insan da topluma katkı verir,
genel huzur ve gönence ulaşılmasını sağlar.
TOVAK-UYAK, çağdaş bilimin ışığında ve bağnazlıktan uzak bir anlayışla bağlı olduğumuz
moral değerlerle inanç sistemimize ilişkin konularda düşünüp, tartışmamız, bizi bir adım
öteye taşıyacak araştırmaların yapılması için kuruldu ve bir yılı aşkın zamandır coşkulu bir
ekip ve alanında uzman önemli bilim insanlarıyla başarılı çalışmalar gerçekleştiriyor.
TOVAK-UYAK’a ülkemizin en saygın felesefecileri, siyaset bilimcileri, tarihçileri, psikologları,
sosyologları, ilahiyatçıları ve diğer alanlarda yetkin uzmanlar katkı vermekte.
TOVAK-UYAK’ın tüm faaliyetlerini seçkin bilim insanlarından oluşan Bilim ve Danışma
Kurulumuz belirliyor.
Bugüne kadarki çalışmalarımızı yeni ve daha etkinleriyle geliştirirken temel amacımız,
çağdaş Türkiye’nin çağdaş yurttaşları olarak toplumumuzun moral ve kültürel değerlerinin
aşınmasını yine çağdaş yorumlarla önlemek ve daha iyiye ulaşmaya çalışmaktır.
Tüm çalışmalarımızın içeriği bireyin mutluluğu, ulusumuzun birliği ve toplumumuzun
huzurudur.
TOVAK-UYAK’la bir eksikliği giderdiğimize inanıyoruz.
TOVAK-UYAK, Enstitütü Başkanı Ayşe SUCU’nun yetkin yönetiminde çağdaş Türkiye’nin
aydınlık ve uygar sesi olma azim ve kararlılığıyla, aynı zamanda da halkımızın artan ilgisiyle,
çalışmalarını sürdürecek ve geliştirecektir.
4
ENSTİTÜ BAŞKANIMIZ AYŞE SUCU,
GAZETECİ-YAZAR
Ayşe Sucu
Gazeteci – Yazar
Enstitü Başkanı
Gazeteci-Yazar Ayşe Sucu, lise eğitimini 1977 yılında Ankara İmam Hatip Lisesi'nde
tamamladı. 1981 yılında Eğitim Enstitüsü'nde Türkçe-Edebiyat, 2004 yılında Anadolu
Üniversitesinde İlahiyat okudu. 1977 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı'nda çalışmaya
başladı. 1992-96 yıllarında Ankara Merkez İmam Hatip Lisesi'nde Edebiyat öğretm
enliği yaptı.1996 yılında Türkiye Diyanet Vakfı Kadın Faaliyetleri Merkezini, 1998 de
TDV İncesu Kültür Merkezi'ni kurdu.1998 yılında Diyanette ilk kadın “Din Hizmetleri
uzmanı”, bir yıl sonra, yine ilk kadın Eğitim Uzmanı oldu. On dört yıl, TDV Kadın
Faaliyetleri Merkezi Müdürlüğünü ve Yönetim Kurulu Başkanlığını yapan Sucu,
Balkanlar Türk Dünyası Kadınları Türkiye delegesi oldu, İnsani Değerler Derneği
Yönetim Kurulu üyeliği ise devam etmektedir.
Muhtelif tarihlerde, Flash TV Haftalık Din ve Kadın, TRT İnanç Programı Danışmanlığı
ve Sunuculuğu yapan gazeteci-yazar Ayşe Sucu, Batman ve çevresinde genç kız
ve kadınların intihar olaylarını araştırmış ve bu araştırma raporlarını İçişleri
Bakanlığı'na sunmuştur.
Mesleki kariyeri boyunca eğitimine ara vermeyen Sucu, Prof. Dr. Saim Yeprem'den
İslam Hukuku/Usulu-ı Fıkıh ve Kelam dersleri, Prof. Dr. Kenan Gürsoy'dan din ve
felsefe içerikli dersler ve Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün'den de kelam dersleri almıştır.
Ayrıca DİB'de Kur'an-ı Kerim üzerine (aşere-takrip ve talim) ihtisas kurslarını
tamamlamıştır.
“Din ve Kadın” ve “İnsan Olmaktır Dindarlık” yazarın Lotus Yayınevi'nden çıkan
kitaplarıdır. Türktime.com, Ulus ve Sabah ve de iki yerel gazetede yazıları
yayınlanmıştır. Halen Sözcü Gazetesi'nde köşe yazarlığı devam etmektedir.
5
BİLİM VE DANIŞMA KURULU ÜYELERİMİZ
Prof. Dr.Kenan Gürsoy
Felsefe / Vatikan Büyükelçisi Bilim Kurulu Üyesi
Prof. Dr. Gürsoy yükseköğrenimini, Fransa’da Rennes Üniversitesi ve Paris,
Sorbonne Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Yurda döndüğünde Atatürk Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde asistan olarak göreve başlamış; bu
üniversitede sırasıyla Felsefe Doktoru (1979), Yardımcı Doçent (1982) ve Sistematik
Felsefe-Mantık alanında Doçent (1983) unvanlarını almıştır. Ankara Üniversitesi Dil
ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’nde, Felsefe Tarihi Anabilim dalında
Doçent olarak görev yapmış; 1989 yılında profesör olmuştur. 1994 Ekim’inden
itibaren aynı anabilim dalının başkanlığını yapmıştır.
1997 yılında Galatasaray Üniversitesinde göreve başlamış ve 20002009 yılları
arasında Galatasaray Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanlığını yürütmüştür.
2005-2009 yılları arasında TRT 2 kanalında yayınlanan “Düşünce İklimi” programını
sunmuştur.
2009 yılında ise Türkiye’nin Vatikan büyükelçisi olarak atanmıştır.
Eserlerinden de anlaşılacağı gibi daha çok Türk Tasavvufu, Varoluşçuluk Felsefesi,
Fenomenoloji, Etik ve Karşılaştırmalı Dini Etik gibi konular üzerinde çalışmıştır.
Türk Kültür hayatında ve Milli Eğitim sistemimizde felsefi tutum ve düşüncenin
yaygınlaşması için uğraş verenlerden biri olmaya gayret etmiştir. Yurt içinde ve
yurt dışında pek çok seminer ve toplantıya katılmış, konferans vermiş, lisansüstü
seviyede tamamlanmış ve halen sürmekte olan doktora ve yüksek lisans tezlerine
danışmanlık yapmıştır
6
Prof.Dr. Ethem Ruhi FIĞLALI
İlahiyat / Em. Öğretim Üyesi Bilim Kurulu Üyesi
1982 yılında profesör olan Fığlalı aynı yıl Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
dekanlığına atandı. Bu görevini 1992 yılına kadar sürdürdü. Bu dönem içerisinde
rektör yardımcılığı görevini de üstlendi. 1992 yılında kurucu rektör olarak Muğla
Üniversitesinde görevlendirildi. 1990 yılında üniversiteler arası kurul kontenjanından
YÖK üyeliğine seçildi. Fığlalı, öğretmenlik ve akademik hayatı sürecinde birçok kitap
yazdığı gibi İngilizce, Arapça ve Fransızcadan çeviriler ve makaleler de yapmıştır. Aynı
zamanda birçok ansiklopedinin de İslam diniyle ilgili maddelerini yazmıştır. Fığlalı, on
yıl süre ile yürüttüğü Muğla Üniversitesi rektörlüğünden 2003 yılında emekli olarak
ayrılmış ve 2010 yılına kadar Muğla’da Muğla Üniversitesi için kurulmuş bulunan Sıtkı
Koçman Vakfı başkanlığını yürütmüştür.
Prof.Dr. Ahmet İNAM
Felsefe / Öğretim Üyesi Bilim Kurulu Üyesi
1971’de ODTÜ Elektrik Mühendisliği Bölümünü bitirdi. 1972’de İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne doktora öğrencisi olarak girdi. Bu yıldan
itibaren, doktora tezini verinceye kadar aynı fakültede Latince ve Eski Yunanca
dersleri aldı. 1980 yılında, yardımcı dalı Eski Yunan Edebiyatı, Ana dalı Sistematik
Felsefe ve Mantık olmak üzere, doktora sınavlarını verdi. İnam, Altın Portakal Kültür
ve Sanat Vakfı’nın şiir ödülü Seçici Kurul ve Elektrik Mühendisliği Dergisi yayın kurulu
üyeliği yapmıştır. Halen Kitle İletişim Dergisi, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri
Dergisi, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik dergisi, Doğu Batı Dergisi, Dini
Araştırmalar Dergisi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bilimname Dergisi
ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi yayın danışmanlığı yapmaktadır
Ayrıca Felsefe Dünyası Dergisi yazı işleri müdürü olarak görev yapmaktadır.
Haziran 2003 tarihinde başladığı ODTÜ Felsefe Bölüm Başkanlığı görevini halen
sürdürmektedir. Ayrıca, Uluslararası Schopenhauer Derneği ile Michael Polanyi
Derneği, Türkiye Felsefe Kurumu üyesi ve Türk Felsefe Derneği Başkan Yardımcısıdır.
7
Prof.Dr. Saim YEPREM
İlahiyat - Kelam Em.Öğretim Üyesi Bilim Kurulu Üyesi
23 ocak 1941 tarihinde İstanbul’da doğdu. 1959’da İstanbul İmam-Hatip Okulu’ndan
ve bir yıl sonra da İstanbul Pertevniyal Lisesi’nden mezun oldu. Bir süre İstanbul
üniversitesi edebiyat fakültesi felsefe bölümü’ne ve bir süre İstanbul üniversitesi hukuk
fakültesi’ne de devam eden Yeprem, 1963 yılında İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü’nü
bitirdi. 1977 yılında asistan olarak atandı ve İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü, 1982
yılında Marmara üniversitesi ilahiyat fakültesi haline dönüştükten sonra, 1992 yılında
profesör oldu. Yeprem, 1999-2000 akademik yılında atandığı ilahiyat fakültesi dekanlığı
görevini bir süre yürüttükten sonra 2005 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri
Yüksek Kurulu Üyeliği’ne atandı. Yeprem’in uzmanlık alanıyla ilgili yayımlanmış çok
sayıda telif ve tercüme, eser ve makalesi bulunmaktadır.
Prof.Dr. Ali Osman GÜNDOĞAN
Felsefe / Öğretim Üyesi Bilim Kurulu Üyesi
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nden mezun olan Gündoğan,
1982-1986 yılları arasında felsefe öğretmenliği yaptı. 1991 yılında “Blondel’in
Aksiyon Felsefesi ve Türkiye’deki Etkisi” adlı teziyle doktor unvanını aldı. Atatürk
Üniversitesi’nde 1995 ile 2000 yılları arasında bölüm başkanlığı ve dekan yardımcılığı
görevlerinde bulundu.
yılında Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne doçent olarak
atandı. 2001 yılında da Muğla Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde
profesör oldu. Muğla Üniversitesi’nde Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, Güzel
Sanatlar Fakültesi Dekan Vekilliği ve Rektör Yardımcılığı görevlerinde bulundu.
Muğla Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölüm Başkanlığı görevini de
yürütmektedir. Çalışma alanı Çağdaş Felsefe, İnsan Felsefesi, Varlık Felsefesi gibi
alanlar olan Prof. Gündoğan’ın “Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi”, Bergson”,
“Felsefeye Giriş” adlı kitaplarının dışında çeşitli dergilerde yayınlanmış çok sayıda
makalesi bulunmaktadır. Gündoğan, alanıyla ilgili olarak çok sayıda konferans, kongre,
panel ve sempozyuma katılmıştır. Dergilerde yayın kurulu üyeliği, hakemlik, danışma
kurulu üyeliği gibi görevleri bulunan Gündoğan, bazı sempozyum ve kongre düzenleme
kurulu üyeliklerinde de bulunmuştur.
8
Prof.Dr. Şaban Ali DÜZGÜN
İlahiyat - Kelam Öğretim Üyesi Bilim Kurulu Üyesi
1989’da Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. Aynı Fakültede Hint-Alt
kıtasındaki modernist hareketlerle ilgili olarak Yüksek Lisans çalışmasına başladı. Teziyle
ilgili olarak SOAS’ta (Londra) araştırmalarda bulundu. “Nesefi ve İslam Filozoflarında
Allah-Alem İlişkisi” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. 1999’da Doçent oldu.
2001 Akademik yılında öğretim üyesi değişimi programı çerçevesinde Gregoryan
Üniversitesi’nde (Roma); 2003-2004 öğretim yılında ise Georgetown Üniversitesi’nde
(Woodstock Theological Center, Washington) görev yaptı.2005’te profesör oldu. 2007’de
Fulbright Bilim Adamı olarak Amerika’da Birmingham Southern College’da (Alabama)
görevlendirildi. Halihazırda A.Ü.İlahiyat Fakültesi Kelam Anabilim Dalı Başkanlığını
yürütmektedir.
Allah ve İnsan Tasavvuru; Kelam’da yöntem; Haçlı seferleri sırasında Doğu-Batı ilişkileri;
Tabiat ve tarih teolojisi, Modern ve Post-modern dönemde din, uluslar arası ilişkilerde
dinin rolü, vs. temel çalışma alanlarıdır. Arapça, İngilizce ve Almanca bilmektedir. Prof.
Dr. Düzgün, pek çok kitap ve makalenin de yazarıdır.
Prof.Dr. Yurdagül MEHMEDOĞLU
İlahiyat / Öğretim Üyesi Bilim Kurulu Üyesi
1967 yılında İstanbul’da doğdu. 1984’te Fatih Kız Lisesi’ni bitirdi.
1990’da Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. 1991 yılında Marmara
Üniversitesi’ne Araştırma Görevlisi olarak atandı. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü’nde hazırladığı “1838’den 1920’ye Örgün Eğitimde Din Eğitimi ve Öğretimi”
adlı doktora tezini 1998 yılında tamamladı. 2003 yılında Doçent, 2008 yılında Profesör
olan Mehmedoğlu, 2003-2006 yılları arasında Dekan Yardımcılığı görevini de yerine
getirmiştir.
“Okul Öncesi Çocuklarda Dini duygunun Gelişimi ve Eğitimi, Tanzimat Döneminde Din
Eğitimi, Erişkin Bireyin Kendilik Bilinci ve Din Eğitimi, Ahlaki ve Dini Gelişim, Çocuğum
Değerlerimizi Öğreniyor, Küreselleşme, Ahlak ve Değerler, Din ve Ahlak Eğitim ve
Öğretimine Yeni Yaklaşımlar” başlıca eserleridir.
9