Table Of ContentSECCIÓDNE Ü BRASD EF ILOSOFÍA
PROBLEMAS DEL REALISJ\10
Traduccdieó n
CARLOSG ERHARD
GEORG LUKACS
PROBLEMAS
DEL
REALISMO
FONDO DE CULTURA ECONóMICA
MÉXIC-OB UENOASI RES
Primeerdai ceinóa nl emá1n9,55
Primeerdai ceinóe ns pañ1o9l66,
Lae dicoiróing ineaslt oabd refa u er egistproarAd uaf bau
VerlBaegr,l cíonne, lt ítPurloob lndneeRs e aslmiusT.a mbién
sei ncludyoesan r tíciunlcolsu einde olls i bKraor Mla rxu nd
FriedrEincghe allsLs i etraturhisdteol rami ikscmrea d itorial,
publicena1 d9o5 2
Derecrheosse rvcaodnofso ar mleal ey
@ 1966F onddoe C ultuErcao nómica
Av.d el aU nivers97i5d- aMdé,x ic1,o2D .F .
Impreys hoe cheon M éxico
Pritneda ndm adei nM exico
PR:óLOGO A LA EDICIÓNE SPA �OLA
LA GRAN mayorídae l ose nsaydoesq uec onsteas tcao lecctiuó�n
vieroonr igeenn l osa ñosc omprendiednotsr ie9 3y4 i 940S.ih an
dep ublicaarhsoer au,n c uartdoes iglo dedseps uuér se daccisóen ,
hacei ndispenssaebñlael apro,rl om enose nu nos brecvoemse n
tarieolsc ,ó moy elp orqudée s ue xistenScóilaao.s ríe sulptoas ible
deciarl gaoc ercdae s ua ctualidad.
En 193f2u ed isuelltaaR APPl,a o rganizacoifóinc idael l os
escritroerveosl uciondaelr aiU onsi ónS oviéttiocmaá,n doeslae c uer
do de creaurn au niónf ormadpao re scritdoer etso dalsa st en
denciea isd eolog'4'íiaosl .a l uze n i934To.d av ezq uel ad irec
ciónd e laR APPh abísai dos umamentsee ctaruinaa,gr an parte
de lao piniópnú bliclai teradreilsa o cialidsem aoq uelélpao ca
celeblraód isolucyi póuns og randeessp eraneznas su sc onsecuen
ciasE.s taess peranszefa use rodne svanecipeoncdoao p ocop,o rque
elr égimedne S talisnó lsoe p roponqíuae brantealpr o dedr el a
direccdieól na R AAPd,e o rientactiróont zkiys etlaa ,p arasttoa li
nianno o tardeón inauguruanr r etornaold ominidoe lat en
dencisae ctaernil ai teratSuirna .e mbahrugboo,u n perioidnot er
mediod e aflojamieyn etsopse ranyz,ay sa q uee lp roblema del
FrentPeo pulaers taebnat onceense la mbientleo,sp untodse v ista
verdaderammeanrtxei stsaosb rlea l iteratsuecr oan densaerno n
unao rientaceifóinc aEzn. e stéap ocsae f undól ar evisLttia era
turKnrii tpiarkac ombatliars t endencriaapsp istya lso,sr epre
sentandteelsv erdademraor xismcoo nstituyeenre olnl uan grupo
destacaqduoe ,s ib ienn o dominabean modoa lgunloa r evista,
ejercsiióne mbargsoo brlea m ismau nai nfluenmceiraa mentteo
leradsai,nd udap,e roi mportadnett eo domso dosL.a r evisvtiav ió
hastia49 0.Cu áng randye d uradefruae l af uerziad eoliócgai lus
tradodreal g rupoe n cuestilóonm ostreól d iscurdseolc élebre
poetsao viétTivcaor dovseknie lX XIIC ongredseol P artiCdoo
munistdae l aU niónS oviétiActaa.c eón dichdoi scurlsa"o l ite
raturial ustrateisvtaeo"s ,,u nal iteratquurea,s inu nai deología
originya plr ofundsai,nu nai deolopgeíras ondaell ose scritores,
sóltoi enpeo ro bjetpor oporcioinlaurs tracliiotneersa drei laoss
respectaicvuoesr ddoeslP artiednoc adac asoY.a elt ítudleod icho
discurcsoon stituunyace i tal:ae xceleenstcer itcorríat iEc.Ua s sie
viche scribeinót oncbeasj oe stteí tuly oc one stceo nteniudno
penetraanrtteí cuqluoep rovocvói vadsi scusiones.
7
8 PRóLOGAO LA EDICIÓENS PA:ROLA
En estrae visyt a at ítudleo retoc ontreal s ectarilsimtoe
rariyo c ontreal m odernisbmuor guétsu vieroorni gelna m ayo
ríad el osa rtícualqousíp ublicadEolsl .e ctaocrt uahla d et ener
enc uentpao,r s upuesqtuoe,s uf ormdae e xpresihóanb ídae s er
muyd istidnetl ao q ues erísais ee scribiheorysa o brleo sm ismos
temasE.s tos e manifiensot as olamenetne l asi mprescindibles
jugadatsá cti-ccaist adse Stalient,c .-s,i not ambiécno,n f re
cuenciean, l ae structurdaeclic óonn tenidEon. a queeln tonces,
losp rincipdielo asf alseas tructbuársai dceal at eoryí laa p ráctica
staliniannoa sse n osh abíahne chot odavímaa nifiesat nooss
otroas ,m isa migoys am í.S ind udaa,p reciábaymaoc so rrecta
menteen toncleascs o nsecuenpceilaisg rodsela asv ulgarizabcuión
rocrátyi dceal ar igiddeezl at eormíaar xisdteal al iteratpuerrao,
ena quemlo mentsoó lvoe íamtoos davaílae nemigpor inciepnae ll
aparatloat, e oryí laa p ráctidcela o ss ectarliiotse rarEiloh se.c ho
deq uel osm étododse Stalicno nstituyeelrc aenn trdoe e stees
tadode c osassó lsoe n osh izpoa tenmtáes a delanStie.ne mbargo,
estnoo i nflumyáes q ues obreel t onod el osa rtíocs.u lEnc uanto
a lae sencmiias mae,n c ambisoi,g cor eyenqduoe y ae ntoncheasb ía
comprendiydoo c orrectamdeentteer minapdroosb lembaáss icos.
Quen os et rataaq uís implemednetu en at ransfigursaucbijóent iva
posterdieol ru chapsa sadaess,t soe d ejat alv ezd emostrdaerl a
manermaá ss encimleldai anetleh ehco deq uea lgunohsi storia
dorebsu rgueisnetse ligednelt aeé sp ocac,o mop ore jemplJoü rgen
Rühleh,a na preciacdloa rameenltce o ntradset mei sp untodse
vistcao n losd oqmuien abaennt oncye ssi guiedroomni nandmoá s
adelantAes.í p,o re jempleos,c riRbüeh le:" Elr ealisqmuoe é l
teníean v ist[ae sd eciyro,, G . L.]d ifereísae naclimentdee li deal
artístsitcaol ini.a nL.oa . i deoloegsítaé tdieclas talinissemha o
distancidaedl oad efinicdieólrn e alisdmeoL ukác-sy cone llo,
ene lf ondod,e lm arxismoE"s.t ao bservaciólno shd eec hoasd
quiermea yopre spoo rl ac ircunstdaenq cuieap, o rl od emásR,ü hle
noe steán m odoa lgundoe a cuerdcoo nm isp untodse v istYa .e l
socialLiesotK ao fleers criebne i 95o0 ,se am uchoa ntedse lX X
Congresao p,r opósditelo o sm ismoasr tícul"oLsu:ká cys e ls tali
nismos ed istinguuneond e otroc omoe ls ocialilsimboe rya ell
socialibsumroo crátEinctor.ee l lonso e xiste puaelgnutneo ."
Sind udac,o ne stsoó lsoe c ompruebeals ignifihciasdtoó rico
del osa rtícuelsotseo,s l,a r azódne q uee nl al uchpao re lr esta
blecimiednetl oac oncepcyi eólnm étodmoa rxisetnaes l d ominio
del al iteratauqruaél ljousg araunn paple determinasduob,t errá
neoe nb uenpaa rtyel ,o s igadne sempeñaanúdnoh oy.E stmae dia
PRÓLOGAO LA EDICióENS AP� OLA 9
frasúel timean uncilaac uestidóenc isiav saa,b er¿:t ienleonsp ro
blemadse l al iteratquureah ,o yd iscuttoed oe lm undou, nar ela·
ciónd ec ontinuiodbajde ticvoan l asc uestioensetsé tipclaasn tea
dase ns ud íap orl osg riegyo msá sa delanptoer e lR enacimiento
y hastean e ls iglxo1 xo, t rátapsoer,e lc ontrardieao l,g roa dical
menten uevoq uen adat ienqeu ev ery ac onl osp roblemdaesl
pasadoT?e siesn t als entihdaon s ideon unciacdoansf recuencia.
Quec arecdeenc ontenildoor ,e velian mediatameelnh teec hod e
quea uns usr epresentmaánsta epsa sionavduoesl vae vne rssei empre
obligaad orse curersipro ntáneamaelpn atsea dyo as usp roblemas,
ques iguepne rcibiéncdoomsoea ctualheosy e n día.A sí,p or
ejemplhoa,n r ecurrai dmoe nudoa lm anieriscmoom,o a ntecesor,
representiadnetoelsó gdiecu ons a rtrea dicalmennuteev oy, a sís e
apelcao nf recuenac lioase xperimenetsotsi lísdteilRc eonsa cimien
to,e tcP.e roc,o ne llov,u elvae i ntegralrors aed icalmennuteev o
--deliberaod ai nconscientemeennu tnea-c ontinuihdiasdt órica.
Elh echdoe q ues usc ontenisdeoasnn ovedosdoesq ,u es ed epon
gana ntiguaonst ecesyo prreesc ursyo rseeds e sentiearnrteenc esores
y precursonrueesv oess,t coa mbiyaa e nl asl ínedaesl uchaal go
esencilaolr :a dicalmennuteev os ep resenathao rtaa mbiécno mo
alghoi stóricamoeringtien asdeot ;r atúan icamendteeq ues irven
dem odel-oo dea nalogíoat-ropse riodootsr,a tse oríya ost ras
experienqcuieal sa sde ls iglXoI X.P eroe ne stfao rmsae h ai ntro
ducideon l ac ontroveurnsaid ae sviaciimópno rtaynt,le o q uee s
más,u nav erdadecrrai siPso.r qutea mbiéenn p eriodaonst eriores
sep rodujerao mne nudoc ambioism portanetnel sav aloracdieóln
pasador;e cuérdpeosree jemplqou ee ls iglxov m consideró en
gradcor eciecnotmeom odeloess tétiac loosgs r iegyo ysa,n o,c omo
anteriormean ltoesr, o manosL.a revaloradceilóp na sadhoa bía
sidsoi empruen vehícuildoe adle l ac ontinuihdiasdt ór\i ca.
Con todoe ston,a das eh a atenuaedon elc ontradsete es tos
estudcioonsl oq ues ed esigan mae nudoc omov anguardisNmaod.a
estmáá sl ejodse m i pensamieqnuteoe lm itigahrilsot óricamente,
nis iquiebraaj oe la specmteot odológliacc ou:e stiaócne rcdae s i
ser econocoe nno l atse ndencaicatsu almednotmei nantceosm ov er
daderamenrteep resentantoi svead se jal iquidcaorn e lm eror e
cursao l ah istorIinac.l ussiivs ee a ceptaerlam anieriscmoom o
hased e discusieólnd ,i lemsae guirsíiae nd¿om:a nieriesnmo e l
sentíddeol T intorettrtáog ico-heor doeilcp oa,y asAor cimboldi?
Y ene stvai sidóenp rinciplioosa, r tícucloonss ervaaúnnh oyc,r eo
yo,s uv alidelzoq: u eh ayd eh umanoa lab ased e unoab rad e
artel,aa ctitquude e llpal asmcao mop osiblceo,m ot ípioc eaj em-
10 PRóLOCAO LA EDICIÓENS AP� OLA
plare,sl oq ued ecideenú ltimian stan-caiuan ques olamenetne
últimian stancaicae-rdceac ómos ep resenn tealc onteniyd loa
formdae l ao brae nc uestiaócne,r dceal oq ueé strae preseennt a
lah istodreilaa rtye e nl ah istodreil aa h umanidaEdn. e l mé
todod el ac rítiecsat,to i enceo moc onsecueenlcs iiag uiednitlee
ma:s ic onstiteuley lee menptroe ponderdaenlat neá liys eilsj uicio
dichcau estiúólnt imdae lc onteni-ddoe lc ontenihduom anoy
secundariampeonrtt aen,t doe,l c ontenihdios tóricoy- seosctiéal
tio-c- o,p ore lc ontrarliaio n,n ovación dteélcc naiscoEa.s toy
convencdiedq ou ee ne stcau estimóent odolódgeiccias miivsaa r
tículsoees n contraebnae nlb uenc aminoN.a dad ecisciavmob ia
ene llloa c ondicionatleimdpaodr daell osm ismosE.n aqueeln
tonceesne, lp rimecrh oqueen c iermtood oc one lm odernislmao ,
prioriddeal da i nnovactiéócnn ifcuaen egadrao tundamenStien.
embargnoo, h abídae t ardearnh acérsecmaed av ez más claro, al
analizaarrt isyt aosb rapsa rticulqaurees si,b ienl ai nnovación
técniccoam op rincibpáisoi dceol j uiceisot étmiecroe ccei ertamen
teu nar epultsoat acli,e rtiansn ovacipouneedse cno nvertciorns e
todoe,n c uantroe fledjeor se laciohnuemsa narse almenntuee vas
e independientdeeml eantste eo rfea isn tencidoens eussi nventores
y propagandiesnt ealse,m endteo plasmaciovneersd aderamente
realisHtea psu.e stdoe m anifieessttoac so nexioennee sl a nálisis
dea lgunoabsr adse T homasM anny deo troasu torEens. m i es
tétieclap ,r oblegmean ersaulb yacean etset ohse chossef ormulaba
ene ls entiddeoq uet odoab rad ea rtaeu téntciucmap lye a mplía
alp ropitoi emploa sl eyedse s up ropigoé nerYo .l aa mpliación
tiensei emplreu gaern e ls entiddeol c umplimiednet loa s" exi
gencidaeslm omento"E.s tacso ncepcisoónlesose h allaenn, l os
artícudleol so sa ñost reinetnag ,e rmenY. e ss uc arácter mera
mentee mbrionaerliq ou ed etermisnuat imidye szu l imitación
porp artdee l asa lternateinvtaosn ciemsp erantSeisne. m bargo,
todav ezq uee stápnr esenetnee sl lo-sa unques olamenetnee m
brión-e,s perqou es ua rraiegnol aa ctualiddea edn toncneos
impedicroán,t odol,a e ficaaccitau daele stoesn sayos.
G.L.
Budapdeiscti,e mdbe1 r96e5
ARTE Y VERDAD OBJETIVA
[1934]
l.LA OBJETIVIDDEA LDA VERDADE N LA TEORÍDAE LOO NOCIMIENTO
DEL MARXISMO-LENINISMO
EL FUNDAMENTdOe t odoc onocimiejnutsotd oe l ar ealidyaads ,e
tratdeel an aturaloe dzeal as ociedeasde ,lr econocimideeln at o
objetivdiedlma du ndoe xterieosrte,os d,e s ue xisteinncdiea pen
dientdee lac oncienhcuimaa naT.o dac oncepcidóenlm Ímdo
exterinoo re sm ásq ueu n refleejnol ac oncienhcuimaa nad el
mundoq uee xisitned ependientdeeme elnltaeE. s thee chfou nda
mentadlel ar elacdieól na c oncienccoinea ls esre a pliacsai mismo,
pors upuesatlor ,e fleajrot ísdteil caor ealidad.
Lat eordíealr eflecjoon stiteulfy uen damenctoom únd et odas
lasf ormadse ld ominitoe óriyc por áctidceol ar ealidpaodrl a
concienhcuimaa naE.s ,p ue,tsa,m biéenlf undamendteol at eoría
delr efleajrot ísdteilc aor ealidya edl,o bjetdoel adsi squisiciones
ultericoornessi setnid reát ermilnoae rs pecdíeflr iefcloea jrot ístico
dentdrelmo a rcdoe l at eorgíean erdaellr eflejo.
Lat eorjíuas tya c omprensdievlra e fletjioe nseu o rigeenne l
materialdiisamloé cteinc loa,so bradse Marx,E ngelLse,n iny
StaliPna.r laa c oncienbcuirag ueessia n concebuinbalt ee orjíuas
tad el ao bjetividdealrd e,f leejnol ac oncienhcuimaa nad e la
realidqaudee xisitned ependientdeemee lnlteaen, s umad,e u na
teormíaat erialista-ddeilra elfélcetPjioocr.sa u puessteod ,a ne nl a
práctdiecl aac iencyi ae la rtbeu rguesiensnu merabclaessod se l
reflejjuos tdoe l ar ealidaasdíc, o mon o pocoasv anceensd irec
ciódne u np lanteamioe unntaos olucijóuns tdoesl problSeimna .
embargtoa,np rontcoo mol ac uestisóeen l evaalp landoe lc ono
cimientteoó ritcood,op ensadbourr guésesa tasecnae lm ateria
lismmoe cánioc os eh undee ne li dealifsimloo sófLiecnoi.nh a
caracteryi czraidtoi ccaodnco l aridiands uperaebsltbeaa rredreal
pensamiebnutrog uéesn ambasd ireccioDniecsea. propósito
delm aterialmiescmáon iqcuoe " sud efepcrtion cciopnsailes nt e
lai ncapacidaadp lpiaclraaadr i alécat liact ae ordíeal aism ágenes,
alp roceys aol d esarrodlello conocimiYe cnatroa"c.t ear ciozna
tinuaceilói nd ealifsimloo sócfoimcoos igue":D esdeel p untdoe
vistdae lm aterialdisimaoil céeocl,it d ealifsimloo sóefsii,cn ov ersa
menteu,n ,. .d esarro(lilnof lachiiónnc,h azuónn)ie lraaetlxa,g era-
11
12 ARTEY VERDADO BJETIVA
do,e xcesidveou ,n od el osr asgodseu, n od el osl adodse,u nod e
losh itos pupeosrte olcs o nocimiea nltoao b soludteoi ficdaedso,
prenddield aom ateridael, a n atural.e zR.ae .c tildiandey i unila
teralirdiagdi,d ye azn quilosamiseunbtjoe,t ivyi csemgou esruab je
tivav,o illaasr aíces epistedmeolil dóegailciassm o."
Estdao blien suficideenl cati eao rbíuar guedsealc onocimiento
sem anifieesntt ao dloossd ominiyo esn t odolso sp roblemdaesl
refledjelo a r ealidpaodrl ac oncienhcuimaa naS.i ne mbargnoo,
podemoosc uparnaoqsu ín id eld ominicoo mpledteol at eordíeal
conociminenidt eol ah istodreilac onocimiehnutmoa noH.e mos
del imitaran doess tacúanri camenatleg unaossp ectiomsp ortan
tesd el at eordíeal c onocimiednetlmo a rxismo-ilsemnoii,nm por
tantseosb rteo doe nr elacicóonne lp rolbemdae l ao bjteividad
derle flaerjtocí osd tel iar ealidad.
Elp rimeprr oblema impodretlqa uneta eq uíh emosd eo cu
parnoesse ld el asi mágenreesf leijnamse diadtealms undoe xte
riorT.o doc onocimiednetsoc anesnae llacso:n stiteulyf eunn da
mentoy elp untdoe p artiddeat odoc onocimiePnetroon. o s on
más, precisameqnuteee l,p untdoe p artiddealc onocimieyn ntoo ,
completealcn o njundteolp rocedseolc onocimieMnatrox.s ep ro
nunciaa p ropósdiete os tcau esticóonnu nac laridiande quívoca.
Dice":T odac iencsiear ísau perfsliue ala specyt loa e sencdiea
lacso sas coinciindmieedriaant ameYn tLee.n"i nq,u eh aa nalizado
estcau estieónns usc omentarai loasl ógidceaH egelf,o rmullaa
cuestidóemn o doa nálog"oL:a v erdnaods e e ncuentarlpa r iinc
pios,i nao lf ino ,m ejodri choe,n l ac onthmaciLóan v.e rdad
noes lai mpreisniiócni E aillu.s"te rsatp ee nsamniteop orc om
pleteon,e ls entiddeol os.a rgumentdoeMs a rxc,o n un ejemplo
,
del ae conomía pol"íEtlvi aclae:os ru n a categoríad ecl aar ente
materialdiedl aosd e nsibpleer,eo sm ásv erdadceonrt ood,o q,u e
lal eyd el ao feryt al ad emanda.Y "p artienddeo a quíL,e nin
pasaa lad eterminauclitóenr dieol ra f uncidóenl asc ategorías
abstracdteal so,sc onceptloassl, e yeest,c e.n,l at otaliddealcd o
nocimiehnutmoa ndoe l ar ealidaa lda;d eterminadceis óuln u gar
en lat eordíeas arroldlealdr ae fledjeol,c onocimieonbtjoe tivo
del ar ealid"adD.em odoa nálogao c omol as imlpef ormdae l
valoerl,a ctpoa rticulatrr udeeqldu eeu nam ercancpíoaro tra
contieynaee n forman o desarroltloaddala assc ontradicciones
principdaellce asp italiassmísoi ,g nifyiatc aam biélnam áss imple
geenralizlaafc oirómanc,id óeJn o cs once(pjtuois,cc i oonsclusiones,
etce.)lc, o nocimiseinetmop ernep rogredselo ap roufndac onexión
objevtadi elm undop ore lh ombreS.o"b rdei chbaas ep ueddee cir