Polybii historiae: Vol. IV. Libri XX - XXXIX - fragmenti

608 Pages·1995·26.223 MB·Latin

by  Th. Büttner-Wobst (editor), Ludwig Dindorf (editor)

POLYBII HISTORIAL·
VOL. IV LIBRI XX-XXXIX FRAGMENTA
EDITIONEM A LVDOVICO DINDORFIO CVRATAM
RETRACTAVIT
T H E O D O R V S B V E T T N E R - W O B ST
EDITIO STEREOTYPA EDITIONIS
PRIORIS (MCMIV)
m
STVTGARDIAE IN AEDIBVS B. G. TEVBNERI MCMXCV
Die Deutsche Bibliothek — CIP-Einheitsauíhahme
Polybhu:
[Historiae]
Polybii Historiae / ed. a Ludovico Dindorfio cur. retractavit
Theodorus Buettner-Wobst. — Ed. stereotype. -Stutgardiae :
Teubner.
(Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneríana)
NE: Buettner-Wobst, Theodor [Hrsg. ]
Ed. stereotype
Vol. 4. Libri XX-XXXIX [u. a.]. - Ed. stereotypa ed. 1. (1904).
-1995
ISBN 3-519-01718-0
Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt,
jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne
Zustimmung des Verlages unzulässig und strafbar. Das gilt besonders für Verviel-
fältigungen» Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und
Verarbeitung in elektronischen Systemen.
© B. G. Teubner, Stuttgart 1985
Printed in Germany
Druck und Bindung: Druckhaus Beltz, Hemsbach/Bergstraße
PRAEFATIO.
CAPUT I.
DE EXCERPTIS ΠΕΡΙ ΠΡΕΣΒΕΩΝ.
1. Excerptorum Constantini VII. Porphyrogenneti
(912—959) iussu confectorum1) pars, quae est περί πρέ-
σβεων, duo in capita est divisa, quorum uno eae lega-
tdones continentur, quas ad alios populos proficisci Bomani
iusserunt (περί πρέσβεων 'Ρωμαίων πρός έ&νιχονς), altero
eae, quas ceterae gentes ad Romanos miseront (περί πρέ-
σβεων ί&νών προς 'Ρωμαίους). Omnes yero hae eclogae
uno codice servatae antiquissimo Scorialensi anno 1671
combusto ad haec tempora non venissent, nisi D armarli
eiueque sociorum diligentia aut ex ipso libro archetipo
aut ex codicibus de ilio ab iisdem descriptds multi libri
essent transscripti. Quae cum ita sint, nunc exstant ta-
les codices, quibus aut omnia excerpta aut pars eorum
inest, hi:
Α. Περί πρέσβεων 'Ρωμαίων πρός Ι&νιχονς
1. cod. Vaiicanus Palatinus 413.
2. cod. Monacensis 267.
3. cod. BruxeUmsis 11301¡16.
4. codices Scorialenses Β III 14 et Β III 21.
δ. cod. Vaiicanus 1418.*)
1) Cf. Caesii Dionia editíonem a Boieeevaimo cura tarn
vol. I, XXI—XXXV et Excerpta de leg. ed. C. de Boor. Berol.
1908, rol. I, VU gg.
2) De codicibus Bruxellenei 8761 et Parigino 2463 y. de
Boorii editionem exc. de leg. vol. I, XIV et p. VILI ann. 1 nostrae
praefationia.
IV PRAEFATIO.
Β. Περί πρέσβεων έ&ν&ν προς 'Ρωμαίους
1. cod. Ambrosianus Ν135 sup.
2. codices Vaticani Palatini 410/12})
3. cod. Monacensis 185.
4. cod. Bruxellensis 11317121.
5. codices Scorialenses Β III 21 et Β III 13.
6. codices Vaticanus 1418 et Neapolitanus III Β 15.
2. His ex libris Fulvius Ursinus, cum selecta ex
libris Polybii de legationibus Antverpiae anno 1582
ederet, usus est et codice Vaticano 1418, quo continen-
tur eclogae Polybianae περί πρέσβεων έ&νων usque ad
21, 46,5 ής δια τους πολεμίους προτερον (sic) ίξε atque
excerpta Polybiana περί πρέσβεων 'Ρωμαίων, et codice
Neapolitano ΙΠ Β 15, qui incipit 21,46,5s. πρότερον
¿ξεχώρηΰαν' χίονς ài xal σμυρναίους et servavit partem
posteriorem excerptorum Polybianorum περί πρέσβεων i&-
νών. Duos vero hos codices meum in usum comparatos
ab Graeveno, qui cod. Vaticanum contulit inde a libro
vicésimo usque ad 21, 46, 5, et a Spirone, qui eiusdem
libri manuscripti contulit excerpta Polybiana περί πρέσβεων
'Ρωμαίων, et a Martinio, qui totum cod. Neapolitanum ex-
cussit, Ursinus non dubitavit sua ipsius manu ita corri-
gere, ut saepissime difficile sit dictu, utrum singulae
scripturae librorum ipso a scriba fuerint exaratae an
auctoritati Ursini sint ascribendae. Praeterea de Boorius
litteris mense Iulio a. 1902 ad me datis luculentissime
exposuit Antonium Augustinum, archiepiscopum Tarra-
conensem, per quem Ursinus eos codices acceperat > (ν. de
Boorium Site.-Ber. cet. p. 150ss.), in his libris nonnulla
sua manu in margine mutasse '), quae Ursini auctoritati im-
1) Hos libros (v. Henr. Stevensonum, codices manuscr. Pa-
latini graeci bibl. Vatic. Romae 1885, 267) post Krascheninni-
kovium ( Vieant. Vrem. 1898, 439 ss.) coatulit de Boorius (Site.·
Ber. d, Kön. Prems. Alead, d. Wiss. 1902, 146); ν. de Boorii
editionem exc. de leg. vol. I, XI s.
2) Scribit Augustinus (Augustini opp. VII 267 epist. 46):
„Mando con questa tutti li fragmentì con certe mie postille in
margine" (v. de Boorii editionem exc. de leg. vol. I, XIV).
PRAEFÁTIO. y
merito nunc tribuí soient quaeque tum dem um Augustino
poterunt reddi, si eius manus ab Ursini accurate discern etur.
3. Quibus codicibus Isaacus Casaubonus usus sit,
cum Polybii excerpta Parisiis anno 1609 ederet et lati-
nam adderet versionem, in praefationis pagina paenultima
ipse profitetur verbis bis: .Jdiüta cmendauimus nec panca
suppleuimus è codice ms. IIÎÇI Πρεαβειων viri eruditissimi
Andreae Schotti: gui etiam fragmenta quaedam è Thco-
dosii Parvi Excerptis descripta ad nos misit: guae tarnen
vulgata prius fuerant, verum aliis locis (i. e. in quinqué
prioribus libris), quaedam etiam in II. parte (i. e. in ex-
cerptis antiquis). Eorumpse Excerptorum (i. e. Theodosii
Parvi) tomum primum inuenimus in splendidissima librorum
supeUectile . . . Iacobi Augusti Thuani. Certe in prima
fronte eius libri erant haec verba, etsi diuersae manus,
Ό içavldaç tò παρόν, θιοδόΰιος iazlv 6 μικρός, de quo
plura in Commentants." Quibus e verbis Schweighaeuser
(vol. II, XIX) rectissime intellexisse videtur Casaubonum
codices Schottanos (ita duo volumina [v. p. VII ann. 1]
Schottii Casaubonus sine dubio nominasset, si ipse vidisset)
in manibus non habuisse, sed ab Andrea Schottio nihil
aecepisse, nisi lectiones discrepantes ab eclogis Polybianis
Ursini cura editis et integra nonnulla Polybii excerpta,
quae non erant in medium prolata in editione principe.
Cum vero Schottius insuper adiecisset eclogarum com-
pilatorem in suo codice (ita videtur Schottius scripsisse
nimia brevitate, cum tomum priorem codicum vellet in-
tellegi) nominari Theodosium Parvum, Schweighaeuser
recte addit Casaubonum ea Schottii verba perperam ita
esse interpretatum, quasi lectiones quidem a Schottio
missae essent haustae e codice simillimo ei, quo usus
erat Ursinus, éclogas vero illas, quas Schottius miserat
integras, ex altera excerptorum collectione essent ductae,
quorum auctor esset Theodosius Parvus. Quae utrum
sint a Schweighaeusero recte disputata necne, eo facilius
nunc potest diiudicari, quoniam Schottani codices ab
Omontio (Revue de l'instruction publique 1885, 12 ss.) in
1·
VI PBAEFATCO.
bibliotheca Bruxellensi detecti. ac nuper accuratissime
descripti sunt ab Iusticio (Le codex Schottanus des extraits
de legaUombus. Gand 1896). Nam primum quidem in
his duobus codicibus Bruxellensibus 11301/16 et 11317/21
praeter excerpta περί πρέαβεων ex libro vicésimo et se-
quentibus hausta multae insunt eclogae ex quinqué priori-
bus libris petitae (v. Iusticium 1. c. p. 33) et ex excerptis,
quae antiqua dicuntur, derivatae (τ. Iusticium 1. c. p. 33 s.
et 45 s.). Deinde tomus prior illorum librorum, cui ta-
rnen ntçl πρίΰβιων sunt inscripta, non περί πρεββειΰν, ut
Schottium secutus (cf. p. VII ann. 1) Casaubonus falso
affert, habet in summo margine fol. 2r recentiore manu
addita: δ iqavLdag τό ηαρον Θεοδόσιος ¿ατίν 6 μικρός (v.
Iusticium 1. c. p. 31), ita ut Schottius ad Casaubonum
quodam iure scribere potuerit se Theodosii Parvi excerpta
ad eum mittere. Si vero Casaubono licuisset ipsis duobus
Schottii codicibus uti, vir ille doctissimus, qua erat cura et
diligentia, et dirisset se e duobus quidem codicibus Schottanis
— non e codice — multa emendasse ñeque contentas fuisset
35, 3, 9 lacunae signum adderò et latina in versione ad-
icere verba 'verum omnes reliquos populos', sed dubitari
non potest, quin e cod. Bruxellensi 11317/21 lacunam
editionis Ursinianae expleturus fuerit additis verbis 'άλλα
xai τους άλλους απαντας'. Quae cum ita sint, dubitatio esse
non potest, quin Casaubonus ipso altero volumine codicum
Schottanorum, quod nunc dicitur codex Bruxellensis
11317/21, ad Polybium emendandum neque usus sit ñeque
a Scbottio acceperit lectiones varias ex ilio libro manu
scripto haustas. Quamobrem vir ille doctus neque 22,
6,6 Ursini errorem mutantis Κλαύδιον in Σεμηρώνιον e
codice ilio Bruxellensi 11317/21 potuit corrigere neque
restituere ex eodem fonte nomen Tittorum 35, 2, 3 et
Gillimae 36, 3, 8 Ursini in editione depravatum. Sed
eicut Casaubonus eo loco, de quo fecimus verba, orationis
defectum tollere non potuit, ita aliis multis1) locis, qui-
1) Ernestus Schulziue (de excerptis Constant, qaaeet. crit.
Digs, inaug. Bonn. 1866) affert pag. 27: 21, 10, 10 (deaunt
PRAEFATIO. VÌI
bus Ursini editto laborabat lacunis, verba, quae deerant,
idem Schottii ope non potuit addere, quod, cum ea ex-
cerpta, e quibus hi loci potiti sunt, in codicibus Schottii
servata non essent, in eius schedis nihil potuit bis de
locis depravatis afferri1). Contra per se patet Oasaubonum
e lectionibus a Schottio e codice Bruxellensi 11301/16
excerptis atque ad ipsum missis et magnam illam lacunam,
quae ab Ursino 28, 6, 6 erat relicta, explevisse additis
verbis ουχ ωοντο usque ad 'Ρωμαίοις et τα ς πιξιχάς nal
τάς ναυτικός scripsisse 33,13,9 (ν. ad h. 1.).
Cum igitur veri simillimum sit a Casaubono ad
edenda Polybii excerpta non esse adhibitos ipsos Schottii
codices, sed varias quasdam lectiones a viro ilio docto
Ursini editionem cum tomo priore codicum suorum, qui
nunc dicitur cod. Bruxellensis 11301/16, conferente ad
illum missas, difficile est diotu, quid Casauboni verba de
excerptis Theodosii Parvi in Thuani bibliotheca inventis
addita significent. Schweighaeusero quidem (vol. II, ΧΧΙΠ
ann. d) Casaubonus videtur ita de hoc codice loqui, ut in-
tellegatur nihil in eo fuisse, quod ad Polybium pertineret.
„Nam" inquit vir ille doctissimus „non nisi ex occasione
χαρέντα; τους ένεβτώτας xaiçoùs), 21,31,3 (deeet Γναίον), 22,12,2
(deaunt xaì άηαρρηαΐαοτον χαταίιίαισ&αι τήν nolixdav, ¿πι-
βφαΐή·, lacunam indicat Ca), 24, 9,11 (deest ti Si μ,ή). Addenda
sunt: 21,4,6 (deeet âdneç), 21,20,4 (deeunt »al πιξνκάς).
1) (juod Schottius in epistola a. 1693 ad Iuetum Lipsium
data (cf. syllog. epiatol. a vir. ill. script, coll. Petrus Burmannus,
Leidae 1724, torn. I 98, ep. 93) sic ecribit: „Graeca, quae multo
in Hispania non otiosus collegeram . . . cum amici*, eruditiβ
hominibus, libenter communicant ... in his Heliodori AUhonixà,
neçï ηρεαβιιων (ν. pag. VI) volumina dm, ex quibus Fulvius
Polybii άποαηααμάτια ediderat: aliaque ...", hie ex verbis cum
Em. Schulzio 1. c. p. 28 non potest intellegi Schottium volumina
ilia duo misisse ad Casaubonum. Nam, ut alia omittam, si
Schottiue anno 1693 vel antea codices suos, quibus excerpta
Polybii inerant, ad Casaubonum misisset, quo iure Casaubonus
ipse novem annis post ad Schottium potuit scribere (epist. 812
editionis Casauboni epistularum Almeloveeni Roterod. 1709):
„De fragmentto Polybii, etsi iam a Francisco Piihoeo ilia ac-
ceperam, immortales tarnen tibi et habeo et ago gratias"?
PRAEFATIO.
inscriptionis, quae Theodosii nomen praeferebat, codicie
illius mentìonem fecisse videtur. Et sane, si Polybiana
de Legationtbus excerpta in ilio codice fuissent, cupide eum
Casaubonus, qui nnllum alium mstum librum horum Ex-
cerptorum vidit, perlustraturus fuerat, et plura de eodem
dicturus. Iam plura quidem in Commentariis, qui nunquam
prodierunt, promittit: sed, plurane de ilio Thuaneo codice,
an de Theodosio isto parvo fuerit dicturus, in ambiguo
relinquit." Accedit, quod neque Schweighaeuser in cata-
logo bibliothecae Thuaneae, qui Parisiis anno 1679 pro-
diit, neque Ern. Schulzius (1. c. p. 50 ann. l) in catalogo
bibl. Thuaneae, quem edidit los. Quesnell Lauenburgi ad
Albim 1704, Thuani codicem invenire potuit, qui ad Po-
lybium pertineret. Unus autem Thuani codex a Boisse-
vainio (1. c. p. XXV ann. 2) repertus, quo quaedam partí-
cula vel minima excerptorum de legatis Romanorum non
tamen e Poly bio haustorum continetur'), Casauboni liber
Thuaneus ideo esse non potest, quod verba i ίρανίΰας το
παρόν θεοδόΰιος ίοτίν 6 μικρός, quae in prima fronte
codicis diversa manu fuisse addita Casaubonus diserte
testatur, prorsus deesse Michael Krascheninnikovius Dor-
patensis, qui eum codicem (est Parisinus 2463) domi
haberet, mecum libéralissimo communicavit. Sed quod
inter omnes codices superstates, quibus excerpta neçl πρί-
αβεων insunt, unus liber Bruxellensis 11301/16 in fronte
libri i. e. in summo margine fol. 2T habet alia manu
exarata '6 ¿ρανίαας το παρόν θιοδόαιος iaxìv ò μικρός'
eadem ratione, qua in Thuani codice fuisse Casaubonus
exponit, num verisimile esse videtur ipsum ilium codicem
Braxellensem, olim Schottanum, e quo Schottium multa
in usum Casauboni descripsisse supra docuimus, in biblio-
thecam Thuani translatum ibique a Casaubono fuisse
1) Excerpta de legatis Romanorum tantum ilL follie (110r—
114r) eo in codice contineri (inde a prooemio, retro Patricio,
Georgio Monacho, Ioanne Antiocheno usque ad Dionys. Hal. 16,
7 p. 216, 32 Kieseling τιλ(ντώντις) KraecheninnikoviuB ad me
ecripeit. Cf. de Boorii editionem exc. de leg. vol. I, ΧΙΥ.
PRAEFATIO. IX
adhibitum? Quid? Casaubonus, vir ille doctissimus, si
fontem earum lectionum, quas a Schottio acceperat, rep-
perisset, num dubitasset et Schottanis schedis reiectis
ipsum Thuaneum librum excutere et in praefatione ex-
plicare se e codice Thuani multa emendasse nec pauca
supplevisse? Fraeterea idem si codicem istum in mani-
bus habuisset, dubitari non potest, quin statim intellectunis
fuerit excerpta Theodosii Parvi eadem esse atque ea, quae
coHectione Constantini περί πρέσβεων servantur. Quoniam
autem Casaubonus, ut supra est expositum, perperam
putavit Theodosii Parvi excerpta Polybiana esse diversa
ab eclogis Constantinianis e Polybio petitis, inde intelle-
gitur Thuani in codice Polybii excerpta non infuisse.
Quae cum ita sint, ne ulla quidem manet dubitatio,
quin Thuaneus codex Casauboni nunc deperditus ad Poly-
bium non pertinuerit.
Ne vero in quaestione hac difficillima res inter se
turbentur, Ernesti Schulzii error videtur esse corrigendus,
quem usque ad haec tempora esse propagatum admirari
satis non potui. Quod enim Casaubonus ad Andream
Schottium epistulam dedit (v. p. VII ann. l) se viro illi
docto gratias agere de fragmentis Polybii missis, etsi iam
a Francisco Pithoeo ilia acceperit, ea verba non, ut
Schulzio (1. c. p. 26) videtur, ad excerpta περί πρέΰβεων re-
ferri possunt. Primum enim supra demonstravimus Schot-
tium praeter excerpta περί πρέΰβεων quasdam alias éclogas
ad Casaubonum misisse e quinqué libris prioribus Polybii
et ex antiquis excerptis petitas, quae tamen ab ilio iam
prius essent vulgatae; deinde ipse Casaubonus exponit in
praefationis pagina paenultima se in edendis excerptis
antiquis adhibuisse Francisci P\thoei quendam codicem
praestantissimum. Quae si perpendimus ac nobiscum re-
putamus Casaubonum eo loco, quo quibus subsidiis usus
excerpta πίρΐ κρίαβεων ediderit enarrat, de Pithoei frag-
mentis prorsus silere, apparet eum in ea epistula, quam supra
attulimus, Schottio gratias egisse, quod éclogas nonnullas ex
antiquis excerptis derivatas sibi misisset, quas tamen e
χ PRAEFATIO.
codice Pithoei iamdudum fecisset publici iuris, Pit ho e i
yero codicem neçl πρέσβεων nunquam exstitisse.
Postquam igitur nunc demonstravimus Casaubonum
ad Polybii excerpta περί τιρέΰβεων edenda praeter Ursini
editionem nihil potuisse adhibere, nisi schedas Schottanas
e codice Bruxeilensi 11301/16 haustas, man et tamen una
difficultas haec. Etsi enim 25, 4, 8 ss. in Ursini codice
Neapolitano III Β 15 verba τω Περαεϊ — Ιδεδώρψο των
νεωατί erant omissa, quia scribae oculi, postquam pa-
ginae 99. ultima vocabula νυμφαγωγίαν τήν, νεωατί exara-
yit, cum codicis paginam insequentem litteris impleturus
esset, a vocabulo νεωατί paragraplii octavae ad yocabulum
νεωΰτΐ paragraphi decimae aberraverant, Ursinus tamen
lacunam h. 1. hiare non sensit, sed ipsa codicis yerba
repetere non dubitayit. At Casaubonus et totam illam
lacunam iisdem verbis explet, quibus suppletur in ceteris
codicibus recentioribus, quamquam in libris Schottii illud
Polybii excerptum non exstat, et pro αύτ&ν την Λαοδίχψ
editionis Ursinianae cum iisdem codicibus rectissime revocat
αντω τήν ΑαοδΙχην. Quem codicem, e quo Casaubonus hanc
lacunam videtur explesse, fuisse recentiorem Deque comparali
posse cum codice Ambrosiano inde elucet, quod corruptum
illud φραχτήτων librorum recentium a Casaubono quoque
repetitur, cum in Ambrosiano sit traditum άφραχτητων, quòd
in άφραχτιτών mecum esse corrigendum patet. Altero quoque
loco (31,32,3) Casaubonus haec verba, quae in editione
Ursini erant omissa 'xal xa&ólov παραχαλέΰοντας διαααφεΐν', e
codice quodam altero videtur addidisse, quoniam in Schottii
libris manu scriptis ea écloga, ex qua sumpta sunt ea
verba, non erat exarata. Quali autem e codice recentiore
Casaubonus ea verba, quae in editione Ursini deerant,
adiecerit, dici nunc non potest, quam vis id pro certo
firmoque afßrmaverim ipsum ullum codicem a Casau-
bono non fuisse adhibitum (nam si vir ille doctus codice
excerptorum περί πρέαβεων ¿&νών uti potuisset, cum de
eo diserte fecisset verba, tum ex eo multas illas lacunas
atque multa alia menda, quibus Ursini editio erat