Table Of Content■ po prostu —
UNIX
Spis Treśo
Wprowadzeni« 1I
Rozdzid 1. Podstawy 15
łączenie się z systemem UN!X 16
Logowanie się 18
Zmieniali ie hasła za pomocą poleceń ją passwd 20
Wypisywanie spisu katalogów i plików
za pomocą polecenia !s 22
Zmień lanie kataJogu bieżącego za pomocą polecenia CD 2 4
Określanie swój ej pozycji w drzewie katalogów
za pomocą polecenia pwd 26
Przetwarzanie potokowe wejścia i wyjścia 27
Przeadresowanie danych wyjściowych 2S
korzy star ie z symbol i wieloznaczny t^i 30
Przeglądanie zawartości pliku za pomocą polecenia morę 31
Przeglądanie zawartości pliku za pomocą polecenia cat 32
Użytkowanie systemu 33
Dostęp do podręcznika systemowego
z;t romocą polecenia man 34
Wy lęgo wywanie się 36
Rozdział 2, Korzystam« z plików i katalogów 37
Tworzenie katalogów za. pomocą polecenia mkdir 38
Tworzenie plików za pomocą polecenia Unicli 40
Kopiowanie katalogów i plików za pomocą polecenia ep 42
Wypisywanie spisu plików l katalogów
za pomocą polecenia ls (więcej szczegółów) 44
Przenoszenie i zmienianie nazw plików
za pomocą polecenia niy 46
Usuwanie plików za pomocą polecenia rin 47
Usuwanie katalogów za pomocą polecenia nridir 4^
Odszukiwanie plików' zu pomocą polecenia (ind 51
Tworzenie dowiązań za pomocą polecenia En
(dowiązania stale) 53
Tworzenie dowiązań za pomocą polecenia lit s
(dowiązania symboliczne) 55
Rozdział 3. Prota z powloką 57
Określanie, z jakiej powłoki korzy slusz 58
Poznawanie powłok i ich opcji 5i
Zmień ino it ptńtl iuki za pomocą po I ceeniu cli sh 61
Tymczasowe zmienianie powłoki 62
Korzystanie z uzujłeloi&nia poleceń w powłoce bash 64
5
1
Spis treści
Przeglądanie historii sesji w powłoce bash 65
Korzystanie z uzupełniania poleceń w puw loee ksh 67
Przeglądanie historii sesji u powłoce ksh 69
Przeglądanie historii sesji w powłoce esh 7 i
Zmienianie swojej tożsamości za pomocą polecenia su
Poprawianie ustaw i mi terminala za pomocą polecenia stly 74
Opuszczanie powłoki 76
Rozdział 4. Tworzenie i redagowanie plików 77
Wy 6+>r edytora 78
Uruchamianie i zapoznawanie się ł edytorem picu 80
Edytor pico - zapi sy wan ie zim ian B2
Edytor pico - wycinanie i wklejanie bloków tekstu B3
Edytor pico- sprawdzań jfe pisown i 84
Edytor pico - uzyski1wianie pomocy 85
Opuszczanie edytora pico 86
Uruchamianie i zapoznawanie się z edy torem vi 87
Edytor vi zachowywanie zmian w plikach 89
Edytor t i dopisywanie i usuwanie tekstu TO
Edytor vi - imponowanie plików 91
Edytor vi - wyszukiwanie i zamienianie ciągu znaków 92
Opuszczanie edytora vi 94
Rozdział 5. Zarządzanie prawami własności i dostępu 95
Zapoznawanie się z prawami własności i dostępu do plików 96
Odszukiwanie właściciela plików 97
Określanie, w jakiej znajdujesz się grupie 99
Zmienianie przynależności do grupy dla plików i katalogów
za pomocą polecenia ehgrp 1 fil
Zmienianie praw własności plików i katalogów
za pomocą polecenia chowu 103
Zmienianie praw dostępu za pomocą polecenia ehmod 105
Tłumaczenie praw dostępu zapisanych symbolicznie
(literowo) na wartości liczbowe i OB
Definiowanie domyślnych praw dostępu
za pomocą polecenia umask 1 Itl
Rozdział 6, Operacje na plikach 113
Zliczanie plików i ¡cli zawartości za pomocą ¡hilecenia w e 114
Przeglądanie początków plików za pomocą polecenia head î 15
Przeglądanie końców plików za pomocą polecenia la il U 6
Odszukiwanie tekstu za pomocą polecenia grcp ! 17
Polecenie gicp - uży wanie wy rażeń regularny ch I ¡8
Zastosowania innych wyrażeń regularnych 1210
Dokonywanie zmian globalnych za pomocą polecenia sed i 21
Zmienianie plików za pomocą po lecenia awk 122
Porównywanie plików- za pomocą polecenia ernp 124
Porówny wan i c p I tków za pomocą po I cccnia diflf 125
Odszukiwanie różnic w plikach za pomocą polecenia sdilï 126
Sóitowąnk plików za pomocą po lecenia sort 127
Usuwanie powtórzeń za pomocą polecenia unią 129
*
Spis treści
Przeadresbwywanie do kilku miejsc jednocześnie
za pomocą po lecenia tee !3 (]
Rozdział 7, Uzyskiwanie informacji o systemie 131
Uzyskiwanie informacji o systemie
za pomocą poleceń ia un ainc 132
Przeglądanie systemów plików ta pomocą polecenia df 133
Sprawdzanie 2ajęlo&t dysku za pomocą polecenia du 136
Uzyskiwanie informacji o lypach; plików
za pomocą polecenia file 137
Uzyskiwanie informacji o innych użytkownikach
za pomocą poi ecenifl finger 138
Określanie, kio jes/c/e jesl załogo wam
za pomocą po lecenia who 141
Określanie, k<o jeszcze jest załogowany.
za pomocą pi lecenia w 142
Uzyskiwanie' informacji o własnym i den ty likator/e
za pomocą polecenia id 144
Rozdział 8. Konfigurowania środowiska
Twojego systemu UNIX 145
Poznawanie Twojego środowiska UN IX 14ó
Poznawanie aktualnie usianiionych
zmiennyc h środowiskowyc h ! 4K
Dodawanie i modyfikowanie zmiennych środowiskowych iii
Przeglądanie plików konfiguracyjnych powłoki hcis.lt (53
Edjycja ścieżki wyszukiwania w powłoce bash 156
Zmienianie znaku zachęty powłoki hasli I
Przeglądanie plików konfigującyjnych powłoki ksh 161
Edycja ścieżki wyszukiwania w powłoce ksli Ió4
Zmienianie znaku zachęty powłoki ksh lóó
Przeglądanie pli ków kon figuraty j nye h pow łoki csłi 108
Edycja śc^ki:wyszukiwania w powłoce csh 171
Zmienianie znaku zachęty pow łoki csh 173
Ustaw- iau ic al ¡asów za poinocątpolecenia alias 17p
Rozdział 9. Uruchamianie skryptów i programów 177
Planowanie zadań jednorazowych za pomocą polecenia al 178
Planowanie regularnie występujących zadań
za pomocą polecenia crontab 181
Usypianie poleceń Lk3
Sprawdzanie stanu zadań za pomocą polecenia johs IM5
Uruchamianie zadań w Ile za pomocą polecenia bg I Ho
Przywoływanie zadań na pierwszy plan
za pomocą polecenia fg 187
Ustalanie priorytetu zadaniu za pomocą polecenia ni cc 188
Określanie czasu wykonywania zadań 189
Wypisywanie spisu uruelutinionych procesów
za pomocą roletenia ps ł91
Przerywanie wykonywania procesów
za pomocą polecenia Ml i 193
7
Spis ireści
Rozdział 10. Pisanie prostych skryptów 195
fworaenie skryptów powłoki l W
Uruchamianie skryptu powłoki * 198
Iworzcnie skrypltfWykonywalnegd 199
Przyspieszanie tworzenia skryptów za pomocą pl iku h isloiii 21 11
Wstawianie poleceń 21)2
Tworzenie pętli w skryptach 204
Tworzeń ie konstrukcji warunkowy ch 207
Przekazywanie parametrów do skrypin 210
Odc^tyuanie danych wejściowych podczas pracy s.kry ptu 2 i 2
Odszukiwanie błędów w skryptach 214
Rozdział 1 ]. Wysyłani# i przeglądanie
wiadomości e-mail 215
Wprowadzenie - wybór programu pocztowego 21 fi
Przeglądanie wiadomości żb pomocą programu pintf 219
Wysyłanie wiadomości za pomocą programu pinc 222
I)osłosowywariie programu pilic do własnych potrzeb 224
PrzegląJanie w ifrJomości za pomocą programu elm 226
Wysyłanie w iadomości za pomocą programu elm 228
Przeglądanie wiadomości za pomocą programu mai! 220
Wysyłanie w iadomości za pomocą programu mail 22 1
Tworzenie pliku podpisu 22J
f
> Przesyłanie nadchodzących wiadomości na inny adres 225
M
Informowanie o nieobecności za pomocą programu vacation 226
N
Rozdział 12. Korzystanie z Internetu 239
Zaznajamianie się z terminami często spotykany tui
w Internecie 240
Łączenie się zc zdalnymi systemami za pomocą telnetu 242
Porozumiewanie się z innymi użytkownikami
za pomocą polecenia write 244
Porozumiewanie się z innymi użytkownikami
zapomocą polecenia tal L 245
Pobieranie plików z Internetu za pomocą lip 246
Udostępnianie plików za pomocą tip 250
Przeglądanie stron WWW za pomocą tynsa 252
Sprawdzanie połączeń za pomocą polecenia ping 254
Śledzenie połączeń za pomocą polecenia Iraccroulc 255
Odszukiwanie numerów 1P przypisanych nazwom
domenowym za pomocą polecenia nslootcup 257
Wybieranie przeglądarki grup dyskusyjnych 259
Przeglądanie grup dyskusyjnych za pomocą pine 260
Przeglądali ie grup dyskusyjnych za pomocą programu tin 262
Rozdział 13. Korzystanie z zakodowanych
t spakowanych plików 265
Kodowanie plików- za pomocą polecenia uuencodc 266
Rozkodowywanie plików za pomocą polecenia uudccodt 269
Arch iwizowan i e p I ików za pomocą po Iceen iai ar 270
8
Spis treści
Odtwarzanie plików z archiwum /a pomocą polecenia lilr 272
Pakowanie plików za pomocą.po lecenia compress 273
R o/pakow > u ar i c p I i ków za pomocą po I eee n ia u neon iprcss 27-1
Pakowanie pojedynczych [jł|Ek<.'t\i- lab katalogów
za pomocą polecenia gzip 27i
Rozpakowywanie p I ikó w .gż za pomocą polecenia gu n z i p 276
Pakowanie plików z* pomocą j^l«mi|i!jip 277
Rozpakowywanie plików .zip za pomocą polecenia imzip 27S
Łączenie poleceń 279
Rozdziel 14. Instalowani«
własnego oprogramowania 281
Zapoznawanie się 7. procesem instalowania oprogramowania
w systemie UNIX 282
Wyszukiwaniem programowania 28 3
Pobieranie, nmieszezsnie om/ rozpakowywanie programów 28-1
Konfigurowanie oprogramowania 287
Kompilowanie i insi a kici a programów
za pomocą polecenia make itislall 291
Rozdzialik. Przydatno programy narzędziowe 297
Korzystanie z kalendarza 298
U sta wiar ie przypomnień 301
Dokonywanie obliczeń za pomocą polecenia bej 302
Interaktywne sprawdzanie pisowni
źa pomocą programu Ispeli 303
I'warzenie zapisu przebiegu sesji
za pomocą programu seript 304
Rozdział 1 ó, UMIX - sztuczki i kruczki 307
Sortowanie i segregowanie poczty za pomocą procmall 3t>8
Wyszukiwanie i zamienianie tekstów w wielu dokumentach
za pomocą polecenia sed 312
Tworzenie raportów za pomocą polecenia ąwk 313
Dostosowywanie Środowiska do potrzeb użytkownika
7i\ pomocą podawanych przez niego informacji 316
Korzystanie z kodowania )'l [ 3 za pomocą polecenia sed 3 18
W -1 a ■■■■. i a i ■ i l' kmli w. unia Kol 13 iK skryptów powłoki 320
Dodatek A Odnośniki 325
Dodatek B Co jest czym i gdzie <o jest 341
Dodatek C Opije poleceń 345
Skorowidz 375
9
Wprowadzenie
W niniejszej książce znajdziesz informacje,
których potrzebujesz, by rozpocząć [tracę
z UNlX-emf jfózwinąć swoje umiejętności
oraz skonfigurować syslein tak, by działał
z najwyższą wy Jajnością. Książka skupia
się przede wszystkim na najczęściej
wykorzystywanych poleceniach systemu
UNJX, ale i zarazem pokazuje, w jaki
sposób efektywnie z nich korzystać.
’
Wprowadzenie
W jaki sposób powinieneś Również w zamieszczonych w książce
wydrukach polecenie, które na ekranie
korzysta« z tej ksitfiki?
zajmuje tylko jedną linię, mogiozoslać
zawinięte do dwóch wierszy, W tym wypadku
Zaprojektowaliśmy ją tak, by mogła służyć
druga linia z dalszą częścią polecenia będzie
zarówno jako podręcznik, jak i zbiór
rozpoczynała się od znaku -»i może wyglądać
odnośników. Jeśli dopiero zaczynasz swą
w len sposób:
prace £ UNlX-em, powinieneś ruzpocząć
Tu rozpoczyna się pol*C*iiie
od początku i czytać zgodnie z kolejnością
-» i jest kontynuowane w tej lin ii,
rozdziałów. W kolejnych rozdziałach bodziesz
korzystał z pojęć i poleceń opisanych Czasem będziesz musiał nacisnąć klawisz
wcześniej. Gdy poczujesz się już pewniej, specjalny lub kombinację klawiszy na
będziesz mógł wybierać tematy w zależności przykład _ J £ł. czyli nacisnąć klawisz, id
od potrzeb. Dzięki spisowi treści, indeksowi i przytrzymując go nacisnąć d, klawisze
oraz dodatkom szybko odnajdziesz potrzebne te będziemy oznaczać podkreśleniem. Nie
informacje, będziemy jednak podkreślać zwykłych liter,
liczb lub symboli, które powinieneś wpisać.
W każdym z rozdziałów opisano w iele
różnych zagadnień, z których każde zostało Warto również pamiętać, zc większość
¿
!> opisane w odpowiednich podrozdziałach. podrozdziałów kończy się przydatnymi
lzb Na początku każdego podrozdziału znajduje radami, /najdziesz w nich porady odnośnie
i$ się krótki przegląd tematu, w który m często łączenia ze sobą poleceń, sposoby lepszego
H
są podane przykłady lub opisy, jak i kiedy ich wykorzystania oraz odnośniki do miejsc,
(s powinieneś korzystać z omawianego w których możesz odnaleźć dodatkowe
i polecenia. informacje.
z
id Dalej znajduje się opis (lub zbiór opisów)
is sposobu, w jaki powinieneś wykonywać
A
opisywany proces. Zwróć uwagę, ź.e kolejne
z
jo polecenia są ponumerowane i każdemu z tiich
h
towarzyszy opis. tak jak poniżej:
n
o
Polecenie, które powinieneś
r
-+ wprowadzić beacie wypisane
-+ w ten sposdb
A jego opis znajdzie się lulaj. W tym
miejscu często wyjaśniamy, co wpisujesz,
informujemy o alternatywnych
rozwiązaniach lub zamieszczamy
odsyłacze do informacji pokrewnych,
Jcśii polecenie jest Szczególnie długie, podczas
wpisywania może zostać zawinięte do kolejnej
linii ekranu. Nie przejmuj się tym i wpisz je do
końca, zanim nadśniesz ud.
12
Wprowadzenie
Kim jesteś? Co powinieneś wiedzieć
na dobry początek?
Zakładamy, że zainteresowałeś się lą książką,
ponieważ już wcześniej odczuwaieś taką
Podczas nauki poruszania się w systemie
potrzebę lub też musiałeś nauczyć się,
UNLX pamiętaj, że;
jak korzystać z UNIX-a. Zakładamy., ze:
♦ terminologia i poleceni a sy steiu u UNIX
♦ chcesz do wiedzieć s i ę. jak korzy stać
.są zazwyczaj krótkie, niejasne i często
z l,'NtX-u w pracy, szkole, lub w domu;
zabawnie wyglądają. Na przy kład
♦ być może, choć niekoniecznie, masz już polecenie wypisania spisu plików
jakieś doświadczenie w pracy z LJNIX-em; i katalogów to is - krótkie i niejasne.
♦ nie musisz mieć doktoratu w dziedzinie Przy bliżymy Ci działanie polecenia po
komputerów; poleceniu, dzięki czemu będziesz wiedział,
w jaki sposób je rozumieć i adaptować do
♦ chcesz nauczyć się korzystać z UNIX-a,
własnych potrzeb. Wystarczy, że będziesz
ale nie odczuwasz konieczności
je wydawał zgodnie z opisywaną w książce
zagłębiania się we wszystkie
kolejnością;
zaawansowane detale systemu.
♦ ponieważ UNIX rozróżnia duże i maie
Zakładamy i żc chcesz po prostu korzystać
litery, musisz wpisywać wszystkie
zUN!X-a. Chcesz wiedzieć co możesz zrobić,
polecenia dokładnie tak. jak są napisane
chcesz mieć pojęcie o możliwościach
w książce;
oferowanych przez polecenia, ehe es z
wiedzieć, jak pracować wydajnie. ♦ po każdym wpisaniu polecenia będziesz
musiał nacisnąć izd. Jeśli na przykład
Dzięki niniejszej książce możesz zrealizować
napiszemy:
wszystkie te dążenia. Potrzebny jest ci tylko
dostęp do konta UNIX-owego oraz cel tu-znajduje-sie zabawnie wysiadające
polecenie
(lub cele), który masz zamiar osiągnąć.
po wpisaniu polecenia musisz nacisnąć lid,
dzięki czemu zostanie ono przekazane
systemowi.
♦ n ie którym po le ce n io m < owa rzyszą opcje,
dzięki którym definiuje się sposób i cii
pracy. Możesz zobaczyć różne wywołania
polecenia is, na przykład is - la tub
is -i -a. W obu przypadkach 1= wypisuje
listę plików znajdujących się w bieżącym
katalogu, opcja -i określa, że chcesz
zobaczyć diuyi format, a dzięki opcji -¿i
zostaną wypisane wszystkie ptiki. łącznie
z ukrytymi (nie martw się. jeszcze do tego
wrócimy!), tło prostu pamiętaj, że dzięki
opcjom możesz modyfikować działanie
poleceń.
13
Wprowadzenie
♦ możesz również wydać wiele poleceń w lej
sainej linii. Wystarczy, że oddzielisz je od
siebie średnikami (;), w- ten sposób:
ls ; pwd
powyższe polecenie wypisze lisię plików
w bieżącym katalogu lit) oraz poinformuje
Cię, w jakim katalogu aktualnie się
znajdujesz (pwd).
Teraz, gdy już wiesz o tym wszystkim,
jesteś gotów, by zmierzyć się z pierwszym
rozdziałem.
Czy jest jeszcze coś,
0 czym powinieneś wiedzieć?
Yhm! Jeśli tylko zechcesz, możesz się
1 nami skontaktować, pisząc na adres
ć un i>:vqaSraycomn.com. Mile widziany
e
i będzie każdy wkład i sugestie, jak również,
z
d pytania dotyczące lej książki, Dziękujemy
e
i i z niecierpliwością oczekujeiny Twoich listów.
w
ś
e
n
e
i
n
i
w
o
p
a
L
