Table Of ContentAKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN DER DDR
ZENTRALINSTITUT
FÜR ALTE GESCHICHTE UND ARCHÄOLOGIE
BIBLIOTHEGA
SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM
TEVBNERIANA
lu roa
Β S Β B.G.TEUBNER VERLAGSGESELLSCHAFT
1989
PAVSANIAE
GRAECIAE DESCRIPTIO
VOL. Ill
LIBRI IX-X. INDICES
EDIDIT
MARIA HELENA ROCHA-PEREIRA
m
Uiroa
BSB B.G. TEUBNER VERLAGSGESELLSCHAFT
1989
Bibliotheca
scriptorum Graecorum et Romanoram
Teubneriana
ISSN 0233-1160
Redaktor: Günther Christian Hansen
Redaktor diese· Bandes: Günther Christian Hansen
ISBN 3-322-00509-7
© BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig, 1981 und 1989
2., verbesserte Auflage
VLN 294/375/15/89 · LSV 0886
Lektor: Manfred Striimpfel
Printed in the German Democratic Republio
Satz: INTERDRUCK Graphischer GroObetrieb Leipzig, ΠΙ/18/97
Fotomech. Nachdruck: Grafische Werke Zwickau
Bestell-Nr. 6660194
06800
SIGLA
β exemplar Niccolò Niccoli, ante a. 1437
V Marcianas gr. 413, ca. 1460
F Laorentianue 56, 11, a. 1486
Ρ Parisinos gr. 1410, a. 1401
L Leidensis 16 K, saeo. XV ex.
Β Riccardianue gr. 29, saec. XV ex.
Pa Parisinos gr. 1399, a. 1497
Va Vindobonensis hist. gr. 23, saeo. XV ex.
Vb Vindobonensis hist., gr. 51, a. 1604
81 consensos RPaVaVb
Geteri codices perraro adhibentor:
Ag Angélicos gr. 103, ca. 1626-1660
Fa Laurentianus 66, 10, saeo. XV ex.
Lb Leidensis 16 L, ca. 1477
Ms Mosqoensis gr. 193 (VI. 600), saec. XV ex.
Np Neapolitanos III A 16 bis, saec. XV ex.
Pd Parisinos gr. 1411, ca. 1525-1650
Pt Palatums gr. 66, ca. 1490
Phral. Parisinos gr. 1409 (excerpta continone), saec. XIV
Na Neapolitanos II. C. 32 (excerpta continens), saec. XIV
Codicom lectiones hoc modo distingoontor:
V1 a prima mano
V* a recentiore mano
Vev sopra lineam
Vme in margine
V7® add. γρ(άφεται)
Va1 add. 'aliter'
θ'
ΒΟΙΩΤΙΚΑ
Άΰηναίοις δέ ή Βοιωτία καί κατά άλλα της Αττικής 1
έστιν όμορος, πρός δέ Έλεν&ερών ol Πλαταιεϊς. Βοιωτοί
δέ το μέν παν &&νος άπό Βοιωτού τό όνομα ίσχηχεν, δν
Ίτώνον παΖδα καΐ νύμφης δή Μελανίππης, "Ιτωνον δέ
5 Άμφικτύονος είναι λέγουσι · καλούνται δέ κατά πόλεις άπό
τε άνδρών καί τα πλείω γυναικών. ol δέ Πλαταιεϊς το έξ
αρχής έμοί δοκεϊν είσιν αντόχϋονες · όνομα δέ σφισιν άπό
Πλαταίας, ήν θυγατέρα είναι (Άσωπου) τον ποταμού
νομίζονσιν. δτι μέν δή καί οϋτοι τό άρχαϊον έβασιλενοντο, 2
ίο δηλά έστι · βασιλεΐαι γαρ πανταχού της Ελλάδος καί ού
δημοκρατίαι πάλαι καΰεστήκεσαν. των δέ βασιλέο/ν άλλον
μέν ονδένα ol Πλαταιείς ϊσασι, μόνον δέ Άσωπόν καί hi
πρότερον Κι&αιρώνα· καί τόν μέν άφ' αύτοϋ ϋέσϋαι τωι
δρει τό δνομα, τον δέ τώι ποταμώι λέγονσι. δοκώ δέ
is καί την Πλάταιαν, άφ' ής κέκληται και ή πόλις, βασιλέως
Άσωπον καί ον τον ποταμού παϊδα είναι.
Πλαταιενσι δέ πρό μέν της μάχης, ήν Ά&ηναΐοι Μαρα- 3
ΰώνι έμαχέσαντο, ονδέν ύπήρχεν ές δόξαν μετασχόντες
δέ τον Μαραϋώνι αγώνος ϋστερον καταβεβηκότος ήδη
so Ξέρξου καί ές τάς νανς ¿τόλμησαν μετ' Άύηναίων έσβήναι,
Μαρδόνιον δέ τόν Γωβρνον Ξέρξηι οτρατηγοΰντα ήμν-
ναντο έν τήι αφετέραι. δίς δέ σφάς κατέλαβε γενέσ&αι τε
άναστάτονς καί αΰ&ις ές Βοιωτίαν καχαχΰηναι. έπΐ μέν 4
γαρ τον πολέμον τον ΠελοποννησΙοις πρός Ά&ηναίονς
* έλεν&έβων F || β euppl. Clavier || 1· βασιλεΐαι Va: -eia β ||
il δημοκρατίαι Va: -eia VF -etat Ρ ¡I is á®' αύτοϋ Siebelis: án'
αύτοϋ β || 15 xaP om. PaVaVb | ή om. Y»Vb
1
PAVSANIAS
γενομένου Λακεδαιμόνιοι πολιορκίαι Πλάταιαν έξεϊλον ·
άνοικισϋείσης δε επί της εΙρήνης, ήν πρός βασιλέα τον
Περσών γενέσάαι τοις Έλλησιν ίπραξεν Ανταλκίδας άνήρ
Σπαρτιάτης, και των Πλαταιέων κατελϋόντων έξ Άϋηνών,
τους δε αϋ&ις ϊμελλεν ¿πιλήψεσϋαι κακόν δεύτερον, έκ μέν 5
γε του έμφανοϋς πόλεμος προς τους Θηβαίους ουκ ήν συν-
εστηκώς, αλλά ol Πλαταιεΐς μένειν την είρήνην σφίσιν
εφασαν, δτι την Καδμείαν Λακεδαιμονίοις κατασχοϋσιν
5 οντε βουλεύματος ούτε Ιργον μετεσχήκεσαν · Θηβαίοι δε
άπέψαινον τήν τε είρήνην Λακεδαιμονίους είναι τους ίο
πράξαντας και ύστερον παραβάντων εκείνων λελύσάαι και
άπασιν ήξίουν τάς σπονδάς. ουκ άνύποπτα αδν ηγούμενοι
01 Πλαταιεΐς τα εκ των Θηβαίων διά φυλακής εϊχον ισχυ-
ρός τήν πόλιν και ες τους άγρούς, όπόσοι άπωτέρω του
άστεως ήσαν, ουδέ ες τούτους άνά π&σαν ήρχοντο τήν ΐ5
ήμέραν, άλλα — ήπίσταντο γαρ τους Θηβαίους <ώς> παν-
δημεί και άμα επί πλείστον εΐω&εσαν βονλενεσ·&αι —
παρεφύλασσον τάς εκκλησίας αυτών, και εν τώι τοιούτωι
κα&' ήσυχίαν έφεώρων τ à εαυτών και ο'ι έσχατοι γεωργοΰν-
6 τες. Νεοκλής δε δς τότε βοιωταρχών ετυχεν εν Θήβαις — 20
ου γάρ αυτόν οι Πλαταιεΐς ¿λελή&εσαν έπι τήι τέχνηι —
προείπε τών Θηβαίων εκαστόν τ iva 'ιέναι πρός τήν έκκλη-
σίαν δμοϋ τοϊς δπλοις, και σφας αντίκα ου τήν εν&εϊαν
άπό τών Θηβών τήν πεδιάδα, τήν δε επί Ύσιών ήγε πρός
Έλευ&ερών τε καΐ της Αττικής, ήι μηδέ σκοπός έτέτακτο 25
υπό τών Πλαταιέων γενήσεσ&αι (δε περί τά) τείχη
7 περί μεσοϋσαν μάλιστα εμελλε τήν ήμέραν. Πλαταιεΐς ôè
αγειν Θηβαίους νομίζοντες έκκλησίαν ές τους αγρούς
άποκεκλειμένοι τών πυλών ήσαν πρός δε τους έγκατα-
ληφΰέντας εποιήσαντο οι Θηβαίοι σπονδάς, άπελ&εϊν αφας so
2 τόν Dindorf : τών β || » ίπραξεν R'PftVb: πράξαι Ρ πράξαι
YF H 8 καδμίαν F \ κατασχοϋσιν — 10 Λακεδαιμονίους om. Ρ ||
12 άνύποπτα Pa: âv ύποπτα β || 15 τήν om. RVaVb || ΐβ suppl.
Poreon II 18 τοιούτωι] τοσούτωι Bekker || 19 κα&' Κ: κατ' β ||
22 τέ τινα Pa | Ιέναι Sylburg: είναι β II 24 Θηβών Sylburg: {h¡-
βαίων β I ύσιών Pa : ύσίων FP ύσ(αν\ || 25 έλευ&έρων¥ || 2β euppl.
Pa, lac. ante γενήσεα&αι ind. Bekker || 27 μεσοϋσαν V: μέσουσαν
FP II 28 έκκλησίαν νομίζοντες Pa
2
GRAECIAE DESCRIPTIO 9,1, 4 - 9, 2, 3
προ ηλίου δύντος άνδρας μέν <ròv évi, γυναίκας δέ δύο ιμάτια
έκάστην έχουσαν. συνέβη τε έναντία τοις Πλαταιεϋσιν
¿ν τώι τότε ή τύχη f¡ ώς υπό Αρχιδάμου και Λακεδαιμο-
νίων το πρότερον ήλωσαν · Λακεδαιμόνιοι (μέν) γε αύτονς
5 έξεπολιόρκησαν άπείργοντες διπλώι τείχει μη έξελ&εϊν
τον άστεως, Θηβαίοι δε εν τώι τότε άφελόμενοι μη έσελ-
&εΐν αφας ές το τείχος, έγένετο δε η άλωσις Πλαταίας ή 8
δευτέρα μάχης μεν τρίτωι της έν Λεύκτροις ετει πρότερον,
Αστείου δε Ά&ηνηισιν άρχοντος, καί ή μεν πόλις υπό των ». c. 878
ίο Θηβαίων καϋηιρέϋη πλην τα ιερά, τοις δε Πλαταιεϋσιν
δ τρόπος της αλώσεως σωτηρίαν παρέσχε·,ν èv ϊσωι πάσιν ·
έκπεσόντας δέ σφας έδέξαντο αδ&ις οι Άδηναιοι. Φιλίππου
δέ, ώς εκράτησεν έν Χαιρωνείαι, φρονράν τε εσαγαγόντος
ές Θήβας και αλλα επί καταλύσει των Θηβαίων πράσσον-
15 τος, οϋτω καί οί Πλαταιεϊς νπ' αντον κατήχ&ησαν.
Γης δέ της Πλαταιίδος έν τώι Κι&αιρώνι ολίγον της 2
εν&είας έκτραπεΐσιν ές δεξιά Ύσιών καί Έρν&ρών έρείπιά
εστί. πόλεις ζόέ) ποτε των Βοιωτών ήσαν, καί νυν έτι έν
τοις ερειπίοις των Ύσιών ναός έστιν Απόλλωνος ήμίεργος
20 και φρέαρ ιερόν · πάλαι δέ έκ τον φρέατος κατά τών
Βοιωτών λόγον έμαντεύοντο πίνοντες. έπανελ&ονσι δέ 2
ες την λεωφόρον έστιν αϋΰις έν δεξιαι Μαρδονίου λεγόμε-
νον μνήμα είναι, και δτι μέν εν&νς ήν μετά την μάχην
άφανης δ Μαρδονίου νεκρός, έστιν ώμολογημένον · τον δε
25 'άάψαντα ου κατά τ αυτά, δστις ήν, λέγονσι · φαίνεται δέ
Άρτόντης ο Μαρδονίου πλείστα μέν δονς Διοννσοφάνει
δώρα άνδρΐ Έφεσίωι, δ ους μέντοι και άλλοις 'Ιώνων ώς
ουδέ έκείνοις αμελές γενόμενον ταφηναι Μαρδόνιον. αϋτη
μέν απ' Έλενϋερών ές Πλάταιαν άγει.
so Τοϊς δέ έκ Μεγάρων ίονσι πηγή τε' έστιν èv δεξιαι καί 3
προελ$οϋσιν ολίγον πέτρα · καλονσι δέ τήν μέν ΆκταΙωνος
4 Buppl. Pa I γε] δέ Ρ γαρ Sylburg || 8 έτει\: hi Ρ εστι F ||
18 Χαιρωνείαι edd.: χερωνία β || 14 πράσαοντος Ρ: ·ας β H
17 ¿ρίπια F, item 19 || 18 πόλεις 91: πόλις β | suppl. Pa ||
ιβ νσίων F || 25 ταύτά F: ταντα VP || 2β Ά^τάντης BevPaVb:
άντόντης β || 29 έλεν&έρων F
3
PAVSANIAS
κοίτην, έπί ταύτη ι καθενδειν φάμενοι τήι πέτραι τον
Άκταίωνα οπότε κάμοι θηρεύων, ές δέ την πηγήν ένιδεϊν
λέγονσιν αυτόν λονμένης Αρτέμιδος {έν τήι πηγήι}. Στησί-
χορος ôè δ Ίμεραϊος έγραψεν έλάφου περιβαλεϊν δέρμα
Άκταίωνι τήν θεόν, παρασκευάζουσάν ol τόν έκ των κννών s
4 θάνατον, ίνα δή μη γυναίκα Σεμέλην λάβοι. έγώ δε άνευ
θεοϋ πείθομαι νόσον λύσσαν τοϋ Άκταίωνος έπιλαβειν
τούς κύνας · μανέντες δε καΐ ου διαγινώσκοντες διαφορησειν
έμελλον πάντα τινά δτωι περιτύχοιεν. καθότι δέ τοϋ
Κιθαιρώνος Πενθεί τωι Έχίονος έγένετο ή συμφορά ή ίο
ΟΙδίποδα δπηι τεχθέντα έξέθεσαν, όΐδεν ουδείς, καθάπερ
ye Χα μεν τήν Σχιστήν όδόν τήν ¿πί Φωκέϋαν, έφ' ήι τον
πατέρα Οιδίπους άπέκτεινεν, {ό δε Κιθαιρών το δρος
Διός Ιερόν Κιθαιρωνίου έστίν} ά δή καΐ ές πλέον έπέξειμι,
έπειδάν ές αυτά δ λόγος καθηκηι μοι. ΐ5
6 Κατά δε τήν εσοδον μάλιστα τήν ές Πλάταιαν τάφοι των
προς Μήδονς μαχεσαμένων είσί. τοϊς μέν σδν λοιποϊς
έστινΈλλησι μνήμα κοινόν· Λακεδαιμονίων δέ κάί Αθη-
ναίων τοις πεσοϋσιν Ιδίαι τέ είσιν ol τάφοι καϊ έλεγεϊά
έστι Σιμωνίδου γεγραμμένα έπ' αύτοϊς. ου πόρρω δέ από 20
τοϋ κοινοϋ των Ελλήνων Διός έστιν Ελευθερίου βωμός
(κάί άγαλμα · έστηκε δ' ένταϋθα και άγαλμα Κιθαιρώνος,
δ δέ Κιθαιρών το δρος Διός Ιερόν Κιθαιρωνίου έστίν-y
τούτου μέν δή χαλκού, τοϋ Διός δέ τόν τε βωμδν και το
β άγαλμα έποίησαν λευκοϋ λίθου, άγουσι δέ καϊ νυν έτι 26
αγώνα δια έτους πέμπτου τα {ôè} Ελευθέρια, έν ώι μέ-
γιστα γέρα πρόκειται δρόμου· θέουσι δέ ώπλισμένοι προ
τοϋ βωμοϋ. τρόπαιον δέ, δ της μάχης της Πλαταιασιν
άνέθεσαν οίΈλληνες, πεντεκαίδεκα σταδίοιςμάλισταέστη-
κεν άπωτέρω της πόλεως. so
s fr. 68 Bergk* = 59 Page || 15 10.5.3
1 κοίτην Bekker: xal τήν β \ φάμενοι Bekker: φασίν oi β ||
3 del. Herwerden || 5 τήν] τόν F || β δή om. F || 10 έχίονος V:
έχίωνοζFP || li&mjtPr&iotVF || is. 14 del. Schubert-Walz, transp.
Colin N. Edmoneon, Hermes 02,1964, 502 - 505 || 13 χι&αίρΐύν¥ |
14 xtéatMovíov V: -Ιας FP || 22. 28 lac. ind. Palmerius, sappi, et
transp. C. N. Edmonson || 24 τούτον Pa || 25έποΙηΰεν\ || 26 del. Pa
δή Sylburg
4
