Table Of ContentP A T R O L O G LE
" CURSUS COMPLETUS
SED BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
MHOM fi. PATRUM, DOCTORIM SCRTOMIQIIE ECCLESIISTICORDM,
8IYB LATINORUM, SIVE ORjBCORUM.
QUI AB jEVO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET AD CONCILU FLORENTINl TEMPORA (ANN. 1439) PRO GRjECIS FLORUERUNT.
RECUSIO CHRONOLOGICA
GHKIQM QUA EXSTITEBB MONUMENTORUM CATHOLI&E TRADITIONIS PBR QUINDEGIM PRIORA
EGCLESLE &ECUL4.
JUXTA BDITIONB8 ACCURATI88IMA8 INTER 81 CUMQUE NONNULLIS COD1CIDU3 MANUSCRIPTIS COLLATA8, PBRQUAH
DILIOBNTKR GA8TIOATA; DI88BRTATIONIBU8, COM.M.ENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTBR ILLTJSTRATAJ
0MNIBU8 0PERIBU8 P08T AMPLI83IMA8 EDITIONE9 QUM TRIBUS NOVISSIMIS S^CULIS DEBENTUR AB90LUTA3
DETECTIS, AUCTA \ INDIG1BU9 PARTICULARIBU3 ANALTTIC18, SINOULOS SIVE TOMOS SIVB AUCTORE8 ALICUJU8
MOMBNTI SUB8EQUBNTIBUS, DONATAj CAPITULIS INTRA IP3UM TEXTUM RITE DI8POSITIS, NECNON BT
TITULIS SINOULARUM PAOINARUM ΜAROINEM 8UPERIORBM DISTINOUENTIBUS SUBJECTAMQUE ΜΑΤΒ'
RIAM 8IQNIFIGANTIBU8. ADORNATA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VBRO
AUCTORITATE 1N ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM P0LLENTIBU8, AMPLIFICATA \
OUCBNTIB BT AMPLIU8 LOCUPLBTATA INDICIBU9 AUCTORUM 8IGUT ET OPERUM, ALPH ABETICIS, CHRONOLOGICI9,
0TATI8T7CJS, 67NTHETICI8, ANALTTICIS, ANALOOICIS, IN QUODQUE RBLI3I0NIS PUNCTUM, DOOIIATIGUM, MORALB,
UTUROICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HI9TORIGUM, ET CUNGTA ALIA 8INE ULLA BXCEPTIONB ; BBD PRjB-
8ERTIM DU0BU8 INDIGIBU8 IMMENSIS ET OENERALIBUS, ALTEHO SCILICKT RERUM, QUO COW8ULTO,
QUIQUID NON 80LUM TALIS TALISVB PATKR, VERUM ΕΤΙΑ1Ι UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDKM
OMI9SO, IN QUODLIBET TIIEMA 9CRIPSERIT, UNO XNTUITU CONSPICIATUR | ALTERO SCRIPTURiE
SACRiE, EX QUO LECTORI COMPERIRE 8IT OBVIUM QUINAM PATRE8 ET IN QUIBU9 OPERUM
8UORUM LOCI8 SINOULOS 8INOULORUM LIBRORUM 8. SCRIPTURiB VBRSUS, Α PRIMO
GEPCESE09 USQUE AD NOVI38IMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT.
HDITIO ACCURATIB8IMA, C«TERISQUE OMNIBUS FACILB ANTBPONENDA, 81 PERPENDANTUR CHARACTBRUK NITIDITA*
GHARTJB QUALITA8. INTEGRITA8 TEXTU8, PERPECTIO P.ORRECTIONIS, OPERUM RBCUSORUM TUM VARIETA8, TUM
HUMERUS, FORMA VOLUMINUM PBRQUAM COMMODA 8IBIQUB IN TOTO PATROLOOIiB DECURSU CONSTANTBR
8IMIL18, PRETXI BXIOUITAS, PRjSSERTIMQUE*' I8TA COLLECTIO, UNA, METHODIGA ET CHRONOLOGIGA,
BBXGBNTORUM FRAGMBNTORUM OPU8CULORUMQUE HACTENU8 HIG ILLIC 8PAR80RUM, PRIMUM AUTBM
Dl M08TRA BIBUOTHEOA, BX 0PBRIBU8 BT Μ88. AD OMNB8 ΛΤΑΤΕ9, LOC09, LINQUA9 FORIfASQUB
PBRTINENT1BU8 COADUNATORUM.
SEKIES GRUGA POSTKRIOR,
IS QUA PRODEUST PATRES, DOCTORES, SCRIPTORESQUE ECCLESLK GRf.GAi
AB ^VO PHOTIANO USQUE AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA, ET A.MPLIUS;
A G G U R A N TE J.-P. M I G N E,
BIBLIOTHECyE CLERI UKIVERSiE
SITE CURSUtm COHPLETOROV IH SINGULOS SCIEMTLC ECCLESIASTICiE RAMOS EDITOBE.
PATROLOGLE GRMCM TOMUS CXXXV.
ZONARAS. EUSTATHIUS THESSALON. ALII
PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IN VIA DICTA : AVENUE DO MAINE, 18», OLIM C//AI7SS££ DV MAINE, ir..
1881
Clichy. — Ex typis PAUL DUPONT, 12, via dicl& Bac-^Asuieree. 88.12.87.
TRADITIO C A T H O L I C A.
• · *
·..· : :··.:*-.: *..·:·.:.· :.. :··:··. :*· :
Ι Ω Α Ν Ν Ο Υ"
Τ ΟΥ Ζ Ω Ν Α ΡΑ
ΤΑ Ε Υ Ρ Ι Σ Κ Ο Μ Ε ΝΑ Π Α Ν Τ Α.
JOANMS ZONARiE
OPERA ΟΜΝΙΑ
HISTOMCA, CANONICA, D0GMAT1CA.
ACCBDUNT
HUSTATHII THESSALONIGENSIS
SCRIPTA AD REM CURISTIANAM SPBCTANTIA
ACCURANTE ΕΤ DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,
BIMiotkecie Clerl ualverMe,
81VK
CURSUUX COMPLBTORDM IN SINGOLOS SCIENTLE ECCLESIASTICiB RAMOS EDITORB."
ZONAJLE TOMUS POSTERIOR, EUSTATHH PRIOR.
PARISLIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IH VIA DICTA : AVENVE DU MAINE, 189, OLIM CBAUSSiE DU MAINE, i«
1887
T R A D I T IO C A T H O L I CA
SMCULOMXU, ANNI Η90-1200.
AUCTORUM ET OPERUH QUI DfHOC ΤΟΜΟ GZXXV CONTINENTUR.
JOANNES ZONARAS.
Annalee (Continuatio). col. 9
Epitome annorum ab Adam usque ad annum 6589, hoc est ad initium Alexii Comneni. 327
Argumenta rerum quce in Joannis Zonarce Annalibus continentur. 333
De Hebdomo Cpolitano Du Cangii Disquisitio topographica. 387
Canon in SS. Deiparam. 413
Expositio Canonum Anastasimomm Damasceni, ex editione Romana, cum interpreta-
tione nostra. 421
Quod non debeant duo sobrini eamdem in matrimomum accipere. 429
De seminifluis. 437
Epistolae. Ibid.
{Jeannis ZttwraiCommentarioi in Canones conciliorum, et in EpistoUu canonicas SS. Pairum eum
CmmentarUt Theod. Balsamonis, quibut in codicibu* mtt. tutyiciuntur, infra edimus tom. CXXXVII.)
GEORGIUS XIPHILINUS CPOLITANUS PATRIARCHA.
Decretum de juribus territoriorum. Ibid.
ISAACIUS ANGELUS CPOLITANUS IMP.
Novellae Constitutiones. 439
NEOPHYTUS PRESBYTER.
De calamitatibus insulae Cypri imperantibus Latinis. 495
JOANNES CHILAS EPHESI METROPOLITA.
Pfotitia, cui intunt fragmenta dcgmatica. 501
De processione Spiritus sancti ad imp. Andronicum seniorem. 506
NICOLAUS METHONENSIS IN PELOPONNESO METROPOLITA.
De corpore et sanguine Christi. 509
(Comulto omUimus, ut ab inttituto nostra alienas, Nicolai Refutalionem Inttitutionii theologieas
Procli, quam Francofurli 1825 ediderunt Crutzer et Yoemel; item ejutdem Quoutianet et ruponiionei
in programmate Academico ibidem, an. 1825 et 26, ab ipto Voeml editat.)
EUSTATfflUS THESSALONICENSIS METROPOLITA.
Notitia. 517
OraUo in Psaimum XLVHI. 519
Oratio anno auspicando habita. 539
Orationes quatuor in S. Quadragesimam. 561
De emendanda vita monachica. 729
Dialogus Theophilus et Hierocles inscriptus. 909
Supplicatio Manueli Comneno imp., nontne etrftKtis Constantinopoleos oblata cum
siccitate laboraret. 925
Allocutio ad imp. Manuelem Coranenum, eum esset Myrorum metropolita electus. 933
Laudatio fanebris Mannelis Comneni. 973
Epistola ad Thessatonicenses. 1031
(Reliqua in tomo sequenti continuantur.)
Index analyticus in Joannis Zonarae Aimalce. 1061
2 5 6 4 41
JOANNIS ZOftAILE
ANNALIUM
L I B ER D E C M US S E X T U S.
Α'. Ό μεν ουν Θεόφιλος έπί τούτοις άπεβίω, ή δε Α. Theophilo ad hunc modum defuncto,imperiutn
της βασιλείας άρχή πρδς τδν εκείνου μετεβιβάσΟη ad Michaelem ejus filium cst translatura, puerum
παΐδα το<* Μιχαήλ, ετι παιδίον τυγχάνοντα, φ και adhuc, cui pater tutorea reliquit, MaDuelem m&-
επιτρόπους ό πατήρ καταλέλοιπε τδν μάγιστρον gistrum, et Theoctistum patricium. Rerum autem
ΑΓανουήλ και τδν πατρίκιον (34) θεόκτιστον. Τήν δε adininistratio peoes Theodoram imperatricem fuit
f
των πραγμάτων διοίκησιν ή βασιλΐς Θεοδώρα μετ- cujus 153 illa prima cura fuit, ut persecutio or-
εχειρίζετο, και πρώτον αύττί γέγονε σπούδασμα, ή ibodoxorum ob veoerendas imagiaes institata,
του διωγμού των ορθοδόξων δια τά^σεπτά έκτυπώ- compesceretur, etiam Theoctieto patricio assen-
μχτα λώφησις, καί του πατρικίου θεοκτίστου συν- tiente. Nara Manuel eversionom baereeeos non
ευδοκοΰντος. Ό γαρ Μανουήλ τί| της αίρέσεως ουκ probabat, eaque de causa res differebatur. Sed
ήν καθαιρέσει συγκάταινος, διδ καΐ άνεβάλλετο ή eum providentia numinis morbo, eoque tam ve-
πραξις. Άλλα γαρ θραύει νόσψ τούτον ή Πρόνοια, hementi, ut de vita ejus desperaretur, frangit.
καί ή νόσος ήν κραταιά, και άπεγνωστο αύτψ ή Cum autcm monacbi quidam ad eum visendum
ζωή. Μοναχών δέ τίνων είς έπίσκεψιν άφικομένων veniesent, et ut se baberet, interrogasssent : ille
αύτου, και δ'πως ?χει πυνθανομένων, εκείνος λεπττί tenui et imbecilla voce respondit, se jamjsm defi-
και αδρανεί τ$ φων^ ίσον ήδη έκλείπειν άνταπε- ρ cere. Cui monachi : Si, inquiunt cultui sacrarum
κρίνατο. 01 δε, El σύνθοω, εφησαν, τ^ των εΐκό- imaginum suftrageris, et impatriccm ad eumdem co-
νων συνευδοκήσαι τιμ^ καί τήν βασίλισσαν είς horteris : ηοη multo post et corporis vires recuperabU '
τούτο παρακροτησαι , ουκ είς μακράν εσται σοι et animi salutem adipisceris. Quod cum recepisset,
και £ώσις σώματος , και σωτηρία ψυχής. Και ό et morbus decreacebat, et valetudo confirmabatur.
μεν έπηγγείλατο, ή δε νόσος ήσθένει, δ Μανουήλ Sanitate recuperata imperatricem adit, et de vene-
άνε^ρώννυτο. "Πδη δε τήν ύγίειαν απολαβών, πρόσ- randis imaginibus dieserit, earumque reetutitionem
εισι tt^ βασιλισηι, καί περί τών σεβαστών εΙκόνων urget, cum eadem et mater ejus et fratres patricii
ώμίλει, καΐ τήν αυτών κατήπειγεν άναστήλωσιν , postularent. Illa vero erat, quod aiunt, novacula
ταΰτα καί της μητρδς αυτής καΐ τών συγγόνων in cote : cumque prius relegatos a Theophilo re-
πρεσβευόντων τών πατρικίων. Ή δε ξυρδς ήν είς vocasset, et vinctos aliieque aerumnis conflictante»
ακόνην.*Και πρότερον μεν τους έν δπερορίαις (35) dimisisset : postea inquisitionem de baresi fleri
παραπεμφθέντας παρά του Θεοφίλου, και τους juesit, qua facta, orthodoxorum mulliludoeuperior
καΟειργμένους έν φυλακαις, καί τους αλλαις κακώ- fuit. Sed ante eam inquisitioaem, patriarcbam
σεσι προσπαλαίοντας πάντας άνήκεν. Είτα και ζή- Joannem, indignum illum quidem eo nomine,
τησιν γενέσθαι προσέταξε περί της αίρέσεως , και pontiGcia sede detraxit, quam per sexennium ne-
γενομένης, ή τών ορθοδόξων δπερέσχε πληθύς. ΙΙρδ ^ farie tenuerat, inejusque locum introduxit sacrum
τη; ζητήσεως δε τδν ψευδώνυμον πατριάρχη ν τδν ei divinum Methodium, quo populum ortbodoxum
γύητα Ιωάννη ν του αρχιερατικού κατασπ$ θρόνου, gubernante, inquiaitio facta est, et eacree efGgies
άθίσμως έπιβεβηκότα τούτου έπί ένιαυτους Εξ * palam et restituiaa et adorate. Tum aiunt impera-
άντεισάγει l\ τδν Ιερδν καί θείον Μεθόδιον (36). tricem instantiseime orasse patriarcham, aliosque
Kat αύτοΰ προεστώτος του τών ορθοδόξων πληρώ- pontiGces et monaoho», ut communibus precibus
μχτος, ή ζήτησις γέγονε, και ή τών αγίων έκτυ- imperatoria et conjugis tui salutem a Deo exo-
Yariae lectionee et notee
(34) Πατρίκιο ν θεόκτιστον. Hrsfectum Ganicleo, συνελόντα φάναι, πάντων αύτφ πρδς τήν δρθόδοξον
ut habet idem ecriptor, ρ. 724. Illius etiam memi- πίστιν μεταθεμένων, κλύδωνος δε πάντως και τρι-
nit Gonstantinus Porpb. De idm. imp. c. 50, ioitio. κυμίας κατευνασθείσης , καί τών πραγμάτων ήρε-
Γ35) 'Γπερορίαις. Eadem Oratio de orthodoxia, ρ. μουντών , ετέρα τις παρά των ^ ευσεβών εγείρεται
725. στάσις, και εις διττάς δόξας έχώρει. 0\ μεν γάρ
(36) Τδν άγιον Μεθόδιον. Vita irs. 8. Joanni- συλλειτουργούς έχειν ήξίουν τους παρά τών είκονο-
Patrol. Ga. GXXXV.
11 JOANNIS ZONAILE 12
rarent: quod cum illi ferventibas animie fecis- Α πωμάτων ιϊς τούμφανές προσκύνησες tt καί άνα-
eent,Deumpreces8ervorum euorum noatfese'ι*βρβι> στήλωσις . "Οτε φασί καί (37) τήν βασίλισσαν
natum, sed ignovisse imperatoft Tbapphifo. Ce- θερμότατα δεηθήναι του τε πατριάρχου καί τών
lebrantur haec, et ah eie qwefce\;D)imanitatem in- άλλων αρχιερέων καί μοναχών κοινήν προσενεγκειν
tuentur; et recipiuntur\ 6t 'creeluntur. Neque vero δέησιν (38) τψ θεψ ώστε σωτηρίας τυχεΐν τδν βα-
quisquam eis fldQto. tdirdgarit, nisi qui parum σιλέα καί ξυνευνέτην αυτής* καί μέντοι θερμότατα
a
ροβββ inte^cesVionefl^anctorum apud JJeum sen- δεηθήναι αυτούς του θεοΰ , καί τδν μή παριδεϊν
seritj^lf^eilionitatem oum humaoie erratie com- τήν αΐτησιν τών θεράποντων αυτού, άλλ' άξιώσαι
p^n^reigBftrarit.Ita igitureacrffi imagines restitut» συγγνώμης τδν βασιλέα θεόφιλον . '^δεται ταύτα
• /^.etififU Joannee vero patriarcha ejeotus aut Jaooee καί τοις άφορώσι πρδς τδ φιλάνθρωπο ν του θεού,
'·; : pbtius, et in monasterium quoddam relegatue, καί δέχεται, καί πιστεύεται. Άπιστήσει δ' ουδείς,
cum illic Ghristi 154 imaginem, et ejus quaeeum ή 6'στις ου μέγα οΓεται δύνασθαι τάς τών αγίων έν-
sine semine pepcrit, reperisset, oculos sacrarum τεύξεις τάς πρδς τδν θεδν, ούδ' άντιμετρειν οιδε
imaginum eifodit. Quo imperatrix cognito, eancto τήν του θεοΰ αγαθότητα πρδς τά ανθρώπινα άγνοή-
zelo inoitata, impio horaini ooulos erni jussit, sed ματα. Ή μεν ούν τών αγίων εικόνων οΰτω γέγονεν
mandatum ejus non eet peractum, juata illius ira ρ άναστήλωσις. Ό δε καθαιρεθείς πατριάρχης Ίωάν-
a nonnullis mitigata : nihilominus tamea eum νης, ή Ίάννης, έν μονή τινι περιορισθείς, καί εύρη-
flagris cccdi juseit, plagis ducentie illatie. Sed 60 κώς έκεΐ εικόνα του Σωτήρος Χρίστου, καί της αύτδ
quoqueslatuimpoetorejueque euffragatores.eodem άσπόρως τεκούσης, τά όμματα τών σεβασμίων έκ-
que modo suis privati dignitatibue, quieecere non τυπωμάτων έξώρυξεν. *0 μαθοΰσα ή βασιλίς, και
potuerunt, sed facinue contra eaoctuin Methodium ζήλον θεΐον ζηλώσασα, τούς του άσεβους εκείνου
machinati eunt, eua deeperatione et vecordia έκκοπήναι προσέταξεν οφθαλμούς· άλλ' ουκ είς ερ-
dignum. Mulierculam quamdam multo auro cor- γον έξέβη τδ πρόσταγμα, τή βασιλίδι τήν δικαίαν
ruptam eubornarunt, quffl βθ corruptam βββθ ab όργήν καταπραϋνάντων τινών. Πέμψασα δε σκυτάλη
inc)yto illo viro quereretur. Ejus accueationis τούτον ήκίσατο, τών αίκισμών παραταθέντων μέχρις
principes eenatus quftsitoree fuere : astitit mulier- έκατοντάδος διπλής (39). Άλλά καί ούτως έχων ό
cula, eaque dixit, qu» ab impiie illis eycophantis γόης καί ol δποδοξούντες αύτψ, καί τή αύτου καθαι-
edocta fuerat, virumque sanctum in faciem scilicet ρέσει υποβληθέντες , ούκ ήνείχοντο ήρεμεΐν. Συ-
arguit. At ille ad tempus quietua, oum Ecclesi® σκευάζουσι (40) δέ κατά του Ιερού Μεθοδίου σκαιώ-
frequentiam tristem videret, ao pr« csteris Ma- ρ η μα, της αυτών άπονο (ας ή κακόν οίας μάλλον
nuelem magistrum, surgit, et in conepeotu om- έπαξιον. Γύναιον γάρ τι χρυσίου δόσει πολλού υπο-
nium fimbria vestis subJata, pudenda detegit, quae C φθείραντες , κατηγορήσαι πεπείκασι του άοιδίμου
omnino erant frigefacta et contabuerant : ut salie εκείνου άνδρδς ώς συμφθαρέντος αυτή. Καί της
appareret, ea inutilia eese ad rei venere» ueum. κατηγορίας o\ προύχοντες της συγκλήτου παρήσαν
Ea res recte sentientibus lstitias et etupori fuit, έξετασταί . Καί παρήκτο τδ γύναιον , λέγον δ'σα
eycophanlis pudori et deeperationi magnae. Gum παρά τών άσεβων εκείνων συκοφαντών προκατήχ^το,
autem vir sanctue rogaretur, unde verenda conta- καί είς πρόσωπον έλέγχον δήθεν τδν άγιον. Ό δε
buiseent, revera verendus ille ad hunc modum τέως μεν ήσυχίαν ήγεν ώς δε σκυθρωπάζον εώρα
respondit: Profectus aliquando sum Romam, ne- της Εκκλησίας τδ πλήρωμα, καί προ τών άλλων
gotii cujusdam conficiendi causa ; ibi degenti mihi τδν μάγιστον Μανουήλ, άνίσταται μεν, αίρει δ'έπ'
carnis inflammaiionem intulit dxmon.et fuit affectus δψει πάντων ταΐς χερσί τδ κράσπεδον τής περιβολής,
ille vehementissimus, nequearmoris desinebat ardor, καί άπογυμνοι τήν αιδώ* ή δε ήν κατεψυγμένη
sed in dies vehemcnlius incendebatur. Igitur de sana πάντη, καί μαρασμδν άπό τίνος συμβάματος ύπομεί-
mente sollicitus ne forle necessitale carnis opprime- νασα, ώς δήλον είναι, μή δύνασθαι ταύτην πρδς
y
relur, principes apostolorum Petrum et Paulum adeo αφροδίσια ένεργειν. Τούτο τοις μεν θεόφροσι χαρ-
oravi, ul miki periclitanti seccurraut. Noctu dor- μονής και θάμβους έγένετο αϊτών, τοις δέ συκο-
miens, illos astantes vidi, ac Petrus mihi visus est J) φάνταις αισχύνης καί άθυμίας πολλής, 'είς δ' ήρω-
pudenda mea contrcctare digitis, mihique dicere, ne τάτο δ άγιος δ'θεν δ τών α'.δοίων αύτψ μαρασμδς,
terrerer: ego vero putabam igni viriiia mea consumi, ό αίδοΤο δ'ντως έκεΤνος, Έστάλην, εΐπε, ποτέ κατά
Variee lectionei et notae
τψ θεψ ζών Μεθόδιος ήσχαλλεν, ήνιατο, τήν καρ- et in peooatis mortuis, precee sanotorum proficuas
δίαν έκόπτετο, τδν μέγαν τοις ώσίν ένηχειν ΙΙαύλον eese. Vide Allatium, De Ubris Eccles. Grxcor. dis-
μονονουνί τοιαύτα ^θεγγόμενον, ώστε καί ανάθεμα sert. n, p. 123, 125, 126.
εΤναι άπο Χριστού υπέρ τών αδελφών μου κατά (39) Μέχρις έκατοντάδος διπλής. 8ymeon Logo-
σάρκα, etc. theta : Μαστίζει αύτδν διακοσίοις λώροις. Solebant
(37) Φασί καί, eto. Id etiam pluribus comrae- nempo numerari flagellorum iotus, ut in Gloss.
morat auctor Orationidhistoricfflin festum Restitu- med. Lat. docuimus. Gontin. Theophanis, lib. iv,
tionie imaginum a Combefisio editus, p. 732, 735. n. 22 : Έτύφθη μαγκλάβια έξήκοντα.
(38) Κοινήν προσενεγκειν δέησιν . Nempe ea (40) Συσκευάζουσι. Varia 8. Methodii certamina
Graecorum opinio est, inftdelibue, impcenitentibus, attigit etiam auctor, De orthodoxia, p. 718.