Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi

499 Pages·2016·28.59 MB·Turkish

by  Halil İnalcık

Yayına hazırlayan: Muhittin Salih EREN
İstanbul,
1. baskj, Aralık 2000
2. baskı, Kasım 2004
34-96-Y-70-090
ISBN 975-7622-53-2
© Cambridge University Press, birinci baskı 1994
İki cilt halinde ikinci baskı 1997
Türkçe Yayın Hakkı © Eren Yayıncılık Ltd. Şti., 2000
Dizgi, sayfa düzeni ve montaj Eren Yayıncılık tarafından yapılmış,
Mart Matbaacılık Sanatları Ltd. Şti. basılmış ve ciltlenmiştir.
EREN Yayıncılık
Kitap-Dağıtım Tic.. ve San. LtdL Şti.
Tünel, İstiklâl Cad. Sofya]ı Sokak No: 34
80050 BEYOĞLU - İSTANBUL
Tel: [phone]
Fax: [phone]
e-mail: [email protected]
http://www.eren.com.tr
Osmanlı Imparatorluğu'nun
Ekonomik ve Sosyal Tarihi
Editör
Halil İnalcık
ve
Donald Quataert
I. Cilt: 1300 - 1600
Halil İnalcık
Türkçeye çeviren
Halil Berktay
İngilizce birinci baskı 1994; ikinci baskı 1997
Cambridge University Press
Türkçe Çeviri
Eren Yayıncılık, İstanbul

İ ç i n d e k i l e r
Tabloların Listesi 13
Haritaların Listesi 1 5
Şekillerin Listesi 1 5
Osmanlı Hanedanının S oy kütüğü 1 7
Osmanlı Tarihi Kronolojisi, 1260 - 1923 19
Türkçe Çeviriye Önsöz 27
Önsöz 29
Genel Giriş, Halil İnalcık ve Donald Quataert 39
İmparatorluk ve Nüfusu 47
Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu 47
Fetihlerin Örgütlenmesi, Merkez ile Uc Karşıtlığı 49
Avrupa'da Osmanlı Yayılışının Koşulları 50
İ^V er gi 1 en d ir mey e Reaya 5 2
Sultan II. Mehmed Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun
( Kuruluşu (1451-1481) ] 53
Osmanlı Deniz Gücü ve Emperyalizmi 55
Halifelik 55
OsmanlIlar ve Batı- 5 7
Onaltmcı Yüzyıl Sonlarındaki Kargaşalık Dönemi ve
Gerilemenin Başlangıcı 5 8
İmparatorluğun Nüfusu ve Nüfus Hareketleri iS 61
Nüfus 61
Nüfus Baskısı 66
Nüfus Hareketleri 67
Göçebe Türkmen Kitleleri ve Ekonomileri 71
Göçerler ve Ekonomi 75
A Ekonomik Zihniyet 81
Bir “Refah Devleti” Olarak Osmanlı Devleti 83
Avrupa Merkantilizmi Karşısında Osmanlı Bolluk Ekonomisi 8 6
Piyasa ve Ekonomi 90
8 Halil İnalcık
B Devlet Gelirleri ve Harcamaları ( 93
Gelir Kaynaklan 93
Madencilik ve Tuz Üretimi 96
1 t/MıtkataaC.a Dahil Vergilerin Toplanması 103
105
îy ; ^ Kö y I ü nii n Yer gi 1 en d i r i 1 me s i 109
Timar Tahsisleri 1 12
< Resmî Makamların Devletçe Satışı, Pişkeş ve Rüşvet.. 114
Devlet Hâzinesi ve Bütçeler 117
V İmparatorluk Merkezî Bütçesi 117
Dinî Vakıflar 1 19
Taşra Bütçeleri 125
Osmanlı Ordusu için Yapılan Harcamalar 130
OsmanlI Donanması için Yapılan Harcamalar 136
Sefer-i Hümâyunların Lojistiği 137
Açıklar ve Olağanüstü Önlemler 141
Devlet, Toprak ve Köylü 145
Devlet Mülkiyetindeki Arazi (Mirî) 145
Toprakta Devlet Mülkiyetinin Kökeni ve Niteliği 145
Devlet Mülkiyetindeki Topraklarda Tasarruf Biçimleri: 150
Tapulu ve Mukataalu 150
Tapu Sisteminde Tasarruf Haklarının Niteliği 153
Devlet Mülkiyetindeki Topraklar ve Timar Sistemi 157
Hâssa Çiftlik 160
Mirî Rejim Dışındaki Toprak Tasarrufu Biçimleri 163
Ölü Arazi (Mevat) ve Sultanın Toprak Bağışları (Temlik) 163
Devlet Toprak Mülkiyetinin Yayılması ve İkili Toprak
Sahipliği: Divanî-Malikâne Sistemi 170
Arazi Tahrirleri 175
Tahrir İşlemi ve Tahrir Defterleri 175
Osmanlı Arazi Kategorilerinin Toplu Özeti 182
A. Hukukî Tasnif 182
B. İd arı-Askerî Tasnif: Timar Sistemi 184
Çift-Hane Sistemi:.
Osmanlı Kırsal Toplumuhun Örgütlenmesi
187
İçindekiler 9
Teoride ve Tarihsel Perspektif İçinde Çift-Hane
(Köylü Aile Çiftliği) 187
Osmanİı Çift-Hane Sistemi 189
Çiftliklerin Boyutları 191
Çiftlik Biriminİn BÖlünmezliği 193
Çift-Hane Sisteminin Malî Temeli: Çift Resmi 1 94
"Yerleşimleri^ 201
fCirsal Alanların Görünümü ve Tarla Sistemi 201
Kırsal Alanların Görünümü ve Göçerlerin İskânı 205
Geçici veya Terkedilmiş Yerleşimler:
Aferaa’lar ve Boş Çiftlikler 209
Şenlendirme ve Kölonizasyon Yöntemleri 215
Sipahi ve Köylüler 220
Bir Topluluk Olarak Köy ve Köy Tipleri 0 222
D Ticaret 227
İstanbul ve İmparatorluk Ekonomisi 227
Dev Bir Kentin Beslenmesi 227
Tahıl İkmali ve Avrupa 231
Uluslararası Ticaret: Genel Koşullar 237
Kapitülasyonlar ve Yabancı Tüccar Toplulukları 237
Yabancı Tüccar Toplulukları 239
— Kapitülasyonların Tarihçesi 242
Gümrük Bölgeleri, Örgütlenmesi ve Oranlan 244
Pazar Bac'l arı 254
Para ve Kredi /^^7^
Yahudiler ve Rumlar 260
Bursa ve İpek Ticareti 269
1550’ye Kadar269
Pera ve Bursa1 da Fİ oran salıl ar 283
Pera'da Floransak Bir Ticaret Temsilcisi:
Giovanni di Francesco Maringhi; 1497-1506 288^
Değişilen Mallar 291
Ticaret Yöntemleri 295
Ticaret Yollan 297
1550-1630 Döneminde İpek Ticareti 299
10 Halil İnalcık
Şah Abbas’ın İpek Yolunu Osm anlı Diyarlarının Dışına Çekme
Bıırsa'da İpek Fiyatları, 1467-1646 306
Vergi Gelirleri 308
Dubrovnik ve Balkanlar 311
Dubrovııik 3 11
Dubrovnik1 in Osm anlı Ekonomisiyle Bütünleşmesi 313
Balkan Ticaretinin Onaltıncı Yüzyıldaki Gelişimi 318
Bosna'nın Yükselişi 321
Yahudiler ve Adriyatik 324
Karadeniz ve Doğu Avrupa 327
Cenova Kolonileri ve Osmanlılar 327
Kırını Hanlığı ve Cenovalılar 3 3 1
Kete - Kiev - Moskova 332
Kefe 337
Köle Ticareti 339
Bursa - İstanbul - Akkerman - Lviv Güzergâhı 343
Kili ve Akkerman 349
Çobanlar ve Kazaklar 35 1
Bursa - Braşov Güzergâhı 354
Bursa-Macaristan Karabiber Yolu 359
Yeni Uc Boyu: Macaristan 364
Hindistan Ticareti 373
1500'den Önce Baharat Ticaret Yollarındaki Kaymalar 373
Portekizlilerin Hint Okyanusu'na Girişi ve OsmanlIların
Kızı İdeniz Üzerindeki Egemenlik Mücadelesi 378
Aden ve Hindistan'da Osmanlılar 3 84
Osmanlı - Gucerat - Açi İşbirliği 3 87
Yemen'de Osmanlılar 391
Körfezdeki Osmanlı-Portekiz Mücadelesi 396
Orta Doğu Üzerinden Yapılan Baharat Ticaretinin Yeniden
Vazgeçilmez Halka: Venedik 404
Yakındoğu Baharat Ticaretinin Canlanması 407
Baharat Ticaretinin İki Antreposu: Trablıısşam ve Basra 410
Almanlar ve Baharat Ticareti 41 9
Kuzeyliler Akdeniz’de 425
İngilizler 425
Ingiliz-Osmanlı Yakınlaşması, 1571-1580 417
İçindekiler 1 1
Ingiliz - Osmanlı Yakınlaşması: 1571 - 1580 427
İngiliz Kapitülasyonları ve Ticaretin Gelişmesi 429
HollandalIlar 435
«-Korsanlar 438
Ağırlıklar ve Ölçüler 441
Lügatçe 449
Kısaltmalar 459
Bibliyografya. 463