ortaokul 5. sınıf sosyal bilgiler dersi

177 Pages·2016·1.58 MB·Turkish

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İLKÖĞRETİM ANABİLİM DALI
SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ PROGRAMI
2016-YL-074

ORTAOKUL 5. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ
“ADIM ADIM TÜRKİYE” ÜNİTESİNDE
BULUNAN KAVRAMLARIN
KAZANDIRILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN
GÖRÜŞLERİ

HAZIRLAYAN
Emine GÜLTEKİN

TEZ DANIŞMANI
Yrd. Doç. Dr. Mustafa AKKAYA

AYDIN-2016

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE
AYDIN
İlköğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı öğrencisi Emine
GÜLTEKİN tarafından hazırlanan Ortaokul 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Adım
Adım Türkiye” Ünitesinde Bulunan Kavramların Kazandırılmasına İlişkin
Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi başlıklı tez, 27/07/2016 tarihinde
yapılan savunma sonucunda aşağıda isimleri bulunan jüri üyelerince kabul
edilmiştir.

Unvanı, Adı Soyadı Kurumu İmzası
Başkan : Yrd. Doç. Dr. Mustafa AKKAYA ADÜ ………
Üye : Doç. Dr. Elif ALADAĞ ADÜ ………
Üye : Yrd. Doç. Dr. Zafer TANGÜLÜ MSKÜ ………

Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu Yüksek Lisans tezi, Enstitü
Yönetim Kurulunun ………Sayılı kararıyla ……………….. tarihinde
onaylanmıştır.

Prof. Dr. Recep TEKELİ
Enstitü Müdürü

iii
iv
T.C.
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE
AYDIN
Bu tezde sunulan tüm bilgi ve sonuçların, bilimsel yöntemlerle yürütülen
gerçek deney ve gözlemler çerçevesinde tarafımdan elde edildiğini, çalışmada
bana ait olmayan tüm veri, düşünce, sonuç ve bilgilere bilimsel etik kuralların
gereği olarak eksiksiz şekilde uygun atıf yaptığımı ve kaynak göstererek
belirttiğimi beyan ederim.

..…/…../2016

Emine GÜLTEKİN

v
vi
ÖZET
ORTAOKUL 5. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ “ADIM ADIM
TÜRKİYE” ÜNİTESİNDE BULUNAN KAVRAMLARIN
KAZANDIRILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ
Emine GÜLTEKİN
Yüksek Lisans Tezi İlköğretim Anabilim Dalı
Tez Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Mustafa AKKAYA
2016, 153 sayfa
Bu araştırma Ortaokul 5.sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Adım Adım Türkiye”
ünitesinde bulunan kavramların öğretimi ile ilgili öğretmen görüşlerini belirlemeyi
amaçlayan nitel bir araştırmadır. Araştırma modeli olarak nitel araştırma
yöntemlerinden, durum çalışması modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini
Aydın ili Efeler ilçesi MEB’e bağlı ortaokullarda görev yapan Sosyal Bilgiler
öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise amaçlı örneklem
yönteminden maksimum çeşitlilik örneklemesi yoluyla seçilen Aydın Efeler
ilçesinde farklı okullarda görev yapan ve çalışmanın yapıldığı dönemde Ortaokul
5. Sınıflarda öğretim veren 10 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Veriler
yüz yüze yapılan görüşme tekniği ile toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak ilgili
ünitedeki kavramları kapsayan yarı yapılanmış görüşme formu düzenlenmiştir.
Görüşmelerde her bir öğretmene 10 açık uçlu soru sorulmuştur. Soruların
uygulama kısmında öncelikle ön görüşmeler yapılmıştır. Ön görüşmelerde ses
kaydı yapılmasını istemeyen öğretmenlerin sayıca fazla olmasından dolayı farklı
bir metoda başvurulmuştur. Veri kaybına sebebiyet vermemek için araştırmacının
haricinde ayrıca bir yazman da görüşmeler esnasında notlar tutmuştur. Veriler
analiz edilirken bu notlar karşılaştırılmış ve verilerin güvenirliği sağlanmaya
çalışılmıştır. Araştırmanın temel problem cümlesi kapsamında, öğretmenlerin
kavram öğretimini dersleri açısından önemli gördükleri, kavram öğretiminde
kullandıkları yöntem ve teknikler arasında geleneksel yöntem ve tekniklere daha
fazla yer verdikleri, ayrıca kavram haritalarını diğer kavram öğretim yöntemlerine
göre daha sık kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda ünitede
bulunan bazı kavramların zor öğrenildiği tespit edilmiştir. Bu kavramların soyut
olması, öğrencilerin yaş seviyesine uygun olmaması ve öğrencilerin günlük
yaşamında yer tutmaması bakımından zor öğrenildiği sonucuna ulaşılmıştır.
ANAHTAR KELİMELER: Sosyal Bilgiler, Kavram öğrenme, Kavram öğretimi

vii
viii
ABSTRACT
TEACHERS’ VIEWS ON TEACHING THE CONCEPTS OF THE
“STEP BY STEP TURKEY” UNIT OF SECONDARY SCHOOL 5TH
GRADE SOCIAL SCIENCE LESSON.
Emine GÜLTEKİN
Msc. Thesis, Instıtute Of SocıalScıencesDepartment
Of Elementary Educatıon
Supervısor: Assıst. Prof. Dr. Mustafa AKKAYA
This qualitive study carried out to determine the teachers’ views on
teaching the concepts of the “ Step by Step Turkey” unit of Secondary School 5th
Grade Social Science lesson. Casestudy model wasused at this research as a
qualitive method. The universe of the study consisted of all social science teachers
who work in secondary schools depending on Aydın provience, Efeler District
National Education Directorate. The sample group of the study was choosen by the
maximum variation sampling which is a kind of purposive sampling. Sample
group consisted of 10 social science teachers who work at different schools in
Efeler District and teach for the 5. grade students when the research was carrying
out. The data was collected by the face to face interview method. Semi-structured
interview form included the concepts of that unit was created as the data collection
tool. 10 open- ended questions were asked to each teacher at the interviews.
Preliminary interviews was applied before the main interviews. Most of the
teachers reject the audio record at the preliminary interviews so the researher used
an other method. To prevent the data loss, a secretary took notes during the
interviews.These notes were compared to validate the reliability of the data, while
the data was analyzing. According to the result of the main research problem,
teachers give importance to the concept teaching for their lessons and use mostly
traditional methods and tecniques among the concept teaching methods. Besides
these, they of ten use concept maps more than the other concept teaching methods.
In additon to these results, it was determined that some concepts at this unit are
difficult to learn. It is concluded that some concept are difficult to learn because
they are abstract, not appropriate to the students’ ages, not to be used in their daily
lives.
KEY WORDS: Social Science, Conceptlearning, Conceptteaching.

ix
x