Orijinal Makale / Original Article Olgu / Case Derleme / Review ISSN:2149-5254 Eylül / September ...

99 Pages·2017·5.18 MB·Turkish

Eylül / September 2017 ISSN:2149-5254
Cilt / Volume 22 e-ISSN:2458-8849
Sayı / Issue 3
Orijinal Makale / Original Article • Kronik Venöz Yetmezliği Olan Bireylerde Manyetik Alan Tedavisinin Ödem, Eklem
Hareket Açıklığı, Depresyon ve Yaşam Kalitesine Etkisi
• An Investigation of the Relationship between Serum Vitamin B12 Levels and
Effects of Magnetic Field Therapy on Edema, Range of Joint Motion, Depression,
Hepatic Fibrosis Scores Determined by Transient Elastography (FibroScan) in
and Life Quality in Patients with Chronic Venous Insufficiency
Nonalcoholic Fatty Liver Disease
Alkole Bağlı Olmayan Karaciğer Yağlanmasında Transient Elastografi (FibroScan) • Stres Üriner İnkontinanslı Kadınlarda Pelvik Taban Kas Eğitimine Ek Olarak
Tekniğiyle Belirlenen Fibrozis Skoru ile Serum Vitamin B12 Arasındaki İlişkinin Uygulanan Elektromiyografik Biofeedback Eğitiminin Etkisinin İncelenmesi
Araştırılması An Investigation of the Effects of Electromyographic Biofeedback Training Applied in
Addition to Pelvic Floor Muscle Training in Women with Stress Urinary Incontinence
• Evre 1–2 Opere Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Hastalarında Nötrofil/Lenfosit
ve Platelet/Lenfosit Oranlarının Prognoz ile İlişkisi: Tek Merkez Deneyimi Olgu / Case
The Relationship between Neutrophil/Lymphocyte and Platelet/Lymphocyte Ratios • Hayatı Tehdit Eden Hiperkalsemi ile Başvuran Hipoparatiroidizmli Hasta
and Prognosis in Operated Patients with Stage 1–2 Non-small Cell Lung Cancer: A Life-threatening Hypercalcemia in a Patient with Hypoparathyroidism
One-Center Experience
• İdiyopatik Nöroretinit Olgusu
• İnsidental Olarak Saptanan Bochdalek Hernilerinin Çok Kesitli Bilgisayarlı A Case Report on Idiopathic Neuroretinitis
Tomografi ile Değerlendirilmesi
• Seckel Sendromlu Hastada C-Mac Videolarengoskop ile Nazotrakeal
Evaluation of Incidentally Detected Bochdalek Hernia by Multislice Computed
Entübasyon
Tomography
Nasotracheal Intubation by C-Mac Videolaryngoscope in a Patient with Seckel
• Kortikosteroid İçerikli Burun Spreyi Kullanımının Santral Seröz Koryoretinopati Syndrome
Gelişiminde Rolü Var mıdır? Derleme / Review
Does Corticosteroid Nasal Spray Use Play a Role in Development of Central Serous
• Az Gelişmiş Ülkelerde Klinik Araştırmalar ve Etik İhlaller: Nijerya Faz III
Chorioretinopathy?
Antibiyotik Deneyi Örneği
• Zihinsel Yetersizliği Olan Yetişkinlerin Aileleri Üzerindeki Bakım Yükü ve İlişkili Clinical Trials in Underdeveloped Countries and Ethical Violations: the Nigerian
Faktörler Case of a Phase III Antibiotic Trial
Family Caregiving Burden of Adults with Intellectual Disability and Associated
• Tip 2 Diyabette Fizyopatolojik Tedavi Yaklaşımı ve Pioglitazonun Yeri
Factors
Physiopathological Treatment Approach and the Place of Pioglitazone in Type
• Uzun Süre Hastanede Yatan Hastalarda Clostridium difficile Kolonizasyonunun 2 Diabetes
Araştırılması
An Investigation of Clostridium difficile Colonization in Patients with Prolonged
Hospitalization

Anatolian Clinic
The Journal of Medical Sciences
Eylül 2017; Cilt 22, Sayı 3
September 2017; Volume 22, Issue 3
Eylül 2017; Cilt 22, Sayı 3 / September 2017; Volume 22, Issue 3
Sahibi / Ownership
Hayat Sağlık ve Sosyal Hizmetler Vakfı adına / on Behalf of
the Hayat Foundation for Health and Social Services
Dr. Ahmet Özdemir
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü / Managing Editor
Uzm. Dr. Hasan Demirhan
Başeditör / Editor-in-Chief
Prof. Dr. Handan Ankaralı
Editörler Kurulu / Editorial Board
Doç. Dr. Hakan Ertin
Prof. Dr. Seyit Ankaralı
Prof. Dr. Mahmut Gümüş
Prof. Dr. Nusret Akpolat
Türkçe & İngilizce Dil Editörü / Language Editor
Uzm. Dr. Mustafa Kemal Temel Editörlerden
Yayın Kurulu / Publication Committee
Değerli okurlarımız,
Prof. Dr. İbrahim Yıldırım
Prof. Dr. Zekeriya Tosun
Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi’nin her sayısının yayımlanması-
Prof. Dr. İlhan İlkılıç
Prof. Dr. Mehmet Koç nın ardından, hissettiğimiz tatlı yorgunlukla birlikte, bir sonraki sayı
Prof. Dr. Mehmet Okka için çalışmalarımıza yeni bir heyecanla başlıyoruz. Yine bu duygu-
Prof. Dr. Şükrü Öksüz
Doç. Dr. Cumali Karatoprak larla giriştiğimiz, 2017’nin son sayısı olan 22. cilt 3. sayımızı, sizlere
Doç. Dr. Ahmet Bilici sunabilmenin mutluluğu içindeyiz.
Doç. Dr. Davut Akduman
Bu sayımızda yayımladığımız toplam bilimsel yazı adedini 13’e
Doç. Dr. İlker İnanç Balkan
Doç. Dr. Murat Coşkun çıkardık. Sekiz araştırma makalesi, üç olgu sunumu, bir derleme ve
Doç. Dr. Mustafa Duran bir kısa derlemeden oluşan sayımızın siz okurlarımıza ve evrensel
Doç. Dr. Mustafa Kanat
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Selim Özkan bilime faydalı olacağını umuyoruz.
Yrd. Doç. Dr. Fatih Kara
Dergimizin de sahibi olan Hayat Sağlık ve Sosyal Hizmetler Vakfı;
Yrd. Doç. Dr. İbrahim Topçu
Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Sungur 20–21 Temmuz 2017’de T.C. Sağlık Bakanlığı, İstanbul Medeniyet
Yrd. Doç. Dr. Mustafa Doğan
Üniversitesi ve Dünya İslami Tıp Birlikleri Federasyonu (The
Uzm. Dr. Mustafa Kemal Temel
Uzm. Dr. Hasan Demirhan Federation of Islamic Medical Associations— FIMA) paydaşlığında
Uzm. Dr. Ahmet Salduz gerçekleşen Afrika Sağlık Kongresi’ni düzenleyerek, bilimin
Uzm. Dr. Zeynep İrem Yüksel Salduz
insanlık için faydaya dönüşmesi yolunda çok katılımlı ve verimli bir
Uzm. Dr. Enes Karabulut
organizasyona imza attı. Sağlığın Afrika’daki her boyutuyla masaya
Tasarım Uygulama / Design
Ahmet Yumbul yatırıldığı bu kongrede, dergimizin de tanıtımı yapılarak, hedef
kitlemizde uluslararası bir genişleme amaçlandı.
Baskı–Cilt / Printing–Binding
Seçil Ofset Matbaacılık Ltd. Şti. 0212 629 0615
Öte yandan uluslararası yayıncılık platformunda yer alma gayretimiz
İletişim / Contact de devam ediyor. Halihazırda üyesi olduğumuz TR Dizin (TR Index),
Küçükmühendis Sk.7 Fatih/İstanbul
Turkiye Citation Index, Google Scholar, Türk Medline (Pleksus),
0212 588 2545 0533 668 0911 0212 632 8579
hsv.dergipark.gov.tr/anadoluklin SCILIT, Scientific World Index, AcademicKeys, ResearchBib, J-Gate,
[email protected] ScopeMed, OAJI indekslerinden sonra, en önemli tıp indekslerinden
ISSN: 2149-5254 / e-ISSN: 2458-8849 biri olan PubMed’e başvurunun ön şartlarından DOAJ indeksi için
Uluslararası hakemli bir dergidir. Yılda üç kez (Ocak, Mayıs, Eylül aylarında) hakem incelemesine alındık. En kısa zamanda DOAJ indeksine de
basılı ve elektronik olarak yayımlanır. Yayın dili Türkçe ve İngilizcedir. kabul edilerek, istikrarla artan yayın sayımızı ve kalitemizi daha
Dergide yer alan yazılardan yazarları mesuldür.
da artırmayı planlıyoruz. Bu yolda bize bilimsel yazı göndermek,
© Yayın hakları yayıncıya aittir. Kaynak gösterilerek alıntılanabilir.
hakemlik yapmak, atıfta bulunmak suretiyle verdiğiniz destek için
Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences is an international peer-
reviewed journal, published triannually (in January, May, September) both teşekkür ediyor, katkılarınızın devamını diliyoruz.
in print and electronically. Publication languages are Turkish and English.
Submitted and published content is under the responsibility of the authors. Geçen yıl olduğu gibi, 2017 yılı içinde dergimize katkıda bulunan
Authors transfer all copyrights to the Journal. Published content can be cited hakemlerimizin listesi, Ocak 2018 sayımızda ve İnternet adresimizde
provided that appropriate reference is given.
(http://hsv.dergipark.gov.tr/anadoluklin) yayımlanacaktır.
Derginin eski adı/The former name: Anadolu Kliniği (1933–1954)
Derginin kısa adı/The Short name: Anadolu Klin/Anatol Clin Saygılarımızla.
Yer aldığı indeksler / Indexed by
TR Dizin (TR Index), Turkiye Citation Index, Google Scholar, TürkMedline
Pleksus, SCILIT, Scientific World Index, AcademicKeys, ResearchBib, J-Gate,
ScopeMed, OAJI
ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE
141 An Investigation of the Relationship between Serum Vitamin B12 Levels and Hepatic Fibrosis Scores
Determined by Transient Elastography (FibroScan) in Nonalcoholic Fatty Liver Disease
Alkole Bağlı Olmayan Karaciğer Yağlanmasında Transient Elastografi (FibroScan) Tekniğiyle Belirlenen Fibrozis
Skoru ile Serum Vitamin B12 Arasındaki İlişkinin Araştırılması
Filiz Fusun Bolukbas, Seyda Ignak, Ozlem Unay Demirel, Yavuz Furuncuoglu, Ferhan Mantar, Sercen Cansu
Sertel, Filiz Yarımcan Saglam, Cengiz Bolukbas
149 Evre 1–2 Opere Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Hastalarında Nötrofil/Lenfosit ve Platelet/Lenfosit
Oranlarının Prognoz ile İlişkisi: Tek Merkez Deneyimi
The Relationship between Neutrophil/Lymphocyte and Platelet/Lymphocyte Ratios and Prognosis in Operated
Patients with Stage 1–2 Non-small Cell Lung Cancer: A One-Center Experience
Ayşe Ocak Duran, İbrahim İleri, Mevlüde İnanç, Oktay Bozkurt, Ersin Özaslan, Mahmut Uçar, Metin Özkan
157 İnsidental Olarak Saptanan Bochdalek Hernilerinin Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografi ile Değerlendirilmesi
Evaluation of Incidentally Detected Bochdalek Hernia by Multislice Computed Tomography
Zafer Özmen, Eda Albayrak
163 Kortikosteroid İçerikli Burun Spreyi Kullanımının Santral Seröz Koryoretinopati Gelişiminde Rolü Var mıdır?
Does Corticosteroid Nasal Spray Use Play a Role in Development of Central Serous Chorioretinopathy?
Ahmet Elbay, Alper Yenigün, Hakan Özdemir, Ömer Faruk Çalım, Cansu Ekinci, Rukiye Çetinkaya
169 Zihinsel Yetersizliği Olan Yetişkinlerin Aileleri Üzerindeki Bakım Yükü ve İlişkili Faktörler
Family Caregiving Burden of Adults with Intellectual Disability and Associated Factors
Aynur Görmez
177 Uzun Süre Hastanede Yatan Hastalarda Clostridium difficile Kolonizasyonunun Araştırılması
An Investigation of Clostridium difficile Colonization in Patients with Prolonged Hospitalization
Şükrü Öksüz, Ayşe Danış, Elif Öztürk, Emel Çalışkan, Nida Kılıç Akar, Mehmet Ali Sungur
183 Kronik Venöz Yetmezliği Olan Bireylerde Manyetik Alan Tedavisinin Ödem, Eklem Hareket Açıklığı, Depresyon
ve Yaşam Kalitesine Etkisi
Effects of Magnetic Field Therapy on Edema, Range of Joint Motion, Depression, and Life Quality in Patients
with Chronic Venous Insufficiency
Özlem Çınar Özdemir, Ramazan Kurul, Elif Duygu, M. Fatih Uysal, Yeşim Bakar, Ömer Osman Pala, Kemalettin
Erdem, Handan Ankaralı
193 Stres Üriner İnkontinanslı Kadınlarda Pelvik Taban Kas Eğitimine Ek Olarak Uygulanan Elektromiyografik
Biofeedback Eğitiminin Etkisinin İncelenmesi
An Investigation of the Effects of Electromyographic Biofeedback Training Applied in Addition to Pelvic Floor
Muscle Training in Women with Stress Urinary Incontinence
Nuriye Özengin, Hatice Çankaya, Yeşim Bakar, Mehmet Ata Topçuoğlu, Handan Ankaralı
OLGU / CASE
200 Hayatı Tehdit Eden Hiperkalsemi ile Başvuran Hipoparatiroidizmli Hasta
Life-threatening Hypercalcemia in a Patient with Hypoparathyroidism
Hüseyin Karaaslan, Mehmet Nuri Turan, Mehmet Ali Eren, Tevfik Sabuncu
204 İdiyopatik Nöroretinit Olgusu
A Case Report on Idiopathic Neuroretinitis
Mustafa Doğan, Zübeyir Yozgat, Güliz Fatma Yavaş
208 Seckel Sendromlu Hastada C-Mac Videolarengoskop ile Nazotrakeal Entübasyon
Nasotracheal Intubation by C-Mac Videolaryngoscope in a Patient with Seckel Syndrome
Ahmet Selim Özkan, Sedat Akbaş, Mehmet Rıdvan Yalın, Emine Özdemir
DERLEME / REVIEW
212 Az Gelişmiş Ülkelerde Klinik Araştırmalar ve Etik İhlaller: Nijerya Faz III Antibiyotik Deneyi Örneği
Clinical Trials in Underdeveloped Countries and Ethical Violations: the Nigerian Case of a Phase II IAntibiotic Trial
M. Kemal Temel
220 Tip 2 Diyabette Fizyopatolojik Tedavi Yaklaşımı ve Pioglitazonun Yeri
Physiopathological Treatment Approach and the Place of Pioglitazone in Type 2 Diabetes
Abdulhalim Şenyiğit, Mustafa Kanat
ULUSLARARASI DANIŞMA KURULU / INTERNATIONAL ADVISORY BOARD
Prof. Dr. Elisabeth S.-Thiessen Geriatrics Germany
Prof. Dr. Moaath Musa Al-Smadi General Surgery Jordan
Prof. Dr. Münire Gündoğan Radiology UAE
Prof. Dr. Ramesh Daggubati Cardiology USA
Prof. Dr. Talat Mesud Yelbuz Pediatric Cardiology Saudi Arabia
Prof. Dr. Yasser El Sayed Pediatrics Canada
ULUSAL DANIŞMA KURULU / NATIONAL ADVISORY BOARD
Prof. Dr. Adem Akçakaya Genel Cerrahi İstanbul
Prof. Dr. Ali İhsan Taşçı Üroloji İstanbul
Prof. Dr. Ayten Erdoğan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi İstanbul
Uzm. Dr. Bülent Özaltay Tıp Tarihi ve Etik İstanbul
Prof. Dr. Bülent Zülfikar Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları İstanbul
Prof. Dr. Bünyamin Şahin Anatomi Karabük
Yrd. Doç. Dr. Cansel Özmen Biyokimya Tokat
Yrd. Doç. Dr. Çiğdem Yektaş Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Düzce
Doç. Dr. Serdar Çolakoğlu Anatomi Düzce
Doç. Dr. E. Elif Vatanoğlu-Lutz Tıp Tarihi ve Etik İstanbul
Doç. Dr. Erim Gülcan İç Hastalıkları Kütahya
Prof. Dr. Erol Ayaz Parazitoloji Bolu
Prof. Dr. Ertan Kervancıoğlu Tıbbi Genetik İstanbul
Prof. Dr. Ethem Güneren Plas. Rek. ve Est. Cerrahi İstanbul
Prof. Dr. Fahri Ovalı Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları İstanbul
Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin Kozak Nöroloji Konya
Doç. Dr. İlhan Geçit Üroloji Ankara
Yrd. Doç. Dr. İhsan Boyacı İç Hastalıkları İstanbul
Doç. Dr. İnci Kara   Anestezi ve Reanimasyon Konya
Prof. Dr. Kudret Doğru Anestezi ve Reanimasyon Kayseri
Prof. Dr. M. İhsan Karaman Üroloji İstanbul
Prof. Dr. M. Sait Keleş Biyokimya Erzurum
Prof. Dr. Medaim Yanık Psikiyatri İstanbul
Doç. Dr. Mehmet Ak Psikiyatri Konya
Doç. Dr. Mehmet Küçüköner Tıbbi Onkoloji Diyarbakır
Prof. Dr. Mehmet Yıldırım Fizyoloji İstanbul
Prof. Dr. Metin Kaplan Beyin ve Sinir Cerrahisi Elazığ
Doç. Dr. Muhammet Ali Kayıkçı Üroloji Düzce
Öğr. Gör. Dr. Muhittin Çalım Anestezi ve Reanimasyon İstanbul
Prof. Dr. Murad Atmaca Psikiyatri Elazığ
Prof. Dr. Murat Kaya Göz Hastalıkları Düzce
Doç. Dr. Murat Sezer Göğüs Hastalıkları İstanbul
Prof. Dr. Mustafa Samastı Mikrobiyoloji İstanbul
Yrd. Doç. Dr. M. Yasin Selçuk Aile Hekimliği Samsun
Prof. Dr. Mustafa Yıldırım Enfeksiyon Hastalıkları Düzce
Prof. Dr. Nesrin Çobanoğlu Tıp Tarihi ve Etik Ankara
Prof. Dr. Nida Taşçılar Nöroloji İstanbul
Prof. Dr. Nil Sarı Tıp Tarihi ve Etik İstanbul
Prof. Dr. Nuran Yıldırım Tıp Tarihi ve Etik İstanbul
Yrd. Doç. Dr. Okay Güven Karaca Kalp ve Damar Cerrahisi Düzce
Prof. Dr. Orhan Alimoğlu Genel Cerrahi İstanbul
Doç. Dr. Ömer Faruk Akça Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Konya
Prof. Dr. Osman Günay Halk Sağlığı Kayseri
Prof. Dr. Osman Hayran Halk Sağlığı İstanbul
Yrd. Doç. Dr. Papatya Keleş Anatomi İstanbul
Yrd. Doç. Dr. Perihan Torun Halk Sağlığı İstanbul
Prof. Dr. Polat Durukan Acil Tıp Kayseri
Prof. Dr. Ramazan Akdemir Kardiyoloji Sakarya
Prof. Dr. Ramazan Özdemir Kardiyoloji Malatya
Prof. Dr. Recep Öztürk Enfeksiyon Hast. ve Kl. Mikr. İstanbul
Doç. Dr. Sani Namık Murat Kardiyoloji Ankara
Yrd. Doç. Dr. Sedat Akbaş Anestezi ve Reanimasyon Malatya
Prof. Dr. Seyfullah Oktay Arslan Farmakoloji Ankara
Prof. Dr. Sezai Yılmaz Genel Cerrahi Malatya
Prof. Dr. Sinan Canan Fizyoloji İstanbul
Doç. Dr. Şengül Cangür Biyoistatistik Düzce
Prof. Dr. Temel Tombul Nöroloji İstanbul
Prof. Dr. Tevfik Sabuncu İç Hastalıkları Şanlıurfa
Yrd. Doç. Dr. Vahdet Görmez Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi İstanbul
Prof. Dr. Vural Kavuncu Fizik Tedavi ve Reh. Afyon
Doç. Dr. Yalçın Büyük Adli Tıp İstanbul
Doç. Dr. Yıldız Değirmenci Nöroloji Düzce
Prof. Dr. Yunus Karakoç Biyofizik İstanbul
Yrd. Doç. Dr. Zafer Özmen Radyoloji Tokat
Anadolu Klin / Anatol Clin Orijinal Makale/Original Article
An Investigation of the Relationship between Serum
Vitamin B12 Levels and Hepatic Fibrosis Scores
Determined by Transient Elastography (FibroScan) in
Nonalcoholic Fatty Liver Disease*
Alkole Bağlı Olmayan Karaciğer Yağlanmasında Transient
Elastografi (FibroScan) Tekniğiyle Belirlenen Fibrozis Skoru ile
Serum Vitamin B12 Arasındaki İlişkinin Araştırılması
Filiz Fusun Bolukbas1, Seyda
Abstract Ignak2, Ozlem Unay Demirel3, Yavuz
Aim: Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is the most frequent chronic liver disease. Because Furuncuoglu1, Ferhan Mantar4,
NAFLD is a complex disease, finding highly specific and sensitive biomarkers for diagnosis is very Sercen Cansu Sertel5, Filiz Yarımcan
difficult. We investigated the possible relation between steatosis and fibrosis stages determined by Fi- Saglam6, Cengiz Bolukbas1
broScan technique and serum vitamin B12 levels as a non-invasive biomarker in patients with NAFLD.
1 Bahcesehir University Medical Faculty,
Materials and Methods: A total of 129 patients (45.68±12.9 years of age, 29 females) with NAFLD and Internal Medicine, Department of
50 healthy subjects (43.44±15.3 years of age, 21 females) were included in this study. FibroScan was Gastroenterology, Istanbul Turkey
performed in all patients for the staging of fatty liver fibrosis. Liver enzymes were also analyzed in ad- 2 Bahcesehir University Medical Faculty,
dition to serum vitamin B12 and C-reactive protein (CRP) levels. Department of Medical Biology, Istanbul
Turkey
Results: There was no difference with respect to age and gender between NAFLD and control groups.
3 Bahcesehir University Medical Faculty,
The serum alanine aminotransferase, aspartate aminotransferase, gamma-glutamyl transferase, and
Department of Biochemistry, Istanbul
CRP levels were significantly higher in the patients with NAFLD than the controls (p<0.05). On the Turkey
contrary, serum vitamin B12 vitamin levels were lower in the patients with NAFLD, compared to the 4 Bahcesehir University Medical Faculty,
controls (352.8±125.2pg/mL vs 435.2±134.4, p<0.01). There was a significant difference in mean se- Internal Medicine, Department of
rum B12 vitamin levels between the control group (435.2±134.4pg/mL) and the NAFLD subgroups Endocrinology, Istanbul Turkey
with fibrozis staged F0 and F3 (366.17±129.7pg/mL, 285.22±101pg/mL, p<0.01). 5 Bahcesehir University Medical Faculty
Discussion and Conclusion: Serum vitamin B12 levels were found to be significantly low in the pa- 6 Bahcesehir University Medical Faculty,
Department of Medical Microbiology,
tients with NAFLD in comparison to the control group. This decline in serum vitamin B12 levels was
Istanbul Turkey
even more prominent as hepatic inflammation and fibrosis stage increased (F0–F3), but not in ad-
vanced fibrosis stage (F4).
Keywords: nonalcoholic fatty liver disease; fibrosis; FibroScan; liver; steatosis; vitamin B12
Öz
Amaç: Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması (NAFLD) en sık rastlanan kronik karaciğer hasta-
lığıdır. NAFLD kompleks bir hastalık olduğu için tanıda kullanılacak spesifik ve duyarlı biyobelirteçler
bulmak oldukça güçtür. Çalışmamızda NAFLD’li hastalarda kullanılabilecek invaziv olmayan bir biyo-
belirteç olarak transient elastografi (FibroScan) tekniğiyle belirlenen steatozis ve fibrozis skorları ile
serum vitamin B12 düzeyleri arasındaki olası ilişki araştırılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmamıza toplam 129 NAFLD hastası (45,68±12,9 yaş, 29 kadın) ve 50 sağlıklı
gönüllü (43,44±15,3 yaş, 21 kadın) dahil edilmiştir. Tüm hastaların fibrozis evresi FibroScan yöntemiyle
belirlenmiştir. Serum vitamin B12 ve C reaktif protein (CRP) düzeylerinin yanı sıra çeşitli karaciğer
enzimleri de incelenmiştir.
Bulgular: Yaş ve cinsiyet açısından NAFLD ile kontrol grupları uyumlu bulunmuştur. NAFLD hastaların-
da serum alanin aminotransferaz, aspartat aminotransferaz, gama-glutamil transferaz ve CRP düzey-
leri kontrol grubuna göre anlamlı oranda (p<0,05) yüksek bulunurken, serum vitamin B12 düzeyleri ise Geliş Tarihi /Received : 09.03.2017
düşük (352,8±125,2pg/mL ile 435,2±134,4; p<0,01) bulunmuştur. Ortalama serum B12 düzeylerinde Kabul Tarihi /Accepted : 09.04.2017
kontrol grubu (435,2±134,4pg/mL) ve NAFLD fibrozis evre F0, F3 alt grupları (366,17±129,7pg/mL,
DOI: 10.21673/anadoluklin.297152
285,22±101pg/mL) karşılaştırıldığında anlamlı düzeyde (p<0,01) farklılık olduğu görülmüştür.
Tartışma ve Sonuç: Serum vitamin B12 düzeyinin NAFLD hasta grubunda kontrol grubuna göre an- Sorumlu Yazar/Corresponding Author
lamlı oranda düşük olduğu saptanmıştır. Serum vitamin B12 seviyesindeki bu düşüşün özellikle ka- Asst. Prof. Seyda Ignak
Medical Faculty of Bahcesehir University,
raciğer enflamasyonu arttıkça ve fibrozis evresi yükseldikçe (F0–F3) daha belirgin olduğu, ancak ileri
Department of Medical Biology,
fibrozis düzeylerinde (F4) anlamlı bir fark görülmediği tespit edilmiştir.
Sahrayıcedid Mh. Batman Sk. No:66-68,
Anahtar Sözcükler: alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı; fibrozis; FibroScan; karaciğer; ste- Yenisahra-Göztepe, Istanbul Turkey
atozis; vitamin B12 E-mail: [email protected]
* This study was presented as a poster at the 25th Conference of the Asian Pacific Association for the Study
of the Liver (APASL) held in Tokyo from 20 to 24 February 2016.
141 Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, Eylül 2017; Cilt 22, Sayı 3
Bolukbas et al. Vitamin B12 and Fibrosis Score
INTRODUCTION Confirmation of NAFLD diagnosis is usually
Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is one achieved by radiologic imaging techniques, and stag-
of the most frequent chronic liver disease that oc- ing of the disease requires a liver biopsy. Liver biopsy
curs across all age groups around the world due to is the gold standard for the diagnosis and prognosis of
the growing prevalence of obesity and overweight. NAFLD. However liver biopsy is an invasive procedure
NAFLD may be asymptomatic in most patients, but it and leads to serious complications such as pain and
is usually related with obesity and signs of metabolic hypotension. Liver biopsy can also increase the length
syndrome such as type 2 diabetes, dyslipidemia, vis- of hospitalization and costs. In recent years some dif-
ceral adiposity, and hypertension. NAFLD includes a ferent non-invasive methods such as serum biomark-
spectrum of hepatic pathology from benign hepato- ers and imaging methods such as ultrasonography
cellular steatosis to inflammatory nonalcoholic steato- and transient elastography (FibroScan) are frequently
hepatitis, liver fibrosis, and cirrhosis. It was also shown used to assess fibrosis and thus reduce the number of
that hepatocellular carcinoma may develop in patients NAFLD patients requiring liver biopsy (6,7).
with NAFLD (1–3). FibroScan (transient elastometer) is a device to
The etiology of NAFLD is complex and multifacto- examine liver stiffness. Lately published studies have
rial. There are theories which explain development and shown that transient elastography is a valuable tool to
progression of NAFLD. According to the “two-hit hy- detect fibrosis and cirrhosis in chronic hepatitis but has
pothesis,” factors such as hepatic accumulation of lipid limitations in overweight patients. Also in some studies
via sedentary lifestyle, the insulin resistance (IR), high it was reported that transient elastography was accurate
fat diet, obesity sensitize the liver as the first hit and enough to detect high stage of fibrosis and cirrhosis
prepare a substructure for the second hit. The second without baseline etiology evaluation. Hassemi et al. have
hit activates inflammatory processes and fibrogenesis. indicated that considering transient elastography in ad-
Because this hypothesis cannot explain sufficiently the vanced fibrosis have results close to liver histology and
various molecular and metabolic changes in NAFLD, that, because it can demonstrate the progress of liver fi-
however, the “multiple-hit hypothesis” has been devel- brosis, it would be suitable in the follow-up period (8).
oped. This hypothesis considers multiple effects such In our study, we tried to reveal the possible relation
as insulin resistance, hormones secreted from adipose between staging of steatosis and fibrosis determined
tissue, nutritional factors, and gut microbiota, as well by FibroScan technique and serum vitamin B12 levels
as genetic and epigenetic factors which work together as a biomarker in patients with NAFLD.
on genetically predisposed subjects to induce NAFLD
(4).
Because NAFLD is a complex disease and includes MATERIALS AND METHODS
a spectrum of conditions, finding highly specific and We conducted a retrospective study. Our experi-
sensitive biomarkers for diagnosis is very difficult. At mental group consisted of 129 patients with NAFLD
the present time, there are a variety of scoring systems whereas the control group consisted of 50 healthy con-
and panels for evaluating the progression of fatty liver trols from check-up outpatient clinic. The study was
to non-alcoholic steatohepatitis (NASH) and cirrhosis conducted between January 2011 and May 2015 in
by using different non-invasive parameters such as as- patients admitted to the Hospital’s Gastroenterology
partate aminotransferase (AST), alanine aminotrans- Clinic with several metabolic complaints compatible
ferase (ALT), platelet count, age, body mass index, etc. with liver disease. This study was carried out in accor-
But none of them is specific for NAFLD and each has dance with the Helsinki Declaration and approved by
different limitations to determine the exact progres- institutional medical ethics committee. For research
sion of NAFLD (5). involving human hospital records, informed consent
Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, September 2017; Volume 22, Issue 3 142
Anadolu Klin / Anatol Clin
Table 1. Biochemical test results and demographic characteristics of tour; Moderate (Grade 2): diffuse increase in hepatic
NAFLD and control groups.
echogenicity, slight deterioration in the visualization
NAFLD
Parameters Controls (n=50) p of the diaphragm and intrahepatic vessels; and Severe
(n=129)
Age 45.68±12.9 43.44±15.3 0.381 (Grade 3): marked increase in hepatic echogenicity,
Gender (F/M), n 29/100 21/29 0.517 posterior segment of the right hepatic lobe is difficult
Vitamin B12 352.8±125.2 435.2±134.4 0.001 to display, poor visualization of the intrahepatic vessels
CRP 7.08±13.3 2.45±2.6 0.001 and diaphragm contour. Patients with Grade 1 to 3 he-
ALT 44.12±33.9 23.56±12.6 0.001 patic steatosis on USG were included within the study.
AST 28.75±18.3 20.7±5.9 0.03 FibroScan is also known as transient elastography
GGT 51.44±34.4 21.59±9.3 0.001 that is used to evaluate the staging of steatosis and fi-
ALP 73.11±27.5 64.10±19.6 0.055 brosis. It is a reliable non-invasive technique and can
Total cholesterol 214.93±49.4 211.92±49 0.668 be used as an alternative of liver biopsy (11). Liver stiff-
Triglycerides 158.70±89.9 124.20±72.0 0.199 ness evaluation (LSE) and liver steatosis detection and
LDL cholesterol 142.20±38.4 137.66±41.6 0.874 quantification were done with FibroScan device (Echo-
HDL cholesterol 41.12±9.6 49.42±11.2 0.143 sens touch 502 powered by VCTE, Paris, France) by a
Platelet count 240.80±78.6 241.16±50.8 0.977 certificated hepatologist. LSE scores were measured as
Hemoglobin 14.56±2.0 13.14±1.5 0.208 kilopascal (kPa). At least 10 successful measurements
MCV 87.71±6.1 85.00±6.1 0.518 and a success rate over 60% with interquartile range/
Glucose 107.7±34.3 96.12±17.7 0.032 median ratios of <0.30 were obtained for a valid mea-
Folic acid 6.63±1.9 7.70±2.7 0.364 surement. In our study, LSE cut-off scores for describ-
Uric acid 5.00±1.2 5.33±1.7 0.674 ing F0, F1, F2, F3, F4 were <6kPa, 6–7.2kPa, 7.2–9kPa,
9–11.8kPa, and >11.8kPa respectively. Controlled At-
Body mass index 28.4±3.6 27.8±4.1 0.26
CRP: C-reactive protein; ALT: alanine aminotransferase; AST: as- tenuation Parameter (CAP) was used for detecting and
partate aminotransferase; GGT: gamma-glutamyl transferase; ALP:
quantifying steatosis and was described as dB/m.
alkaline phosphatase; MCV: Mean cell volume
Serum vitamin B12 levels were analyzed by us-
from each subject was obtained. Presence of the fol- ing chemiluminescent microparticle immunoassay
lowing constituted the exclusion criteria: chronic liver (CMIA) technology in Abbott Architect ci8200 system
disease due to viral hepatitis, autoimmune liver dis- (Abbott Park, IL, USA).
ease, and metabolic or inherited liver disease, ascites, In addition to serum vitamin B12 levels, blood
pregnancy, history of atrophic gastritis, megaloblastic samples of the subjects were evaluated in terms of liver
anemia, malabsorption, Crohn’s disease, vitamin B12 enzymes including aspartate aminotransferase (AST),
replacement therapy, and taking medications lowering alanine aminotransferase (ALT), gamma-glutamyl
vitamin B12 concentrations. transferase (GGT), alkaline phosphatase (ALP); and
The grading of fatty liver was performed by using C-reactive protein (CRP), total bilirubin, albumin, to-
four known criteria (hepatorenal echo contrast, liver tal cholesterol, triglycerides, high density lipoprotein
brightness, deep attenuation, and vascular blurring) (HDL), low density lipoprotein (LDL), platelet count,
based on ultrasonography performed by two radiolo- mean corpuscular volume (MCV), folic acid were ana-
gists with more than 5 years of experience using the lyzed by Sysmex XN-1000 hematology analyzer (Sys-
Aloka SSD-650CL ultrasound machine (Aloka Co., mex, Kobe, Japan).
Ltd., Tokyo, Japan) (9,10). Classification of fatty liver To compare the parameters between test and con-
with ultrasound was done in three grades: Mild (Grade trol groups, independent t-test was used. The patients
1): minimal diffuse increase in hepatic echogenicity, in the each group were compared with the control
with normal diaphragm and intrahepatic vessel con- group and p<0.05 was accepted as statistically signifi-
143 Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, Eylül 2017; Cilt 22, Sayı 3